Антика философиясы туралы

1. Антика философиясы туралы жалпы түсінік.

2. Гераклит (535 . 475 жж щамасы)

Философияның пайда болуы, оның дамуы белгілі логикаға сүйенеді. Мәселен, антика философиясы екі негізден туындайды: бірі мифология, екіншісі жаңа туындап келе жатқан былым. Орта ғасырда философия дінмен тығыз байланысты болды. ХV - XVI ғ.ғ. Қайта өрлеу дәуірінде эстетикалық ой пікірлердің әсері арқылы дамыды. XVII - XIX ғ.ғ. Философия ғылымға сүйенді.
Философия өзінің зерттейтін обьектісін ерекше қарастырады. Мәселен математик бірлік санын неше түрлі сарпқа салоп, зерттейтін болса философтар болмысты солай сараптап, талдайтын болды. Алғашқы грек философтары дәстүрлі мифологияны сынаудан, айталық Гомердің поэмасындағы оқиғаларды, оның тұрақсыздығы мен әділетсіздігін сынаудан бастарды. Бірақ сол сынды бастай отырып, олар өздері өмір сүрген қоғамдық құрылыстың әдет ғұрыпынан мәдени дағдарысынан қол үзіпкете алмады. Дегенмен Философтардың тарихи тағдыры қашанда ауыр қайғылы болатын. өйткені олар қалыптасқан діни мәдени көркемдік саяси құқылық дағдыланған болмыстық әдет ғұрыптарға, егер олар прогресс талабына сай болмаса қарсы шығып өз пікірің ашық бтыл айта алған. Философтардың булай істейтіні неліктен? Себебі шындықты білу оған жету коз жұмып қулай сенуден ьас тартып, әр нәрсенің байыбына жетіп, жүрек әмірі тұрғысынан әділ шешілмейтін айтып неліктен деген сұраққа жауап іздеу. өмір сүрудің мәні неде? Болмыс деген не? Оның үстіне философия алғашқы пайда болған кездерден бастап ақ дүниеге көзқарас ретінде қалыптасады.

1.Досмұхамед Кішібеков, Ұлықпан Сыдықов.
Философия. Оқулық - Алматы, 2002.

Пән: Философия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

1. Антика философиясы туралы жалпы түсінік.

. Гераклит (535 - 475 жж щамасы)

Антика философиясы туралы жалпы түсінік.
Философияның пайда болуы, оның дамуы белгілі логикаға сүйенеді. Мәселен, антика философиясы екі негізден туындайды: бірі мифология, екіншісі жаңа туындап келе жатқан былым. Орта ғасырда философия дінмен тығыз байланысты болды. ХV - XVI ғ.ғ. Қайта өрлеу дәуірінде эстетикалық ой пікірлердің әсері арқылы дамыды. XVII - XIX ғ.ғ. Философия ғылымға сүйенді.
Философия өзінің зерттейтін обьектісін ерекше қарастырады. Мәселен математик бірлік санын неше түрлі сарпқа салоп, зерттейтін болса философтар болмысты солай сараптап, талдайтын болды. Алғашқы грек философтары дәстүрлі мифологияны сынаудан, айталық Гомердің поэмасындағы оқиғаларды, оның тұрақсыздығы мен әділетсіздігін сынаудан бастарды. Бірақ сол сынды бастай отырып, олар өздері өмір сүрген қоғамдық құрылыстың әдет ғұрыпынан мәдени дағдарысынан қол үзіпкете алмады. Дегенмен Философтардың тарихи тағдыры қашанда ауыр қайғылы болатын. өйткені олар қалыптасқан діни мәдени көркемдік саяси құқылық дағдыланған болмыстық әдет ғұрыптарға, егер олар прогресс талабына сай болмаса қарсы шығып өз пікірің ашық бтыл айта алған. Философтардың булай істейтіні неліктен? Себебі шындықты білу оған жету коз жұмып қулай сенуден ьас тартып, әр нәрсенің байыбына жетіп, жүрек әмірі тұрғысынан әділ шешілмейтін айтып неліктен деген сұраққа жауап іздеу. өмір сүрудің мәні неде? Болмыс деген не? Оның үстіне философия алғашқы пайда болған кездерден бастап ақ дүниеге көзқарас ретінде қалыптасады. Ол ертедегі грек философиясы (б.з.б.VI ғ.) бұған дейінгі дағдыланған мифологиялық дүниетанымға қанағаттанбағандықтан басталды. Оған себеп болған, санасезімнің оянуына әкелген: экономикалық жағдайлар, теңіз саудасы арқылы гректердің басқа елдерге барып , олардан көп нәрсе көріп, үйренуі, оған ой жүгіртуі, өз елі шекарасының ұлғалы т.б. Осыдан келіп жаңа өмір тұрғысы , жаңа қоғамдық сана қажет болды. Содан бастап арнайы ұстаздық ететін философтар шықты сондай ақ
Оның пікірін қабылдап одан дәріс алтын орын Платон Академиясы, Аристотель лицейі Эпикур бауы мектебі деген оқу орындары болды., соған сәйкес жаңа ұғымдар қалыптасты. Сократта ешқандай мектеп болған жоұ, бірақ онің төңірігінеде шәкірттер жиналды. Солардың бірі Платон, ал Платон шәкірттерінің бірі Аристотель болса ол атақты Александр Македонскийдің ұстазы. Байқап отырғанымыздай , бәрі бір заманда өмір сүрген. Тек Сократ оный қағазға түсірмеген. Әркіммен сөйлесіп, сұхбаттасып жүріп, философияны дамытқан.
Философия солай дамып отырды. Ал оның пайда болып, дамуы нақты жағдайларға, оның талаптарына байланысты.
Б.з.б. VII - VI ғ.ғ. Аралығында Кіші Азияның Батыс жағалауында орналасқан Иониядағы гректің қала мемлекеттері одан соң Түстік Италиядағы грек қалаларда ақыр соңында Грекияның өз ішіндегі Афины қаласында дүниеге келді. Римда философия б.з.б. II - I ғасырларда қалыптасты. Бұл кезең ертедегі грек елі мен Римде құлдық қоғамның шарықтау кезі еді. Мәдениет дамыды , гректер арасынан поэзия , драматургия мүсінделі, философия бақа да мәдениеттің көрнекті өкілдері Гомер, Эсхия, Аристофан, Софокл, Геродот, Ксенофонт, Демокрит, Сократ, Платон, Аристотель, т.б. дүниеге келді.Бұл белгілі дәріжеде қалыптасқан фил турпаны болса да алғашқы кезеңіне жатады. Грек философиясы бірнеше белгілі уәкілдерін дүниеге әкелді. Оның бастамасы Иллет қаласынан шықты. Фалес ( XII ғ. Аяғы - VI ғ. I жартысы) сауда адамы болған. Ол кезінде Вавилон, Египет елдерін талай аралаған. Оңың даңқы б.з.б. 585 жылы Грекияда Күн тұтылатынын болжағаны үшін барлықтирге таралды. Сол үшін Египет абыздарынан ол оракул Көреген дегн атақ алған. Фалестің пікірінше әлемде барлық затрат судан пайда болған. Бәрі содан туындаған, тіптң Жердің өзі де су бетінде қалқып жүрген жалпақ дөігелек. Фалестің айтуы бойынша дүние жанды құбылыс. Оның зәлелін магниттің тарту күшінен көрген. Фалестің бірнеше даналық ойлары тарихқа Унген. Мәселен Дүниеде ең жүйрік не? Деген сұрауға:
- Ой, ол бәрінен жүйрік, деп жауап қайтарған.
- Дүниеде ең ақылды не? Деген сұрауға:
- Уақыт! деп жауап айтқан өйткені ол бәрінің сырын ашады.
- Бәрінен күшті не? Деген сұрауға:
- Қажеттілік, деген, ол бәріне әмірші.
- Ең қиын не? Деген сұрауға:
- өзіңді өзің тану, депті.
- Ең жеңіл не? дегенге:
- Басқаларға кеңес айту, деген көрінеді.
Дәл осыпан ұқсас жауапты қазақ мысалдарынан жиі кездестіруге блоады. Анаксимандр (б.з.б. 610 - 547). Оның пікірінше дүние негізгі су, немесе басқа бір зат емес, белгісіз , байыпталмайтын бастама алейрон. Дүние пайда болып жойылып жатады. Мәңгі өзгермейтін , жойылмайтын алейрон. Анаксимандр әлемнің түрлері көп болатынын болжамдады, Ол Эллада да ең алкаш әлем картасын сызды, глобус жасап, күн сағатын ойлап шығарды. Оны жерге қаққан қазыұтан түскен көлеңке арқылы шамалады. Анаксимандрың алейрон туралы пікірі қазіргі материяны философиялық тұрғыдан пайымдауға жақын келеді.
Анаксимен (585 - 525) дүниенің негізгі ауа деп есептейді.Ауаның қоюлануы мен сұйықталуынан су, жер, тас, от пайда болуды деп топшыдады. Бірде көлеңкелі бақ арасында серуендеп түргенде шәкірті: Анаксимен, айтыңызшы неге күдіктене бересіз. Сіз ұзақ өмір сүрдіңіз, данасыз , депті. Сонда Анаксимен асасымен бірі кіші, бірі үлкен екі дөңгелек сызып: Кішісінің іші сеніің білгенің, үлкенің іші менің білгенім, ал дөңгелектердің сырты бізге беймәлім депті.

Гераклит (535 - 475 жж щамасы)
Гераклит (535 - 475 жж щамасы) . Ол Эфес қаласынан шықты. Оның пікірі бойынша, дүниеде өзгермейтін , қозғалмайтын ещ нәрсе жоқ. Бәрі ағыста бәрі өзгерісте. '' Мына космос барлық тіршілік бірдей , оны ешбір құдай , ешбір адам жасаған жоқ, мәігі тірі ретімен жанып , ретімен өшетін от, ол солай болып қала берме. Гераклиттің ойынша,дүниедегі барлық құбылыс жанды оттан жаралған , олай болса жан да оттан тирады, бірақ ол өте құрғақ, депті Әлемді билейтін күш Логос деп есептеді.Күнде де шығып кетпек емес.Қозғалыс мәңгі. Әрбір зат өзінің қарама өарсысына айналады. Мәселен сууық жылыға, жылы суыққа, ылғал құрғаққа,құрғақ ылғалға айналады. Бір суға екі рет малтуға болмайды. Теғіз суп әрі таза , әрі лас. Олай болса қарама қарсы бәрінің атасы бәрінің патшасы депті. Ал диалектика туған жерде оған керісінше ұғым да дүниеге келеді. Ондай ұғым өкілдерінің бірі Гарменид ( VI V ғғ шамасы) Дүние отпен жерден , яғни заттан турған шар. Онда бос кеңестік жоқ. Олай болса еш нәрсе жоқтан пайда болмайды. әрі жойылмайды. Ол философияға болмыс ұғымын ендіреді. Болмысты, Парменидтің пікірінше көзбен көруге сезім мүшелері арқылы сезуге болмайды. Оны тек оймен даму мүмкін . Парменидтің қанатты сөзі: Болмысбар, биболмыс жоқ. Парнемидтің шәкірті болған Зенон (490 - 430) бірнеше ойлар айтты. Солардың бірі оның сипориясы. Мәселен тасбақаны Ахилл қуып жете алмайды. Садақтың оғы ешқашан нысанаға жетпейді дегені: Ол, әрине, қмірде олай емес екенін біледі. Бірақ теория жөнінде бұл қозғалыстыдәлелдей алмаған. өйткені Ахиллдің жүретін жолын садақ ағының нысанаға жеткенше аралығын Зенон алдымен теідей етіп, екіге бөледі , бөлінген бөлікті тағыда екіге бөледі. Ахилл да, садақ оғы да ір уақытта сол бөлінген нүктелерде болуы тиіс. Ал бөлінуі шексіз болғандықтан онің шегіне ешқашан жету мүмкін емес ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.