Балалар және мектеп жиһаздарына қойылатын гигиеналық талаптар. оқытудың техникалық құралдары

Тақырыбы: «Балалар және мектеп жиһаздарына қойылатын гигиеналық талаптар. Оқытудың техникалық құралдары»

Дәрістің оқу мақсаты : Балалар жиһаздарына қойылатын гигиеналық талаптарын, балалардың отырғызылуын гигиеналық бағалауды студенттерге үйрету.

Дәріс жоспары:

1. Мектепке дейінгі және мектеп жиһаздарына қойылатын гигиеналық талаптар.
2. Балалар жиһаздарын гигиеналық бағалау
3. Мектеп жиһаздарына қойылатын гигиеналық талаптар

● Иллюстрациялы материалдар: слайдтар

Әдебиеттер:

1. Гигиена детей и подростков. Учебник (В. Н. Кордашенко, Е. П. Стромская, Л. П. Кондакова - Варламова и др. ) . Под ред. В. Н. Кордашенко 2 издание и переб. и дополн. - м. :М - Медицина, 1988г. (Учебн. литература для студентов медицинских институтов) .
2. Гигиена детей и подростков. Руководство для санитарных врачей. Под ред. Г. Н. Сердюковской и А. Г. Сухарева - Медицина, 1986.
3. Избранные лекции по гигиене детей и подростков. (Методичекое пособие для студентов санитарно - гигиенического и педиатрического факультетов. ) . Составитель проф. А. Г. Сердюковской. М. Медицина, 1983г.
4. Руководство для врачей школ. Под ред. Г. Н. Сердюковской. М. Медицина, 1983г.
5. Справочник по санитарно - гигиеническому контролю за детскими учреждениями. Под. ред. М. Г. Шандалы. Киев: Здоровье. 1979г.
6. Громбах С. М. Оценка здоровья детей и подростков при массовых осмотрах. - Вопросы охраны материнства, 1973г. 7, 7 стр.
7. А. Р. Чекин. Очерки развития санитарно - эпидемиологической службы в Казахстане. Изд. Казахстан, Алма - Ата, 1975г.
8. Жасқа сай физиология жєне мектеп гигиенасы. Авторы К. Дуйсембин,

З. Алиакбарова Алматы 2002 ж.

9. Гигиена детей и подростков. Учебник для студентов медицинских вузов . Под ред. В. Р. Кучма Москва « Медицина» 2001 г.

Мектепке дейінгі және мектеп жиһаздарына қойылатын гигиеналық талаптар.

Жиһаздарға қойылатын негізгі талаптардың бірі оның баланың бойына (ұзындығына) және дене пропорциясына міндетті сәйкестілігі. Осы талапты орындау балалардың гармониялық дамуына, тұлғасының дұрыс қалыптасуына, іскерлігін ұзақ сақтауына ықпал етеді. Балаларды бойлары бойынша бөлу, балалардың және мектептік жиһаздардың негізгі түрлерін мемлекеттік стандарттауға мүмкіндік береді (кесте) . Функционалдық белгісі бойынша балалар мекемелерінің жабдықтарын 7 негізгі топтарға бөлуге болады:

- горизонтальды жазықтағы жұмыстарына арналған жихаздар (үстелдер, парталар), отыруға, жатуға, сақтауға қимылды ісіне көп функциялы тағайындалған жиһаздар және тасымалдауша жабдықтар. Гигиеналық тұрғыдан ең маңыздылығы болып алғашқы 2 топтағы жихаздар саналады, өйткені олар оқу-тәрбиелену процесімен тығыз байланысты және балалардың дене дамуына, сүйек-бұлшық ет және көру аппаратының құрылуына тікелей әсер етеді.

Бой топтары және оларға сәйкес жихаз топтары.

(үстелдер мен орындықтардың)

Бөбек және мектеп жасына дейінгі балалар

Оқушылар

Жиһаздар жасайтын негізгі материалдар басқа материалдармен салыстырғанда аз жылу өткізімді болып келетін ағаштардың түрлері. Бұл жихаздармен жанасатын дене бөлімдерімен жылу комфортын қамтамасыз етеді. Жихаздың беті тегіс, жақсы полирленген, түпсіз болуы, ал қолданылатын өңдеуші материалдарды дезинфекциялаушы және жуушы заттарды қолданып, жылы сумен (60 Сдейін) жууға төзімді болуы керек. Жихаздың жұмыс беті күңгірт, ал алдыңғы беттерінің еңінің шағылысу коэффициенті 30-35% шамасында болуы керек.

