“Macromedia Flash пен Action Script- ті оқыту негіздері” пәні бойынша электронды оқу құралын жасау

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім Министрлігі

Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті

Диплом жұмысы

Тақырыбы: “Macromedia Flash пен Action Script- ті оқыту негіздері” пәні бойынша электронды оқу құралын жасау.

Орындаған

Ғылыми жетекшісі :

Алматы - 2008ж.

Мазмұны

Кіріспе

Түлектік жұмыстың мақсаты “Macromedia Flash пен Action Script- ті оқыту негіздері” тақырыбы бойынша оқу құралын жасау болып табылады. Бұл пәнді оқытудағы мақсат - оқушыларды мультимедиялық және интерактивті автономдық презентациялар мен Web-құжаттарын жасау құралдарымен таныстыру болып табылады. Нәтижесінде, осы пәнді оқып-үйрену арқылы оқушылар мыналарды білуге тиіс:

• мультимедиялық қосымшаларды жасау принциптерін, Web-беттірді, macromedia Flash және Action Script негіздерін жасай білу болып табылады;
• мультимедиялық Web-құжаттары мен Macromedia Flash көмегімен презентациялар жасай білу, Web-құжаттарының құралдарын автоматты түрде жобалай білу;

- нысандық-бағыттаушылық технологиялар мен осы технологияға жататын аспаптық құралдарды пайдалана отырып, WEB- сайттарын жасау бойынша практикалық машықтарды, электрондық оқулықтарды, автономдық презентацияларды, программалық құралдарды ала білу.

Cоңғы кездері компьютерлік графика және анимация әр түрлі қосымшаларда, атап айтсақ веб-дизайн, электронды оқу құралдарда кеңінен пайдалануда. Солардың ішінде Flash технологиясындағы Macromedia Flash пакеті болып табылуда. Ол әр түрлі дәстүрлі технологиядағы қиын есептерді шешуге мүмкіндік тұғызады. Macromedia Flash-ті үйрене отырып, презентациялар, мультфильмдер, жеке ойындар, баннерлер және т. б. құруға болады.

Бірақта Flash - пен барлық жұмыс бітеді деп айтуға болмайды. Flash ол HTML, JavaScript және CSS сияқты құрал саймандар жиынтығы. Бұл технологияларлың әр қайсысы өзіне тиісті есептерін тиімді шешеді.

ActionScript - Flash МХ те қолданылатын программалау тілі. ActionScript қолдану арқылы анимацияларды құруға болады. Action Script - сценарий тілін қосуға, интерактивті ойындар т. с. с. көп мүмкіндіктерге қол жеткізуге көмектеседі.

I ТАРАУ. ЭЛЕКТРОНДЫ ОҚУЛЫҚТАР.

1. 1. Электронды оқулықтар туралы жалпы мәліметтер .

Электронды оқулық - компьютер көмегi арқылы өз бетiнше немесе оқытушының қатысуымен оқу курсын немесе оның бөлiгiн меңгеру мүмкiндiгiн қамтамасыз ететiн программалық-әдiстемелiк кешен.

Электронды оқулық - бұл оқу пәнiнiң негiзгi ғылыми мазмұны көрсетiлетiн магниттi тасымалдаушыда (қатты немесе иiлгiш дискте) орналасқан оқытушы, бақылаушы, моделдеушi және басқа программалардың жиынтығы. Электронды оқулық әдетте 3 компоненттен: курстың негiзгi ақпараттық бөлiгi берiлген - презентациялық, алынған бiлiмдi бекiтетiн - жаттығу, бiлiмгердiң бiлiмiн бағалауға мүмкiндiк беретiн - тестiлеуден тұрады. Электронды оқулықтың тиiмдiлiгi келесi ерекшелiктерiнен көрiнедi:

• қарама - қарсы байланысты қамтамасыз етедi;
• гиппермәтiндiк түсiнiктемеге бiрнеше рет сiлтеме жасау уақытты үнемдейдi;
• мәтiндi экранға шығарып қана қоймай, оны әңгiмелейдi, көрсетедi, моделдейдi және т. с. с., тап осы жерде мультимедиялық технологиялардың мүмкiндiктерi мен ерекшелiктерi (көрнекiлiк және түсiнiктiлiк принципi) көрiнедi;
• жылдам, бiрақ нақты бiр адамға сәйкес темппен белгiлi бiр бөлiм бойынша бiлiмдi тексеруге мүмкiндiк бередi.

