Бүкіл әлемнің және Қазақстанның ірі газ кен орындары

Кіріспе
Қазіргі таңда біздің тұрмысымызды және экономикамызды газ және электроэнергиясыз елестету мүмкін емес. Газдың өзін үш түрге бөлінеді –табиғи газ, ілеспе газ, газоконденсат.Табиғи газ – мұнай сияқты жер асты кен орындарынан алынатын пайдалы қазба. Оның кен орындары көбінесе мұнаймен бірге кездеседі. Табиғи газдың сапасы, өндіру аймағына қарай өзгеретін, химиялық құрамына байланысты болады. Табиғи газдың құрамында 98 %-ке дейін метан және этан, пропан, бутан, пентан, күкіртсутек, көмірқышқыл газы т.б. компоненттер кіреді. Егер құрамындағы метан 87-98 % аралығында болса, онда мұндай Н-газ ең жоғарғы сапалы табиғи газ болып саналады. Әлемдегі ең жоғарғы сапалы табиғи газ Р.Ф. болып саналады. Ал L тобындағы табиғи газ құрамындағы метан сәл азырақ 80 – 87 %. Егер сапасына қойылған талаптар орындалмаса (11,1 кВт-ч/куб.м), онда (қосымша өңдеусіз) соңғы тұтынушыға тікелей беру мүмкін емес. Табиғи газды -162° С температурада суытып сұйылтуға болады. Сұйылтылған кезде табиғи газдың көлемі 600 есеге дейін азаяды. Сұйылтылған табиғи газ ерекше криогенді ыдыстарда сақталады, ол ыдыстар 0,4 МПа қысымда газдың төмен температурасын ұстап тұрады. Оны суытып тұру қосымша энергияны қажет ететіндіктен, жылыту жұмыстарына пайдалану тиімсіз болып саналады. Аз орын алатындықтан сақтауға және тасымалдауға қолайлы. Соңғы жылдары Қазақстан Республикасында ірі газ және газоконденсат кен орындары ашылып пайдалануға берілді. Тенгиз, Қарашығанақ, Қашаған, Жаңажол, Теңге, Құмкөл және Құрманғазы. Қытай мен Қазақстанның шекарасында үлкен табиғи газдың кен орны табылды. ҚХР-ның пайдалы қазбаларды бағалау комиссиясы тексеру барысында, Қазақстанмен шекараның жанындағы Жоңғар ойпатында қоры 100 млрд м3 болатын табиғи газдың улен кен орны табылғанын растады. ҚХР-дың Синьцзянь ұйғыр автономдық ауданындағы Қарамай қаласынан 250 км жердегі газ кен орнын барлау жұмыстары 2006 жылы басалған. Кен орнында бастапқы жылдық газ өндіру 1 млрд м3 қарқынымен 50 жыл бойында тұрақты жетуі керек. Жалпы айтқанда Жоңғар ойпатындағы газ қоры шамамен 2,5 трлн кубометр, оның тек 10% ғана барланған.Қызылорда қаласын газдандыру жобасы бойынша, өткізу қабілеті- жылына 421 млн. м3 , ұзындығы 123 км Ақшабұлақ –Қызылорда газ құбыр магистралі

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Бишимбаева Г.К.,Букетова А.Е.,Надиров Н.К. Химия и технология нефти и газа: Учебное пособие для вузов. - Алматы: Бастау,2007.280с.
2. Справочник: Месторождения нефти и газа, Алматы — 2007
3. Алекперов В. Исследование запасов природного газа// Нефть и бизнес, 2010. №2 - с.7-8

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... 1

I. Бүкіл әлемнің және Қазақстанның ірі газ кен орындары ... ... ... ... ..2

II. Дүние жүзіндегі елдердің газ өндіру көрсеткіші ... ... ... ... ... ... ...4

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6

Кіріспе

Қазіргі таңда біздің тұрмысымызды және экономикамызды газ және
электроэнергиясыз елестету мүмкін емес. Газдың өзін үш түрге бөлінеді
–табиғи газ, ілеспе газ, газоконденсат.Табиғи газ – мұнай сияқты жер асты
кен орындарынан алынатын пайдалы қазба. Оның кен орындары көбінесе мұнаймен
бірге кездеседі. Табиғи газдың сапасы, өндіру аймағына қарай өзгеретін,
химиялық құрамына байланысты болады. Табиғи газдың құрамында 98 %-ке дейін
метан және этан, пропан, бутан, пентан, күкіртсутек, көмірқышқыл газы т.б.
компоненттер кіреді. Егер құрамындағы метан 87-98 % аралығында болса, онда
мұндай Н-газ ең жоғарғы сапалы табиғи газ болып саналады. Әлемдегі ең
жоғарғы сапалы табиғи газ Р.Ф. болып саналады. Ал L тобындағы табиғи газ
құрамындағы метан сәл азырақ 80 – 87 %. Егер сапасына қойылған талаптар
орындалмаса (11,1 кВт-чкуб.м), онда (қосымша өңдеусіз) соңғы тұтынушыға
тікелей беру мүмкін емес. Табиғи газды -162° С температурада суытып
сұйылтуға болады. Сұйылтылған кезде табиғи газдың көлемі 600 есеге дейін
азаяды. Сұйылтылған табиғи газ ерекше криогенді ыдыстарда сақталады, ол
ыдыстар 0,4 МПа қысымда газдың төмен температурасын ұстап тұрады. Оны
суытып тұру қосымша энергияны қажет ететіндіктен, жылыту жұмыстарына
пайдалану тиімсіз болып саналады. Аз орын алатындықтан сақтауға және
тасымалдауға қолайлы. Соңғы жылдары Қазақстан Республикасында ірі газ және
газоконденсат кен орындары ашылып пайдалануға берілді. Тенгиз, Қарашығанақ,
Қашаған, Жаңажол, Теңге, Құмкөл және Құрманғазы. Қытай мен Қазақстанның
шекарасында үлкен табиғи газдың кен орны табылды. ҚХР-ның пайдалы
қазбаларды бағалау комиссиясы тексеру барысында, Қазақстанмен шекараның
жанындағы Жоңғар ойпатында қоры 100 млрд м3 болатын табиғи газдың улен кен
орны табылғанын растады. ҚХР-дың Синьцзянь ұйғыр автономдық ауданындағы
Қарамай қаласынан 250 км жердегі газ кен орнын барлау жұмыстары 2006 жылы
басалған. Кен орнында бастапқы жылдық газ өндіру 1 млрд м3 қарқынымен 50
жыл бойында тұрақты жетуі керек. Жалпы айтқанда Жоңғар ойпатындағы газ қоры
шамамен 2,5 трлн кубометр, оның тек 10% ғана барланған.Қызылорда қаласын
газдандыру жобасы бойынша, өткізу қабілеті- жылына 421 млн. м3 , ұзындығы
123 км Ақшабұлақ –Қызылорда газ құбыр магистралі

I. Бүкіл әлемнің және Қазақстанның ірі газ кен орындары

Табиғи газдың кен орындары – белгілі бір аумақтағы табиғи газдың және
газоконденсат қорының жиынтығы. Әдетте бірнеше жүз километр орынды алады,
өндіру үшін газ скважиналары қолданылады. Газ кен орындарын былайша
жіктеуге болады: ұсақ – 10 млрд м3-қа дейін; орташа – 10-100 млрд м3-қа
дейін (Астрикс, Амангелді); үлкен - 100-1000 млрд м3 газы бар(Ормен Ланге,
Кенган, Хангиран); өте үлкен – 1-5 трлн м3 газы бар(Хасси Р'мейль, Шах-
Дениз, Гронингенское, Дхирубхай); бірегей – 5 трлн м3-тан
көп(СолтүстікОңтүстік Парс, Уренгойское, Оңтүстік Иолотань-Осман)

Әлемдегі ең ірі газ кен орындары

Кен орындары Мемлекеті Ашылған Қоры млрд м3
жылы

Қазақстанның ең ірі газ кен орындары: Қарашығанақ, Жаңажол, Теңге,
Қисымбай, Амангелді т.б. жатады. Осылардың ішіндігі ең ірісі Қарашығанақ
мұнайгазоконденсатты кен орны. Батыс Қазақстан облысы Ақсай қаласынгың
маңында орналасқан. 1979 жылы ашылып, ал игеру тек 1990-шы жылдардың соңына
таман басталды. Кен орны көлемді(массивная) мұнайгазоконденсатты. Кен
орнындағы газоконденсаттың ұзындығы 1420 м. Конденсаттың тығыздығы 778-ден
814кгм3-ке дейінгі аралықта. Газдың құрамындағы күкіртсутек 4%-тен
аспайды. Кен орнындағы газдың бастапқы қоры 1,35 трлн м3, мұнай 1,2 млрд
тонна. Шығарылып жатқан өнімдерді халықаралық Карачаганак Петролиум
Оперейтинг Б. В. консорциумы келісім бойынша бөліп алады. Бұл консорциум
құрамында British Gas және Eni (32,5 %-дан), ChevronTexaco (20 %) және
Лукойл (15 %). Осы консорциум бұл жобаны 2038 жылға дейін иелік етеді деп
күтілуде. Газоконденсаттың ірі кен орындарының бірі – Жаңажол. Ақтөбе
облысының Мұғалжар ауданында орналасқан. Каспий маңы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.