Арнайы және көмекші (түзету-коррекциялық) мектептегі оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту ерекшеліктері

1 Арнайы және көмекші (түзету.коррекциялық) мектептегі оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту ерекшеліктері
2 Пайдаланған әдебиеттер тізімі.

Бүгінгі таңда көмекші мектептегі ақыл-ойы кем оқушылардың білім мен тәрбие беру, оның рухани байлығы мен мәдениеттілігін, ойлау білу мүмкіндігін жетілдіру, сонымен қатар оқушының кәсіби біліктілігін, іскерлігін арттыру қоғамның міндеті болып табылады.
Міне осы тұрғыдан қоғамға жан-жақты білімді, мәдениетті, жұмысты шығармашылықпен істей алатын жеке дефектологтар қажет. Ондай адамды мектеп дайындайды. Ол үшін оқушыны жеке пән оқыту арқылы оқушының шығармашылық қабілеттерін арттырудың педагогикалық шарттарын таңдап алу қажет. Сонымен қатар оқушының шығармашылық қабілеттерін дамыту жолдарын тиімді ұйымдастыра білген жөн.
Шығармашылық - өте күрделі психологиялық процесс. Ол іс-әрекеттің түрі болғандықтан, тек адамға ғана тән.
Ұзақ жылдар бойы шығармашылық барлық оқушының қолынан келе бермейді деп қарастырылып келсе, қазіргі ғылым жетістіктері қабілеттің мұндай дәрежесіне белгілі бір шарттарды орындау арқылы кез келген баланы көтеруге және дамытуға болатындығы жайлы көп айтуда.
Сондай зерттеулердің бізді қызықтырған кейбіреулеріне тоқталай кетейік. Осы саланы тереңірек зерттеген дәрігер әрі психолог А.Н.Лук әрекет нәтижесінің шығармашылық деңгейге көтерілуі ең алдымен шығармашылық ойлауға байланысты деген пікір айтады.
Оқушылар оқу әрекетінде белгілі бір дағдыны қалыптастыратын, белгілі бір ережені меңгеретін жаттығулар орындалса, шығармашылық әрекетте баланың іздену жұмысы басты нысанада болады. сондықтан оқу әрекеті баланың жалпы қабілетін дамытса, шығармашылық әрекет нақты жағдай шешу барысында нәтижеге жеткізетін қабілеттерді дамытады. Әрекеттің шығармашылық қабілеттерді дамытуы үшін қажетті ахуалдың болуы керектігін және қорқыныш, жалқаулық, өзін-өзі шамадан тыс сынау сияқты психологиялық кедергілермен күресу қажеттілігіне тоқталады. Зерттеушілер шығармашылық әрекеттерге әр түрлі сипаттамалар береді. Мәселен: И.Я.Лернер – шығармашылық әрекет деп білім, білік, дағдыны жаңа жағдайға тасымалдай білуді айтады:
 проблеманы бұрынғы тәжірибеге сүйене отырып шешуді;
 объектінің жаңа функциясын көре білу;
 проблеманы шешудің балама жолдарын таңдай білу;
 жаңа объект, жаңа шешім табуды белгілейді.

Шығармашылық педагогикасының заңдылықтары мен принциптеріне тоқталады. Оқушылардың көркем-шығармашылық қабілеттерінің ерекшеліктері, оларды дамытудың жолдары мен әдістері А.А.Мелик – Пашаевтың, В.С.Шубинскийдің зерттеулерінде қарастырылады.
Педагогикалық еңбекті шығармашылық процесс ретінде қарастырған В.А.Кан-Калик, Н.Д.Никандровтың зерттеулерінде ұстаз шығармашылығын психологиялық негіздері, мұғалімнің жеке шығармашылығын қалыптастыру жолдарына талдау жасалады.
Жоғарыда аталып кеткен еңбектерде шығармашылық қабілеттің белгілерін анықтау, шарттарын айқындау, жолдарын, құралдарын белгілеу сияқты ортақ идеялардың бар екенін байқадық.
Сонымен, біз “шығармашылық қабілет» ұғымының соңғы уақыттарда көптеген зерттеулердің негізгі арқауы болғанын көреміз. Шығармашылық туралы айтылған ойлар мен жасалған тұжырымдамаларды талдай отырып, ол төмендегі ерекшеліктермен сипатталатын адам әрекеті деген қорытынды жасаймыз.

1. Н.Ф.Добрынин, А.М.Бордиан, Н.В.Лаврова «Возрастная психология», изд-во «Просвещение», М 1965г.

2. Т.Д. Зинкевич-Евстигнеева, Л.А.Нисневич « Как помочь «особому» ребенку», СП ,2000г.

3. А.А.Мелик-Пашаев, З.Н.Новлянская , «Ступеньки к творчеству», М. «Педагогика»,1987г.

4. А.М.Матюшкин, «Развитие творческой активности школьников»,М. «Педагогика»,1991г.

5. В.М.Мачихина, под.ред.В.П.Проворотова. «Внеклассная воспитательная работа во вспомогательной школе-интернате»,М. «Просвещение», 1978г.

6. Е.А.Медведева, И.Ю.Левченко, Л.Н.Комиссарова, Т.А.Добровольская «Артпедагогика и арттерапия в спецобразовании». Изд.центр «Академия», 2001г.