Қартайған шақта берілетін мемлекеттік зейнетақы

Жоспар
Кіріспе

1 Адам қартайған шақта берілетін мемлекеттік зейнетақы
2 Австралия халықты зейнетақы қорлары
3 Германияның зейнетақы жүйесі
4 Францияның зейнетақы жүйесі

Адам қартайған шақта берілетін мемлекеттік зейнетақы (age pension) бұл – мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын толығымен дәстүрлі қайта таратушы зейнетақы. Ол Австралияның 65 жасқа жеткен кез келген азаматына немесе тұрақты резидентіне төленеді. Қазіргі уақытта қартайған шақта берілетін мемлекеттік зейнетақының толық мөлшері жалғыз басты зейнеткерге айына А$500 және отбасылық жұпқа айына А$900 (сомалар бүгінгі жағдай бойынша келтіріліп, дөңгелектелген). Салыстыру үшін – Австралиядағы орташа айлық жалақы салық салынғанға дейін А$4,500 және нақты қолына алатыны А$4,500. Зейнетақы мөлшері де, бұдан әрі көрсетілген басқа нормативтер индекстелген және бағаның өсуіне сәйкес жүйелі түрде қайта қаралып отырады.

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Австралия

Адам қартайған шақта берілетін мемлекеттік зейнетақы (age pension) бұл –
мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын толығымен дәстүрлі қайта таратушы
зейнетақы. Ол Австралияның 65 жасқа жеткен кез келген азаматына немесе
тұрақты резидентіне төленеді. Қазіргі уақытта қартайған шақта берілетін
мемлекеттік зейнетақының толық мөлшері жалғыз басты зейнеткерге айына А$500
және отбасылық жұпқа айына А$900 (сомалар бүгінгі жағдай бойынша
келтіріліп, дөңгелектелген). Салыстыру үшін – Австралиядағы орташа айлық
жалақы салық салынғанға дейін А$4,500 және нақты қолына алатыны А$4,500.
Зейнетақы мөлшері де, бұдан әрі көрсетілген басқа нормативтер индекстелген
және бағаның өсуіне сәйкес жүйелі түрде қайта қаралып отырады.

Қартайған шақта берілетін мемлекеттік зейнетақыны алу үшін адамның қандай
да бір уақытта жұмыс істеуі талап етілмейді. Оның бұрынғы жалақысы да
маңызды емес. Мемлекеттік зейнетақының мақсаты – кез келген қартайған
австралиялыққа өмір сүрудің ең төмен тиісті деңгейін қамтамасыз ету.
Зейнетақыға едәуір қосымша жеңілдіктер қоса беріледі, олардың ішіндегі ең
маңыздылары – толығымен тегін медициналық қызмет көрсетіледі және дәрі-
дәрмекке қаржы бөлінеді. Бұдан басқа, зейнеткерлік куәліктің иелері біршама
жеңілдікпен қоғамдық көлікке билеттер сатып алуға құқылы, ал жылына бір рет
штат шегінде қалааралық көлікпен тегін жол жүреді.

Мемлекеттік зейнетақының мөлшері кіріс пен меншікке байланысты. Толық
зейнетақы меншігі жылжымайтын мүлкі болған жағдайда $160,000 кем
бағаланатын (бұл сомаға жылжымайтын мүліктің бағасы кірмейді) немесе
жылжымайтын мүлкі жоқ болса $280,000 бағаланатын австралиялықтарға ғана
төленеді. Өзіне меншікті тұрғын үйі жоқ ерлі-зайыптылар үшін өзге нормалар
белгіленген. Үй, автомобиль, жиһаз, акциялар, т.с.с. меншік үлкен сомаға
бағаланса, онда зейнеткерге тиісті мемлекеттік зейнетақының мөлшері меншік
мөлшерін есептейтін арнайы формулаға сәйкес азайтылады. Егер зейнеткердің
меншігі мемлекет белгілеген сомадан көп болса, онда оған мүлде ешқандай
мемлекеттік зейнетақы төленбейді. Ол оның меншігі келтіретін немесе
келтіруі мүмкін кіріспен өмір сүруі тиіс деп есептеледі.

Мұндай ережелер кіріске қатысты да қолданылады: кіріс неғұрлым көп болса,
мемлекеттік зейнетақы соғұрлым аз болады (бұл ретте мемлекеттік емес
зейнетақы да кіріс болып есептеледі). Жалғыз басты зейнеткер толық
зейнетақыны кірісі $130-дан аз болған жағдайда алады, ал ерлі-зайыптылар
үшін бұл деңгей $230 құрайды. Бұдан әрі таныс қағидат жүзеге асырылады:
қосымша кіріс зейнетақы мөлшерінің төмендеуіне әкеледі, зейнеткер бір айда
кірістің белгілі бір деңгейіне жеткен соң тағы да мемлекеттік жәрдемақы алу
құқығынан айрылады.

Әрине, мемлекет австралиялықтар қартайған шақта өз-өзін қамтамасыз етуді өз
мойындарына алуы үшін барынша тырысады. Барлық дамыған елдер сияқты
Австралия тез қартаяды, 2030 жылға таман оның халқының 25%-ын 65 жастан
асқан адамдар құрайтын болады. Қазірдің өзінде зейнетақы мен жәрдемақы
мемлекеттік шығынның ең ірі бабы болып табылады – оларға федералдық
бюджеттің үштен бір бөлігіне жуығы жұмсалады. Осы бап бойынша шығындардың
бұдан әрі өсуі ақылға сыймайды және мемлекеттік зейнетақы мөлшерін
біртіндеп қысқарту шарасыз іс болса керек - әйтсе де саясаткерлер
демократиялық Австралияда сайлаушыларының танымал емес белгілі шешімі үшін
өздеріне жауапкершілік алуға онша тырыспайды.

Сондықтан жеке зейнетақы қорлары (superannuation funds) қызметінің маңызы
көбірек. Бірнеше онжылдықтар бойы жұмыс істейтін барлық австралиялық
жарналарын міндетті түрде осындай қорларға салып келеді. Міндетті жарнаның
мөлшері бірнеше рет өсті және қазіргі уақытта салықтарды шегергенге дейінгі
жалақының 9% құрайды. Сонымен қатар жұмыс беруші көп жағдайда сол зейнетақы
қорына ұқсас соманы салуға міндетті, сондықтан жүйелі төлемдер жалақының ең
кемі 18% құрайды. Әлбетте, қызметкерлерге салық төлегеннен кейін зейнетақы
қорына қосымша төлем жасауына да тыйым салынбайды.

Зейнетақы қорларының қызметі қатаң реттеліп, бақыланып отырса да, олар жеке
меншік мекеме болып табылады. Бұрынғы кезде компаниялар әдеттегідей
қызметкерлер мен жұмыс берушінің барлық жарналары аударылатын қандай да бір
қормен тұрақты келісімде тұрған. Қазіргі заңнама бойынша австралиялықтардың
зейнетақы қорын таңдауға құқығы бар, алайда көбі әдеттегіше бұрындары
олармен тұрақты байланыс орнатқан қорлармен істес болуды жалғастырып
келеді.

Зейнетақы заңнамасын ырықтандыру бірнеше шағын зейнетақы қорларының пайда
болуына алып келді, олардың көбінің бір ғана салымшысы бар, ол әрі салымшы,
әрі сол қордың иесі. Заң кез келген австралиялықтарға өзіне меншікті
зейнетақы қорын құруға мүмкіндік береді – одан тек тиісті ең аз
аударымдарды жасау және зейнетақы қорларына қойылатын басқа талаптарды
сақтау талап етіледі. 2007 жылғы наурызда Австралияда 338 мыңға жуық қор
жұмыс істеді, алайда олардың басым көпшілігі шағын қорлар – осындай 331 мың
қордың үлесіне зейнетақы жүйесінің барлық капиталының 23,1%-нан ғана
келеді. Жүйедегі 7,000 орташа және ірі қорлардың маңызы зор.

Зейнетақы қоры өздері алған ақшамен кәдімгі инвестициялық қор сияқты жұмыс
істейді – оларды бағалы қағаздарға және жылжымайтын мүлікке салады. Бұл
ретте зейнетақы қорлары өз салымшыларына тәуекел дәрежесімен, сәйкесінше
кірістілік дәрежесімен ерекшеленетін бірнеше инвестициялық стратегияларды
таңдауға ұсынады. Зейнетақы және кәдімгі инвестициялық қордың арасындағы
айырмашылық – зейнетақы қорының бірнеше салмақты салық жеңілдіктерін
пайдаланатынында. Тіпті орташа табында салыққа шамамен 35-40% кіріс
жұмсалатын елде осындай жеңілдіктер барынша сезіледі. Қартайған шағына ақша
жинағысы келетін австралиялық үшін зейнетақы қорына инвестиция салу,
бәлкім, ең дұрыс стратегия болар. Алайда, мәселе австралиялықтардың көбінің
ақша жинауға онша ынталы еместігінде, оның үстіне қолдарында еркін ақша да
ондай көп емес. Сондықтан австралиялықтардың үштен бірі ғана бір уақытта өз
зейнетақы қорларына қосымша жарналар салды.

Жиналған ақшаны алу құқығы белгілі бір жасқа жеткенде ғана пайда болады.
Қазір бұл жас ұлғаюда, сөйтіп болашақта 60 жасқа жетеді. Австралиялық осы
жаста зейнетақы шотында жиналған соманы қолына ала алады. Қазіргі уақытта
жинақталған қаражаттың мөлшері әдетте көп емес – 1983 жылға дейін
қолданылған біршама либералдық заңдардың және зейнетақы қорларына міндетті
аударымдардың біршама төмен нормаларының ықпалы байқалады. 2002 жылы орташа
австралиялықтың еңбек ету кезеңі аяқталған кездегі зейнетақы қорындағы
ақшасы А$40,000 ғана болған. Бұл сома статистика бойынша өмір сүруі мүмкін
20 жыл бойында зейнеткерді қамсыздандыру үшін мүлде жеткіліксіз.

Зейнеткер өзіне тиесілі ақшаны алып, қажет деп санаған ісіне жұмсайды. Ақша
біржолғы төлем түрінде неғұрлым жиі алынып, үйді жөндеу және қайта салу,
жиналып қалған қарыздарды төлеу, т.с.с. түрлі күнделікті проблемаларды
шешуге жұмсалады. Осы проблемаларды шешкен соң адам қаржылық-демографиялық
ахуалын ойлап жүрген шенеуніктердің наразылығын тудырып, мемлекеттік
зейнетақы алуға өтініш жасайды. Сондықтан қазір Австралияда халықты
зейнетақы қорларына көбірек ақша аударып, оларды ұзақ уақыт сонда қалдыруға
түрлі әдістермен көндіруге тырысады.

Жапонияның зейнетақы жүйесінің негізі бюджеттен қаржыландырылатын
мемлекеттік әлеуметтік қамтамасыз ету ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.