Антика әлемінің мәдениенті

1. Грекия мәдениеті
2. Рим мәдениеті

1. Грекия мәдениеті
2. Рим мәдениеті

1. Грекия мәдениеті
Антик дүнтесінің өнері деп аталатын ежелгі Грекия мен Рим мәдениетінің әлемдік өркениетте алатын орны ерекше. «Антик» - көне, ежелгі деген ұғым. Қайта өрлеу дәуірінде дүнтеге келген, бұл терминді итальян ойшыл-гуманистері грек-рим мәдениетіне байланысты қолдаған. Бұл атаудың түп-төркіні «ежелгі», «көне», «қадым заман» мағынасын беретін «антиквус» деген латын сөзінен шыққан.
Грекияның көне мәдениетінің тамыры тереңде жатыр, өйткені оның бастауында б.з.д. III-II мыңжылдықтарда Грекия жері мен Эгей теңізі аралдарын мекендеген тайпалардың өркениеті жатыр. Эгей өркениеті мәдениеттің қайнар бұдағы болды, міне сондықтан да грек халқының ежелгі мәдениетінің ең ерте шағы Эгей өнерімен сабақтас. Б.з.д. II мыңжылдықта Эгей мәдениетінің аса маңызды орталықтары Крит аралы мен Пелопоннес түбегіндегі Микені болғандықтан да Эгей өркениетінің Крит-Микені мәдениеті деп атайтын болған.
Ежелгі Грекия мәдениетінің келесі кезеңі ұлы Гомердің атымен – Гомер кезеңі деп аталады. Олай деп аталатын себебі , бұл дәуір жайындағы басты деректердің негізгі көзі - б.з.д. VIII ғ. туған «Иллиада» мен «Одиссея» дастандары. Гомер дәуірінен бізге келіп жеткен мәдени ескерткіштер онша көп емес. Солардың ішінде біздің заманымызға келір жеткн бағалы ескерткіштердің қатарына геометриялық ою-өрнектермен әшекейленген құмыралар мен қолдан жасалған мүсіндер жатады.
Грекия мәдениетінің архайкалық кезеңі б.з.д. VIII- VI ғ, аралығын қамтиді. («Архайос» грек сөзі, көне ұғымын білдіреді). Бұл кезең гректердің Мрамор және Жерорта теңіздерінің жағалауларындағы жерлерді меңгеру - ұлы отаршылық кезеңі, бұл – құлиеленушілік құрылыстың кірігу кезеңі, грек мемлекет-қалаларының өзара саяси-әлеуметтік күрес жағдайында қалыптасу кезеңі, дәлірек айтқанда қилы-қилы қоғамдық-саяси оқиғаларға толы түбегейлі терең өзгерістер кезеңі.
Б.з.д. грек-парсы соғыстары (500-449 жылдар) ежелгі Грекияның тарихындағы бетбұрыс кезеңі болды, өйткені дәл осы уақыттан бастап грек мәдениетінің классикалық кезеңі басталды. Азаттық жолындағы күресте парсылардың талқандалуы ежелгі Грек мемлекет-қалаларының қоғамдық құрылысының артықшылығын көрсетіп қана қоймай, азаматтық сананың артуына, ең бастысы – классикалық құлдық қоғамның толық қалыптасуына, ал ол кезеніңде полистік димократияның дамуының нәтижесінде экономикалық және саяси өмірдің жанданып, мәдениеттің гүлденуіне әкеліп соқты.
Эллинизм – ертедегі грек құлиеленушілік қоғамның соңғы, аяқталған кезеңі болды. Грекия тарихындағы бұл кезең Александр Макендонскийдің (б.з.д. 356-323 ж.) бүкіл Грекияны жаулап алуымен тығыз байланысты болды. Бұл кезеңді Шығыс және Батыс елдері мәдениетінің тоғысу кезеңі десек те қателеспеген болар едік.
Грек мифологиясы - осы күнгі уақытқа дейін адамзатты таңдандыратын мәдени құбылыс. Ол бүкіл Еуропа өркениетінің іргетасына сіңген, бүкіл ағарған адамзаттың рухани өмірін осы уақытқа дейін ықпалын тигізіп, шығармашылық шабыт туғызатын көне мәдениет туындылары.
Грек мифологиясы сонау көне замандағы адамдардың өмірің, салтын, олардың қиялдары мен үміттерін, табиғаттың құбылыстарына, оның ашылмаған сырларына деген көзқарастары мен қорқыныш сезімдерін, табиғатғаттың құбылыстарына оның ашылмаған сырларына деген көзқарастары мен қорқыныш сезімдерін, Дүниенің қалайша пайда болғаны жөніндегі алғашқы түсініктерін байқауға болады. Грек мифологиясының кейіпкерлері осы уақытқа дейін өнер, философия, әдебиетте қолданылады.
Көне грекиялық дін басқа хрестияндық емес діннен бірінші болып зерттеле басталды, бірақ әлі күнге дейін толығымен талдана қойылған жоқ.
Грекиялық дінді қазіргі кезге дейін, Гегельдің пайындауынша "сұлулық діні" деп атайды. Бұл дінді осылай анықтаудың негізгі себептері: Гомер поэмалары және классикалық мүсіндер мен құдайларға арналған храмдар еді. Гомерлік эпостар сөзсіз өте күрделі де, әдемі әдеби шығармалар, бірақ гректердің діні туралы бұл поэмаларда айтылған сөз аз. Гомердің құдайларға деген көзқарасын, сол кедегі антикалық гректердін өздерлері күманға салған. Ал сол кездегі классикалық өнер туындылары – храмдар мен

Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1. «Мәдениеттану» Т.Ғабитов, Ж.Мүтәліпов, А.Құсариева;
2. «Религия в истории мира» С.А.Токарев;
3. «Философия» Ж.Алтаев