Альдегидтір құрылысы және физикалық қасиеттері

Жоспар
Кіріспе

І Кіріспе
Альдегидтер
ІІ Негізгі бөлім.
1. Құрлысы және физикалық қасиеттері.
2. Химиялық қасиеттері.
3. Альдегиттердің қолданылуы.
ІІІ Қорытынды.

Осы қатардағы басқа заттардың да құрылыстары осыған ұсас. Альдегидтердің қарапайым өкілі туралы мағлұматтар 4-кестеде келтірілді.
Молекулаларында көмірсутек радикалдарымен байланысқан томдардын, функционалдық тобы бар органикалық заттар альдегидтер деп аталады.1
Бұл класс заттарының жалпы формуласы: Атомдар тобы — карбонил деп аталады. Альдегидтердің молекулаларының модельдері 40-суретте және IV түрлі түсті суретте көрсетілді.
Альдегидтерді молекулаларындағы карбонил тобы көмірсутек радикалымен және сутегі атомымен байланысқан, органикалық қосылыстар деп қарауға да болады. Карбонил тобы екі көмірсутек радикапдар арқылы байланыск/ін кетондар класынан альдегидтер класынын айырмашылығы — осы.

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Біз спирттерді көмір сутектер тотыққанда түзілетін заттар деп қарастырдық.
Альдегидтер мен карбон қышқылдары спирттердің одан әрі тотығу өнімдері
болып саналады.

АЛЬДЕГИДТІР

Құрылысы және физикалық қасиеттері. Альдегидтердің өздеріне тән құрылысын
анықтау үшін олардың ең қарапайым өкілі — құмырсқа альдегидін алайық.
Альдегидтің құрамын зерттеу нәтижесі оның молекулалық формуласының СН 2О
екенін көрсетеді. Сонда құмырсқа альдегидінің құрылымдық формуласы мынадай
ғана болу керек:
О

Н- С
\
Н

Осы қатардағы басқа заттардың да құрылыстары осыған ұсас. Альдегидтердің
қарапайым өкілі туралы мағлұматтар 4-кестеде келтірілді.
Молекулаларында көмірсутек радикалдарымен байланысқан томдардын,
функционалдық тобы бар органикалық заттар альдегидтер деп аталады.1

Бұл класс заттарының жалпы формуласы: Атомдар тобы — карбонил деп
аталады. Альдегидтердің молекулаларының модельдері 40-суретте және IV
түрлі түсті суретте көрсетілді.
Альдегидтерді молекулаларындағы карбонил тобы көмірсутек радикалымен және
сутегі атомымен байланысқан, органикалық қосылыстар деп қарауға да болады.
Карбонил тобы екі көмірсутек радикапдар арқылы байланыскін кетондар
класынан альдегидтер класынын айырмашылығы — осы.

4-кесте. Альдегидтердің гомологтық қэтары
Альдегидтердін аты Формуласы
Қайнау темпера-турасы (С°)
Күмырсқа альдегиді н-с^о - 19
(формальдегид)
Сірке альдегиді СНз-С=^° + 21
(аце-тальдегид)
Пропион альдегиді СНз - СН2 - С^ ° + 50
Май альдегиді СНз - СН2 - СН2 - + 75
С^ ң
Валериан альдегидіСНз - СШ - СН2 - + 120
және т. т. С№ - С

өкілі -ацегпон СН-с -сн (IV түрлі түсті суретті қара). Өзіндік иісі бар
түссіз
II
О
сұйықтық. Ацетон еріткіш ретіңде түрмыста және өндірісте кең қолданылады.
Альдегидтердің электрондық құрылысымен танысайық. Карбо-нил тобындағы
көмірсутегінін бір атомы, оның баска үш атомдарымен қосылып, онымен ст-
байланыс түзеді, демек этилен молекуласындағыдай гибридтенген күйде
болады. Ондай байланыстардың бір жазықтықта жататынын және олардың
арасыңдағы бүрыштардың 120° болатыны бізге бұрыннан мәлім. Көміртегі
атомының р-электронының гибридтенбеген бұлты және оттегі атомындағы р-
электроңдық бұлты бұл атомның басқа электроны р-байланысын түзеді,
орнықтыруға қатысады) бүйір қаптасу арқылы л-байланысын түзеді.
Бұдан альдегид пен этиленнің молекуласындағы қос байланыстың электроңдық
құрылысында көп ортақтық бар екені байқалады. Бірақ олардың арасывда
айырмашылық та бар. Этилендегідей емес альдегидтердін қос байланысының
электртерістілігі әр түрлі атомдар арасында орналасады, совдықтан ол
байланыс полюсті. Мүңда электрон тығыздығы (әсіресе қозғалмалылығы ең күшті
л-байланыстың көміртегі атомынан оттегі атомына қарай ығысады, соның
салдарыиан әлгі екі атомның біреуі жарым-жартылай оң зарядталады да
екіншісі жарым-жартылай теріс зарядталады.

4-кестедегі альдегидтердің қасиеттерінен қатардағы тек бірінші мүшесі —
құмырсқа альдегиді ғана газ екені көрінеді, одан кейінгілері сүйықтык,
олардан кейінгі жоғары альдегидтер — қатты заттар. Бұл қатардагы
альдегидтердің бастапқы мүшелері суда ерігіш келеді, молекулалық массасының
өсуіне қарай олардың ерігіштігі кемиді, жоғары альдегидтер суда ерімейді.
Альдегидтердің спирттерден айырмашылығы, бұларда молеку-лааралық сутектік
байланыс түзілмейді, өйткені С — Н байланыс-тың полюстігі нашар болуы
саддарынан альдегид тобындағы сутегі атомының оң заряды басқа альдегид
тобьшың „теріс зарядталған оттегі атомымен сондай байланыс жасауға
жетімсіз. Соның салдарынан альдегидтердің кайнау температурасы
молекуласында дәл сондай мөлшерде көміртегі бар спирттерге қарағавда төмен
болып келеді. Гомологтық қатардың алғашқы мүшелерінің суда ерігіштігін
олардың сутегі атомдары арқылы су молекулаларымен сутектік байланыс
жасауымен түсіндіруге болады. Адетальдегид және су молекулаларының арасында
түзілетін сондай байланыстардың сызба нүсқасын жасаңдар.
Альдегидтердін аттары тотыққанда өздеріне сәйкес альдегидтер түзілетін
қышқылдардын аттарынан алынады. Мәселен, құмырсқа қышқылы тотыққаңда
түзілетін альдегид атымен құмырсқа альдегиді немесе формальдегид
(құмырсқаның латынша аты — огтіса) деп аталады: ацетальдегид деп аталатын
сірке альдегиді сірке қышқылына сай аталады және т. б.

Құмырсқа альдегиді (формальдегид)— түншықтырғыш өткір иісті, күшті улы
зат. Оның судағы 40-проценттік ерітіндісі формалин деп аталады.
Жуйелеу номенклатурасына сәйкес альдегидтердің аттары альдегид алынатын
қанықкан көмірсутектің атьша — аль деген жүрнақ қосу жолымен пайда болады,
оның туындысы альдегид болып есептеледі.

Метаналь Этаналь
О
О

Н-С ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.