Электронды оқулықтың кемшiлiгiне ақпаратты қабылдау құралы ретiнде дисплейдiң нашар физиологиясын (тексттiк ақпаратны кiтаптан оқу экраннан қабылдауға қарағанда ыңғайлы және тиiмдiрек) жатқызуға болады.

Оқу материалдарын ұтымды игерудегі электронды оқу құралдарының атқаратын ролі зор. Онда пәндегі теориялық тақырыптар кеңінен беріліп түсіндіріледі. Теориялық материалдарды графикалық иллюстрация түріндегі әртүрлі суреттер, сұлба - тәсілдер арқылы толықтырып отырса, онда теориялық білімді оқып, көзбен көріп, түйсініп, оны мида бекіту үрдістері бір уақытта өтіп отырады да материалды қорыту үрдісі ұтымды болады.

Электронды оқулықтар - барлық оқулықтардың материалдарын модульдік түрде құрастыру оның мазмұнын бірыңғай тұрғыдан қарастыруға негізделген. Студенттер танымдық негіздері мен ерекшеліктері, жас ерекшеліктер өзгешеліктеріне байланысты ғылыми теориялық ұғымдар жүйесі арқылы жалпыдан жалқыға, абстрактылықтан нақтылыққа көтерілу электронды оқулықтардың кәдімгі оқу құралдарынан, оның ішінде соңғы буын оқулықтарынан басты айырмашылығы екеніне күмән жоқ.

Электронды оқулықтар ғылыми негізінде дайындалған педагогикалық-ақпараттық өнім. Электронды оқулық дайындаудың концептуальды негізі модульдік оқытудың педагогикалық теориясы болып табылады. Сонымен қатар электронды оқулық дайындау жүйесі оқытудың дидактикалық жүйесіне сәйкес келеді. Яғни электронды оқулықтар оқыту процесінің автоматтандырылған формасы іспетті. Осындай ойды қорытындылай келе:

Электронды оқулық - дисплей экранында көрінетін жай ғана мәтін емес, ол студенттер өз жолымен керекті материалдарды жекеше меңгеруге арналған күрделі, көпсатылы жүйе.

Осы жүйеге орай электронды оқулықтар оқулықтың қажетті бөлімдерін қайталап, игеру тәсілдері мен логикасын өзіне тән етіп таңдап алып, осы сәтте ең керек деген материалдарды қарап шығуға мүмкіндік береді.

Классикалық түсiнiкте оқулық - белгiлi бiр ғылым аймағы бойынша материал ғылым мен мәдениеттiң қазiргi жетiстiгi деңгейiнде жүйелi түрде берiлетiн студенттерге немесе бiлiмгерлерге арналған кiтап [18] . Сондықтан да электронды мен баспа оқулығы ортақ белгiге ие, атап айтқанда:

• оқу материалы белгiлi бiр бiлiм аймағы бойынша берiледi;
• бұл матеиал ғылым мен мәдениеттiң қазiргi кездегi жетiстiгi деңгейiнде жабдықталған;
• оқулықтағы материал жүйелi түрде берiледi, яғни оқулықтың бүтiндiгiн қамтитын, бiр - бiрiмен мағыналық қатынасы және байланысы бар көптеген элементтен тұратын толық анықталған шығарма болып табылады .