Ойын-асхана жабдықтарын таңдағанда ойынға және сабақ жүргізуіне максимальды бос орын қалдыруға тырысу керек. Ол үшін көп функциональды, жиналмалы, жеңіл тасымалдаушы жихаздарды қолдану тілекке сай келеді (кереуеттері қайырылатын, қабырғаға орналастырған шкафтар жиналмалы үстелдер, орындықтар т. б. ) .

Ұйқы бөлмелерінде кереуеттер оларға келуін қимылдатпайтындай орналастырылады. Кереуеттердің араларындағы минималды қашықтық-0, 3м, сыртқы қабырғадан кереуеттерге дейін арақашықтық-0, 7-1, 0м болу керек. Екі қабатты кереуеттерді де пайдалануға болады. Топтық бөлмелер 4 орынды (1-ден 4 жастағы балалар топтарында) немесе екі орындық (4 жастан жоғары) үстелдермен жабдықталады. Сабақ жүргізу уақыттарында бұл үстелдер парталар ретінде пайдаланады, ал балаларды тамақтандыруда қостап біріктіріледі. Үстелдердің терезелерден қашықтығы ең кемінде 0, 45м (1м болғаны дұрыс), ал қатарлар араларында - ең кемінде 0, 45м болуы керек.

Грефельді тақта, сәуле сол жағынан түсетіндей, еденнен 0, 7-0, 8м биіктікте орнатылады. Тақтаның өлшемі - 0, 75х1, 5м болу керек.

2-7 жастағы балалар үшін тік жазықтық бойынша оңтайлы көру аймағы -57см, ал максималды аймағы -125-150см болып саналады.

МДМ дене -мәдениет жабдықтарының номенклатурасына 19 бұйым кіреді: гимнастикалық қабырға, тайғанау науасы, көпір-тербелтпе, секіруге арналған бағана т. б.

Оқушыларды антропометриялық зерттеулер әрбір сынып үшін негізінен жихаздың екі номері қажет екендігін көрсетіп отыр. Жалпы тектептер бойынша жабдықтау паспортты А тобындағы жихаздардың -10%. Д тобындағы жихаздардың-5% және Б, В, Г топтарының әрқайсысы -25-30% құралған. 4-ші сыныпқа дейін парталар пайдаланып, кабинеттік оқыту жүйесіне ауысудан бастап (4-ші сыныптан жоғары) "үстел-орындық" комплектісіне көшеді.

Физика және химия кабинеттерінде арнаулы оқу үстелдерін пайдаланады. Жалпы мектеп жабдықтарының тізіміне барлығы шамамен 40 бұйымдары кірген және негізгі спорттық жабдықтары мен керек жабдықтарының типтік тізіміне 20 артық бұымдар кірген -паралелді брусьялар, гимнастикалық бұйымдар, гимнастикалық шығыршықтар, гимнастикалық маталар т. б. кірген.

Ең күрделісі мектеп шеберханаларын жабдықтау болып отыр, еңбекке оқыту бағдарламасын жүзеге асыру үшін олардың жиынтығы құрамы бойынша толық саны бойынша жеткілікті болу керек. Өзінің тағайындалуы бойынша жабдықтар бағдарламаны орындауды қамтамасыз етуші:

1. негізгі (верстактар, станоктар, іс тігу машиналары, аспаптар, ас дайындау ыдыстары)

2. қосалқы (шкафтар, стелаждар, тазалау инвентары) бұйымдарына бөлінеді.

Жабдықтарды көру жұмысна, дұрыс жұмыс қалпын сақтауына және жарақаттанудың алдын-алуына жағдайларды жасауды ескаеріп орналастырады. Жабдықтарды орналастыруға талап-бетіне жарықтың бөгетсіз түсуіне жағдай жасау. Ол верстактарды, станоктарды терезелерге перпендикулярлы орналастырумен жетіледі. Оларды 45 градус бұрышпен орналастыруға болады.

Жұмыс орындарының араларындағы қашықтықтар жұмыс қалпының сипатына, жұмыс қимылдарының амплитудасына, жұмыс процесінде орын аустыру қажетіне, аспаптар мен материалдардың үлкендігіне байланысты.

Жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру:

1. жұмыс қалпын дұрыс ұстауын;
2. энергияны үнемді жұмсауын, еңбекті дұрыс ұйымдастыруын;
3. еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету керек.

Дұрыс жұмыс қалпын сақтау, бірінші кезекте, жабдықтар мен аспаптардың баланың дене бөлімдеріне, әсіресе жұмыс орынының биіктігінің оқушының бойына сәйкестігімен қамтамасыз етіледі. Оқушылардың верстактары барлығы екі типті өлшемде ғана шығарылады, оларды оқушылардың бойына дұрыс келістіру үшін үш өлшемді аяқ басқыштарын қолданады. (5, 10 және 15 см) .

Аспаптар өлшемдері мен салмақтары бойынша жасының антропометриялық ерекшеліктеріне және күшінің мүмкіншілігіне сәйкес келуі керек.

Жалпы білім беретін мектептердегі "оқулық-көрнекті құралдары мен оқу жабдықтарының бір типті тізімі" 14 жасқа дейінгі оқушылардың салмағына байланысты әрқилы аспаптарды қарастырады. 15 жастан бастапоқушылар жұмысты ересектерге арналған аспаптармен істейді.

Мектеп жиһаздарына қойылатын гигиеналық талаптар

Балалардың дене тұлғасының дұрыстығын гигиеналық негіздеу. Оқу-тәрбие мекемелерін, қажетті жиһаздармен қамтамасыз етудің және оны тиімді пайдаланудың өсіп келе жатқан балалардың денсаулығын сақтауда, барлық оқу-тәрбие процессінің тиімділігін жоғарылатуда маңызы өте зор.

Балалар мен жасөспірімдер мекемелерінің негізгі бөлмелерінің жиһаздарына қойылатын гигиеналық талаптар, антропомерия, гигиена, физиология ғылымдарының жетістіктеріне негізделеді және жиһаздардың әрқайсысының қолданылуына қарап анықтайды.

Негізгі талаптардың бірі - жұмыс столы мен орындықтардың баланың бой ұзындығы мен дене пропорциясына міндетті түрде сәйкес келуі.

Бұл талаптардың сақталуы балалардың дене бітімі дамуының үйлесімді болуына, дене тұлғасының дұрыс қалыптасуына, қызмет қабілетінің ұзақ уақыт жоғары болуына жағдай жасайды; Сонымен қатар, көз анализаторы мен тірек-қимыл аппаратының бұзылыстарының профилактикалық шаралары ретінде де өте маңызды роль атқарады. Бұл талаптар сақталмағанда жұмыс істеу жағдайының қолайсыздығы арта түседі: дене кейіпінің еңкіштігі ұлғаяды, оның ассиметриясы дамиды, “дене мүсінінің” бұлшық еттеріне түсетін жүктеме көбейіп, ауырлық орталығы ауысып, дене тұлғасының тұрақсыздығына әкеліп соғады, балалар сабақта тыныш отыра алмай, артық қимыл-қозғалыстары көбейеді және т. б. Оқушының дене бітімінің дамуы мен ақыл-ой қызмет қабілетінің дұрыс қалыптасуы үшін сабақта отырғандағы дене тұлғасының дұрыстығы қажет.

Ғылыми мәліметтер бойынша бас пен дененің кеуде бөлігінің алға қарай біраз еңкіш болып келгені дұрыс. Дененің еңкіштігі аздаған немесе орташа болып келеді. Аздап еңкіштік кеуде бөлігінің, белге қарағандағы бұрышы 1700-қа жуық, ал орташа болғанда бұл бұрыш 1600-қа жуық болып келеді. Статикалық және биомеханикалық тұрғыдан дене тұлғасының аздаған еңкіштігі, ауырлық орталығының амплитудасын онша көп ауыстырмайтындықтан дұрыс болып саналады. Орташа және одан көбірек еңкіштік ауырлық ортасының алға қарай ауысып, оның қозғалу амплитудасын кеңейтіп жібереді. Мұндай жағдайда арқа, мойын бұлшық еттеріне жүктеме түсетіндіктен, тыныс алу қозғалыстарының амплитудасы тарылып, пульс жиілігін біршама жоғарылатып, көз көруін нашарлатып, веналық қан тамырлардың қызметін төмендетіп, омыртқа аралық шеміршектердің алдыңғы жағының жаншылуына әкелетіндіктен бірқатар патологиялық өзгерістер туғызуы мүмкін.

Балалардың сабақ кезіндегі дене тұлғасының дұрыстығын анықтау үшін дене кейіпінің жағдайына әсер ететін бірнеше мағлұматтарды ескеру қажет және осыған байланысты физиологиялық, патофизиологиялық, психофизиологиялық белгілерді бөліп қарауға болады.

Дене тұлғасының жағдайына баға беруге арналған физиологиялық белгілерге дене қалпын сақтауға қатысатын бұлшық еттердің белсенділігінің дәрежесі жатады. Дене тұлғаның дұрыстығы қан айналуы мен тыныс алу реакцияларымен де анықталады.

Түрегеліп тұрғаннан көрі, отырған жағдайдағы дене тұлғасы энергия шығыны тұрғысынан алғанда біршама қолайлы болып келеді: тірек аудунының кеңдігімен, ауырлық орталығының біршама төмендеу келетіндігімен, соған сәйкес дене тұрақтылығы гемодинамикалық ыңғайлылығымен сипатталады.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс