Акционерлік қоғамдардың құқықтық жағдайлары

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:

Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

ТАҚЫРЫБЫ: АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМДАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖАҒДАЙЫ

Қабылдаған:з. ғ. к., профессор А. Ерали

Орындаған: Кустубаева Салтанат

Кентау 2013 г.

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1 Акционерлік қоғамдардың түсінігі мен ерекшеліктері

1. 1 Акционерлік қоғамдардың түсінігі . . . 4

1. 2 Акционерлік қоғамдар институтының қалыптасуының тарихи

аспектілері . . . 7

2 Акционерлік қоғамдарды құру тәртіптері

2. 1 Акционерлік қоғам құрылтайшыларының құзыреті . . . 10

2. 2 Акционерлік қоғамның құрылтай құжаттары . . . 15

2. 3 Қоғамның жарғылық капиталың қалыптастыру негіздері . . . 18

3 Акционерлік қоғамдарды басқаруды құқықтық реттеу

3. 1 Акционерлік қоғам органдарының құқықтық мәртебесі . . . 20

3. 2. Акционерлік қоғам органдарының түрлері мен құзыреті . . . 22

4. Акция акционерлік қоғамның бағалы қағаз түрінде . . . 27

Қорытынды . ……… . . . . . . 34

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі …. . … . . . . . … . . . … . . . 36

Кіріспе

Нарық жағдайында маңызды орынды акционерлік қоғамдар алады. Акционерлік қоғамдар өз қызметін жүзеге асыра отырып, өз акцияларын шығару арқылы бағалы қағаздар нарығының қызмет етуін қамтамасыз етеді.

Қазақстанда акционерлік қоғамның қалыптасуы нарықтық экономика көшумен және мемлекеттік кәсіпорындарды жекешелендірумен байланысты болды. Басқа меншік нысанына қарағанда акционерлік қоғам ерекшелігі акционерлік қоғам нысанын, жедел түрде ірі қаржы ресурсын жұмылдыру мүмкіндігі болып табылады. Сондай-ақ қоғамдар өз акцияларын шығара отырып, бизнесін жаңғыртады.

Акционерлік қоғамның нарықтық экономика жағдайында қызмет етуінің экономикалық пайдалылығы табыс табумен анықталады. Акционерлік қоғамның басты табысы алдағы уақытта әр түрлі қаржы көздеріне кең көлемде қол жеткізуді қамтамасыз ету болып табылады.

Құрылу нысанына қарай акционерлік қоғам ретінде құрылған мекемелелердің, кәсіпорындардың тағы бір тиімді жерлерінің бірі ол бір компанияны құру үшін бірнеше бір-бірінен тәуелсіз тұлғаларды қатыстыру мүмкіндігі, оның ішінде мүмкіндігіне қарай кәсіпкерлік қызметпен айналыса алмайтын жеке тұлғаларды қатыстыру. Акционерлік қоғам түріндегі құрылған заңды тұлғалардың қатысушыларның әлеуметтік және жеке мүдделерін сақтай отырып қоғамның мүмкіншіліктері мен қаражаттарын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.

Жеке меншіктің басқа түрлеріне қарағанда акционерлік қоғамның мынандай ерекшеліктері бар:

1. қоғам жарғылық капиталды толықтыру және қызмет ету аясын үлкейту үшін акционерлердің жеке капиталдарын тартуға, бұл капитал қоғам толығымен таратылған жағдайды ескермесек қайтарылуға жатпайды;

2. қоғамның жалпы басқарылуы нақты бір басқару формасынан бөлектелген, яғни бұл лайықты бір басқарушыны немесе директорды жалдауға немесе тағайындауға мүмкіндік береді, бұндай шара қолдану акционерлердің бақарушы персоналды таңдау жұмысына мұқияттылықпен қарауға мәжбүр етеді, себебі егер акционерлік қоғам білікті маман басқара алмау салдарынан банкроттыққа ұшыраса акционерлер бұл үшін өз мүліктерімен жауап береді;

3. қоғамның ұжымы сол акционерлік қоғамның толық құқықты акционері (акциялар сатып алу нәтижесінде) боуға мүмкіндік алады;

4. акционерлер құрамына өз карсылас компанияларын тартуға мүмкіндігі бар, бұл қоғамның одан әрі жақсы жұмыс істеуіне септігін тигізеді. Мұнымен қоса қоғам басқа қоғамдардың құнды қағаздарын сатып алуға мүмкіндіктері бар.

Мемлекеттік және коммуналдық кәсіпорындарды жекешелендіру салдарынан кәсіпкерліктің акционерлік нысанының кең таралуы - бизнестің әр түрлі салаларында қайта құрылып жатқан акционерлік қоғамдар санының динамикалық түрде өсуі және олардың ел экономикасына әсері, акционерлік қоғамдардың құқықтық мәнін, оларды құқықтық қамтамасыз етудің және дамудың негізгі тенденцияларын терең зерттеуді талап етеді. Осының бәрі курстық жұмыстың тақырыбын таңдауды анықтады.

1 Акционерлік қоғамдардың түсінігі мен ерекшеліктер

1. 1 Акционерлік қоғамдардың түсінігі

Қазіргі уақытта акцонерлік қоғамдарға қатысты мәселелер өзекті болып отыр деп айтуға болады. Себебі біздің қоғамда заңды тұлғалардың жартысы дерлік құрылу тәртібіне қарай акцинерлік қоғамдар болып келеді.

Қазақстан Республикасында акционерлік қоғамға жалпы түсінік ҚР Азаматтық кодекстін 85 баптың 1- тармағында түсінік берілген [1] .

Өз қызметін жүзеге асыру үшін қаражат тарту мақсатымен акциялар шығаратын заңды тұлға акционерлік қоғам деп танылады және де ол:

1. Қоғамның өз акционерлерінің мүлкінен оқшауланған мүлкі болады және олардың міндеттемелері бойынша жауап бермейді.

2. Қоғам өз міндеттемелері бойынша өз мүлкі шегінде жауап береді.

3. Қоғамның акционері оның міндеттемелері бойынша жауап бермейді және Қазақстан Республикасының заң актілерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, өзіне тиесілі акциялардың құны шегінде қоғам қызметіне байланысты залалдарға тәуекел етеді.

4. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында коммерциялық емес ұйымдар құрылуы мүмкін.

5. Қоғам (акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған коммерциялық емес ұйымнан басқасы) облигациялар және бағалы қағаздардың өзге де түрлерін шығаруға құқылы.

6. Қазақстан Республикасының заң актілерінде қызметтің жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар үшін акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысаны міндетті болып белгіленуі мүмкін.

7. Қоғамның фирмалық атауы болады, онда "акционерлік қоғам" ұйымдық-құқықтық нысанын көрсету және оның атауы қамтылуға тиіс. Қоғамның атынан кейін "АЌ" аббревиатурасын пайдалана отырып, қоғамның атауын қысқартуға жол берілед (ҚР Акционерлік қоғамдар туралы Заңның 3-бабы) [2] .

Акционерлiк қоғамның құқықтық ережелерi, акционерлердiң құқықтары мен мiндеттерi Азаматтық Кодекске, заң құжаттарына сәйкес белгiленедi. Мемлекеттiк кәсiпорындарды жекешелендiру жолымен құрылған немесе акцияларының бақылау пакеті мемлекетке тиесілі акционерлік қоғамдардың құқықтық жағдайының ерекшелiктерi Қазаңстан Республикасының заң актілерімен айқындалады .

Акционерлік қоғамның басқа заңды тұлғалардан басты айырмашылығы, ол қатысушылардың қоғам мүлкіне деген құқықтырын акциялар арқылы куәләндіру болып табылады. Бұл қоғам шығарған акциялар құны бірдей номиналды ақша соммасымен сатылуы тиіс. Акция ұстаушылар - акционерлер - қоғамның міндеттемелері бойынша жауап бермейді, олар тек өзіне тиесілі акциялар құны шегінде қоғам қызметіне байланысты залалдарға тәуекел етеді. АК - тің 138 бабының 1 және 2 тармақтарына сәйкес: « Акция - акционерлiк қоғам шығаратын және акционерлiк қоғамды басқаруға қатысуға, ол бойынша дивиденд және акционерлiк қоғам таратылған жағдайда оның мүлкiнiң бiр бөлiгiн алуға құқықтарды, сондай-ақ Қазаңстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген өзге де құқықтарды куәландыратын бағалы қағаз танылады. Акциялар тек атаулы эмиссиялық бағалы қағаздар ретiнде шығарылады».

Акционерлік қоғам (бұдан былай - АҚ) заңда қойылған талаптар мен тәртіпке сәйкес артықшылықты акциялар шығаруға құқығы бар. Акционерлер бұл акциялар бойынша қоғамның шаруашылық қызметіне қарамастан дивиденттер (дивиденд - акционердің өзіне тиесілі акциялар бойынша акционерлік қоғам төлейтін кірісі) алуға; басқа жәй акцияларға қарағанда артықшылықтыры бар, яғни қоғам жойылған кезде оның қалған мүлкіне құқық береді және де басқа заңда көзелген артықшылықтар көзделеді. Қоғамның жарғысында өзгеше көзделмесе, артықшылықтық акциялар оның ұстаушысына акциоенрлік қоғамның басқаруына қатысуға құқық бермейді [3] .

Қоғамның акционерлерге дивиденттер төлеуі оның міндеттемесі емес құқы болып табылады. Заңда жеке капиталы теріс мөлшер көрсететін болса, немесе АҚ төлем қабылетсіздігіне немесе жағдайының жоқтығы белгілеріне жауап беретін болса, қоғамның қарапайым және артықшылық берілген акциялар бойынша дивиденттер төлеуге тиым салынады.

Осыған қарамастан көптеген кәсіпорындарда өндірісті дамыту және бизнесті кеңейту үрдісі байқалуда, сондықтанда акционерлер мен менджменттер табыстарының барлығын немесе бір бөлігін дамытуға жұмсауға шешім қабылдап, дивиденттерден бас тартуда. Таза пайданы бөлу тәртібін бекіту, қарапайым акциялар бойынша дивиденттер төлеу немесе қарапайым және артықшылық берілген акциялар бойынша дивиденттерді төлемеу туралы шешімдер жалпы жиналыста қабылданады. Акциялар бойынша дивиденттер ақшамен, ал қарапайым акцияларға АҚ бағалы қағаздармен төленеді, егер бұл шешім жалпы жиналыста қоғамның дауыс беретін көпшілік акциялары бойыша қабылданған және акционерлердің жазбаша келісімі бар болса.

Дивиденттерді алуға құқығы бар акционерлердің тізімі дивиденттерді төлей бастаған күні жасалуы тиіс. Артықшылық берілген акциялардың иелері АҚ жарғысы бойынша алдын ала белгіленген кепілдендірілген мөлшерде алға басымды құқықтары бар, бірақ басқаруға қатысу құқықтары жоқ, бірақ өз акциялары бойынша толық төленбеген болса белгілеген мерзім ішінде алуға құқығы бар. Акционерлер есептелген бірақ алмаған дивиденттерін АҚ берешектері жинақталған мерзімге қарамастан талап етулеріне құқығы бар. Дивиденттерді белгілеген мерзімде төлемеген жағдайда акционерге негізгі сома және ҚР ҰБ қаржылық міндеттемелері немесе оның тиісті бөлігі орындалаын күнге ресми қайта қаржыландыру мөлшерлемесінен шыға отырып, өсімпұл төленеді.

Акцияда келесі мәліметтер болуы керек: АҚ - ның фирмалық атауы және орналасқан мекені; құнды қағаздың атауы - «акция», оның сандық нөмірі, шығарылған күні, акция түрі( жәй немесе артықшылықты), оның номиналды құны, ұстаушының аты (атаулы акциялар үшін) ; акция шығару күніне қарай АҚ - ның жарғылық капиталының көлемі және шығарылған акциялардың мөлшері; дивиденттер төлеу мерзімі; төрағаның және бас бухгалтердін қолы тұруы керек. Құнды қағаздар туралы заңнамалар егер бұл заңдарда өзгеше көзделмесе АҚ - ға тек атаулы акцияларды шығаруға құқық береді. Атаулы акциялар қағаз түрінде шығарылмау мүмкін, яғни жеке бір құжат ретінде. Оның орнына АҚ - ның жоғарғы билеуші органның шешімі бойынша атаулы акцияда көрсетілген құқықтарды акцияны материалдық түрде шығармай - ақ эмитенттің құжаттарында тіркеуге немесе электронды есептеуіш құрылғылардың көмегімен электронды реестірде тіркеуге болады. Осылайша акционер өз құқытарын жүзеге асыру және құқықтарын басқаға беру құнды қағаздар көмегімен емес, қоғамға қатысты құықтарын қоғам реестірінде тіркелген «жазба» арқылы жүзеге асырылады. Осындай объектілерге қатысты заттық құықтар емес міндеттемелік құқықтар туындайды. Атап өту жөн акциялардың мұндай тіркеу тәртібі тек атаулы акцияларға қатысты. Акционерлердің талабымен олардың құқықтары құнды қағаз сертификатымен расталуы мүмкін [4] .

Қоғамның өз акционерлерінің мүлкінен оқшауланған мүлкі болады. Басқа шаруашылық серіктестерге қарағанда қатысушылар АҚ - нан шыққан кезде акциялар құнының шегінде қоғамнан мүлікті бөліп алып кете алмайды. Қатысушылар акцияларды сату жолымен ғана қоғамнан кете алады.

АҚ міндеттемелері үшін тек өзіне тиесілі мүлкі шегінде жауап бере алады. Қоғам өз қатысушыларының міндеттемелері үшін жауап бермейді. Акционерлердің кредиторлары басқа шаруашылық серіктестіктердегідей акционер - борышқордың акциялар құнына тең мүлікті қарызы ретінде қоғамнан беруді талап ете алмайды.

АҚ заңды тұлғаның құқық қабілеттілігін басқа заңды тұлғалар сияқты мемлекеттік тіркеуден өтке соң алады. АҚ заңды тұлғалардың басқа да талаптарына сәкес келеді, яғни меншiк, шаруашылық жүргiзу немесе жедел басқару құқықындағы оқшау мүлкінің болуы және сол мүлiкпен өз мiндеттемелерi бойынша жауап беретiн, өз атынан мүлiктiк және мүлiктiк емес жеке құқықтар мен мiндеттерге ие болатын, оларды жүзеге асыра алатын, сотта талапкер және жауапкер болу құқығы, дербес балансы немесе сметасының болуы, қоғамның өз атауы жазылған мөрi болады, жарғыда көзделген тәртіпте банкте банктік шот ашу құқығы, фирмалық атауының болуы [5, 91] .

Бірқатар себептерге байланысты кәсіпкерлік қызметте ақшаны акцияларға салған тиімді болып табылады:

Біріншіден - АҚ - ның акционері болса дивиденттер бойынша төленетін төлемдерді алады.

Екіншіден - кәсіпкерлік қызмет үнемі қауіппен байланысты болады, қоғамда бар барлық мүлікті немесе оның жартысын жоғалту қаупі болады. Жоғарыда айтылып кеткенімдей акционерлер акцияларды сатып алуға жұмсаған қаражатты жоғалтуға қауіптенеді.

Үшіншіден - акционерлер қоғамды бақаруға қатысуға құқықлы, оның ішінде жалпы жиналысқа қатысу, басқарушы органдарға сайлану. Әр акционердің ықпалы оған тиесілі акциалар мөлшерімен анықталады.

Төртіншіден - акцияларды сатып алу - сату жолымен оңай пайдалану, мұнымен қоса акцияларды сатып алу - сату қаражаттың қосымша көзі болуы мүмкін [6, 22] . Осының барлығы акционерлік қоғамдар түріндегі құрылған заңды тұлғалардың тиімділігін көрсетеді.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2009 жылғы 24 тамыздағы № 858 Жарлығымен бекітілген «Қазақстан Республикасының 2010 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған Құқықтық саясат тұжырымдамасына» сәйкес Акционерлiк қоғамдардың мәртебесiн олардың құқықтық табиғатын және шешетiн мәселелерiнiң кешендiлiгi, оның iшiнде "жариялы корпорациялар" деп аталатындар тұрғысында қарау талап етiледi [7] .

ҚР Акционерлік қоғамдар туралы Заңының 4-бабына сәйкес мынадай өлшемдерге сәйкес келетін қоғам жария компания болып танылады:

1) қоғам өзінің жай акцияларын, осы акцияларды инвесторлардың шектеусіз тобына ұсына отырып, бағалы қағаздардың ұйымдастырылмаған және (немесе) ұйымдастырылған нарығына орналастыруды жүзеге асыруға тиіс;

2) қоғамның орналастырылған жай акцияларының жалпы санының кемінде отыз проценті, олардың әрқайсысы қоғамның орналастырылған жай акцияларының жалпы санынан қоғамның жай акцияларының бес процентінен аспайтын акционерлерге тиесілі болуға тиіс;

3) қоғамның жай акцияларының сауда-саттық көлемі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген талаптарға сәйкес болуға тиіс;

4) қоғамның акциялары Қазақстан Республикасының аумағында жұмыс істейтін қор биржасының тізімдер санатында болуға тиіс, енгізілуі және онда болуы үшін қор биржасының ішкі құжаттарымен бағалы қағаздарға және олардың эмитенттеріне арнайы (листингілік) талаптар белгіленеді не олар Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығы арнайы сауда алаңдарының тізіміне енгізіледі.

1. 2 Акционерлік қоғамдар институтының қалыптасуының тарихи аспектілері

Акционерлік қоғамдар қазіргі таңда шаруашылық қызметті жүргізудің тиімді ұйымдық-құқықтық нысандарының бірі. Акционерлік қоғамдар туралы шетелдік заңнаманың даму тенденциясын бақылай отырып, отандық акционерлік заңнаманы жетілдіруде бірыңғайландыру жөніндегі пікірлер айтылуда. Еуропалық тәжірибе акционерлік қоғамдар туралы шетелдік заңнаманың даму дәрежесі, қазақстандық акционерлік қоғамдардың тәжірибелік қызметінде ескерілуі, кез келген акционерлік қоғам өзінің бағалы қағаздарын халықаралық қаржы рынокторында айналыста болғандықтан қалайтындығымен түсіндіріледі. Ғылымда акционерлік қоғамдардың алғашқы үлгілері туралы біркелкі пікірлер жоқ. Бір ғалымдардың көзқарастары бойынша акционерлік қоғамдар Ежелгі Римдегі серіктестіктерден, келесілер қазіргі кезеңгі акционерлердің мәртебесіне ұқсас несие берушілердің мәртебелері бар мемлекеттік займның ортағасырлық жүйесінен туындаған деген ой білдіреді.

Тарихи талдау акционерлік саланың қалыптасуына келесі кезеңдердің ықпал еткендігін білдіреді:

1) акционерлік компаниялардың Ежелгі Рим уақытындағы алғышарты;

2) капиталистік кезең;

3) социалистік кезең.

Жалпы заңды тұлғаның шығу тегін, дамуын рим құқығынан аламыз. Сол тұрғыда корпоративтік құқықтық қатынастың дамуының негізгі тарихи кезеңдерін Ежелгі Рим тарихымен ұштастыра отырып қысқаша қарастырып өтейік.

Әйгілі орыс цивилисті Н. С. Суворов: "Рим әкімшілігі көтермелі операцияларды өздері жүзеге асырып, өзге мәмілелерді жеке кәсіпкерлерге берумен ерекшеленетін" дейді [8, 205] . Кейбір зерттеушілердің ой-пікірінше, публикандар серіктестігінің сипатты белгісі болып, азаматтық айналымға өз мүлігінің меншік иесі ретінде қатысуы болды [9, 242] . Н. С. Суворов ежелгі римдік публикандар қызметі туралы келесі пікір білдіреді: "Әсіресе Рим мемлекетінің аумағы кеңейгеннен соң, ұлғайған провинциялардың операциялары үшін үлкен капиталдар қажет болды" [8, 206] . Осы реттерде публикандарға аса жоғары талап қойыла бастады. Бірқатар қайнар көздерде публикандардың римдік серіктестігінде қатысу үлесі дербес сатылуға, айырбасталуға, сыйға тартылуға және мұраға қалдыруға жатты, яғни құқықтың дербес объектісі ретінде қарастырылғандығы айтылады. Сонымен қоса, сол уақыттарда серіктестік үлестерін сату жүргізілетін. Яки, қазіргі заманғы биржалық операцияларына тектес қатынастар сол заманда да орын алып, бұл қатынастың туындауы серіктестіктерді акционерлік қоғамдардың алғашқы үлгісі ретінде қарастыруына мүмкіндік береді. Бірақ, И. Т. Тарасов societates vectigalium publicorum қазіргі уақыттағы коммандиттік серіктестікке ұқсас және акционерлік қоғамға ешбір тақау еместігі жөнінде сөз етеді. Себебі, АҚ-лардың өзге ұйымдардан айырмашылығы ретінде акцияны шығару танылады, әлбетте, сол уақыттарда акцияның болмағандығы туралы білеміз [10, 82] .

Осы жерде И. Т. Тарасовтың ежелгі римдік societates vectigalium publicorum'ды қазіргі таңдағы сенім серіктестіктестігінің негізі ретінде қарастыруға болатындығы туралы ой-пікіріне қосылуға болады. Серіктестік қызметіне толық серіктестердің міндетті қатысу қағидасын, бұл ұйымның толық серіктестер мен салымшылардан қалыптасатындығын ескере отырып, публикандар серіктестігін тарихтағы алғашқы акционерлік компаниялар деп мүлдем айта алмаймыз.

Ежелгі Римде корпоративтік қатынастың туындауына, қалыптасуына өзге де заңды тұлғалар әсер етті. Мәселен, Н. С. Суворов collegia қатарына публикандар серіктестігімен қоса, діни алқаларды, жерлеу, кәсіпшілер алқаларын және бағынушы қызметкерлер алқаларын жатқызады [8, 198] . И. П. Грешников болса, collegia- ны тек пірлер алқасымен шектейді [11, 13] .

1569 жылғы жарғыға сәйкес қатысушылардың құқықтары кеңейеді. Басты басқару органы ретінде қатысушылар жиналысы танылып, кейін Генуэздік банктің үлгісі бойынша 1694 жылы Патерсонның Ағылшындық банкісі және Францияда Лауевтік банк құрылды. Жиналыс кворумы - 300 адам (1633 жылы жаңа кворум - 250 адам белгіленді), шешім 1/3 дауыспен қабылданатын болды .

Атқарушылық қызметті бір жылға сайланатын протекторлар кеңесі жүзеге асырады. Протекторларды әрқайсысы кем дегенде 25 үлеске ие 32 қатысушыдан қалыптасатын ерекше алқа сайлауға құқылы болды. Генуэздік банктің мысалында басқарудың үш буынды жүйесі пайда бола бастады: қатысушылар жиналысы, ерекше алқа, протекторлар кеңесі. Басқарудың осындай құрылымы тарихта алғашқы рет туындайды. Аса үлкен функциялар қатысушылар жиналысының қолында болып, ол банк қызметінің маңызды мәселелері бойынша шешімдер қабылдады. Ерекше алқаның құзыретіне протекторлар кеңесі мүшелерін сайлау мәселесі жатса, протекторлар кеңесі күнделікті қызметті басқаруды жүзеге асыратын алқалы атқарушы орган болды. Осындай нысанда банк ХVIII ғасырдың соңына дейін әрекет етіп, үлестері құндылығын жоғалтқаннан кейін өз қызметін тоқтатты.

Голландтық Ост-Индтік компания 1594 жылы құрылады. 1622 жылдан бастап компанияны басқаруда директорлар орталықты органының ролі артты. Жыл сайын есеп жүргізетін және өткізілген тексеріс бойынша өз қорытындыларын ұсынатын, құрамында екі қатысушысы бар ревизиялық орган құрылды. Компанияны басқарудың құрылымы екібуынды болды: қатысушылардың жалпы жиналысы, компания директоры. Өзге ұйымдармен салыстырғанда компанияның деңгейін көтеретін және голландтық саудагерлер үшін қызығушылық тудыратын фактор болып компания міндеттемелері бойынша қатысушылар жауапкершілігінің шектеулілігі танылды.

ХVІІ ғасырдың 30 жылдары Голландияда сансыз банкроттықтардың нәтижесінде көрініс тапқан акционерлік алыпсатарлық уақытша тоқтатылып, ХVІІІ ғасырдың басында қайта жаңғырды.

Англияда акционерлік компаниялар ХVІ ғасырдың соңында және ХVІІ ғасырдың басында пайда болып, алғашқыларының бірі болып сауда жүргізу мақсатында құрылған Ағылшындық Ост-Индтік компаниясы саналады. Ағылшындық Ост-Индтік компанияның құрылуына Англо-Гамбургтік сауда компаниясының құрылуы әсер етті.

Ю. В. Петровичева өзінің ғылыми еңбегінде Біріккен Корольдікте (Англияда) компанияларды құру және даму тарихи үш кезеңде өтті дейді, олар:

1. корпорациялардың корольдік грамотамен құрылу кезеңі;

2. парламент статутының құрылу кезеңі;

3. нормативтік тәртіппен жауапкершілікті шектеулі компанияларды инкорпорациялау кезеңі [12, 9] .

Акционерлік қоғамдар қазіргі таңда шаруашылық қызметті жүргізудің тиімді ұйымдық-құқықтық нысандарының бірі. Акционерлік қоғамдар туралы шетелдік заңнаманың даму тенденциясын бақылай отырып, Еуропалық экономикалық қауымдастық аясында акционерлік заңнаманың жақындасу, бірыңғайландыру жөніндегі мәселелерді ойластыру жөн. Еуропалық тәжірибе, акционерлік қоғамдар туралы шетелдік заңнаманың даму дәрежесі қазақстандық акционерлік қоғамдардың тәжірибелік қызметінде ескерілуі жөн, себебі кез келген акционерлік қоғам өзінің бағалы қағаздарын халықаралық қаржы рынокторында айналыста болғандығын қалайды.

2 Акционерлік қоғамдарды құру тәртіптері

2. 1 Акционерлік қоғам құрылтайшыларының құзыреті

Нарықтық экономиканың әлеуметтенуінің акционерлік формасы капиталды демократияландырады. Акционерлік қоғамдардың әлеуметтік бөлігі меншік иелерінің көпшілік негізі ретінде қоғамның орта табын қалыптастыру шарттарының бірі болып табылады.

Экономикадағы өндірістің құлдырауы және дағдарыс жағдайларында акционерлік қоғамдардың дамуы қаржылық ресурстардың көлденең түрде ауысуын қадағалап, салааралық қаражаттардың қозғалысын рационалдайды, яғни экономиканы көтерудің және қайта құрудың алғышарттарын қалыптастырады.

Акционерлік қоғамға, ұжымдық кәсіпкерліктің құқықтық нысаны ретінде, заңды тұлғаның барлық негізгі белгілеріне тән, атап айтқанда:

1. Акционерлік қоғам - акционерлік заңнамасымен, жарғысымен, жергілікті нормативті актілерімен бекітілген ұйымдастырушылық бірлік, оған ең аз дегенде үш элемент кіреді:

Біріншісі: жеке субъектілер жалпы біртұтасқа бірігетін әлеуметтік мәнді өзара байланыстар жүйесінің бар болуы;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.