Бастауыш мектеп оқушыларын әдебиеттік оқу сабақтарында Абай шығармалырын оқыту арқылы тәрбиелеу

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Дипломдық жұмыстың көкейкестілігі: Егемен еліміздің тірегі - білімді ұрпақ.

Қазіргі заманғы бастауыш сынып мұғалімі - дербес әрі сыни ойлай алатын, білімін жылдам өзгеріп тұратын әлеуметтік және кәсіби ортаға бейімдеп пайдалана білетін, рефлексияға, зерттеушілік және шығармашылық әрекеттерге дайын, оқыту технологияларын меңгерген, барлық педагогикалық жаңашылдықтарға ашық, өзін-өзі дамытудың тетіктерін меңгерген, бәсекеге қабілетті- ұстаз.

Мұндай мұғалімдер алдында қазіргі заман талабына сай білімді, ұлтжанды, адамгершілігі жоғары, бәсекеге қабілетті, кез-келген жағдайдан жол таба білуге бейім, отансүйгіш, яғни өз елінің тағдырына немқұрайлы қарамайтын ұрпақ тәрбиелеу міндеті тұр. Бұл міндеттерді шешу неғұрлым ерте қолға алынса, соғұрлым нәтижелі болатындығы белгілі.

Бастауыш мектеп жасындағы бала оқуда табысты болуды қалайды. Бұл жастағы оқушыларға қиялдау тән. Олардың ерік сапалары жетіледі, зейіні тұрақталып, есте сақтау қабілеті дамиды. Ойында, оқуда ынтымақтасуға, бір-бірін түсінуге, өзара тапсырма бөлісуге үйренеді. Бұл сатыда мұғалім басты тұлға болып табылады.

Оқу - баланың жеке тұлғалық және әлеуметтік тәжірибесінің, сондай-ақ өзін-өзі тану мен дамытудың қуатты құралы. Бұл ретте «Әдебиеттік оқу» пәнінің алатын орны ерекше. Оқу сабақтары балаларды сөздік шығармашылыққа, көркем шығармаларды оқуға ынталандырады, тәрбиеге ықпал етіп, оқушы тұлғасын қалыптастырады.

«Әдебиеттік оқу» пәнін оқу барысында оқушылардың:

көркем шығармашылық және танымдық қабілеттері дамиды, сөз өнеріне үйреніп, тілдік әрекеттің барлық түрлерін жетілдіреді; диалог жүргізу, мәнерлеп оқу, әңгімелеу мен импровизациялау дағдылары қалыптасады;
бастауыш мектеп оқушысының базалық біліктілігі ретіндегі саналы, дұрыс, жылдам және мәнерлі оқуды меңгеру, оқырмандық ой-өріс қалыптастыру, өз бетінше оқырмандық тәжірибе жинақтау сияқты сапалар дамиды;

Білім бастауы - бастауыш мектепке берілетіні айқын. Осыдан да бастауыш мектепте әр түрлі пәндер тоғысып, оқушы білімін дамытып, келбетін сомдауға үлес қосады. Баламен тіл тауып оның бойына білім ұрығын себетін басты тұлға - ұстаз.

Ұстазы білімді болса ғана, осы ұлы мақсатқа - егеменді, терезесі тең елге айналуға мойын бұрамыз. Абай айтқандай-ақ, білімімен теңессе ғана ұлттар теңеседі. Білім қалай теңеседі? Бірден жауап берейік: оқу-тоқу арқылы білім теңеседі.

«Қазақстан - 2030» стратегиялық бағдарламада барлық шәкірттердің сабақтарға толық қатысулары, төл оқулықтармен қамтамасыз етілуі, мектептердің компьютерлендірілуі, саналы тәрбие берілуі, ең негізгісі, мемлекетіміздің болашағы болып есептелетін әрбір жас ұрпағымызға білім негіздерін беру басты міндетіміз екені ерекше айтылған. Озық ойлы, нәзік, сезімтал ұрпаққа сапалы білім беруде көпшілікке ортақ озат тәжірибені дер кезінде игеріп, оқытудың жан-жақты технологиясын өмірге лайықты ендіру негізгі мәселе болып табылады[1] .

Оқытудағы мақсат - бағдарламада көрсетілген оқытудың негізгі материалдарын оқыту, білімді, іскерлікті, дағдыны меңгерту, алған білімдерін өмірде пайдалана білуге үйрету және тұлғаларды дамыту, оқытудың міндетті нәтижелеріне жету, саналы тәрбиелеу, әрбір шәкірттің іскерліктері мен мүмкіндіктерін ескеретіндей бағыт-бағдар беріп, дамытатындай жағдай жасау, «бұлақтардың көзін ашу» [2] . Оқуға қызықтырудың басты элементтерінің бірі - ол нәтижеге жетуге ынталандыру, әрбір тақырыпқа жан-жақты жете дайындалу, сабақты өту жолдарының ең оңтайлысын іздестіру, оқыту, әдістемесін жетілдіру[3] .

Жалпы Абай шығармалары жайлы Кәмен Оразалин, Тұрсын Жұртбауов, Сәкен Өзбекұлы, Құлмет Өмірәлиев, Мекемтас Мырзахметов, Мұхтар Әуезов, Сәбит Мұханов, М. Силченко, Зәки Ахметов, А. Жұбанов, Б. Қазыханова, Е. Байзақов, М. Базарбаев, Қ. Нұрманов, Т. Әбжанов сынды көрнекті ақын-жазушылар, әдебиеттанушы, өнертанушы философ, ғалымдардың еңбектерінде құнды пікірлер мен тұжырымдар айтылған.

Қазақ халқының ұлы ақыны Абай Құнанбаев әдеби мұралары арқылы бүгінгі жас ұрпаққа көптеген ағартушылық насихат қалдырған. Ақынның «Әсемпаз болма, әрнеге» (1894 ж. ) деген өлеңінде адамгершілік туралы ойларын қайрат, ақыл, әділет, шапқат секілді адам бойындағы асыл қасиеттер негізінде ашады. Сондай-ақ, «Ғылым таппай мақтанба» (1886 ж. ) өлеңінде жастарды өнімді еңбек етіп, ғылым мен білімге ұмтылуға, алға қойған мақсатқа жету үшін табандылыққа, төзімділікке шақырады. «Жасымда ғылым бар деп ескермедім» (1885 ж. ) өлеңінде жастарға оқып, білім алыңдар деген құрғақ үгіт айтпайды, жасында ғылым қажет екенін ескермей, ер жеткен соң қолын кеш сермеп, одан мақрұм қалғанын өз басының айықпас қасіреті ретіңде өкінішті сыр етіп шертеді. Қазақ халқының классигі А. Құнанбаев әдебиеттің халықтығын көтерді, поэзия алдымен халық өмірінің айнасы болып, онда халықтық мәні бар келеді шындықтар суреттелуін талап етті.

Ол үшін:

- Ұстаздың еңбек жолындағы алғашқы қадамы шәкірттің оқуға деген ынтасына мән беруден басталады;

-Оқушыға қойылатын талап, оның дамуындағы ақиқат шындықпен іштей бірлік тауып үйлесімді болса ғана, сіз жүргізген тәлім- тәрбие нәтижелі;

-Мұғалім үзбей өз бетімен білімін жетілдіріп, кәсіби шеберлігін шыңдауға тиіс;

-Мұғалім алдында отырған шәкірттің басқаға ұқсамайтын қасиеттерін аша білуінде;

-Ұстаз әрбір сабағында шәкіртін таң қалдыруды ұмытпаған жөн «Дарындылыққа ұмтылуы таң қалудан басталады»;

-Мұғалімнің ой өрісі кең, жан-жақты білімді, өз мамандығының шебері болуы керек.

-Міне, осы талаптарды әрбір мұғалім тұрақты ұстанып басшылыққа алып отырса, мұғалімнің күш-қуаты, көңіл- күйі әрдайым жоғары, еңбегі жемісті[4] .

Ұлы ғұлама Әл-Фараби «адамға ең бірінші білім емес, рухани тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім-адамзаттың қас жауы. Ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі» -деген. Олай болса, білім беру, білім бере отырып тәрбие беруді әрбір ұстаз жадында ұстауы шарт. Осындай ізденімпаздық бастауыш сыныпта көп қажеттілік тудырады. Осы орайда Абай шығармаларын оқытуда маңызын байқап көрелік.

Ұлы Абайдың шығармашылық мұрасы-халқымыздың ғасырлар бойы маңызын жоймайтын рухани қазынасы. Маңызын жоймай былай тұрсын, заман өзгеріп, қоғамдық санада күрт сапырылыстар пайда болған сайын бұл қазына өзінің жаңа бір қырларымен жарқырай ашылып, қадірін арттыра түсетініне Абайдан кейінгі уақыт айқын көз жеткізді.

Ақынның дүниеге келгеніне бір жарым ғасыр, ал өзінің мәңгі өлмес шығармаларымен халқына сөздің ұлы мағынасында ұстаздық ете бастағанына ғасырдан астам уақыт өтті. Содан бері оның артына қалдырып кеткен мұрасы елі мен жұртының рухани өміріндегі қай бұрылыстар мен қай құбылыстар тұсында да айнымас темірқазық, адастырмас құбыланама болып қызмет етіп келеді.

Бұл күнде Абай сөзі әр қазақтың ағзасына ана сүтімен бірге дариды десе, артық айтылғандық емес. Ана сүті тән қорегі ретінде жас сәбидің буыны бекіп, бұғанасы қатаюына қызмет етсе, ақын сөзі оның санасына адамдық пен азаматтықтың ұрығын сеуіп қызмет етеді». (Ж. Ысмағұлов. )

Абай Құнанбаев шығармашылығы өмірбаяны, туған жер, өскен ортасы жайлы оқушылар сабақ үстінде мәліметтер алады. Ақынның өсіп келе жатқан жас буындардың күнделікті өміріне іс-жүзінде қажетті аса құнды ой-тұжырымдарын бастауыш сыныптан бастап жас ерекшеліктеріне лайықтап танытудың қажеттілігі мақсатты түрде алға қойылуда. Бастауыш мектепте қазақ тілі, әдебиеттік оқу пәндеріне баса назар аударылады. Себебі әдебиеттік оқу ерте меңгерілсе, басқа пәндерді де соғұрлым оңай және толық меңгереді. Әдебиеттік оқу арқылы оқушылардың тіл байлығын арттырумен бірге дүниетанымын қалыптастырып, өмірге бейімдейді. Ақын шығармашылығы мен өміріне қатысты бастауыш сыныптарда өткізілетін тақырыптар көп жағдайда педагогикалық жүйелілік, бірізділік, сабақтастық секілді т. б. қағидаларға сәйкес келе бермейді[5] .

Міне, осындай мәселелерді шешуге үлес қосу мақсатында осы дипломдық жұмысымызды арнап отырмыз.

Зерттеу мақсаты: Әдебиеттік оқу, әдебиет пәні - қоғамтанудың басты құралдарының бірі. Әрбір шығарманың өзінен ұғым, нәр, ләззат ала білмеген оқушының жан дүниесі ойдағыдай өсіп жетілмейді. Балада көркем шығарманы қызығып оқитын ынта болса, бұл- білімнің басы.

Бастауыш сыныптарда оқушы шығарманың жай мазмұнын игеріп, соны жүрекке, саналы түрде түсініп оқиды.

Міне, осы кезден бастап шығарманың мазмұнымен бірге көркемдік ерекшеліктері жөнінде толық түсініктер алып, оқу, талдау балалардың өз біліміне негізделуі тиіс.

Ең бастысы, көркем шығарма арқылы тіл байлықтарын арттыру болып табылады.

1. Бастауыш сыныпта Абай шығармаларын меңгеру және зерттеу;

2. Ақын шығармалары арқылы біртұтас тұлға қалыптастыру;

3. Бастауыш сыныпта көркем әдеби шығарманың айырықша роль
атқаратынын ескере отырып, Абай шығармаларының сынып-
сыныптарда оқытылу жүйесі мен атқаратын қызметін анықтау.

4. Ақын шығармаларындағы практикалық ой-тұжырымдарды іс-жүзінде қолдануға үйрету.

Еңбектің нәтижелері: - Бастауыш мектеп мұғалімдеріне, студенттерге, жоғары оқу орындарының оқытушылары әдістемелік көмекші құрал ретінде пайдалана алады.

Зерттеу пәні: Бастауыш мектеп жүйесінде әдебиеттік оқу пәні.

Зерттеу нысаны: Бастауыш мектеп жүйесінде әдебиеттік оқу пәнін оқыту үдерісінде Абай шығармаларын оқыту;

Зерттеу міндеттері:

Абай шығармалары тақырыбының мәнін кеңінен ашу;
Оқыту әдістемесін жетілдіре түсу жолдарын іздеу;
Балалардың әдебиеттік оқу пәнінен, оның ішінде Абай шғармаларыноқыту арқылы терең де тиянақты білім алуына қол жеткізу;
Оқу үрдісінде алған білімдерін тәрбиелік мақсатта ары қарайдамытуға мүмкіндік жасау;
Оқушылардың сөздік қорын молайтып, тіл байлығын арттыруғақол жеткізу;
Бастауыш сынып мұғалімдеріне арналған әдістемелік нұсқаудайындау.

Зерттеу әдістері: Зерттеу тақырыбы бойынша философиялық, психологиялық, педагогикалық, теориялық және әдістемелік әдебиеттерге талдау жасау; оқу әдістемелік құжаттарды талдау; педагогикалық тәжірибелік жұмыс жүргізу.

Зерттеудің теориялық мәні мен ғылыми жаңалығы:

- Тақырыпқа байланысты көрнекті, жаңашыл педагогтардың еңбектерін талдау, жинақтау, зерттеу, теориялық негіздерін анықтау.

- Баланың рухани-адамгершілік қасиеттерінің дамуында отбасы тәрбиесінің ролін анықтау.

Зерттеудің практикалық маңызы: ізденістің теориялық тұрғыда негізделген, сыналған, іс-жүзінде тексеруден өткен материалдарын, оның қорытындылары мен нәтижелерін зерделеу, оқушыларды Абай шығармалары арқылы тәрбиелеуге негіз бола алады.

Диплом жұмысының құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімі және қосымшадан тұрады.

1 Бастауыш мектеп оқушыларын әдебиеттік оқу сабақтарында Абай шығармалырын оқыту арқылы тәрбиелеудің теориялық мәселелері

Бастауыш мектепте қазақ халқының ұлы ойшылы Абай шығармалырын оқытудың тәрбиелік мәні

Білім мен тәрбие - егіз. Оқушылардың білім сапасы тәрбиеге тығыз байланысты іске асады. Білім - ақылдылыққа үйретсе, тәрбие - адамгершілікке үйретеді.

Оқушыларға білім беруді тәрбие арқылы іске асыру - ұстаз шеберлігін жан-жақты керек етеді. Қазіргі кезде мұғалім шығармашылықпен жұмыс істеу арқылы тынымсыз ізденгенде ғана озат тәжірибелерді тез игеріп, сабақтың сапалылығы да үнемі артып отырары анық.

ҚР-сы жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары жалпы бастауыш білім берудегі әдебиеттік оқу пәнінің негізгі мақсаты - балалар әдебиетінің озық үлгідегі шығармаларын жүйелі оқыту, оқушыларды оқырмандық мәдениетке баулу, көркемдік - эстетикалық талғамын ояту, рухани дүниесін кеңейту, ізгілікті-елжанды, шығармашыл оқушы тұлғасын қалыптастыру.

Әдебиеттік оқу пәнін оқытудың міндеттері

оқушылардың оқу-дағдыларын қалыптастыру (дауыстап оқу мен іштей оқу; дұрыс оқу, саналы оқу, мәнерлеп оқу) ;
қазақ және әлем ақын жазушыларының балаларға арналған көркем және ғылыми-көпшілік әдебиеттерімен таныстыру;
көркем шығармаларды оқуға сүйіспеншілігін ояту;
шығарманың түпкі мазмұн-мәнін түсінуін қамтамасыз ету;
сөйлеу тілін жетілдіру;
жазба тілін қалыптастыру;
өзіндік ой-пікірін жеткізуге баулу;
талдау, жинақтау, саластыру, жүйелеп негіздеу әрекеттері арқылы өз іс-әрекетін бағалай білу;
оқырмандық қабілетін қалыптастыру;
әдеби-теориялық ұғымдыр бойынша қарапайым түсінік беру;
оқығаны бойынша баланың сана-сезімін, көңіл-күйін дамыта отырып, шығармашылық әрекетке баулу;
адамгершілік-ізгілік, елжанды-отансүйгіштік, этика-эстетикалық тәрбие беру.

«Әдебиеттік оқу» пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі

2-сыныпта аптасына 4 сағаттан, оқу жылына 136 сағат;

3-сыныпта аптасына 4 сағаттан, оқу жылына 136 сағат;

4-сыныпта аптасына 4 сағаттан, оқу жылына 136 сағат.

« Әдебиеттік оқу» пәнінің базалық мазмұны

Бастауыш сыныптардағы «әдебиеттік оқу» пәнінің базалық білім мазмұны білім берудің негізгі бағдарламасының салаларына сәйкес анықталады:

Оқу дағдысы

Оқу техникасы оқығанын қабылдау үрдісіне кедергі жасамайтын оқу тәсілін қамтамасыз етіп, оқу дағдыларының деңгейлік жағдайларын ескере отырып қалыптастыруды көздейді.

Оқу қарқыны: дауыстап оқу және іштей оқу.

Оқу түрі: рөлмен оқу, таңдау бойынша оқу, жаттау.

Дұрыс және саналы оқу: жай сөйлемдерді қатесіз, орфоэпиялық, интонациялық талаптарға сай оқу, тыныс белгілеріне, сөздің мән-мағынасына қарай күрделі сөйлемдерді өз бетінше дауыс ырғағына келтіріп оқу, іштей оқуда мағынасы түсініксіз, қиын сөздерге мән бере оқу және сөз мәнін ұғу үшін анықтамаларға сүйену.

Мәнерлеп оқу: оқу қарқынын реттейтін қарапайым тәсілдерді меңгеру, мән-мағыналық кідірістерді айқындау, мәтін мазмұнын өз бетінше түсіну барысында ертегілер мен мысалдардың мәнін анық жеткізу, әңгімедегі кейіпкерлердің мінез-құлықтық ерекшеліктерін байқата оқу.

Жаттау:

2-сыныпта - 4-5 өлең және 2-3 үзінді;

3-сыныпта - 6-7 өлең және 4-5 үзінді;

4-сыныпта - 8-9 өлең және 5-6 үзінді.

Жанр түрлері: тұрмыс-салт жырлары, өтірік өлеңдер, аңыздар, шешендік сөздер, ертегілер, айтыс, әңгімелер, өлеңдер, мысалдар, әдеби ертегілер, фантастикалық әңгімелер.

Оқу аясы:

ауыз әдебиетінің үлгілері (төрт түлік жырлары, жұмбақ-жаңылтпаштар, мақал-мәтелдер, ертегілер, аңыздар, шешендік сөздер, өтірік өлең үлгілері, батырлар жырларынан үзінділер, айтыс өлеңдері) ;
қазақ және әлем балалар әдебиетінің классикалық шығармалары;
Қазақстандық және бүкіл әлемдік қазіргі ақын-жазушылардың шығармалары.

Оқу тақырыптары:

- Отан туралы (туған ел тұрмысы, туған жер табиғаты, елдің әдет-ғұрпы, салт-дәстүрі, елдің ерен еңбегі, өнер-білімі, тарихы мен тарихи тұлғалары суреттелген көркем және ғылыми-танымдық шығармалар) ;

балалар өмірі туралы (оқу-өнері, ойыны мен ертегі, еңбегі мен іскерлігі, тәлім-тәрбиесі суреттелген көркем және ғылыми-танымдық шығармалар) ;
туған ел табиғаты туралы) аспан-жер, аң-құс, өзен-көл, тау-тас, өсімдіктер дүниесі мен оларға адамдардың қарым-қатынасын көрсететін көркем және ғылыми-танымдық шығармалар) ;

Мәтінмен жұмыс:

мәтінді оқу түрлері (дауыстап оқу, іштей, таңдау бойынша, жаттау) ;
оқиғаның мәнін түсіну, мәтін мазмұнына сай сұраққа жауап беру, мәтінге сүйене отырып, дәлелді пікір айта білу;
мәтінді түрлентіп әңгімелеу (толық, қысқа әңгімелеу, мәтінді шығармашылықпен құрастыра білу, тілдік бейнелілікпен әңгімелеу) ;
шығарманы талдау мен оқиғаларды түсіну;
мәтінді бөліктерге бөлу, жоспар құру, бөліктерге ат қою;
сөздікпен жұмыс;
тілдің бейнелегіш- көркемдегіш құралдарына талдау жасау;
шығармашылықпен мәтін құрастыру.

Әдебиет теориясынан бастапқы мәлімет.

Шығарманың тақырыбы мен идеясы; әңгіменің негізгі ойы, автордың бейнелі-эмоционалды ойы, кейіпкердің сезім-күйі, әркеттері, қарым-қатынасы;

Сюжет пен композиция: жағдай, оқиға үзігі, оқиға жүйесі мен жалғасы және олардың себеп-салдарлық байланысы;

Әдеби кейіпкер: қатысушы, кейіпкер, іс-әрекет, кейіптеу, тіл;

Көркем шығарманың тілі: тілдің бейнелілігі, автордың оқиғалар мен кейіпкерлерге көзқарасы;

Жанр түрлері ерекшеліктері: әңгіме, ертегі, өлең, мысал, мақал мен мәтел, шешендік сөз, аңыз;

Жазушыларды таныту: автор - шығарма - тақырып - кітаптар; алғысөз бен сөз соңы, жазушы өмірінен мағлұмат.

«Әдебиеттік оқу» пәні бойынша оқушылардың білімі мен біліктілігіне қойылатын талаптар

Білімі:

ауыз әдебиеті үлгілерін білу;
қазақ және балалар әдебиетінің поэзиялық және прозалық шығармаларын білу;
көркем әдебиеттің жанрлық ерекшеліктерін білу;
бастапқы әдеби түсініктерді білу;
әдеби тілдік бейнелегіш-көркемдегіш құралдарын білу;
көркем шығармаларды мәнерлеп оқу белгілерін білу.

Біліктілігі:

әдебиеттің адам өмірінде сөз өнері ретінде атқаратын қызметін түсіндіре алу;
дұрыс, түсініп, шапшаң, мәнерлеп оқи алу;
дауыстап және іштей оқи алу;
фольклор шығармаларын ажырата алу;
оқыған шығармасының тақырыбы мен негізгі ойын анықтай алу;
көркем әдебиеттің жанрларын ажырата алу;
прозаны поэзиядан, монологты диологтан ажырата алу;

Оқушылардың міндетті дайындық жеңгейіне жетуін тексеру

Оқу дағдыларының есебін бақылауды сол сыныптың мұғалімі оқушымен жеке жұмыс түрінде немесе күнделікті сабақ процесінде жүзеге асырады. Бақылау барысында мына көрсеткіштер тексеріледі: саналылық, дұрыстық және мәнерлілік, оқу қарқынынының критерийлері әрбір оқушының жеке типологиялық сипатын ескере отырып тексеріледі, сондықтан олар жетекші талап болып табылмайды.

Мектеп әкімшілігі оқушылардың оқу дағдыларын тексеруді оқу процесінің аралық кезеңдерінде, яғни оқытудың бастауыш сатысының соңында, 4-сыныпта жүзеге асырады.

Әдебиет - жас өспірімдер ұрпақтарға әсер етуші құдіретті құрал. Көркем әдебиет - әсемдік, әдемілік, сұлулық әлемі, көркем шығармадағы кейіпкер арқылы оқушы бойындағы ізгілік, адамгершілік, адамдық сияқты асыл қасиеттер қалыптасады [6] . Демек, көркем әдебиет жаратылысындағы эстетикалық қуатты оқушыларға білім беру мен тәрбиелеу мақсаттарына орай іске асыру - оқытудағы басты бағыт. Әдебиет сабағы - өнер сабағы екені белгілі. Кез-келген сабақты жүргізетін де өтетін де - мұғалім.

«Қазақтың қаны бір жаны бір жолбасшысы - мұғалім. Еліміздің аз ғана ояну дәуіріне баға беру үшін алты алаштың баласы бас қосса, қадірлі орын мұғалімдікі. Бірге оқысқан, бірге оқытысқан, жұлдызымыз бір, жолымыз бір, қазақ мұғалімдері»- деп Мағжан Жұмабаев айтқандай мұғалімдер келешек ұрпақты тәрбиелеуші, оларға үлкен әсерін тигізетін жандар аяулы біздің ұстаздарымыз.

Біздің қазақ халқымыз салт-дәстүрлерге берік. Ол салттарымыз ұрпақ тәрбиесіне үлкен мән береді.

Баласы қырқынан шығарған бір келіншек ауылдың абыз ақсақалына келіп: «Баламды қырқынан шығардым. Енді қалай тәрбиелейін?» - деп сұрапты. Ақсақал жаңа босанған анаға бала тәрбиесіне қырық күн кешіккенін айтыпты, сонда. Бұл аңыз желісі. Негізі әр халықтың бала тәрбиесіне келгенде өз қағидасы бар. Мәселен, жапондар баланы 5 жасқа дейін бетімен қоя береді екен. Бала еркелеп, тектектік жасаса да ақыл айтып жөн көрсетепейді екен. Еврейлер кішкентай баланы үнемі мақұлдап, «Сенікі дұрыс!» деп отыратын көрінеді. « . . . Жүрегімнің түбіне терең бойла,

Мен бір жұмбақ адаммын оны да ойла.

Соқтықпалы, соқпақсыз жерде өстім,

Мыңмен жалғыз алыстым, кінә қойма!. . »

Абай болашақ ұрпақ, біздерге сөзін осылай арнады. Бұл сөз өткеннің құлазыған ғасырларынан өзіне бейтаныс, басқа, бірақ жарқын болашаққа сенімді жол салған ақынның айтқан сөзі. Даланы торлаған надандық түнегіне ол шамшырақтай сәуле төкті және таңы атып, күні шығатын жаққа апаратын жолды өз халқына талмастан көрсетті.

Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаев 1845 жылы Семей облысының қазіргі Абай ауданы, Шыңғыс тауының баурайында дүниеге келген. Өзінің әкесі Құнанбай, атасы Өскенбай, арғы атасы Ырғызбай бәрі де Тобықты руының билеушілері, ірі феодалдар болған. Абай жастайынан сусындаған халық әдебиетінің алғашқы үлгілері - әжесі Зере мен анасы Ұлжаннан естіген ертегі аңыздары болатын.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.