«Бастауыш мектепте дүниетануды оқытудың теориясы мен технологиясы» пәнінің әдістемелік кешені

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 224 бет
Таңдаулыға:

Бастауыш сыныптарда дүниетануды оқып үйрену міндеттері Жоспары:

1. Дүниетанудан сабақ беру методикасының пәні және міндеттері.

2. Бастауыш мектепте дүниетанудан сабақ беруді дамыту тарихы.

Оқушылар дүниетануды оқып үйренуді бастауыш сыныпта бастайды. 1 сыныптың өзінде-ақ экскурсияларда айналадағы табиғат құбылыстарымен танысады, табиғаттың кейбір объектілерін бақылайды, өздерінің бақылағандарын “Бақылау күнделігіне” жазады.

Табиғатпен танысу оқу және тіл дамыту сабақтарында жалғаса түседі. Ол сабақтарда оқушылар табиғаттануға байланысты щағын әңгімелер мен мақалаларды оқиды.

1 және 4 сыныптарда оқушылар бақылау жүргізуді және өз бақылауларын тіркеуді онан әрі жалғастырады. Бақылаулар кеңейеді, әрі тереңдей түседі. Балалар мұғалімнің басшылығымен бақылау жүргізіп қана қоймайды, сонымен бірге оларды жинақтайды, табиғат құбылыстарының қарапайым байланыстарын және өзара тәуелділігін анықтайды, тірі табиғат пен өлі табиғаттың арасындағы өзара байланыстарын анықтайды.

Мысалы, 1 сыныпта балалар күзде ауа температурасының төмендейтінін, ағаш жапырақтарының түсі өзгеретінін, жапырақ түсе бастайтынын көреді. Бұл фактілерді балалар өзара байланыста қабылдауы керек. Олар табиғатта өздері бақылаған құбылыстардың себепті байланыстарын түсінетін болуы керек. Табиғатты материалистік түсінудің негіздері осылай қаланады, соның нәтижесінде балаларда атеистік сенімдердің бастамалары қалыптасады.

Оқушылармен бірге айналадағы табиғатты зерттеу арқылы олардың табиғатқа сүйіспеншілігін және оны қорғауға ықыласын тудыра отырып, мұғалім төменгі сынып оқушыларын Отанын, өз өлкесін сүюге тәрбиелейді. Оқушылар өздері тұрған жердің табиғат ерекшеліктерімен, еліміздің әр түрлі аудандарындағы табиғат айырмашылықтарымен таныса отырып, бұл айырмашылықтардың себептерін анықтайды. Мұғалім осылай балалардың кеңістік жайлы түсініктерін қалыптастырады да, оларды алаң, карта және глобуспен жұмыс істеу арқылы бекітеді.

Адам мен табиғаттың қарым-қатынастарымен, табиғатты халықтың шаруашылық әрекетіне пайдалануымен, село халқы мен қала халқының маусымдық еңбегімен танысу оқушыларды еңбекке және болашақ іс- әрекетіне психологиялық дайындауға негіз болып табылады.

Бастауыш сыныптарда табиғатты зерттеу мұғалімге, балаларға эстетикалық тәрбие беру үшін мол мүмкіндік тудырады. Ол кез келген экскурсия кезінде орманның, даланың, шалғынның, күн батуының әсемдігіне, құстардың әніне, орманның шуылына т. с. с. оқушылардың назарын аударып отыруы керек.

Бастауыш сыныптарда осымен бірге термометрді, компасты пайдалану, қарапайым тәжірибелер жасау жөнінен практикалық дағдылар қалыптастырылады.

Дүниетануды оқып үйренуде табиғатты қорғау мәселелері және осы маңызды іске балалардың тікелей қатынасуы жөніндегі шаралар көрнекті орын алады. Басты міндет- оқушыларды табиғатты қорғау қажеттігін түсінуге жеткізу. Оқушыларға сквердегі, көшедегі, парктегі, мектеп маңы алаңындағы жасыл көшет егістерге құнтты және қамқорлық жасауды, табиғат достары сақшыларын ұйымдастыруды ұсынуға болады. Бұл балаларды жасыл көшет егістерге құнтты және қамқорлықпен қарауға үйретеді.

Сонымен, бастауыш табиғаттану табиғат құбылыстарын түсінудің материалистік негіздерін қалап, балаларға айнала қоршаған әлемнің ең қарапайым нақты заттары мен құбылыстары туралы нақтылы деректер беруі, жекелеген табиғат құбылыстарының арасындағы қарапайым байланыстарды және табиғат құбылыстарының өзгерушілік себептерін қарапайым түрде түсіндіруі, адам табиғаттың күші мен байлығын қоғам мүддесіне қалай пайдаланатынын, табиғатты қорғау жөнінде қалай жұмыс жүргізетінін айқын мысалдармен көрсетуі тиіс.

Дүниетанудан сабақ беру әдістемесі және пән.

Дүниетанудан сабақ беру әдістемесіне балалардың жас ерекшеліктеріне және дайындықтарына сәйкес табиғаттану курсының мазмұнын әр сынып бойынша талдау кіреді. Әдістеменің міндеті- балаларға курстың мазмұнын, хабарлау формаларын, әдістері мен тәсілдерін іріктеу. Әдіс қандай болмасын материалдың мазмұнын оқушыларға қайткенде тәуір әдіспен жеткізу керек деген сұраққа жауап береді.

Кез келген оқыту әдісі сияқты табиғаттану әдісі де дидиактика принциптеріне, балалардың жаңа білім игеруінің психологиялық заңдылықтарына, табиғаттану курсының өткен сыныптардағы мазмұнына сүйенеді. Дүниетанудан сабақ беру әдісі педагогикалық ғылымдар цикліне жатады. Болашақ мұғалім бастауыш сыныптардағы табиғаттану курсының мазмұнын, балаларды бұл пәнге оқытудың негізгі формаларын, әдістерін және тәсілдерін айқын білуі керек.

Педагогикада оқытылатын жалпы дидактикалық принциптердің сабақтың мақсатына, оқытылатын материалдың көлеміне, табиғаттану сабақтарында қалай пайдаланатынын ұғып алу қажет. Болашақ мұғалімдер бастауыш мектеп алдында ғылыми жаратылыстың білім беру саласында тұрған міндеттерді жүзеге асыра алатын болуы үшін табиғаттану бағдарламаларын, оқулықтар мазмұнын, олардың идеялары мен құрылу принциптерін жақсы білуге тиіс: оқыту процесінде тәрбие берудің, балалардың жалпы дамуының және олардың политехникалық дайындығы мен еңбек дайындығының міндеттерін жүзеге асыра білуі; оқытудың бүкіл сан алуан сыныптан тыс табиғаттану жұмыстарын ұйымдастыра және жүргізе білулері керек.

БАСТАУЫШ МЕКТЕПТЕ ДҮНИЕТАНУДАН САБАҚ БЕРУДІ ДАМЫТУ ТАРИХЫНАН

Біз бұл параграфта революцияға дейінгі және совет бастауыш мектебінде жаратылыстану мен географияны оқытудың даму тарихына қысқаша тоқталамыз, жеке методистерді бөліп алып, олардың табиғаттану пәндерін (жаратылыстану, география, табиғаттану) оқытуға көзқарастарымен танысамыз.

Ушинский Константин Дмитриевия (1824-1890) бастауыш білім беру саласындағы аса ірі методист және педагог. Ол кіші мектеп жасындағылардың логикалық ойы мен тілін дамыту үшін бастауыш мектептерде жаратылыстану мен географияны оқып үйренуге үлкен мән берді. Ол балаларды оқыту сөзге негізделмей, олардың тікелей қоршаған әлемнен алған әсерлеріне негізделуі керек деп есептеді.

К. Д. Ушинский білімді саналы игеруге орасан зор мән берді және оқу анық, жүйелі және бір ізді болғанда ғана балаларға толық мағыналы білім бере алады деп есептеді. Ол көрнекі құралдармен оқытудың қажеттігін дәлелдей келе көрнекілік теориясын талдап жасады.

Герд Александр Яковлевия (1841-1888) - Россия мектептерінде жаратылыстанудан сабақ берудің озық орыс методикасының негізін қалаушы. Ол бастауыш кластарда балаларды жаратылыс ғалымдарының негіздеріне дұрыс оқыту мүмкіншілігі үшін күресті, Ч. Дарвиннің ізбасары оның еңбектерінің аудармашысы болды және Россияда алғашқылардың бірі болып отра мектепке арналған зоология оқулығында дарвинизм идеясын жүзеге асырды.

Вахтеров Василий Порфирьевич (1853-1924) - бастауыш мектептің педагог-методисі

15 жыл бойы халық училищелерінің инспекторы болып жүріп, В. П. Вахтеров мұғалімдердің жұмысына көмектесуге тырысты, жалпыға бірдей міндетті бастауыш оқуды кеңінен насихаттады, жұмысшыларға арналған мектептер ұйымдастырды, оқытудағы формализмге қарсы күресті.

В. П. Вахтеров баспасөзде педагогикалық тақырыптарға жиі мақалалар жазып тұрды: «Білім берудің талас мәселелері» (1907), «Оқытудың заттық әдісі» (1907), «Жаңа педагогика негіздері» (1913), «Бүкіл халықтық мектепте және мектептен тыс білім беру» (1917) және т. б.

Половинкин Александр Александрович (1887-1955), Москва мемлекеттік педагогикалық институттының профессоры, өзінің негізгі еңбектерін орта мектепте географияны оқыту методикасына арнаған. 1939 ж. В. И. Грузинскиймен бірігіп ІІІ және ІV кластарда жұмыс істейтін мұғалімдерге көмек ретінде географияны оқытудың тұңғыш методикасын жазып, басып шығарды. Онда сабақта оқушылардың белсенділігін арттыру идеяларын жүзеге асыру жолдары көрсетілді, мектеп оқушыларын оларды қоршаған жермен таныстыру үшін табиғатқа экскурсиялар жасау қажеттігі анықталды, планмен және картамен жұмыс істеуге, география сабақтарында педагогикалық суретті пайдалануға көңіл бөлінді. А. А. Половинкин бастауыш класс мұғалімдер алдында сөйлеген сөздерінде сабаққа тыңғылықты дайындалу және көрнекті құралдарды дұрыс пайдалану қажеттігін атап көрсетті.

Сангайло Константин Антоновия (1890-1961) - көбінесе бастауыш кластарда географияны оқыту методикасы мен мазмұны саласында жұмыс істеген географ-методист.

1935 ж. бастап мектептерде (ІІІ - V кластар) оның жасаған программалары іске қосылды. Ол өзінің программаларында балалардың планмен картаны оқып үйренуіне, практикалық жұмыстарды, экскурсияларды және класс пен даладағы бақылауларды жүргізуге, оқушыларды өлке тану принципін қолдану негізінде қоршаған табиғатпен және халықтың тіршілігімен жүйелі түрде таныстыруға қойылатын талапртарды бірізділікпен баяндайды.

Перротте Александра Александровна (1880-1963) - бастауыш кластардың жаратылыстану жөніндегі методисі. Ол мұғалімдермен үлкен жұмыс жүргізді, оларды жаратылыстанудан жұмыс істеуге іс жүзінде оқытты. Мұғалімдер білімін жетілдіру институтында ұдайы семинарлар жүргізді, курстарда жаратылыстану методикасынан лекциялар оқыды және баспасөз бетінде жұмыстар жариялады. Мектептерде жұмыс істеген кездерінде А. А. Перротте ІІІ - ІV кластарда жаратылыстанудан үлгі сабақтар және әр түрлі кластан тыс жұмыстар жүргізді.

Ягодковский Константин Павлович (1877-1943) - бастауыш мектепте жаратылыстануды оқыту методикасы жөніндегі көптеген жұмыстардың авторы: “Бастауыш мектептегі жаратылыстану сабақтары, ”, “Бастауыш мектептегі жаратылыстанудан практикалық сабақтар”, “Бастауыш мектепте жаратылыстанудан қалай сабақ беру керек”, “Мектептегі және үйдегі тірішілік мүйісі, ”, “Бастауыш мектептегі шағын табиғат мүйістері”, “жаратылыстанудан сабақ беру тәжірибесі ” және т. б.

Завитаев Петр Алексеевич (1890-1970) бастауыш кластарда табиғаттанудан сабақ беру методикасына маңызды үлес қосты. Ол өзінің жұмыстарында жаратылыс ғалымдарына тән әдістерге сүйене отырып табиғаттану түсініктері мен ұғымдарын қалай қалыптастыру керек екенін көрсетуге тырысты. Ол жасаған бақылаулар, тәжірибелер және экскурсиялар жүргізу методикасы табиғаттану ұғымдарын қалыптастыруға қажетті нақтылы сезім негізін құруға көмегін тигізді. П. А. Завитаев заттық сабақтар жүйесін белгіледі, олардың мазмұнын және өткізу методикасын анықтады (ІІІ - ІV кластардағы экскурсиялар мен заттық сабақтар) .

Валерьянова Екатерина Александровна (1885-1970) - бастауыш кластардағы жаратылыстану жөнінен методист. Ол көп күші мен уақытын мұғалімдермен жұмыс істеуге арнап, жаратылыстануды оқытуда көрнекілік принципінің үлкен орын алатындығын және мәнін атап көрсетті. Оның І, ІІ, ІІІ, ІV класс оқушыларына арнап құрған “Табиғатты және адамның еңбек әрекетін бақылау күнделіктері” осы кезге дейін өз мәнін жойған жоқ.

Е. А. Валерьянова бірқатар көрнекі құралдар, соның ішінде диафильмдер, диапозитивтер серияларын және оларға методикалық басшылықтар жасады, оқу кинофильмдерінің консультанты, бастауыш класс мұғаліміне көмек беретін бірқатар баспа жұмыстардың авторы болды.

Скаткин Михаил Николаевич (1900) - бастауыш кластарда жаратылыстанудан сабақ беру және мектеп оқушыларына политехникалық білім беру жөніндегі методист; бастауыш мектептегі жаратылыстану программаларының авторы; ІІІ және ІV кластарға арналған табиғаттану оқулықтарының авторы. Ол табиғаттанудан сабақ беру методикасының мәселелеріне, әсіресе экскурсиялар жүргізу методикасының мәселелеріне, календарь жүргізуге, табиғатта бақылаулар жүргізуге, оқушылардың таным әрекетін жандандыруға, бастауыш кластардағы табиғаттану бойынша кластан тыс жұмысқа, білім берудің тиімділігін арттыру жолдарына үлкен көңіл бөледі. Ол көрнекі құралдардың, таблицалардың, суреттердің, коллекциялардың, кинофильмдердің бір тобын, сонымен бірге оларды сабақта қолдануға методикалық нұсқаулар құрды.

Сұрақтар мен тапсырмалар. 1. Бастауыш сыныптарда табиғат зерттеудің міндеттері қандай? 2. Дүниетанудан сабақ беру әдістемесінің алдына қандай міндеттер қойылған? 3. К. Д. Ушинский балаларды жаратылыстану негіздеріне оқытуға қандай мән берді? 4. А. Я. Герд пен В. А. Вахтеров балаларды жаратылыс ғылымдарына қандай әдістермен оқытуды Ғсынды? 5. 1934 жылы жарияланған бастауыш мектептерге арналған география және жаратылыстану бағдарламаларымен танысыңдар? 6. 1935ж. география мен жаратылыстанудан қандай оқулықтар тҒңғыш басылып шығарылды?7. География мен жаратылыстанудан қандай кеңес кезіндегі әдіскерлерді (методисті) білесіңдер, бастауыш сыныптардағы география мен жаратылыстануды оқытуды дамытудағы олардың еңбегі неде?

ОҚУШЫЛАРДЫҢ ДҮНИЕТАНУ ТҮСІНІКТЕРІ МЕН ҰҒЫМДАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ ДАМЫТУ

Жоспары:

Жекелеген табиғат құбылыстарын қабылдау.
Түсініктер.
Ұғымдар.
Сабақтарда жекелеген табиғаттану түсініктері мен ұғымдарын қалыптастыру әдістері.

КІРІСПЕ.

Балаларды жалпы дамыту жөніндегі жұмыс олардың сабақ үстінде білімі мен дағдыларды жүйелі түрде игеру процесінде және үй тапсырмаларын орындау кезінде жүзеге асырылады. Балалардың оларды қоршаған әлем туралы білімдерді жеке деректер жиынтығынан тұрмай, қайта белгілі бір жүйемен және бірізділікпен берілуінің, олардың бастауыш сынып оқушылары үшін түсінікті түрде ұғындырылуының маңызы өте зор.

Мысалы, 2 сыныпта мұғалім балаларды жыл мезгілдерімен таныстыра отырып, бірінші кезекте олардың назарын жылдың бір маусымының екінші маусымымен ауысуының заңдылығы мен реттілігіне, мұндай ауысудың өсімдіктер мен жануарлар тіршілігі, адам еңбегіндегі мәніне аударады. Мұғалім 3 сыныпта балалармен аудандарының табиғат айырмашылықтарын қарастырғанда, негізгі көңілді бұл айырмашылықтардың күннің көкжиектен биіктігі, күн жарығының ұзақтығы, өсімдіктердің өсіп-өнуіне қажетті жылы күндер саны т. б. сияқты қарапайым себептерін анықтауға аударады. Бұл білімдер табиғаттағы тікелей бақылауларға, өз жері туралы деректерге, оқулық материалдарына, мұғалімнің әңгімелеріне, картиналармен танысуға, басқа аудандарының табиғаты туралы түсінік беретін кинофильмдер, телевизиялық хабарлар көруге негізделеді.

ЖЕКЛЕГЕН ТАБИҒАТ ҚҰБЫЛЫСТАРЫН ҚАБЫЛДАУ .

Кез келген ғылым мен оқу пәні логикалық бірізділікпен дамитын ұғымдар жүйесі болып табылады. Балаларға дүниетанудыоқытудағы міндет - олардың түсініктерін тудырып, ұғымдарын қалыптастыру жөніндегі күнделікті, жүйелі жұмыс жүргізуде.

Бұл жағдайда білімді игерудің бірінші кезеңі жеке табиғат құбылыстарын немесе фактілерді қабылдау болып табылады. Егер балалар олардың алдына белгілі бір міндеттер қою арқылы жаңаны қабылдауға даяр болса, игеру сапасы артады.

Балалардың қабылдау кезіндегі белсенділігі олардың алдына мұндай табиғат құбылысы неліктен болады? Оны қалай түсіндіруге болады - деген нақтылы сұрақтар қою арқылы проблемалық жағдай тудыра алғанда ғана артады.

ТҮСІНІКТЕР.

Мұғалімнің бақылауға тапсырма алғанан кейін балалар оны жүзеге асырады. Нәтижесінде олардың санасында объектінің немесе табиғат құбылысының сыртқы түрі туралы алғашқы түсінік туады. Түсінік балалардың санасында көрнекі бейнелер түрінде туады және нақтылы сипатта болады, бірақ бұл бейнелер қарапайым қабылдауға қарағанда біршама жалпы түрде болады.

Мұғалім түсінікті тереңдету кеңту үшін оқушылардың алдына заттың немесе құбылыстың негізгі қасиеттерін анықтайтын сұрақтар қояды. Неліктен шырша мен қарағай қылқанын тастамайды? (Өйткені қылқан арқылы су аз буланады. ) Ақыр соңында оқушылар жапырақ күзде түседі деген қорытынды жасайды. Бұл жапырақты ағаштардың қысқы суықтарға дайындығы.

3 сыныпта балалар экскурсия кезінде ең алдымен төбе туралы нақтылы түсінік алады, жер бетіне бұл формасының негізгі қасиеттерін анықтайды, оның етегімен тік және жатық беткейлерімен, ұшар басымен танысады. Онан кейін үшінші сынып оқушылары сыныпта мұғалімнің нұсқауымен картиналардан төбелердің әлде неше түрлерін көреді, олардан табиғатты бақылаған бөліктеріән табады, оқулықтағы мақаланы оқиды, соның нәтижесінде олардың жалпы төбе туралы және оның белгілері туралы түсінік қалыптасады.

ҰҒЫМДАР.

Жұмыстың келесі кезеңі - балаларда белгілі бір ұғымдардың қалыптасуы. Оқушылардың айқын және дәл түсініктерінің болуы бұл ұғымдарды қалыптастыруға мүмкіндік береді. Ұғымның белгілі бір мазмұны мен көлемі болады. Ұғымның мазмұнына заттың немесе табиат құбылысының оны басқалардан ажырататын маңызды белгілері кіреді. Біз дүниетануда ұғымның екі түрімен - географиялық және биологиялық түрлерімен кездесеміз. Географиялық жеке және жалпы ұғымдар: билогиялық ұғымдарға түр және туыс ұғымдары жатады.

Жеке географиялық ұғымдар - Волга, Москва, Кавказ сияқтылар.

Жалпы географиялық ұғымдар - өзен, қала, тау.

Жалпы ұғымдар терминдермен, ал жеке ұғымдар атаулармен немес жалқы есімдермен айтылады.

Биологиялық түр ұғымдары - қоян, шырша, көктікен. Биологиялық туыс ұғымдары - жануар, қылқан жапырақты өсімдік, гүлді өсімдік.

Туыс (биологиялық) немесе жалпылама (географиялық) ұғымдарының барлық маңызды белгілері әрбір жеке объектіге, яғни жеке немесе түр ұғымына да қатысты.

САБАҚТА ДҮНИЕТАНУ ТҮСІНІКТЕРІ МЕН ҰҒЫМДАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ТӘСІЛДЕРІ МЕН ӘДІСТЕРІ.

Сабақта жұмыстың әр түрлі тәсілдері мен әдістерін қолдану, балалардың бұрыннан бар түсініктерін пайдалану, түрліше көрнекі құралдар қолдану мұғалімге жалпы дүниетану ұғымдарын қалыптастыруға көмегін тигізеді. Ұғымдардың қалыптасуын да мұғалімнің баяндауының белгілі жүйеде болуының үлкен мәні бар. Жүйелікке оқу процесінің барлық бөліктері жетекші идеямен байланысқан және оны ашуға, қоштауға қызмет еткен жағдайда жетуге болады.

Мұғалімнің жүйелі әңгімесінде көрнекілік үлкен орын алады: балалар көрнекі, көріп қабылдаудан қорытуға, яғни ұғым құруға оңай барады.

Көрнекі құралдар тек жеке нақтылы заттардың түсініктері мен бейнелерін туғызу үшін ғана емес, сонымен бірге ұғымды қалыптастыру үшін бастапқы материал ретінде де пайдаланылады.

Сұрақтар мен тапсырмалар. 1. Балалардың дүниетануға байланысты ұғымдарының құрылу процесін қандай кезеңдерге бөлуге болады? 2. Дүниетануға байланысты ұғымдардың бастауыш кластарда қалыптасуының қандай мәні бар? 3. ІІ класқа арналған дүниетану бағдарламасын табиғаттанудың туыс және түр ұғымдарын бөліп алыңдар? 4. ІІІ класқа арналған дүниетану бағдарламасынан жалпы және жеке табиғаттану ұғымдарын бөліп алыңдар? 5. Бір жалпы (туыстық) ұғымның мысалында оны қалыптастыру үшін балалармен жұмысты қалай ұйымдастыру керек екенін көрсетіңдер?

ДҮНИЕТАНУДЫ ОҚЫТУДЫҢ МАТЕРИАЛДЫҚ БАЗАСЫ .

Жоспары:

1. Табиғаттану жөніндегі типтік жабдықтар мен көрнекі оқу құралдары.

2. Қолдан жасалатын көрнекіліктер.

3. Тірі табиғат бұрышы.

4. Өлкетану бұрышы.

5. Географиялық алаң.