Көптеген оқытушыларға «электронды» оқулық терминi ұнамайды деген пiкiрлер бар. Өмiр де, технология да өзгерiс үстiнде болғандықтан жаңа терминдерден қорқудың қажетi жоқ. Өзгерiстердiң барлығына түсiнiстiкпен қарау керек.

Электронды оқулықтың баспа оқулығынан ерекшелiгiн анықтап алу қажет:

• Әрбiр баспа оқулығы (қағаздағы) студенттерді дайындаудың белгiлi бiр бастапқы деңгейiне негiзделген және оқытудың соңғы деңгейiн ұсынады. Көптеген жалпы бiлiм беру пәндерiнен кәдiмгi (базалық), күрделiрек, факультативтi оқулықтар бар. Нақты бiр пәнге арналған элетронды оқулық бiрнеше күрделi деңгейдегi материалды қамтуы мүмкiн. Сонымен қатар, олардың барлығы бiр компакт дискiде орналасады, мәтiн анимация мен иллюстрациядан, әр деңгей үшiн интерактивтi режимде бiлiмдi тексеруге арналғанкөп вариантты тапсырмалардан тұрады;
• Электронды оқулықта баспа оқулығына қарағанда көрнекiлiк басым. Сонымен қатар көрнекiлiк электронды оқулықты жасау барысында мультимедиялық технологияларды: анимация, дыбыстық қолдау, гиперсiлтеме, бейнесюжет және т. б. қолдану барысында қамтамасыз етiледi;
• Электронды оқулық тексеру тапсырмаларының, тесттердiң көп варианттылығын, көп деңгейлiгiн және әртүрлiлiгiн қамтиды. Электронды оқулық тапсырмалар мен тесттi интерактивтi және оқыту режимiнде берудi қамтамасыз етедi. Қате жауап нұсқалғанда, түсiнiктемелер арқылы дұрысын ұсынуға болады.
• электронды оқулық құрылымы бойынша ашық жүйе болып табылады. Оларды толықтырып отыруға, түзету енгiзуге, өзгертуге болады.
• Электронды оқулыққа жету мүмкiндiгi жоғары. Сұраныс кезiнде электронды оқулықтың тиражын көбейтуге, оны желi арқылы жеткiзуге болады.
• Қолдану барысында әртүрлi қызметтi қамтамасыз етуiне және өңдеу мақсатына байланысты электронды оқулық әр түрлi құрылымға ие болады .

Қорыта айтқанда, электронды оқулық дәстүрлi құралдан, тек оқу материалы ғана емес, сонымен қатар меңгеру (осы материалды түсiну және еске сақтау), бiлiм, бiлiктiлiк және дағдының қалыптасуын бақылау жүйесi программаланғанымен ерекшеленедi.

Бiлiмгерлер үшін электронды оқулық -өздері толықтырып отыра алатын және нәтижелік емтиханға дайындалуға көмектесетін мәліметтер базасы болып келеді. Электронды оқулықтармен жұмыс істеу әрбір бiлiмгердiң өз мүмкіндіктерін есепке ала отырып, оқып үйрену ісін жеке дара жүргізу болып саналады. Электронды оқулықтар бiлiмгердiң өз бетімен жұмыс істеуіне толық мүмкіндік туғызады. Осы жүйе арқылы бiлiмгер практикалық негізде алгоритмдік ойлау қабілетін дамыта алады. Ал өзіне қажетті мәліметті компьютер жадынан керекті ұясынан іздеп таба білу де әр адамның бүгін талап етілетін стратегиялық ойлау қабілетін қалыптастырады. Мұнда сабаққа деген қызығушылық пайда болып, білім алу кезіндегі олардың белсенділігі арта бастайды. Оқулықтардың модульдік жүйеге негізделіп құрылуы осы оқулықтың тиімділігін айқындай түседі. Модульдерге бөлуде теориялық заңдылықтардың практикалық тақырыптарға сәйкес келуі негізге алынған.

Оқытушылар үшін - электронды оқулық бұл күнбе -күн дамытылып отыратын ашық түрдегі әдістемелік жүйе. Оны әрбір оқытушы өз педагогикалық тәжірибесіндегі материалдармен толықтыра отырып, ары қарай жетілдіре алады. Сол себепті электронды оқулықтардың әзірлеп, оны дамытудағы жұмыс та қайта оралып келіп, түсіп жатқан ұсыныстар мен пікірлер арқылы тиімділігі бірте-бірте артады. Электронды оқулықтарды пайдалануда оқытушы ғылыми -әдістемелік потенциялын дамытып, оның сабақ үстіндегі еңбегін жеңілдетеді. Электронды оқулықтар арқылы сабақтың ыңғайына қарай қосымша материал ретінде де, факультативтік және қосымша сабақтарда да қолдануға болады. Әсіресе, саясат, білім, экология тақырыптары қазіргі өмірмен байланыста болады. Электронды оқулығы көрнекілік ретінде де, оқу мен компьютер арасындағы байланыс жасауда да оқытушыларға көп көмек көрсетеді. Оқытудың әр сатысында компьютерлік тестер арқылы студенттерді жекелей бақылауды, графикалық, бейнелеу мәтіндері түрінде, мультимедиялық, бейне және дыбыс бөлімдерінің бағдарламасы бойынша алатын жаңалықтарды іске асыруға көмегін тигізеді. Электронды оқулықтарды жеке тұлғаның ақпараттық мәдениетін қалыптастыру құрылы ретінде пайдалану - алғашқы қадам, бірақ бұл білім жүйесін дамытудың көрнекі белесі, ол оқытушының қазіргі кездегі ролін дұрыс түсінуге мүмкіндік береді. Енді оқытушы білім мен ақпарат беретін тұлға емес, ол алға қойған мақсатқа жету жолындағы керекті мәліметтерді тауып алуға көмектесетін кеңесші әрі әріптеске айналып кетеді .

Мультимедиялық оқулық - бұл, тек қана интеграциялық ақпарат тасуыш қана емес, сонымен қатар, ол - “fase to fase” (бетпе - бет) моделін сәйкес және айқын сипататтайтын құрал болып табылады. Сонымен қатар, тек қана компьютерлерде гипермедиялық сілтемелерге негізделген, ақпараттық анықтамалық жүйелер іске асырыла алады, ол да оқытуды жеке басқа бейімдеудің негізгі құрамы болып табылады.

Әдетте, электрондық оқулық оқытулық, бақылаулық, модельдеуші, және ПЭЕМ-нің магнитті тасуыш беттерінде (қатты немесе иілгіш дискілерде) орналастырылған, басқа бағдарламалардан тұратын кешен, онда оқу пәнінің негізгі ғылыми мазмұны сипатталған. ЭО жиі жай оқулық қосымшаланады, ал бұл келесі жағдайларда, әсіресе тиімді болып табылады:

- кері байланысты өте тез болуын қамтамасыз етеді;

- жай оқулықта табу қиындыққа соғатын, керекті ақпаратты тез табуға көмектеседі (сонымен қатар, контексті іздеу) ;

гипермәтіндік түсіндірмелерге бірнеше қайтара соғуда уақытты өте үнемдейді;

- қысқа мәтіндермен бірге - көрсетеді, әңгімелейді, модельдейді және т. б. (дәл осында мултьимедиялық технологиялардың мүмкіншіліктері мен ерекшеліктері айқын көрінеді), белгілі бір жеке бастың жылдамдық ерекшеліктеріне байланысты, анықталған бөлім бойынша тез арада, білімін тексеруге мүкіндік береді.

ЭО басты кемшіліктері - ақпаратты қабылдаудың құралы ретіндегі дисплейдің дұрыс физиологиялық болмауы (мәтіндік ақпаратты экраннан қабылдау, кітапты оқуға қарағанда, әлдеқайда ыңғайсыз және тиімсіз болып табылады), және кітапқа қарағанда, әлдеқайда қымбат тұратындығы.

1. 2. Электронды оқулықтарды жасаудың құралдарын жіктеу.

Электронды оқулықтарды жасау құралдарын келесі топтарға жатқызуға болады: мысалы, тағайындалатын және іске асырылатын функциялар, техникалық жасақтауларға қойылатын талаптар, қолдану ерекшеліктер сияқты, көрсеткіштерден тұратын кешенді критерийлерді қолдану. Аталған критерийлерге сәйкес, келесі жіктеу болуы мүмкін:

- әдеттегі алгоритмдік тілдер;

- жалпы тағайындауға арналған құралдар;

- мультимедия заттары;

- гипермәтіндік және гипермедиялық құралдар;

Тура бағдарламалау құралдарының жасаған, электронды оқулықтардың негізгі мінездемесі болып, келесілер табылады:

• өткізудің әртүрлі стильде болуы (бояю палитрасы, интерфейс, ЭО құрылымы, материалды беру әдісі және т. б. ) ;
• модификациялау және сүйемелдеудің күрделілігі;
• уақыт шығындарының көп болуы және көп еңбек етуді қажет ететіндігі;
• қолда бар техникалық негізге бейімделген, ЭО жасаудың, немесе, аппараттық шектеулердің болмауы;

Жалпы міндет жүктелген құралдар (ЖМЖҚ) - білікті программист емес, ЭО тұтынушыларына арналған. ЭО жасау кезіндегі қолданылатын ЖМЖҚ әдетте, келесі мүмкіндіктерді береді:

• ЭО құрылымын құруға;
• мәтінді редакциялау, енгізу, пішімдеу (мәтіндік редактор) ;
• көркемдік жағын статикалық бөлімін дайындау (графикалық редактор) ;
• динамикалық көркемдік бөлімін дайындау (дыбыстық және анимациялық фрагменттерді) ;
• басқа да іске асыру заттары көмегімен жасалған, орындалатын модульдерді қосу және т. б.

Жалпы міндет жүктелген құралдардың ерекшелігіне келесілер жатады:

• білікті программист емес болып табылатын тұлғалардың ЭО жасай алатындығы;
• ЭО жасаудың мерізімі мен жұмыс көлемін азайту мүкіндігі;
• компьютерлер мен бағдарламалық жасақтамаларына қойылатын талаптардың жоғары болмауы;

Сонымен қатар, ЖТҚЗ бірқатар кемшіліктері бар:

• достық болып табылмайтын интерфейс;
• мультимедиялық және гипермедия жүйелеріне қарағанда, кіші мүмкіндіктер;
• дистанциялық оқуды қарастыратын бағдарламаларды жасау мүмкіндігінің болмауы.

1. 3. Мультимедия және гипермәтіндік құралдары .

Жаңа ақпараттық технологиялар пайда болғанға дейін, сарапшылар көптеген тәжірибелерді жасағаннан кейін, материалды меңгеру әдісі мен бірнеше уақыттан кейін алынған білімді қайта келтіру қабілетінің арасындағы тәуеділікті анықтады. Егер материал дыбыстық болса, адам оның 0 бөлігін есте сақтайды. Егер материал бейне түрінде берілсе, онда оның 1/3 бөлігі есте сақталады. Әсерлерді үйлестірген кезде (көру және есту) есте сақтау жартыға дейін жоғарылады, ал егер адам әсер ету кезінде белсенді іс-әрекетте болса, материлды меңгеру 75 пайызға дейін көтерілген болып анықталды.

Сонымен, мультимедия ақпаратты жөнелтудің бірнеше әдісін қарастырады - мәтін, қозғалыссыз бейне (сурет немесе фотобейне), қозғалыстағы бейнелер (мультипликация немесе видео) және дыбыс (цифрлік және МІDI ) - интерактивті өнімге айналдырады.

Аудио ақпарат - сөз, музыка, дыбыстық әсерден тұрады. Оның негізгі мәселесі болып, тасуыштың ақпататтық көлемі болып табылады. Аудиоға қарағанда, бейне ақпараты қолданылатын элементтердің көптігімен ерекшеленеді. Ең алдымен, оған: статикалық видеоқатардың элементтері, жатады оны да екі тпқа бөлуге болады: графика (салынған сурет) және фото. Бірінші топқа әртүрлі суреттер, интерьерлер, кеңісітк беттері, графикалық режимдағы символдар жатады. Екіншіге - фотосуреттер мен сканерленген бейнелер жатады.

Динамикалық видеоқатар әдетте, статикалық элементтердің (кадрлар) кезектесігінен тұрады. Бұнда оның үш түрі бөлінеді: әдеттегі видео (секундына 24 фото), квазивидео (секундына 6 - 12 фото), анимация. Мильтиорта құрамында аудионы қолдануға қарағанда, видеоқатарды пайдалану - көптеген мәселелерді шешуге септігін тигізеді. Ол мәселелердің бірі - экранның шешу қабілеті мен түс саны, сонымен қатар, ақпарат көлемі болып табылады.

Мультимедияның өзіндік ерекшелегі болып, басқа ақапаттық ресурстар өнімдерінен айырықшалайтыны, айқын көрінетін, үлкен ақпарат көлемі болып табылады, сондықтан, қазіргі кезде, бұл өнімдердің тасуышы болып, стандартты көлемі 640 Мбайт, CD-ROM оптикалық дискі болып табылады. Кәсіби қажеттіліктерге пайдалану үшін бірқатар басқа құрылғылар (CD - Worm, CD - Rewritaebl, DVD және т. б. ) қолданылады, бірақ олар өте қымбат бағамен сатылады.

Гипермәтін - бұнда белгілі бір мәтіндік фрагметттерге байластырылған, мәтінде белгілі бір әдіспен сөздерді бөлгенде, мәтіндік материалды сызықсыз берудің тәсілі болып танылады. Сонымен, тұтынушы мәтін беттерін кезек бойынша аударыстырып қана қоймай, сонымен қатар, ол кез-келген сілтеме бойынша сызықтық сипаттаудан ауытқи алады, немесе, басқаша айтқанда, ақпаратты жөнелту процесін өзі басқарады. Гипермедия жүйесінде фрагмент ретінде, бейнелер қолданыла алады, ал ақпарат мәтіні, графика, видеофрагменттер мен дыбыстан тұра алады.

Гипермәтіндік технологияларды пайдалану - құрылымдылық, қолданудағы қолайлық сияқты оқулықтарға қоятын талаптарға сай бола алады. Қажеттілік туындаған жағдайда, бұндай оқулықты кез - келген серверге “шығаруға” болады және оны түзету қиынға соқпайды. Бірақ оларға, әдетте, келіссіз дизайн, құрастыру, құрылымның, және т. б. сәтсіздіктері тән болады. Қазіргі кезде, көптеген гипермәтіндік пішімдер бар: HTML, DHTML, PHP және т. б.

1. 4. Құралдарды таңдау критерийлері.

Құралдарды таңдау кезінде келесілердің болуын бағалау керек:

• жабдықтардың белгілі бір конфигурациялары;
• сертификацияланған программалық жүйелердің;
• қажетті деңгейдің мамандарының болуын.

Сонымен қатар, жасалып жатқан ЭО тағайындалуын есепке алу қажет, модификациялау қажеттіліктері, жаңа мәліметтермен толықтыру, сақтау көлемін шектеуді еске ала отырған жөн.

Қазіргі кезде қарқынды дамып келе жатқан мультимедия және гипермедия құралдары арқылы, көптеген персоналды компьютерге құрылу мүмкіндігі туды немесе арзандады деуге болады. Сонымен қатар, аппарат құралдарының қуаттылық және әрекет жылдамдығы, жоғарыда аталған заттарды қолдануға мүмкіндік туғызады.

II ТАРАУ.

2. 1. ЖАЛПЫ MACROMEDIA FLASH ТУРАЛЫ ТҮСІНІК

Macromedia Flash программасын iске қосқанда 1-суреттегiдей терезе ашылады, яғни программа ашылады.

1 сурет - Macromedia Flash бағдарламасының терезесі.

Жоғарғы бөлiгiнде меню орналасқан. Сонымен қатар, көбiнесе қолданылатын командалар тұруы мұмкiн. Ол үшiн Window, Toolbars, Main (Окно, Панели инструментов, Главная) батырмаларын басу арқылы шақыруға болады.

Сол жағында вертикаль бағытта инструменттер панелi орналасқан. Осы тақта инструменттерiне басу арқылы олардың таңдап алып, олармен жұмыс жасай аламыз.

Инструменттер панелi төрт бөлiктен тұрады. Tools (Инструменты) деп аталатын сурет салу және суреттердi түзету инструменттерiнен тұрады. Сәл төменiрек View (Просмостр) екi кнопкадан тұратын, одан төмен түстер таңдау Colors (Цвета) көмекшiсi орналасқа. Ең соңында көмекшi алаң Options (Параметры) параметрлерi орналасқан.

Құжаттың төменгi алаңы Жұмыс алаңы (Work Area) деп аталады және ол суреттер салуға мүмкiндiк берсе, сол сияқты анимация жасауға да мүмкiндiк береді. Жұмыс алаңының бөлiгi ақ түстi төртбұрышпен бөлiнген. Жұмыс аяқталғанда көрiнетiн осы бөлiк қана, ал қалған күлгiн түстi бөлiктер көмекшi алаңдар болып табылады.

Құжаттың жоғарғы бөлiгi Timeline (Шкала веремени) уақыт шкаласы деп аталатын анимация жасау кезiнде керек. Жұмыс алаңы мен уақыт шкаласы бiрiгiп сахнаны құрайды, осы жерде бүкiл клиптар жүргiзiледi. Анимация бiрiнен кейiн бiрi жүрiп отыратын бiрнеше көрiнiстер жасауға болады. Оң жақта бiрiнiң астында бiрi орналасқан бiрнеше көмекшi панельдер бар. Олардың орындайтын мұмкiндiктерi аттарынан бiлiнiп тұр. Контекстiк менюдағы Close panel (Закрыть тақта) басу арқылы тақтаны жабуға болады.

Тағы да екi тақта басынан бастап төменгi жақта орналасқан. Бiрiншiсi - Properties (Свойства), бұл өзiнiң интрументтерiнiң екпінделуіне қарай өзгерiп отырады. Егер қара бағыттағыш қосылса, Background Color (Цвет заднего плана) арқылы Жұмыс алаңын қара тұске ауыстыруға болады. Осы жерде орналасқан Size (Размер) терезесi Ruler Units (Линейные единицы измерения) өлшеу бiрлiктерiн, ал Dimensions (Размеры) - тiзiмiнде Жұмыс алаңының өлшемiн қоюға болады. Алғашқы өлшем бiрлiгiне сантиметрдi алып, Width (Ширина) және Height (Высота) мәндерiн 20 және 15 деп алайық.

Екiншi төменде орналасқан тақта - Actions (Действия) . Бұл тақта көмегiмен бiз анимация көрiнiстерiн жасаймыз. Ендi экранға бiзге қажеттi линейканы View Rulers (Просмотр, Линейки) командасынан шығады. Масштабты өзiмiз қолмен енгiзуге және тiзiмнен таңдап алуымызға болады. Бұл жердегi Show Frame (Показать кадр) Жұмыс алаңын бүкiл экранға созады. Show All (Показать все) Жұмыс алаңына суреттер мен анимация жүрiп жатқан жердi ғана шығарады.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс