2015-2025 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бағдарламасы
КІРІСПЕ
I. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ ... ... ... ... 5
II. БАҒДАРЛАМА ҚАҒИДАТТАРЫ ... 5
III. СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ
ІС.ҚИМЫЛ ШАРАЛАРЫ...
3.1. Қоғамның барлық тобын сыбайлас жемқорлыққа қарсы қозғалысқа тарту. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет қалыптастыру ... .. 6
3.2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс.қимылда қоғаммен өзара әрекет ету ... ... 8
3.3. Экономика саласындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс.қимыл ... ... 10
3.4. Мемлекеттік қызмет және басқару саласындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс.қимыл ... ... ... ... ... ... 11
3.5. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманы жетілдіру ... ... ... ... ... ... 12
IV. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУДАҒЫ
ПАРТИЯ ОРГАНДАРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТІ
V. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ МОНИТОРИНГІ ... ... ... ... . 14
VI. КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕЛЕР ... ... ... 15
ҚОРЫТЫНДЫ
I. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ ... ... ... ... 5
II. БАҒДАРЛАМА ҚАҒИДАТТАРЫ ... 5
III. СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ
ІС.ҚИМЫЛ ШАРАЛАРЫ...
3.1. Қоғамның барлық тобын сыбайлас жемқорлыққа қарсы қозғалысқа тарту. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет қалыптастыру ... .. 6
3.2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс.қимылда қоғаммен өзара әрекет ету ... ... 8
3.3. Экономика саласындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс.қимыл ... ... 10
3.4. Мемлекеттік қызмет және басқару саласындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс.қимыл ... ... ... ... ... ... 11
3.5. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманы жетілдіру ... ... ... ... ... ... 12
IV. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУДАҒЫ
ПАРТИЯ ОРГАНДАРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТІ
V. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ МОНИТОРИНГІ ... ... ... ... . 14
VI. КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕЛЕР ... ... ... 15
ҚОРЫТЫНДЫ
Бағдарламалық құжаттар – «Қазақстан-2050» Стратегиясы. Қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» және «Қазақстан жолы – 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» атты Қазақстан халқына Жолдауларында Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсултан Назарбаев демократия мен еркіндікке негізделген мемлекет пен қоғам құрылысының маңызды тарихи кезеңі аяқталғанын атап өтіп, Қазақстанның одан әрі дамуының стратегиялық бағытын айқындап берді.
Елдің тұрақты дамуының негізгі басымдығы ретінде әлеуметтік-экономикалық және рухани өркендеуге кедергі келтіретін құбылыс болып табылатын сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті күрт күшейту белгіленді.
Сыбайлас жемқорлық Қазақстанның барлық табыстарына қол жеткізуге мүмкіндік туғызған мемлекетіміздің негізгі құндылығы – Тəуелсіздікке қауіп төндіреді.
Сыбайлас жемқорлық азаматтардың санасында жалған ұғым қалыптастыру арқылы қоғам мен мемлекеттің өзегіне балта шабады.
Сыбайлас жемқорлық конституциялық тұрғыда құқы мен міндеті бекітілген тең әріптес ретіндегі мемлекет пен азаматтар арасындағы қарым-қатынастың жаңа үлгісін құруға кедергі келтіріп, мемлекеттік билік қызметінің тиімділігін төмендетеді.
Елдің тұрақты дамуының негізгі басымдығы ретінде әлеуметтік-экономикалық және рухани өркендеуге кедергі келтіретін құбылыс болып табылатын сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті күрт күшейту белгіленді.
Сыбайлас жемқорлық Қазақстанның барлық табыстарына қол жеткізуге мүмкіндік туғызған мемлекетіміздің негізгі құндылығы – Тəуелсіздікке қауіп төндіреді.
Сыбайлас жемқорлық азаматтардың санасында жалған ұғым қалыптастыру арқылы қоғам мен мемлекеттің өзегіне балта шабады.
Сыбайлас жемқорлық конституциялық тұрғыда құқы мен міндеті бекітілген тең әріптес ретіндегі мемлекет пен азаматтар арасындағы қарым-қатынастың жаңа үлгісін құруға кедергі келтіріп, мемлекеттік билік қызметінің тиімділігін төмендетеді.
2015-2025 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА
ҚАРСЫ ІС-ҚИМЫЛ БАҒДАРЛАМАСЫ
АСТАНА, 2014
М А З М Ұ Н Ы
КІРІСПЕ
I. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ ... ... ... ... 5
II. БАҒДАРЛАМА ҚАҒИДАТТАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 5
III. СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ
ІС-ҚИМЫЛ ШАРАЛАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 6
3.1. Қоғамның барлық тобын сыбайлас жемқорлыққа
қарсы қозғалысқа тарту. Сыбайлас жемқорлыққа
қарсы мәдениет қалыптастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 6
3.2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылда
қоғаммен өзара әрекет ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 8
3.3. Экономика саласындағы сыбайлас жемқорлыққа
қарсы іс-қимыл ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .. 10
3.4. Мемлекеттік қызмет және басқару саласындағы
сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ... ... ... ... ... ... 11
3.5. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманы
жетілдіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .. 12
IV. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУДАҒЫ
ПАРТИЯ ОРГАНДАРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТІ ... ... ... ... ... ... ... ... 13
V. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ МОНИТОРИНГІ ... ... ... ... . 14
VI. КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕЛЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 15
ҚОРЫТЫНДЫ
КІРІСПЕ
Бағдарламалық құжаттар – Қазақстан-2050 Стратегиясы. Қалыптасқан
мемлекеттің жаңа саяси бағыты және Қазақстан жолы – 2050: Бір мақсат, бір
мүдде, бір болашақ атты Қазақстан халқына Жолдауларында Қазақстан
Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсултан Назарбаев демократия
мен еркіндікке негізделген мемлекет пен қоғам құрылысының маңызды тарихи
кезеңі аяқталғанын атап өтіп, Қазақстанның одан әрі дамуының стратегиялық
бағытын айқындап берді.
Елдің тұрақты дамуының негізгі басымдығы ретінде әлеуметтік-
экономикалық және рухани өркендеуге кедергі келтіретін құбылыс болып
табылатын сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті күрт күшейту белгіленді.
Сыбайлас жемқорлық Қазақстанның барлық табыстарына қол жеткізуге
мүмкіндік туғызған мемлекетіміздің негізгі құндылығы – Тəуелсіздікке қауіп
төндіреді.
Сыбайлас жемқорлық азаматтардың санасында жалған ұғым қалыптастыру
арқылы қоғам мен мемлекеттің өзегіне балта шабады.
Сыбайлас жемқорлық конституциялық тұрғыда құқы мен міндеті бекітілген
тең әріптес ретіндегі мемлекет пен азаматтар арасындағы қарым-қатынастың
жаңа үлгісін құруға кедергі келтіріп, мемлекеттік билік қызметінің
тиімділігін төмендетеді.
Сыбайлас жемқорлық Нұр Отан партиясының эволюциялық дамуды қамтамасыз
ету мен демократиялық, өркендеген, бəсекеге қабілетті жəне əлеуметтік
бағдарлы мемлекет құрудағы мұратын іске асыруға тікелей қауіп төндіреді.
Нұр Отан партиясының саяси Доктринасында бекітілген – Адам,
Бостандық, Заңның үстемдігі, Əділеттілік, Ынтымақшылдық, Болашаққа ұмтылыс,
Отбасы мен дəстүр сынды әмбебап құндылықтар сыбайлас жемқорлыққа қарсы
жүйелі күрестің идеялық негізін құрайды.
Нұр Отан партиясы сыбайлас жемқорлыққа қарсы әрекеттің аса
маңыздылығы мен өзектілігін түсіне отырып, қоғамның барлық күшін сыбайлас
жемқорлыққа қарсы ымырасыз күреске жұмылдыруы тиіс.
Сондықтан да партияның негізін қалаған Нұрсұлтан Назарбаевтың
көшбасшылығымен Нұр Отан осынау әлеуметтік зиянкестікке қарсы жүйелі
күрес жүргізіп келеді.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі 2008 жылғы партиялық
Бағдарламаның негізгі ережелерін орындау осы жұмыстың маңызды кезеңі болды.
Бағдарламаны жүзеге асыру барысында партия азаматтық қоғамның түрлі
институттарын белсенді тартудың есебінен сыбайлас жемқорлыққа қарсы
қызметтің аясын айтарлықтай кеңейтті. Ашық пікірталастар мен сыбайлас
жемқорлыққа қарсы форумдар, мемлекеттік емес секторлармен ынтымақтастық
туралы меморандумдарға қол қою және басқа да мақсатты іс-шаралар негізінде
пікірталастар ұйымдастырылып, жемқорлыққа қарсы күрестің тиімді тетіктерін
іздеу қолға алынды.
Барлық деңгейдегі депутаттар, саяси партиялар, үкіметтік емес ұйымдар,
ұлттық-мәдени орталықтар, бизнес-қоғамдастықтар, жастар және кәсіптік
ұйымдар, ғылыми орта, сонымен қатар бұқаралық ақпарат құралдарының
қатысуымен құрылған қоғамдық кеңестер орталық пен жергілікті жерлерде
партияның сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметінің ұйымдық негізін құрды.
Осы шаралардың барлығы қоғамды сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске
белсенді түрде қатысуға жұмылдыра отырып, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-
қимылдың тиімділігін барынша арттыруға септігін тигізді.
Соған қарамастан қазіргі уақытта қоғамдағы сыбайлас жемқорлықтың
бүгінгі ахуалы, сыбайлас жемқорлықтық құқық бұзушылықтың жыл сайынғы үдеуі
мен аталған саладағы жалпыәлемдік үрдістер, мұндағы қалыптасқан таптаруын
көзқарас пен немқұрайлы қараудан арылуға бағытталған жаңа тиімді шаралардың
дайындалуын және қолданылуын талап етеді.
Бүгінде 2008 жылғы Бағдарлама өзінің өзектілігін жоғалтты, өйткені,
онда Қазақстан - 2050 Стратегиясының жаңа міндеттері, сондай-ақ, Нұр
Отанның саяси Доктринасында белгіленген партия мұраты мен басымдықтары
ескерілмеген.
Партия Доктринасында Сыбайлас жемқорлықпен күресу баршаның жəне əр
адамның міндеті. Сыбайлас жемқорлық біздің мемлекеттілігіміз бен
демократиямызды жегідей жейді. Сондықтан да біз сыбайлас жемқорлықтың жолын
кесудің жəне қоғамда оның кез келген көрінісіне ымырасыздық ахуалын
қалыптастырудың жүйелік жағдайын жасаймыз деп белгіленген.
Нұр Отанның XV Съезінде партия Көшбасшысы Н.Ә.Назарбаевтың саяси
көшбасшылықтың түбегейлі мәселесі – біздің сыбайлас жемқорлыққа қарсы
бітіспес стратегиямыз деген сөздері бүгінгі қоғамның үмітіне сай келіп
отыр.
Партия елдің келешегі мен азаматтардың лайықты өмір сүруін қамтамасыз
ету үшін тарихи жауапкершілікті өз мойнына ала отырып, 2025 жылға арналған
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы жаңа Бағдарламаны жүзеге асырмақшы.
Қазақстандағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің барлық тәжірибесі
мен осы саладағы жалпыәлемдік үрдістерді ескере отырып дайындалған
Бағдарлама мемлекеттің, азаматтардың және қоғамдық ұйымдардың сыбайлас
жемқорлыққа қарсы қайратын барынша жұмылдыруға бағытталған.
І. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
Бағдарламаның мақсаты – сыбайлас жемқорлықтың кез келген көрінісіне
нөлдік төзімділік ахуалын қалыптастыру арқылы қоғамның барлық топтарын
сыбайлас жемқорлыққа қарсы қозғалысқа тарту.
Аталған мақсатқа жету келесі мәселелердің шешілуін талап етеді:
– мемлекеттік билік пен басқару органдарының, сондай-ақ,
корпоративтік бизнестің қызметіне партиялық және қоғамдық
бақылауды күшейту;
– халықаралық стандарттарды ескере отырып, сыбайлас жемқорлыққа
қарсы іс-қимыл заңнамасын жетілдіру;
– мемлекеттік басқару мен мемлекеттік қызмет көрсету сапасына
мониторинг жүргізу;
– көлеңкелі экономиканың деңгейін төмендету;
– қоғамда сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру;
– тәрбие мен білім берудің барлық сатыларында сыбайлас жемқорлыққа
қарсы мінез-құлық үлгісін құру.
ІІ. БАҒДАРЛАМА ҚАҒИДАТТАРЫ
Бағдарлама төрт іргелі қағидатқа негізделіп құрылған:
Жүйелілік қағидаты. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл тек жекелеген
деректерді анықтауға саймауы тиіс. Жекелеген сыбайлас жемқорларды қудалау,
атышулы істер арқылы олардың ізіне түсу тұрақты нәтижелер бере алмайды.
Басты екпін аталған құбылысты тудыратын себептер мен жағдайларды жоюға
түседі.
Айқындық, ашықтық және мемлекеттің қоғамға есептілік қағидаты.
Айқындық – қызметтерінің ең маңызды ішкі үдерістері жайлы бір-бірін жоғары
деңгейде хабардар етуге себепші болатын, мемлекеттік органдар мен
азаматтық қоғам институттарының жағдайы.
Ашықтық – бұл мемлекеттік органдар, ұлттық компаниялар және олардың
лауазымды тұлғаларының қызметі туралы ақпараттың қоғам мен азаматтар үшін
қолжетімдігі.
Ашықтық пен айқындық мемлекеттің қоғамға есептілігін қамтамасыз ететін
шарттар болып табылады.
Мемлекет пен қоғамның тең әлеуметтік серіктестігі қағидаты. Бұл қағидат
- саяси өмір субъектілерінің еркіндігі мен теңдігі туралы конституциялық
демократиялық қағидаларды толық іске асыру үшін тараптардың құқықтары,
міндеттері, жауапкершіліктері заңнамамен белгіленуіне негізделеді.
Партия мен қоғамның серіктестік қағидаты. Азаматтық қоғамның
қатысуынсыз, жаппай жемқорлыққа қарсы қозғалыссыз Сыбайлас жемқорлыққа
қарсы Бағдарламаны тиімді жүзеге асыру мүмкін емес.
Елдің өркендеуі мен демократияға қарай ілгерлеуі үшін әлеуметтік-саяси
жауапкершілік тек мемлекетке ғана емес, қоғам мен әрбір жеке азаматқа да
жүктеледі.
ІІІ. CЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ІС-ҚИМЫЛ ШАРАЛАРЫ
Бағдарлама партия саяси Доктринасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы
келесі негізгі қағидаларына сүйенеді.
– Мемлекеттік органдар халықтың мүддесіне қызмет етуі және
қоғамдық бақылауға мейлінше ашық және қолжетімді болуы тиіс.
– Мемлекеттік басқарудың тиімділігі мен мемлекеттік қызметтің
баршаға сапалы болуын қамтамасыз ету қажет.
– Жергілікті өзін-өзі басқаруды одан әрі дамыту және тұрғындардың
мәселелелерін тұрғылықты жерде тиімді шешілуін қамтамасыз ету
керек.
– Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл үшін жүйелі жағдай жасау
және қоғамдағы оның кез келген көрінісіне төзбеушілікті
қалыптастыру қажет.
– Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес баршаның және әр азаматтың
міндеті болып табылады.
3.1. Қоғамның барлық тобын сыбайлас жемқорлыққа қарсы қозғалысқа тарту.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет қалыптастыру
Сыбайлас жемқорлық көріністеріне деген немқұрайдылық өткір қоғамдық
мәселе болып отыр. Кейбір азаматтардың ұғымында сыбайлас жемқорлық
үйреншікті іске айналды, ал біреулер үшін заңды айналып өтіп қажетті
мәселелерді шешудің тәсілі болды.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралар көп жағдайда жүйесіз, нәтижесі
шамалы атүсті жұмыс ретінде қабылданады. Тұрғындардың пікірі бойынша
сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес – бұл құқықтық тәртіп органдарының еншісі.
Осындай таптаурын көзқарас қоғамдағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың
қарқынын айтарлықтай бәсеңдетеді.
Қалың бұқараның қатысуынсыз, азаматтардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы
мәдениеті мен табанды иммунитеті болмайынша қалаған нәтижеге қол жеткізу
әсте мүмкін емес. Бұл іске қоғамның барлық тобы атсалысуы тиіс.
Ұлттың өркениетті дамуына кедергі келтіретін жағдай ретінде бұл
құбылысқа қарсы құлшынысты күшейте отырып, сыбайлас жемқорлықтық мінез-
құлықты жоюдың қажеттілігін қалың бұқараның санасына сіңірудің маңызы зор.
Отбасы және білім беру саласы бұл үдеріске мүдделілік таныта отырып
қатысуы керек. Бұл жұмысты мектепке дейінгі бала тәрбиесінен бастаған
абзал. Тәрбие мен білім берудегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы жүйені құру
үшін педагогика, психология, құқықтану, саясаттану, экономика,
мәдениеттану, сондай-ақ әлеуметтану саласының ең үздік мамандарын тарту
қажет.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы тәрбие мен білім беруде келесілер
мазмұндалуы тиіс: қоғам мен мемлекет үшін сыбайлас жемқорлықтың қаупін
түсіну, сыбайлас жемқордың жағымсыз бейнесін қалыптастыру, сыбайлас
жемқорлық әрекеті мен моралінен бас тарту, сыбайлас жемқорлыққа қарсы өмір
салтын қалыптастыру, құқықтық нигилизмді жеңу. Дәйекті және жүйелі әрекет
қоғамдағы сыбайлас жемқорлыққа деген нөлдік төзімдікке әкеледі.
Жемқорлыққа қарсы тәрбие мен білім беру үлгісі Заң, Әділдік және
Тең құқықтық секілді іргелі түсініктердің төңірегінде құрылуы тиіс.
Адал еңбекті құрметтеу аясын барынша кеңейту қажет. Өскелең ұрпақ үшін
асыл құндылық – адал еңбекпен қол жеткізген материалдық игілік, жетістіктер
мен білім болуға тиіс.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы үдеріс тәрбиесіндегі маңызды рөл отбасына
берілуі керек. Балалары үшін үлгі болатын ата-аналармен белсенді жұмыс
жүргізу қажет.
Жастар ұйымдарының да сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылда өз
орындарын тапқаны ләзім. Билеуші партияның Жас Отан жастар қанаты осы
топтың алдыңғы қатарында болуы керек.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру үшін Нұр Отан
келесі іргелі шараларды ұсынады:
– отбасы мен қоғамда дәстүрлі халықтық қанағатшылдық құндылықтарды
дәріптеу (қанағат пен ынсап, имандылық, ысырапшылдыққа жол
бермеу), материалдыққа қарағанда рухани байлыққа басымдық беру;
– тәрбие мен білім берудің барлық деңгейлерінде жемқорлыққа қарсы
жүйені енгізу, ЖОО-да ұстаздар мен студенттер үшін осы тақырып
бойынша оқу курстары мен әдістемелік материалдарды дайындау;
– Сыбайлас жемқорлық жоқ ел – өркендеуші ел идеологиялық брендін
ілгерлету.
Бұл шараларды жүзеге асыру бұқаралық ақпарат құралдары мен әлеуметтік
желілердің барлық әлеуетін іске қоса отырып ақпараттық сүйемелдеуді, оның
ішінде:
– азаматтық қоғам институттарымен бірлесе отырып сыбайлас
жемқорлыққа қарсы медиа-науқандарды тұрақты негізде өткізуді;
– сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағытталған әлеуметтік жарнаманы
кеңінен қолдануды;
– дәстүрлі БАҚ-та және де Ғаламтор желілерінде таратылатын
жастарды сыбайлас жемқорлыққа қарсы сауаттандыру материалдарын
пайдалануды талап етеді.
3.2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылда қоғаммен өзара әрекет ету
Партия азаматтық қоғам институттарымен ынтымақтастық орнатуға және
қоғамдық бақылауды дамытуға ерекше көңіл бөледі. Осы институттардың
серіктестер ретіндегі артықшылығы – олардың тәуелсіздігі және сыбайлас
жемқорлыққа қарсы әрекетке мүдделігі. Олардың әлеуетін тиімді пайдалану осы
жұмысқа қоғамдастықтың қатысуын кеңейтеді.
Партия мен азаматтық сектор ынтымақтастығының басты төрт бағыты:
– мемлекеттік органдар, ұлттық компаниялар және олардың лауазымды
тұлғаларының жұмысында жариялылыққа қол жеткізу;
– олардың қызметіндегі сыбайлас жемқорлықтың туындауына ықпал
ететін кемшіліктерді анықтау, сондай-ақ оларды жоюға бастама
жасау;
– сыбайлас жемқорлықтың әрбір дерегін қоғамға жария ету;
– мемлекеттік органдардың қызметі туралы ақпаратты пайдаланғаны
үшін азаматтық қоғам институттарының заңды және моралды
жауапкершілік жағдайын қалыптастыру.
Азаматтық қоғам ресурстарын жұмылдыру мақсатында келесі шаралар
ұсынылады:
– сыбайлас жемқорлыққа қарсы үдеріске азаматтық қоғам
институттарының кеңінен қатысуын заңнамалық тұрғыдан қамтамасыз
ету;
– сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға азаматтық сектордың
қатысуын қамтамасыз ететін мемлекеттік емес құрылымдардың
құрылуына ықпал ету (қорлар, қауымдастықтар, орталықтар,
институттар және т.б.);
– сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласында азаматтық қоғаммен
өзара әрекет етудің нәтижелі тәжірибесін тарату.
Жоғарғыдан жүргізілетін сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралар қоғамдық
қолдаумен күшейтілмесе, тек ішінара нәтиже береді. Сондықтан сыбайлас
жемқорлықтың алдын алудағы маңызды бағыт жергілікті жерлердегі партиялық
және қоғамдық бақылаудың тиімді жүйесін ұйымдастыру болып табылады. Бұл
жұмыста Партиялық бақылау комитетінің ресурстары мен әлеуеті пайдаланылатын
болады.
Бұл жердегі Нұр Отанның ұстанымы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-
қимылды алдымен өзінен бастауда жатыр. Партияның әрбір мүшесі осы мәселеде
қоғам үшін үлгі болуы тиіс. Нұр Отан партияның жоғары адамгершілік-
этикалық ұстанымына сай келмейтін, жемқорлыққа қатысты құқық бұзушылықпен
атына кір келтіргендерден өз қатарын тазарту шарасын жүргізеді.
Партия көптеген дамыған елдердің тәжірибесіне сүйене отырып мемлекеттік
органдар, ұлттық компаниялар және олардың лауазымды тұлғаларының ашықтығына
жүйелі түрде қол жеткізбекші.
Партия сыбайлас жемқорлыққа қарсы әрекет етуде мамандандырылған жетекші
халықаралық ұйымдармен үйлесімді ынтымақтастық орнатуға ниетті.
Партиялық және қоғамдық бақылауды жүзеге асыру үшін партияның қоғамдық
қабылдау бөлмелері, қоғамдық пікірталастардың қорытындылары, азаматтардың
жиыны мен жиналыстары, әкімдердің есептері, әлеуметтік зерттеулер, құқық
қорғау органдарының деректері мен бұқаралық ақпарат құралдарының
хабарламалары маңызды ақпарат көзі болуы тиіс.
Өзара өнімді әрекет ету үшін құрамына азаматтық қоғам өкілдері кіретін
партия филиалдары жанындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы аймақтық қоғамдық
кеңестері жұмылдырылатын болады. Олардың қызметі бұқаралық ақпарат
құралдарында үнемі жарияланып тұруы тиіс.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы жұмыстың салмақты бөлігі жергілікті жерге,
яғни бастауыш партия ұйымдарына ауады. Бұл үшін барлық қажетті жағдайлар
жасалған.
Партияның әлеуметпен өзара ... жалғасы
ҚАРСЫ ІС-ҚИМЫЛ БАҒДАРЛАМАСЫ
АСТАНА, 2014
М А З М Ұ Н Ы
КІРІСПЕ
I. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ ... ... ... ... 5
II. БАҒДАРЛАМА ҚАҒИДАТТАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 5
III. СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ
ІС-ҚИМЫЛ ШАРАЛАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 6
3.1. Қоғамның барлық тобын сыбайлас жемқорлыққа
қарсы қозғалысқа тарту. Сыбайлас жемқорлыққа
қарсы мәдениет қалыптастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 6
3.2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылда
қоғаммен өзара әрекет ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 8
3.3. Экономика саласындағы сыбайлас жемқорлыққа
қарсы іс-қимыл ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .. 10
3.4. Мемлекеттік қызмет және басқару саласындағы
сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ... ... ... ... ... ... 11
3.5. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманы
жетілдіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .. 12
IV. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУДАҒЫ
ПАРТИЯ ОРГАНДАРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТІ ... ... ... ... ... ... ... ... 13
V. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ МОНИТОРИНГІ ... ... ... ... . 14
VI. КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕЛЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 15
ҚОРЫТЫНДЫ
КІРІСПЕ
Бағдарламалық құжаттар – Қазақстан-2050 Стратегиясы. Қалыптасқан
мемлекеттің жаңа саяси бағыты және Қазақстан жолы – 2050: Бір мақсат, бір
мүдде, бір болашақ атты Қазақстан халқына Жолдауларында Қазақстан
Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсултан Назарбаев демократия
мен еркіндікке негізделген мемлекет пен қоғам құрылысының маңызды тарихи
кезеңі аяқталғанын атап өтіп, Қазақстанның одан әрі дамуының стратегиялық
бағытын айқындап берді.
Елдің тұрақты дамуының негізгі басымдығы ретінде әлеуметтік-
экономикалық және рухани өркендеуге кедергі келтіретін құбылыс болып
табылатын сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті күрт күшейту белгіленді.
Сыбайлас жемқорлық Қазақстанның барлық табыстарына қол жеткізуге
мүмкіндік туғызған мемлекетіміздің негізгі құндылығы – Тəуелсіздікке қауіп
төндіреді.
Сыбайлас жемқорлық азаматтардың санасында жалған ұғым қалыптастыру
арқылы қоғам мен мемлекеттің өзегіне балта шабады.
Сыбайлас жемқорлық конституциялық тұрғыда құқы мен міндеті бекітілген
тең әріптес ретіндегі мемлекет пен азаматтар арасындағы қарым-қатынастың
жаңа үлгісін құруға кедергі келтіріп, мемлекеттік билік қызметінің
тиімділігін төмендетеді.
Сыбайлас жемқорлық Нұр Отан партиясының эволюциялық дамуды қамтамасыз
ету мен демократиялық, өркендеген, бəсекеге қабілетті жəне əлеуметтік
бағдарлы мемлекет құрудағы мұратын іске асыруға тікелей қауіп төндіреді.
Нұр Отан партиясының саяси Доктринасында бекітілген – Адам,
Бостандық, Заңның үстемдігі, Əділеттілік, Ынтымақшылдық, Болашаққа ұмтылыс,
Отбасы мен дəстүр сынды әмбебап құндылықтар сыбайлас жемқорлыққа қарсы
жүйелі күрестің идеялық негізін құрайды.
Нұр Отан партиясы сыбайлас жемқорлыққа қарсы әрекеттің аса
маңыздылығы мен өзектілігін түсіне отырып, қоғамның барлық күшін сыбайлас
жемқорлыққа қарсы ымырасыз күреске жұмылдыруы тиіс.
Сондықтан да партияның негізін қалаған Нұрсұлтан Назарбаевтың
көшбасшылығымен Нұр Отан осынау әлеуметтік зиянкестікке қарсы жүйелі
күрес жүргізіп келеді.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі 2008 жылғы партиялық
Бағдарламаның негізгі ережелерін орындау осы жұмыстың маңызды кезеңі болды.
Бағдарламаны жүзеге асыру барысында партия азаматтық қоғамның түрлі
институттарын белсенді тартудың есебінен сыбайлас жемқорлыққа қарсы
қызметтің аясын айтарлықтай кеңейтті. Ашық пікірталастар мен сыбайлас
жемқорлыққа қарсы форумдар, мемлекеттік емес секторлармен ынтымақтастық
туралы меморандумдарға қол қою және басқа да мақсатты іс-шаралар негізінде
пікірталастар ұйымдастырылып, жемқорлыққа қарсы күрестің тиімді тетіктерін
іздеу қолға алынды.
Барлық деңгейдегі депутаттар, саяси партиялар, үкіметтік емес ұйымдар,
ұлттық-мәдени орталықтар, бизнес-қоғамдастықтар, жастар және кәсіптік
ұйымдар, ғылыми орта, сонымен қатар бұқаралық ақпарат құралдарының
қатысуымен құрылған қоғамдық кеңестер орталық пен жергілікті жерлерде
партияның сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметінің ұйымдық негізін құрды.
Осы шаралардың барлығы қоғамды сыбайлас жемқорлыққа қарсы күреске
белсенді түрде қатысуға жұмылдыра отырып, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-
қимылдың тиімділігін барынша арттыруға септігін тигізді.
Соған қарамастан қазіргі уақытта қоғамдағы сыбайлас жемқорлықтың
бүгінгі ахуалы, сыбайлас жемқорлықтық құқық бұзушылықтың жыл сайынғы үдеуі
мен аталған саладағы жалпыәлемдік үрдістер, мұндағы қалыптасқан таптаруын
көзқарас пен немқұрайлы қараудан арылуға бағытталған жаңа тиімді шаралардың
дайындалуын және қолданылуын талап етеді.
Бүгінде 2008 жылғы Бағдарлама өзінің өзектілігін жоғалтты, өйткені,
онда Қазақстан - 2050 Стратегиясының жаңа міндеттері, сондай-ақ, Нұр
Отанның саяси Доктринасында белгіленген партия мұраты мен басымдықтары
ескерілмеген.
Партия Доктринасында Сыбайлас жемқорлықпен күресу баршаның жəне əр
адамның міндеті. Сыбайлас жемқорлық біздің мемлекеттілігіміз бен
демократиямызды жегідей жейді. Сондықтан да біз сыбайлас жемқорлықтың жолын
кесудің жəне қоғамда оның кез келген көрінісіне ымырасыздық ахуалын
қалыптастырудың жүйелік жағдайын жасаймыз деп белгіленген.
Нұр Отанның XV Съезінде партия Көшбасшысы Н.Ә.Назарбаевтың саяси
көшбасшылықтың түбегейлі мәселесі – біздің сыбайлас жемқорлыққа қарсы
бітіспес стратегиямыз деген сөздері бүгінгі қоғамның үмітіне сай келіп
отыр.
Партия елдің келешегі мен азаматтардың лайықты өмір сүруін қамтамасыз
ету үшін тарихи жауапкершілікті өз мойнына ала отырып, 2025 жылға арналған
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы жаңа Бағдарламаны жүзеге асырмақшы.
Қазақстандағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің барлық тәжірибесі
мен осы саладағы жалпыәлемдік үрдістерді ескере отырып дайындалған
Бағдарлама мемлекеттің, азаматтардың және қоғамдық ұйымдардың сыбайлас
жемқорлыққа қарсы қайратын барынша жұмылдыруға бағытталған.
І. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
Бағдарламаның мақсаты – сыбайлас жемқорлықтың кез келген көрінісіне
нөлдік төзімділік ахуалын қалыптастыру арқылы қоғамның барлық топтарын
сыбайлас жемқорлыққа қарсы қозғалысқа тарту.
Аталған мақсатқа жету келесі мәселелердің шешілуін талап етеді:
– мемлекеттік билік пен басқару органдарының, сондай-ақ,
корпоративтік бизнестің қызметіне партиялық және қоғамдық
бақылауды күшейту;
– халықаралық стандарттарды ескере отырып, сыбайлас жемқорлыққа
қарсы іс-қимыл заңнамасын жетілдіру;
– мемлекеттік басқару мен мемлекеттік қызмет көрсету сапасына
мониторинг жүргізу;
– көлеңкелі экономиканың деңгейін төмендету;
– қоғамда сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру;
– тәрбие мен білім берудің барлық сатыларында сыбайлас жемқорлыққа
қарсы мінез-құлық үлгісін құру.
ІІ. БАҒДАРЛАМА ҚАҒИДАТТАРЫ
Бағдарлама төрт іргелі қағидатқа негізделіп құрылған:
Жүйелілік қағидаты. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл тек жекелеген
деректерді анықтауға саймауы тиіс. Жекелеген сыбайлас жемқорларды қудалау,
атышулы істер арқылы олардың ізіне түсу тұрақты нәтижелер бере алмайды.
Басты екпін аталған құбылысты тудыратын себептер мен жағдайларды жоюға
түседі.
Айқындық, ашықтық және мемлекеттің қоғамға есептілік қағидаты.
Айқындық – қызметтерінің ең маңызды ішкі үдерістері жайлы бір-бірін жоғары
деңгейде хабардар етуге себепші болатын, мемлекеттік органдар мен
азаматтық қоғам институттарының жағдайы.
Ашықтық – бұл мемлекеттік органдар, ұлттық компаниялар және олардың
лауазымды тұлғаларының қызметі туралы ақпараттың қоғам мен азаматтар үшін
қолжетімдігі.
Ашықтық пен айқындық мемлекеттің қоғамға есептілігін қамтамасыз ететін
шарттар болып табылады.
Мемлекет пен қоғамның тең әлеуметтік серіктестігі қағидаты. Бұл қағидат
- саяси өмір субъектілерінің еркіндігі мен теңдігі туралы конституциялық
демократиялық қағидаларды толық іске асыру үшін тараптардың құқықтары,
міндеттері, жауапкершіліктері заңнамамен белгіленуіне негізделеді.
Партия мен қоғамның серіктестік қағидаты. Азаматтық қоғамның
қатысуынсыз, жаппай жемқорлыққа қарсы қозғалыссыз Сыбайлас жемқорлыққа
қарсы Бағдарламаны тиімді жүзеге асыру мүмкін емес.
Елдің өркендеуі мен демократияға қарай ілгерлеуі үшін әлеуметтік-саяси
жауапкершілік тек мемлекетке ғана емес, қоғам мен әрбір жеке азаматқа да
жүктеледі.
ІІІ. CЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ІС-ҚИМЫЛ ШАРАЛАРЫ
Бағдарлама партия саяси Доктринасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы
келесі негізгі қағидаларына сүйенеді.
– Мемлекеттік органдар халықтың мүддесіне қызмет етуі және
қоғамдық бақылауға мейлінше ашық және қолжетімді болуы тиіс.
– Мемлекеттік басқарудың тиімділігі мен мемлекеттік қызметтің
баршаға сапалы болуын қамтамасыз ету қажет.
– Жергілікті өзін-өзі басқаруды одан әрі дамыту және тұрғындардың
мәселелелерін тұрғылықты жерде тиімді шешілуін қамтамасыз ету
керек.
– Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл үшін жүйелі жағдай жасау
және қоғамдағы оның кез келген көрінісіне төзбеушілікті
қалыптастыру қажет.
– Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес баршаның және әр азаматтың
міндеті болып табылады.
3.1. Қоғамның барлық тобын сыбайлас жемқорлыққа қарсы қозғалысқа тарту.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет қалыптастыру
Сыбайлас жемқорлық көріністеріне деген немқұрайдылық өткір қоғамдық
мәселе болып отыр. Кейбір азаматтардың ұғымында сыбайлас жемқорлық
үйреншікті іске айналды, ал біреулер үшін заңды айналып өтіп қажетті
мәселелерді шешудің тәсілі болды.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралар көп жағдайда жүйесіз, нәтижесі
шамалы атүсті жұмыс ретінде қабылданады. Тұрғындардың пікірі бойынша
сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес – бұл құқықтық тәртіп органдарының еншісі.
Осындай таптаурын көзқарас қоғамдағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың
қарқынын айтарлықтай бәсеңдетеді.
Қалың бұқараның қатысуынсыз, азаматтардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы
мәдениеті мен табанды иммунитеті болмайынша қалаған нәтижеге қол жеткізу
әсте мүмкін емес. Бұл іске қоғамның барлық тобы атсалысуы тиіс.
Ұлттың өркениетті дамуына кедергі келтіретін жағдай ретінде бұл
құбылысқа қарсы құлшынысты күшейте отырып, сыбайлас жемқорлықтық мінез-
құлықты жоюдың қажеттілігін қалың бұқараның санасына сіңірудің маңызы зор.
Отбасы және білім беру саласы бұл үдеріске мүдделілік таныта отырып
қатысуы керек. Бұл жұмысты мектепке дейінгі бала тәрбиесінен бастаған
абзал. Тәрбие мен білім берудегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы жүйені құру
үшін педагогика, психология, құқықтану, саясаттану, экономика,
мәдениеттану, сондай-ақ әлеуметтану саласының ең үздік мамандарын тарту
қажет.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы тәрбие мен білім беруде келесілер
мазмұндалуы тиіс: қоғам мен мемлекет үшін сыбайлас жемқорлықтың қаупін
түсіну, сыбайлас жемқордың жағымсыз бейнесін қалыптастыру, сыбайлас
жемқорлық әрекеті мен моралінен бас тарту, сыбайлас жемқорлыққа қарсы өмір
салтын қалыптастыру, құқықтық нигилизмді жеңу. Дәйекті және жүйелі әрекет
қоғамдағы сыбайлас жемқорлыққа деген нөлдік төзімдікке әкеледі.
Жемқорлыққа қарсы тәрбие мен білім беру үлгісі Заң, Әділдік және
Тең құқықтық секілді іргелі түсініктердің төңірегінде құрылуы тиіс.
Адал еңбекті құрметтеу аясын барынша кеңейту қажет. Өскелең ұрпақ үшін
асыл құндылық – адал еңбекпен қол жеткізген материалдық игілік, жетістіктер
мен білім болуға тиіс.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы үдеріс тәрбиесіндегі маңызды рөл отбасына
берілуі керек. Балалары үшін үлгі болатын ата-аналармен белсенді жұмыс
жүргізу қажет.
Жастар ұйымдарының да сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылда өз
орындарын тапқаны ләзім. Билеуші партияның Жас Отан жастар қанаты осы
топтың алдыңғы қатарында болуы керек.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру үшін Нұр Отан
келесі іргелі шараларды ұсынады:
– отбасы мен қоғамда дәстүрлі халықтық қанағатшылдық құндылықтарды
дәріптеу (қанағат пен ынсап, имандылық, ысырапшылдыққа жол
бермеу), материалдыққа қарағанда рухани байлыққа басымдық беру;
– тәрбие мен білім берудің барлық деңгейлерінде жемқорлыққа қарсы
жүйені енгізу, ЖОО-да ұстаздар мен студенттер үшін осы тақырып
бойынша оқу курстары мен әдістемелік материалдарды дайындау;
– Сыбайлас жемқорлық жоқ ел – өркендеуші ел идеологиялық брендін
ілгерлету.
Бұл шараларды жүзеге асыру бұқаралық ақпарат құралдары мен әлеуметтік
желілердің барлық әлеуетін іске қоса отырып ақпараттық сүйемелдеуді, оның
ішінде:
– азаматтық қоғам институттарымен бірлесе отырып сыбайлас
жемқорлыққа қарсы медиа-науқандарды тұрақты негізде өткізуді;
– сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағытталған әлеуметтік жарнаманы
кеңінен қолдануды;
– дәстүрлі БАҚ-та және де Ғаламтор желілерінде таратылатын
жастарды сыбайлас жемқорлыққа қарсы сауаттандыру материалдарын
пайдалануды талап етеді.
3.2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылда қоғаммен өзара әрекет ету
Партия азаматтық қоғам институттарымен ынтымақтастық орнатуға және
қоғамдық бақылауды дамытуға ерекше көңіл бөледі. Осы институттардың
серіктестер ретіндегі артықшылығы – олардың тәуелсіздігі және сыбайлас
жемқорлыққа қарсы әрекетке мүдделігі. Олардың әлеуетін тиімді пайдалану осы
жұмысқа қоғамдастықтың қатысуын кеңейтеді.
Партия мен азаматтық сектор ынтымақтастығының басты төрт бағыты:
– мемлекеттік органдар, ұлттық компаниялар және олардың лауазымды
тұлғаларының жұмысында жариялылыққа қол жеткізу;
– олардың қызметіндегі сыбайлас жемқорлықтың туындауына ықпал
ететін кемшіліктерді анықтау, сондай-ақ оларды жоюға бастама
жасау;
– сыбайлас жемқорлықтың әрбір дерегін қоғамға жария ету;
– мемлекеттік органдардың қызметі туралы ақпаратты пайдаланғаны
үшін азаматтық қоғам институттарының заңды және моралды
жауапкершілік жағдайын қалыптастыру.
Азаматтық қоғам ресурстарын жұмылдыру мақсатында келесі шаралар
ұсынылады:
– сыбайлас жемқорлыққа қарсы үдеріске азаматтық қоғам
институттарының кеңінен қатысуын заңнамалық тұрғыдан қамтамасыз
ету;
– сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға азаматтық сектордың
қатысуын қамтамасыз ететін мемлекеттік емес құрылымдардың
құрылуына ықпал ету (қорлар, қауымдастықтар, орталықтар,
институттар және т.б.);
– сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласында азаматтық қоғаммен
өзара әрекет етудің нәтижелі тәжірибесін тарату.
Жоғарғыдан жүргізілетін сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралар қоғамдық
қолдаумен күшейтілмесе, тек ішінара нәтиже береді. Сондықтан сыбайлас
жемқорлықтың алдын алудағы маңызды бағыт жергілікті жерлердегі партиялық
және қоғамдық бақылаудың тиімді жүйесін ұйымдастыру болып табылады. Бұл
жұмыста Партиялық бақылау комитетінің ресурстары мен әлеуеті пайдаланылатын
болады.
Бұл жердегі Нұр Отанның ұстанымы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-
қимылды алдымен өзінен бастауда жатыр. Партияның әрбір мүшесі осы мәселеде
қоғам үшін үлгі болуы тиіс. Нұр Отан партияның жоғары адамгершілік-
этикалық ұстанымына сай келмейтін, жемқорлыққа қатысты құқық бұзушылықпен
атына кір келтіргендерден өз қатарын тазарту шарасын жүргізеді.
Партия көптеген дамыған елдердің тәжірибесіне сүйене отырып мемлекеттік
органдар, ұлттық компаниялар және олардың лауазымды тұлғаларының ашықтығына
жүйелі түрде қол жеткізбекші.
Партия сыбайлас жемқорлыққа қарсы әрекет етуде мамандандырылған жетекші
халықаралық ұйымдармен үйлесімді ынтымақтастық орнатуға ниетті.
Партиялық және қоғамдық бақылауды жүзеге асыру үшін партияның қоғамдық
қабылдау бөлмелері, қоғамдық пікірталастардың қорытындылары, азаматтардың
жиыны мен жиналыстары, әкімдердің есептері, әлеуметтік зерттеулер, құқық
қорғау органдарының деректері мен бұқаралық ақпарат құралдарының
хабарламалары маңызды ақпарат көзі болуы тиіс.
Өзара өнімді әрекет ету үшін құрамына азаматтық қоғам өкілдері кіретін
партия филиалдары жанындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы аймақтық қоғамдық
кеңестері жұмылдырылатын болады. Олардың қызметі бұқаралық ақпарат
құралдарында үнемі жарияланып тұруы тиіс.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы жұмыстың салмақты бөлігі жергілікті жерге,
яғни бастауыш партия ұйымдарына ауады. Бұл үшін барлық қажетті жағдайлар
жасалған.
Партияның әлеуметпен өзара ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz