Психология пәні бойынша дәрістер

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 147 бет
Таңдаулыға:

Дәрістер.

Дәріс №1. Психологияның пәні, міндеті және әдістері.

Психологияның жалпы мәселелері.

Қазіргі заман жағдайында жоғары мектеп алдында ғылыми - техникалық прогресс талаптарына сәйкес білімгерлердің идеялық - саяси және кәсіптік дайындығының деңгейін көтеру, ғылым мен техника дамуының алдынғы шартты жаңа бағыттары бойынша мамандарды дайындауды көбейту міндеті туралы жоғары білім мазмұны, формалары мен құрылымдағы өз тереңдігі, кеңдігі мен салдары бойынша өзгерістер жоғарғы оқу басшыларына, профессор - оқытушылар құрамына білімгерлерді оқыту мен тәрбиесіне талаптарды жоғарылатты.

Оқытушы тек ғылыми ақпараттың тасушы мен беруші болмай, сонымен білімгерлердің таным іс - әрекетінің, олардың өзіндік жұмысы мен ғылыми шығармашылығын ұйымдастырушы болып табылады.

Замана сай маманға қажетті білім көлемі жыл сайын өсуде, бірақ жоғары оқу орнына оқыту мерзімі бірнеше жылдармен шектелген. Осыдан, оқу үрдісін күшейту инженерге, дәрігерге, агрономға, мұғалімге қажеттерді қалыптастыру қажет екені мәлім. Әрбір маман өз кәсіптілігін, білімін өмір бойы жаңартып тұруы қажет. Білімгерлердің өмір кездерінде ол өзі білім алу әдістемесін меңгеруі, сыни ойлауға үйренуі және кәсіби міндеттерді шешудің жаңа жолдарын табу қажет және ғылыми, саяси ақпарат ағымында нақты бағытталуды үйренуі қажет.

Соңғы кезде ақпарат көлемінің көбеюі он жылға болады. Ғылыми - техникалық ақпарат құндылықтарының төмендеу кезеңі едәуір тез болғандықтан болашақ маман жағдайы қиындатылады.

Егер бұрын білімдерді жаңарту уақыты - ғылыми процесс дамуының негізгі көрсеткіші - ғасырлармен есептелсе, онда қазір жаңару мезгілдері жеті, он бес жылға дейін қысқарған. Ғылыми - идеяларды материализациялау, практикаға ғылыми жаңалықтарды жаппай ендіру мерзімдері де өзгерді. Ғылым, мәдениет пен өндіріс арасындағы қатынастардың жаңа сипаты жоғары білім беру жүйесіне жаңа талаптарды қояды. Жоғары оқу орнында білім беру жүйесінің шешуші бөлімі бойынша бастады, өйткені олар шығаратын мамандар сапасынан жалпы білім беретін мектептерде оқыту деңгейі мен ғылыми қызметкерлерінің кәсіби деңгейі, көптеген экономикалық, мәдени және әлеуметтік өзгерістер қарқыны мен тиімділігіне байланысты.

ЖОО - білімгерлерін оқыту мен тәрбиесінің бағыты, мазмұны мен әдістемесі туралы мәселені ғылыми шешусіз өсіп келе жатқан талаптарға сәйкес мамандарды дайындау тиімділігін қамтамасыз ету мүмкін емес.

Әлемнің алдыңғы қатарлы елдерінде жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесінің дамуын талдау онда кредиттік білім беру жүйесіне негізделген, кадрлар даярлаудың үш сатылы моделінің кең тарағанын көрсетеді: бакалавриат - магистратура - PhD доктарантурасы. Бұл модель АҚШ университетінде және Европаның көптеген елдерінде қолданылады. Ол неғұрлым икемді де тиімді болып табылады, академиялық ұтқырлықты және еңбек нарығының тез өзгеріп тұрған шағында түлектерге деген сұранысты қамтамасыз етеді. Кәсіптік жоғары білім алуға тең қол жеткізуді қамтамасыз ету және неғұрлым дайындалған жастарды іріктеу мақсатында кешенді тестілеу немесе ұлттық бірыңғай тестілеу жүргізу және конкурстық негізді мемлекеттік білім беру гранттары мен кредиттерін беру арқылы білімгерлер контингентін қалыптастырудың жаңа моделі енгізілді. ( ҚР білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы; ҚР Президентінің 2004ж. 11 қазандағы № 1459 жарлығымен бекітілді ) .

Білімгерлерді дамыту және қалыптастыру процесін басқару үшін, олардың әр қайсысының тұлға қасиеттерінің ерекшеліктерін дұрыс анықтау қажет, олардың өмірі мен тіршілік жағдайларын, дұрыс қасиеттерін нығайту мүмкіндіктерін мұқият талдау керек. Оқу үрдісі мен білімгерлер тұрмысын үстірт, жүйесіз зерттеу олардың тәрбиесіне қисық қараудың негізгі себептерінің бірі болып табылады және керісінше, тәрбиешілердің психология - педагогикалық бақылағыштығы, олардың білімгерлердің жас әлеуметтік - психологиялық және басқа да ерекшеліктерін зерттеу ептілігі оқу және тәрбие жұмысын жоспарлау мен мақсатқа сай құру мүмкіндігін береді.

Психологиялық білімді пайдаланбай білімгерлерді сәтті кәсіби әрекетке жан - жақты дайындығын құруға, оларды оқыту мен тәрбиесінің жоғарғы педагогикалық деңгейін, ЖОО профильі мен бітірушілердің мамандануын ескеріп теориялық және практикалық дайындығы бірлігін қамтамасыз етуге болмайтындығы бәріне белгілі.

Мұның бәрі үзіліссіз және мақсатқа бағытталған психологиялық зерттеу жұмыстарының оқу орындарындағы білімгерлердің іскерлігін, оқытушылардың, басшылықтың, әрекетінің ерекше маңыздылығын алдын ала анықтайды.

Кітапта жоғары білім берудің, білімгерлердің тәрбиесі мен оқытудың жалпы психологиялық мәселелері қарастырылған, болашақ мамандарда кәсіби маңызды қасиеттерді қалыптастыру жағдайлары көрсетілген. Сонымен бірге ЖОО оқу - тәрбие жұмысын басқаруды психологиялық зерттеулер әдіснамасы мен әдістемесіне, психологиялық талдау, кафедра ұжымдары әрекетін талдауды қарастыруға назар бөлінген.

Психологияның пәні, міндеті және әдістері.

Біздің қоғамның қарқынды ғылыми - техникалық дамуымен негізделген ЖОО - ғы оқу-тәрбие процесіне жаңа талаптар білімгерлердің оқуын ғылыми - зерттеу жұмысымен ұштастыру, оқу - тәрбие процесінің сапасы мен тиімділігін үнемі көтеруді, ғылыми - педагогикалық мамандарының санды және сапалы өсуі туралы қамқорлықты талап етеді, өйткені олар ЖОО қабырғаларында халық шаруашылығы, ғылым мен мәдениеттің әр түрлі салалары үшін жоғары сапалы мамандарды дайындайды.

Ғылыми пәндер және жоғары білімді мамандарды дайындаудың бүкіл жүйесі арасында маңызды орын жоғары мектеп психологиясына беріледі. Бұл пәннің ғылыми мазмұны заманға сай оқытушы мен ЖОО басшысының теориялық және практикалық арсеналының қажетті бөлімін құрайды.

Өмірдің барлық саласында прогресс қарқынын шапшандату үшін жан - жақты дамыған және кәсіби дайындалған адамдарды тәрбиелеу мен оқытуды қамтамасыз ету қажет. Қоғамның басты өндірістік күші адамның, оның қабілеттері мен дарындығын дамуына қоғамға әкелетін пайдасын көбейтуге белсенді қызмет ететін ғылымдар арасындағы бастапқы орындарының бірі психологияға беріледі. Қоғамдық жаратылыстану және техникалық ғылымдарымен тығыз байланысты болғандықтан, ол өз мәселелер өрісін кеңейтеді және зерттеулерді дамытуда белгілі сәйкессіздікті жеңіп, жоғары білім беру мәселелерін шешуге, жоғар мектеп білімгерлерін тәрбиесінің ғылыми негізіне олардың әрекеті мен оқытушылар іс -әрекеттері ерекшеліктерін зерттеуге, жоғары сапалы мамандардың дайындығының тиімділігі мен сапасын көтеретін жолдары мен шарттардың ғылыми ізднісіне ену.

Психология жеке және топтық психологиялық құбылыстарды, олардың мәнін, даму мен қалыптасу заңдылықтарын, адам тіршілігі мен мінез - құлқындағы орны мен рөлін зерттейді. Жоғары мектеп психологиясы білімгерлер, оқытушылар мен ЖОО басшылары іс -әрекеттерінің психологиялық ерекшеліктері мен оның психикасын зерттейді.

Жеке адамның психикасына психологиялық процестер, күй мен қасиеттері жатады. Психикалық процестер танымдық, эмоциялық және жігерлік болып бөлінеді.

Танымдық процестері - сезіну, түйсік, түсінік, елестету, жады, ойлау мен сөйлеу - білімді меңгеруге және есептерді шешуге мүмкіндік береді, жағдайға бейімделу, жеке нысандарды және жалпы ортаны зерттеу, оқиғаларды болжау.

Эмоциялық процестер - адамның бүкіл ішкі өмірін ажарлатады, оның күштерін күшейтуіне қатысады, болып жатқан нәрсенің қажеттіліктер мен мақсаттарға сәйкессіздігі мен сәйкестігі туралы «білуге береді».

Жігерлік процестер. Өзін реттейтін саналы өз мінез - қылығымен, күштермен басқаруды жинақтауды белгілейді. Анық болып олар қиыншылықтармен кедергілерді жеңуде көрінеді.

Психикалық процестер адамдардың мінез - қылығымен әрекеттеріне енген. Психикалық процес көрінусіз олармен шешілетіндей болатын бірдей бір міндет жоқ.

Психикалық күй - бұл жалпы психиканың уақытша күйлері (көтеріңкілік, сенімділік, дайындық, қанағаттанарлық, мәңгілік, жабырқаушылық және т. б. ) . Олардан таным процестерін, әрекет деңгейлері, практикалық іс - әрекеттердің практикалық іс - әрекеттер табысы, сонымен бірге адамға сыртқы әсерлерінің нәтижелері, оның ішінде басқаратын және тәрбиесіне байланысты.

Тұлға, сана және сана - сезім негізінде шындыққа іріктеу қатынасы пайда болатын кезде, адам белгілі өмірлік бағытынан мінез - құлықпен тіршілік субъектісі бол бастаған кезде қалыптаса бастайды және көрінеді.

Негізгі психикалық қасиеттері болып бағыттылық, мінез, темперамент және қабілеттері табылады.

Бағыттылық тұлға қасиеті ретінде - бұл терең дәлелденген мақсаттылық себептер негізінен талаптану және мән беру функцияларын орындайды. Сонымен қатар олар мінез - құлықты бағыттайды, адамның психикалық белсенділікті «энергетикалық» қамтамасыз етуде қатысады. Бағыттылық негізі - қажеттіліктер, қызығушылықтар, бейімділік, мұраттар, идеалдар, сенім, көзқарас. Осы мақсаттар, себептер және шындыққа қатынасы тұлғаның бағыттылығын, оның өмірлік бағытын ашады.

Адам мінез -құлығының барлық жағына әсер ететін және адамның еңбекке, адамдарға, ұжымға, қоғамға және өзіне қатынасын белгілейтін біршама тұрақты психикалық ерекшеліктерінің байланысы. Мінез тұлғаның психикалық құрылымының өзгешелігін көрсетеді.

Мінез көріну формасына және адамның бүкіл мінез - құлығына темперамент әсер етеді. Ол оның психикасының динамикасын өсіңкілігін белгілейді және сыртқы ортамен әрекетін икемділігін және ептілігіне, ойлау жылдамдығына жадына өмірдің жаңа жағдайларына, бейімділігінде көрінеді.

Бір адамды екінші адамнан ерекшелететін маңызды психикалық қасиеті - оның қабілеттері, яғни іс - әрекетін бір немесе бірнеше түрлермен табысты айналасуға және жетістікке жетуге көмектесетін психикалық ерекшеліктер.

Психикалық қасиеттері туралы бойынша адамның жеке ерекшеліктері туралы айтуға болады. Қасиеттердің психикалық қасиеттермен процестермен күйдің өтуімен көрінуі, белгілі адамға типтік психикалық белсенділіктің тұрақтығы байланысты. Шартты түрде психикалық пайда болу деп атауға болатын оның білімі ептілігі дағды әдеттері ерекшкліктері психологияны қызықтырады. Олар санада психикалық процестер күйі, қасиеттері қызмет істеу нәтижелерінің бекіту арқасанда қалыптасады. Психологияның пайда болу - кәсіби және басқа да міндеттерді шешуде табыстылықтың маңызды шарты. Жеке психикасымен қатар адамдар топтары мен ұжымдарында пайда болтын әлеуметтік психологиялық құбылыстар бар: салт - дәстүрлер, бағалар қызығушылықтар, мәнерлік және т. б. Топтар мен ұжымның процестері адамдар мен өзара қарым - қатынастары, көңіл - күйлерімен, ой - пікірлерімен, саналылық деңгейімен, жолдастықпен және т. б. сипатталады. Тұлға мен ұжым бірлікке болады, бір - біріне әсерін тигізеді, оның шамасы олардың сапасына байланысты. Әлеуметтік психикалық құбылыстар ЖОО өмірінде, студенттерді оқыту мен тәрбиелеу міндеттерін шешуде, кафедралар мен қоғамдық ұйымдардың жұмысында маңызды роль атқарады.

Жоғары мектеп психологиясының пәні - жеке, сонымен бірге ЖОО жағдайымен туылатын әлеуметтік құбылыстар. Жоғары мектп психологиясы психикалық процесінің күй қасиеттерінің, тәжірибесінің, олардың білімгерлер, оқытушылар және ЖОО басшылары іс - әрекеттер көрінуі, дамуы және қызмет істеуі.

Адамдардың психикалық өмірінің жалпы заңдылықтарын, мәнін зерттейтін жалпы психологияға қарағанда жоғары мектеп психологиясын қызмет істеуі, өзгеруі, дамуы және қалыптасуы, оқытушылар іс- әрекетінің пихологиялық ерекшеліктері қызықтырады. Жоғары мектеп психологиясының пән аралық байланыстары 1 кестеде көрсетілген.

Жоғары мектеп педагогикасы, жеке әдістемелер: Жоғары мектеп педагогикасы, жеке әдістемелер

Жоғары мектеп психологиясы психологиялық ғылымның біршама жаңа саласы. Ол педагогикалық, әлеуметтік, жас психологиясы, еңбек психологиясының және т. б. белгілі қатынастарында жинақталады. Өзінің негізгі мазмұны бойынша ол ЖОО қатысты педагогикалық психологиясы болып табылады. Оның негізгі міндеттеріне мыналар жатады.

1) Жоғары білімді заманауи маманның «моделін» (үлгісін) құрастыруға қатысу.

2) Білімгерлер, оқытушылар, кафедралар және ЖОО басқару құрамы іс -әрекетінің психикалық сараптамасын өткізу және осы психологияның алдыңғы шарттарнегізінде оқу үрдісінің ЖОО тәрбиесі мен оқытудың тиімділігін көтеруді анықтау.

3) Білімгерлер ұжымының психикасын, оның оқуға, білімгерлердің қоғамдық, ғылыми және өндірістік іс - әрекетіне әсерін зерттеу.

4) Жоғары білімді болашақ маманның тұлғасы мен маңызды кәсіби қасиеттерінің қалыптасу заңдылықтарын анықтау (ЖОО профилі мен курсының, жас және әлеуметтік ерекшеліктерін ескеру) .

5) Білімгерлерді ЖОО бітіргеннен кейінгі практикалық іс - әрекетке психологиялық дайындау проблемаларын құрастыру.

6) ЖОО оқытушының тұлғасы мен еңбек психологиясын, оның педагогикалық шеберлігі мен шығармашылығының психологиялық негіздерін зерттеу.

7) Кәсіптік бағдар беру және жоғары оқу орындарына кәсіптік талдау мәселелерін зерттеу.

8) Бұрынғы оқушылардың ЖОО оқытуына, ЖОО бітірушілердің - еңбек іс - әрекет жағдайларына бейімделу процесін сараптау.

Жоғары мектеп психологиясының едәуір маңызды міндеттерінің бірі білімгер іс - әрекетінің психологиялық сараптамасын жүргізу болып табылады. Білімгер тұлғасы іс - әрекетте көрініп, қалыптасқандықтан, оның ерекшеліктерінің, ұйымдастыру және мазмұның, қарқынын, деңгейін және т. б. зерттеу жоғары білім берудің басқа психологиялық мәселелерді шешуде маңызды кезеңі болып табылады.

Іс - әрекеттің әр түрлі түрлерінде, әр түрлі курстарда ЖОО профилін ескере отырып білімгерлер психикасының және білімгерлер ұжымының психологиясының жұмыс істеуі мен көрінуін зерттеу болашақ маман тұлғасын қалыптасу процесін, оқу үрдісін жоспарлау мәселелерін шешуді, оқытудың техникалық құралдарын қолдануын ойдағыдай басқару үшін қажет. ЖОО психологиясының теориялық және практикалық мәні жоғары. Ол жоғары оқу орындары жағдайында білімгерлер психикасының даму және қалыптастыру заңдылықтарын, кәсіби іс -әрекетіне психологиялық дайындығын ашылуына әрекет жасайды. Жоғары мектеп психологиясы білімгер тұлғасын қалыптастыру міндеттері мен процесін білім беру мазмұны мен ұштасады, ЖОО басшылығына оқу үрдісін ұйымдастыру мен жоспарлауда, білімгерлер мен оқытушылар еңбегін ғылыми ұйымдастыру мәселелерін шешуде көмек көрсетеді. Жоғары мектеп психологиясы мәліметтерін зерттеу әр түрлі ғылыми пәндерді оқыту әдістемесін жақсартуға, білімгерлерді тәрбиелеу мн оқыту тиімділігін және үлгерімінің көтерілуіне көрнекілік құралдары мен тоқ келтірілуіне ықпал жасады.

ЖОО психологиясы негіздерін меңгеру оқытушылардың педагогикалық шеберлігіне дұрыс әсерін тигізеді, оған өзеңбегін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі.

Жоғары мектеп психологиясы оқу үрдісін қарқындату құралдарын табуға, білімгерлерді оқыту мен тәрбиелеудін жаңа әдіс - тәсілдерін іздеуде көмек көрсетуі мүмкін, сонымен бірге ол пән қатарының оқыту мазмұнын байытуы да мүмкін.

Университеттік білім беру жүйесінде оқытылатын психология функциясы туралы айтқанда Д. Г. Элькин олардың ең маңыздысы - идеологиялық жастарда материалистік көзқарасын тәрбиелеу деп есептейді.

Философия, этика, эстетика курстары психологияда маңызды әдіснамалық қаждалар қатарын қорғау үшін сенімді деректеуді табады. Білімгерлерді тәрбиелеу мен оқыту мақсаттарын нақты анықтау, таңдау және кәсіптік бағдар беру мәселелерін шеше отырып, заманауи маман моделін құрастыруына қатысып, ЖОО ағзасының барлық бөлімдерінің жұмыс істеу тиімділігінің психологиялық шарттарын анықтай отырып, жоғары мектеп психологиясы ЖОО арқылы халық шаруашылығы, ғылым мен мәдениет үшін мамандарды даярлау жүйесін негізделуіне қамтамасыз етеді.

Соңғы кездері ЖОО психологиясы мәселелерін зерттелуіне үлкен көңіл бөлініп жүр.

Қазақстанның көптеген ЖОО-да жоғары мектеп педагогикасы мен психологиясы мәселелерін зерттеу бойынша ғылыми орталықтары ұйымдастырылған. Олардың негізгі міндеттері білімгерлердің өзіндік жұмысының ең тиімді жолдарын табу, оқу үрдісін жетілдіру бойынша зерттеулер жүргізу, білімгерлердің жұмыс қабілеттері проблемаларын шешу, жоғары білім берудің психологиялық мәселелерін табу және шешу.

Көптеген психология кафедралары білімгерлер тұлғасының ақыл - ой әрекеті программалап оқыту және білім беру бойынша зерттеулер жүргізіледі.

Жоғары педагогикалық, техникалық, дәрігерлік және басқа білім беру психологиясы бойынша оқу құралдарын құрастыру тиімді және болашағы бар.

Жоғары мектепте психологиялық зерттеулер әдіснамасы мен әдістемесі.

Жоғары мектеп психологиясы алдында тұрған міндеттердің табысты шешілуі өткізілетін және ұйымдастырылатын психологиялық зерттеулер әдіснамасы мен әдістемесіне байланысты.

Әдіснама деп шындықты тану қайтадан түсіну әдістері туралы, таным процесі мен практикаға көзқарас принциптерін қолдану туралы ілім. Әдіснама ғылымға таным жолын, қажетті фактілерді алу және түсіндіру жолын, зерттелетін құбылыстар заңдылықтарын табу және ашу жолдарын көрсетеді.

Жалпы әдіснама (барлық ғылымдар) және арнайы (белгілі ғылымның) болып бөлінеді. Біріншісінің қызметін философия атқарады. Психологияның, оның барлық салаларын ойын ішінде жоғары мектеп психологиясының да, жалғыз бір әдіснамалық негізі бар - ол философия - табиғат қоғам мен адам санасы дамуының жалпы заңдары туралы ғылым. Оның негізгі қағидалары мынандай:

1) Материя алғашқы, ал психика, сана соңғы, материя даму нәтижесінде пайда болады және оның өнімі болып табылады.

2) Барлық құбылыстар себептермен негізделген.

3) Заттар мен құбылыстар өзара байланысқан және өзара бағынышты.

4) Барлық құбылыстар мен заттар дамиды және өзгереді. Жалпы әдіснамада диалектика заңдары маңызды орын алады.

1) Қарама - қарсылықтың бірлігі мен күресі.

2) Сандық өзгерістердің сапалы өтуі.

3) Терістеуді теріске шығару.

Барлық ғылымдар үшін әдіснамалықта материалистік диалектика категориялары маңызды болып табылады: мазмұны, құрылымы, формасы, себеп - салдары, қажеттілігі, кездейсоқтығы, еркіндігі, ерекшелігі, жалпы және т. б. туралы түсініктер.

Арнайы әдіснама жалпының негізінде құралады, бірақ оған белгілі ғылымға, оның пәніне жататын өзгеше принциптер, теориялар, зерттеу әдіс - тәсілдерінің қатары енеді. Бұл әсіресе философиямен тығыз байланысқан психологияда анық байқалады.

Психологияның ғылым әдіснамасы психика мәні, оны зерттеу жолдары менәдістері туралы жалпы теориялық ілімі ретінде диалектикалық материализм, оның көзқарас принциптері, гносеология мен диалектикалық ойлау негізінде құралады. Сонымен бірге оған психология, әлеуметтану, биология, физиология және адам, іс -әрекет, тұлғаның дамуы мен өзгерісінің себептері туралы басқа ғылымдардың жалпы қағидалар қатары жатады. Жоғары мектеп психологиясының әдіснамасы диалектиклық материализммен қатар жалпы психология, білімгерлер жасы пихологиясы, білімгер тұлғасының оқытушы, білімгер және кафедра ұжымынын әлеуметтік психологиясының қағидаларына негізделеді. Психологиялық ғылым, соның ішінде жоғары мектеп психологиясы төменгі қағидаларын басшылыққа адам психикасы - объективтік шындықтың бейнеленетін ми қызметі, материя дамуының жоғарға өнімі; психикалық процестер - бұл объективтік шындықтың субъективтік бейнелері; адам тұлғасы мен іс - әрекеті біріккен, психика іс - әрекетте көрініп, қалыптасады; адам психикасының маңызды жақтары әлеуметтік тұрғыдан ескерілген. Бұл табиғат сыйы емес, ал адам мінез - құлығының себептері, жігері, жоғарғы сезімдерінің, қисын ойлаудың және оның санасының дамуына әкелетін қоғам, тәрбие, оқыту әсерінің нәтижесі; сыртқы ықпал адамға оның ішкі дүниесі арқылы әсер етеді (психикалық күй, тәжірибесі, қасиеттері және т. б. ) .

Қандай да бір психологиялық проблема зерттеудің әдіснамалық мәселелері қалай теориялық, сондай -ақ бір жақты, нақты немесе қолданбалы сипатта болуы мүмкін.

Жалпы және арнайы әдіснама қандай да бір құбылыстың зерттеу концепциясын жасауға және белгілі жалпы теориялық түсіну түрғыдан тәжірбиелі және басқа фактілерді талдауға ықпалы жасайды. Мұнда таным принциптерін басшылыққа алу қажет: дұрыстық, детерминистік, тарихтық, теория мен практикалық дамуы бірлігі. Жоғары мектепке бұл білімгер, оқытушының тұлғасы мен іс- әрекеті, ЖОО-ң оқу үрдісі қоғамдық қатынастардың келісімі, халық шаруашылығы қажеттіліктері көзқарасы тұрғыдан оқытылуы қажет. Бұл жоғары білім беру проблемаларын психологиялық зерттеулерге жүйелік талдауды жүзеге асыруға қатысады.

Зерттелетін психологиялық құбылысты, ЖОО білім беру процесін құраушыларға бөліп, олардың өзара байланысы сипатын аша отырып, мамандарды даярлау мақсаттарын, оларға қойылатын әлеуметтік және кәсіптік талаптарды ұмытпау қажет.

Зерттеуші зерттеу объектісі мен пәнін тақырыбы айыру қажет. Зерттеу объектісі - бұл объективтік шындық бөлігі, яғни зерттелуі керек. Біздің еркіміз санамызға байланыссыз бар шындық. Зерттеу тақырыбын, объект сияқты зерттеушінің өзі анықтайды. Зерттеу тақырыбы болып әдетте қандай да бір жақ, бөліп, қасиет, зерттеу объектісінің қатынасы табылады. Зерттеу тақырыбы зерттелетін объектінің нақты жағына көрсетеді. «Зерттеу объектісі»- кең ұғым. Зерттеу объектісі - бұл тұтас, ал зерттеу тақырыбы - оның бөлігі, оның қасиеттері, қатынастары. Мысалы, зерттеу объектісі білімгер болу мүмкін, ал зерттеудің нақты тақырыбы болып оның үлгерімі, оның мінезі, қабілеттері зерттеудің бір объектіге бағыттылығы басқа да тақырыптарды зерттеу мүмкіндігін болжайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.