Африканың ішкі сулары туралы

Жоспар
Кіріспе

І. Кіріспе.

1) Африканың шығыс бөлігіндегі өзендер.
2) Материктегі ең ірі өзендері.

ІІ. Негізгі бөлім.

1) Материктегі ірі өзен жүйелері Ніл, Конго
(Заир).
2) Көлдер. Жер асты сулары.

ІІІ. Қорытынды: Африка материгі өзендер өзендер мен көлдерге және жер асты суларына өте бай.

Африкадағы өзендер жүйесінің неғұрлым жиі таралған жері – экватор маңы мен материктің оңтүстік – шығыс бөлігі. Шөлді аймақтарда өзендер өте аз. Керісінше кеуіп қалған арналар – уәдтер көп кездеседі. Олар сирек жауатын жаңбырлар кезінде ғана суға толады. Жер бедерінің шығысқа қарай көтеріңкі болуына байланысты өзендердің басым көпшілігі Атлант мұхитына құяды. Материк ауданының 2/3-і ішкі тұйық алапқа жатады. Африканың шығыс бөлігіндегі өзендер Үнді мұхиты алабына жатады.
Жер бедерінің көтеріңкі болуына және кристалды жыныстардың кең таралуына байланысты Африка өзендерінде шоңғалдар мен сарқырамалар көп кездеседі. Сондықтан өзен суларының гидроэнергетикалық қоры мол.

Пән: География
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Африканың өзендері мен көлдері

Өзендері; Африкадағы өзендер жүйесінің неғұрлым жиі таралған жері –
экватор маңы мен материктің оңтүстік – шығыс бөлігі. Шөлді аймақтарда
өзендер өте аз. Керісінше кеуіп қалған арналар – уәдтер көп кездеседі. Олар
сирек жауатын жаңбырлар кезінде ғана суға толады. Жер бедерінің шығысқа
қарай көтеріңкі болуына байланысты өзендердің басым көпшілігі Атлант
мұхитына құяды. Материк ауданының 23-і ішкі тұйық алапқа жатады. Африканың
шығыс бөлігіндегі өзендер Үнді мұхиты алабына жатады.
Жер бедерінің көтеріңкі болуына және кристалды жыныстардың кең таралуына
байланысты Африка өзендерінде шоңғалдар мен сарқырамалар көп кездеседі.
Сондықтан өзен суларының гидроэнергетикалық қоры мол. Өзендердің барлығы
дерлік жаңбыр суымен қоректенеді. Сондықтан экваторлық белдеу арқылы ағып
өтетін өзендердің суы жыл бойы мол болады, ал басқа белдеулерде ылғалдың
мөлшері мен түсу мерзіміне байланысты өзен денгейлері ауытқып отырады.
Материктегі ірі өзен жүйелеріне Ніл, Конго (Зайр), Нигер, Замбези
өзендері жатады.

Ніл

Жер шарындағы ең ұзын өзен - Шығыс Африка таулы үстіртінен басталатын
Кагера өзені Нілдің бастауы болып табылады. Ніл өзені Виктория және тағы
басқа көлдер арқылы ағып өтеді. Осы аралықта өзенде көптеген шоңғалдар мен
сарқырамалар жүйесі бар. Бірнеше салаларды қосып алып, суы молайған өзен
жазыққа шыққан соң Ақ Ніл деп аталады. Хартум қаласы маңында Эфиопия таулы
қыратынан алып шыққан Көк Ніл өзенімен қосылып, Ніл деген жалпы атқа ие
болды. Ніл орта ағысында кристалды жыныстар жауып жатқан үстірттер арқылы
ағып, шоңғалды болып келеді. Асуан бөгеті салынғаннан кейін өзен кеме
қатынасына жарамады өзенге үлкен атырау жасап құяды. Бұл атырау жылдан -
жылға өзен тасып әкелген жыныстар есебінен ұлғаюда.
Ұзақ уақыт бойы Ніл өзені Сахара тұрғындары мен еуропалықтар үшін
ғажайып жұмбақ болып келген. Олар Сахара арқылы ағып өтетін ұлы өзеннен
қаншама су буланып, құмға сіңіп кетіп жатса да, өзен алабына жаңбыр сирек
жауса да, суының сарқылмайтынына, керісінше, жаздың аяғындағы аптап ыстықта
Нілдің арнасынан асып таситындығына таңғалған. Ніл өзені жаңбыр көп жауатын
экваторлық белдеуден басталады және ұзын болуына байланысты өн бойында әр
түрлі климаттық белдеулерді кесіп өтеді. Оның деңгейін көл сулары да
толықтырып отырады. Ніл өзенінің деңгейін сақтауда Эфиопия таулы қыратынан
басталаты Көк Ніл жетекші орын алады. Бұл өзеннің жазда материктің
шығысынан алып келетін мол суы Нілдің атырауына жаздың аяғы мен күздің
басында жетеді. Сондықтан Ніл өзені Жерорта теңізі жағалауы өте ыстық,
құрғақ болып тұрған кезде тасиды. Қыс пен көктем айларында өзендегі су
деңгейі күрт төмендейді (неліктен?).
Ніл өзенінің бойы алғашқы мемлекеттер қалыптасқан өркениет бесігі болып
табылады. Ніл бойындағы құнарлы жерлер егіншілік ежелден дамыған аудан
болғандықтан халық тығыз орналасқан. Оның алабында егіс даласын суару үшін
салынған қондырғылар мыңдаған жылдар бойы пайдаланып келеді.

Конго (Заир).

Конго (Заир) - Африканың ең мол сулы өзені, су жинау алабы мен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.