Айнымалы ток және айнымалы ток тізбектері

Жоспар
Кіріспе

1 Айнымалы токтың қарапайым генераторының құрылысы
2 Уақыт диаграммасы

Металдардағы тұрақты ток еркін электрондардың тұрақталған ілгерілеме қозғалысы болып табылатындығы мәлім. Егер электрондар ілгерілеме қозғалыстын, орнына тербелмелі қозғалыс жасаса, онда ток бірдей уақыт аралықтарында, периодикалық түрде
шамасымен қатар бағыты жағынан да өзгеріп отырады. Сондықтан да мұндай ток айнымалы деп аталады. Айнымалы токтың трансформацияланатын қабілеті бар (кернеуді трансформаторлардың көмегімен өзгерту), бұл электр энергиясын алыс қашықтықтарға; тиімді жеткізіп беруді қамтамасыз етеді.
Сонымен қатар, айнымалы токтың қозғалтқыштары (двигательдері) құрылымының қарапайымдылығы мен және көлемі шағын болуымен ерекшеленеді.

Пән: Электротехника
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

АЙНЫМАЛЫ ТОК ЖӘНЕ АЙНЫМАЛЫ ТОК ТІЗБЕКТЕРІ

Металдардағы тұрақты ток еркін электрондардың тұрақталған ілгерілеме
қозғалысы болып табылатындығы мәлім. Егер электрондар ілгерілеме
қозғалыстын, орнына тербелмелі қозғалыс жасаса, онда ток бірдей уақыт
аралықтарында, периодикалық түрде
шамасымен қатар бағыты жағынан да өзгеріп отырады. Сондықтан

да мұндай ток айнымалы деп аталады. Айнымалы токтың
трансформацияланатын қабілеті бар (кернеуді трансформаторлардың
көмегімен өзгерту), бұл электр энергиясын алыс қашықтықтарға;
тиімді жеткізіп беруді қамтамасыз етеді.
Сонымен қатар, айнымалы токтың қозғалтқыштары (двигательдері)
құрылымының қарапайымдылығы мен және көлемі шағын болуымен
ерекшеленеді.
Сондықтан айнымалы ток өте кең қол данылады және электр
энергиясының барлығы дерлік айнымалы ток генераторлары арқылы өндіріледі.
Айнымалы токтың қарапайым генераторының құрылысына схемасы 30-
суретте көрсетілген. электр магниттін, орамасын тұрақты қоздырылатын
магнит өрісінде, 1 және 2 өткізгіштердек тұратын орам қойылған. Орамның
ұштары бірінен-бірі және корпустан оқшауланған және ораммен бірге айналып
тұратын метал сақиналармен қосылған. Сақиналарда қозғалмайтын шеткалар 5
орналастырылған, осылар арқылы орам жүктеме кедергісіне тұйықтала
алады. V және 5 полюстарының арасындағы магнит өрісі бірқалыпты, яғни
барлық жерде магниттік индукцияның шамасы мен бағыты бірдей дейік. Бір
айналымға кеткен уақыт ішінде ара жазықтығы 360° бұрыш жасайды.
Осы бұрышты сегіз бірдей, бұрышқа әрқайсысы 45°-тан, бөлейік те орам
бір орыннан екінші орынға ауысқан кезде айналу процесінде орамның
контурын тесіп I өтетін магниттік ағынның қалайша өзгеретінін қарайық.
Орамның магнит өрісіне қарағандағы кейбір қалыптары 31-суреттің жоғарғы
жағында көрсетілген. Электр қозғаушы күшінің өзгеруін орам жазықтығының
магниттік сызықтардың бағытына перпендикуляр орналасқан сәтінен бастап
қарайық (қалып). Осы сәтте орамның контуры ең үлкен магнит өрісімен
тесіліп өтеді, оны 5 деп белгілейік, орам өткізгіштерінің қозғалысы
магниттік сызықтардын, ба-ғытымен сәйкес келетін вертикаль бағытта жүреді,
демек, өткізгіштер магниттік сызықтарды қиып өтпейді. Сондықтан да орам
контурын тесіп ететін магнит өрісі өзгермейді және ЭҚК-і нольге

31- сурет. Уақыт диаграммасы

Тізбектегі айнымалы синусоидалы ток синусоидалық электр қозғаушы күшінің
әрекетінен ауады. Магниттік сызықтарды қиып өтетін (32-сурет) түзу
өткізгіштегі индукцияның электр қозғаушы күші мына формуламен анықталады:
е =Blv sin а, мұндағы В- магниттік индукция; өткізгіш ұзындығы; V — оның
орын ауыстыру жылдамдығы.
Резисторы бар сыртқы тізбекте болып тұратын құбылыстарды қарайық. Егерде
тізбектің тұрақты тоққа қарсы кедергісі R-ге тең болса, онда осы тізбек
арқылы айнымалы ток өткен кезде, оның кедергісі өсіп қайсыбір R шамасына
тең болады. Айнымалы токтың жиілігі өскен сайын оның кедергісі өсетінін
тәжірибе көрсетеді. Өткізгіштің (не индуктивтігі, не сыйымдылығы жоқ)
айнымалы токқа жасайтын кедергісін активтік кедергі деп атайды.
Өткізгіштің активтік кедергісінің жиіліктің өсуіне байланысты артуы,
негізінен беттік эффекті деп аталатын құбылыспен байланысты, сондықтан бұл
құбылыстың жоғарғы жиіліктерде маңызы бар.

Беттік эффектіні түсіндіру үшін түзу сымды бүкіл ұзындығі бойымен
сақиналық көлденең қималар бір-біріне тен, центрлес цилиндрлер қатарына
ойша бөлейік (34-сурет). Егер осы сыммен тұрақты ток жүрсе, онда ток
тығыздығы, яғни бір квадрат сантиметр қимаға келетін ампер саны барлық
сақиналарда бірдей болатындығы

айқын және олардын, әрқайсысының айналасында тұрақты магнит өрісі туады.
Сонымен, біз елестеткен концентрлік өткізгіштер тұйық ағымдармен қоршалған
болып шығады, сонымен қатар сымның осіне жақындаған сайын осы өткізгіштерді
ортаға бөлінетін өткізгіші қамтитын ағымдар бір-бірімен қосылып, өсе
түседі. Енді дәл сол өткізгішпен айнымалы ток ағып жатыр деп ұйғарайық.
Осы жағдайда біз көзімізге елестетіп ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.