Агроөнеркәсіп кешенін мемлекеттік реттеу

Жоспар
Кіріспе

1 Республикамыздың агроонеркөсіп кешені экономиканың аса маңызды саласы
2 Негізгі ауыл шаруашылық дақылдарының егістік көлемі

Республикамыздың агроонеркөсіп кешені экономиканың аса маңызды саласы және экономикалық дағдарысты жою, тамақ және жеңіл өнеркәсіптерін дамыту, саяси-әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз ету жолында шешуші рол атқарады. Ішкі және сыртқы саясаттың 2009 жылғы негізгі бағыттары туралы Қазақстан халқына жолдауында Республика Президенті Н.Ә.Назарбаев: "Ауыл дегеніміз — сайып келгенде, халықтың тұрмыс салты, мәдениетіміздің, дәстүріміздің, әдет-ғұрпымыз бен рухани тіршілігіміздің қайнары. Осынау саяси-моральдық және әлеуметтік факторлардың өзі-ақ бізден ауылға барынша байсалды қарауымызды талап етеді", — деп атап көрсетті. Көптеген жылдар бойы онімді еңбекке ынталандыру тетіктерін жете пайдаланбағандықтан аграрлық салада терең дағдарыс қалыптасты. Одан шығудың бірден-бір жолы, сөзсіз, осы салада кешенді және жүйелі түрде экономикалық реформа жүргізу еді.

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Агроөнеркәсіп кешенін мемлекеттік реттеу.

Республикамыздың агроонеркөсіп кешені экономиканың аса маңызды саласы және экономикалық дағдарысты жою, тамақ және жеңіл өнеркәсіптерін дамыту, саяси-әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз ету жолында шешуші рол атқарады. Ішкі және сыртқы саясаттың 2009 жылғы негізгі бағыттары туралы Қазақстан халқына жолдауында Республика Президенті Н.Ә.Назарбаев: "Ауыл дегеніміз — сайып келгенде, халықтың тұрмыс салты, мәдениетіміздің, дәстүріміздің, әдет-ғұрпымыз бен рухани тіршілігіміздің қайнары. Осынау саяси-моральдық және әлеуметтік факторлардың өзі-ақ бізден ауылға барынша байсалды қарауымызды талап етеді", — деп атап көрсетті. Көптеген жылдар бойы онімді еңбекке ынталандыру тетіктерін жете пайдаланбағандықтан аграрлық салада терең дағдарыс қалыптасты. Одан шығудың бірден-бір жолы, сөзсіз, осы салада кешенді және жүйелі түрде экономикалық реформа жүргізу еді. Ал оның қалай жүзеге асырылып жатқандығына талдау жасайтын болсақ, ең алдымен нарықтық қатынастарға көшу тактикасындағы орын алған қателіктерді атап өту керек. Бұл ауыл және барлық халық шаруашылығында реформа жүргізудің стратегиялық бағытын жүзеге асыруда қолдан жасалынған қиыншылықтар тудырды. Әуелі көптеген жылдар бойы орталықтан басқару жағдайында қалыптасқан шаруашылықпен айналысу мен еңбек ету психологиясын жекеменшік өрістеген жағдайға бейімдеу революциялық емес эволюциялық процесс екені ескерілмеді. Әсіресе мал шаруашылығын дамытуда жергілікті халықтың еңбек ету "философиясы" ескерілмеді: - эволюциялық өзгерістер нарыққа өтуге даиын емес ортаға "секіріспен" ауыстырылды.
Агроонеркәсіп кешенінің 1-ші және 3-ші сала кәсіпорындарының монополиялық жағдайында бағаны біржақтылы босату, жекешелендірудегі ұйымдық-экономикалық және құқықтық ретсіздік, жергілікті жерлердегі бетімен кетушілік ұдайы өндіріс процесінің бұзылуына, қоғамдағы дағдарыстық жағдай мен әлеуметтік шиеленісудің күшеюіне алып келді. Нәтижесінде ауыл шаруашылығында дағдарысты жағдай қалыптасты. Ол жөніндегі келесі статистика мәліметтеріне назар аударайық.
Кестеден көріп отырғанымыздай, республикада негізгі ауыл шаруашылық дақылдарының егістік көлемі жыл сайын айтарлықтай кемуде. Айталық, 1990 жылы бұл көрсеткіш барлық санаттағы шаруашылықтар бойынша 35182,1 мың гектар болса, 1995 жылы — 28679,6; ал 2000 жылы 16193,3 мың гектарды құраған, яғни 1995 жылы 1990 жылмен салыстырғанда 81,5 пайыз болса, 2000 жылы бүкіл егіс көлемі 1995 жылғы көлемнің 56,5 пайызы болып отыр.

Негізгі ауыл шаруашылық дақылдарының егістік көлемі
(барлық санаттағы шаруашылықтар, мың гектар)

1990
1995
2000
1995жыл 1990 жылға пайызбен
2000жыл 1995 жылға пайызбен
Барлық егістік көлемі
35182,1
28679,6
16193,3
81,5
56,5
Дәнді дақылдар
23355,9
18877,6
12438,2
80,8
65,8
Техникалық дақылдар
439,9
702,2
631,1
159,6
89,9
Картоп
205,9
205,9
160,3
100,0
77,8
Көкөніс
70,8
76,1
102,7
107,4
134,9
Бақша дақылдары
35,8
27,7
38,8
77,3
140,0
Мал азықтық дақылдар
11065,5
8788,7
2823,7
79,4
32,1

Соңғы он жылда дәнді дақылдар мен мал азықтық дақылдардың егістік көлемдері күрт төмендеп кеткен. Дәнді дақылдар 1990 жылы 23355,9 мың гектар жерге егілсе, 2000 жылы 12438,2 мың гектарға егілген, яғни бұл көрсеткіштің осы жылдар аралығында 46,8 пайызға төмендегенін байқауға болады. Кестедегі мәліметтерді пайдалана отырып, мал азықтық дақылдардың егістік көлемі 2000 жылы 1990 жылмен салыстырғанда 74,5 пайызға кемігеніне көз жеткізуге болады.
Талдау жасалып отырған мерзімде техникалық дақылдар, көкөніс пен бақша дақылдарының егістік көлемдері ұлғайған, бірақ олардың бүкіл егістік көлемінде алып отырған үлесі аз — 1990 жылы 1,5%, 2000жылы - 4,1%.
Мал мен құс саны барлық шаруашыльқ санаттарында,
2001 ж. 1 қаңтарға, мың бас

1990

1995

2000

1995 жыл 1990 жылға пайызбен

1995 жыл 1990 жылға пайызбен

Ірі қара

9757,2

6859,9

4106,6

70,3

59,8

Соның ішінде:

Сиыр

3368,0

3045,0

2014,7

90,4

66,1

Қой мен ешкі

35660,5

19583,9

998,1

54,9

50,9

Шошқа

3223,8

1622,7

1076,0

50,3

66,3

Жылқы

1626,3

1556,9

976,0

95,7

62,6

Түйе

143,0

130,5

98,2

91,2

75,2

Құс, млн бас

59,9

20,8

19,7

34,7

94,7

Кестеден көріп отырғанымыздай, республикада мал мен құс саны соңғы он жыл ішінде айтарлықтай кеміген. 1995 жылғы мал санын 1990 жылмен салыстырғанда ірі қара саны 70,3 пайызға (2000 жылды 1995 жылмен салыстырғанда 59,8 пайызға) азайған, тиісінше, қой мен ешкі саны 54,9 (50,9%), шошқа - 50,3 (66,3), жылқы - 95,7 (62,6), түйе - 91,2 (75,2), құс - 34,7; (94,7) пайызға кеміген. Республика мал шаруашылығының негізі болып саналатын қой мен ешкі саны 2000 жылы 1990 жылмен салыстырғанда 35,6 млн бастан 9,9 млн басқа дейін азайған, яғни 27,9 Пайызды құрайды.
Жоғарыда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.