ДҮНИЕТАНУ ЖӨНІНДЕГІ ТИПТІК ЖАБДЫҚТАР МЕН КӨРНЕКІ ОҚУ ҚҰРАЛДАРЫНА ҚЫСҚАША ШОЛУ.

Оқытудың көрнекі құралдарына таблицалар мен картиналар табиғи объектілер, үлестірме материал, кинофльмдер, кинофрагменттер, диафильмдер, диапозитивтер, кодотранспоранттар жатады. Олар оқушылардың білім алуының маңызды көзі болып табылады. Көрнекі құралдарды қолдану сабақтың тиімділігін арттырады, кіші мектеп жасындағылардың өзінше дайындығын ұйымдастыруға жағдай жасайды, таным қобілетін дамытады.

Дүниетануды оқыту процесінде табиғи көрнекі құралдардың үлкен маңызы бар. Оларға мәдени және жабайы өсетін өсімдіктер үлгілерінің гербарийлері, топырақ үлгілері, үлестірме материалымен қоса қазбалар коллекциялары, жануарлар тұлыптары, пайдалы және зиянды насикомдар коллекциялары, сонымен бірге тәжірибелер мен лабораториялық жұмыстарға арналған ыдыс пен құралдар, экскурсиялық жабдықтар жатады.

Мысалға, ІІІ сыныпта “Пайдалы қазбалар” тақырыбын өткенде өндірістер жасап шығарылатын “Пайдалы қазбалар”, “Гранит”, “Торф”, “Ізбестас” коллекцияларын пайдалануға болады. Оқушылар нақтылы мысалдар арқылы программа бойынша өтілуге тиіс жеке пайдалы қазбалардың қасиеттерімен танысады.

Қолдан жасалынатын көрнекі құралдар.

Көптеген көрнекі оқу құралдары мен жабдықтарды тікелей оқушылардың өздері жасауына болады. Табиғат сан алуан (ең алдымен табиғи) көрнекі құралдардың дарқан дайындаушысы болып табылады. Тек қажетті материалды дер кезінде жинап, дұрыс жабдықтай білу керек. Табиғат объектілерін оқу экскурсиялары мен сыныптан тыс экскурсиялар, жорықтар, серуендер кезінде жинауға болады. Көптеген мектептер басқа табиғат зоналарында орналасқан мектептермен өлкетану материалдарын алмасу ісімен табысты түрде айналысып келеді. Бұл жұмысты мектепті дүниетану бойынша өлкетану материалдарымен толықтырудың перспективалық жоспары негізінде тұрақты жүргізіп отыру қажет.

Өлкетану мүйісі

Бастауыш сыныптарда табиғатты зарттеу негізінде өлкетану бұрышымен таныстыру жұмысы алынған. Оны дүниетанудан сабақ беруде жүзеге асыру өз өлкесін жүйелі түрде зерттеуді көздейді. Ол туған жер туралы фактілер мен дерктерді үнемі жинап әрі, қарай ол материалдарды қорытып отыру қажет. Материал жинауды оқушылар экскурциялар, серуендер, жорықтар кезінде жүзеге асырады.

Өлкетану мүйісінің негізгі бөлімдері мынадай болуы мүмкін.

І. Біздің мектеп

Мектеп тұрған микроаудан. 2. Мектептің тарихы туралы деректер.

ІІ. Біздің өлкенің табиғаты

1. Қаланың, ауданның, поселкенің планы. 2. Облыстың жер беті, пайдалы қазбалар үлгілері. 3. Облыстың су ресурстары ( облыстың өзендері, көлдері, каналдары, су қоймалары белгіленген физикалық картасы; жеке объектілердің суреттері) . 4. Облыстың ауа райы жағдайлары ( ауа райын бақылаудың қорытынды материалы, “Бақылау күнделіктері”, альбомдар, жеке табиғат құбылыстарының суреттері) . 5. Облыстың өсімдік және жануарлар дүниесі(жергілікті өсімдіктердің гербарийлері, картиналары, пайдалы және зиянды насекомдардың коллекциялары, жергілікті аңдар мен құстардың тұлыптары) . 6. Табиғатты қорғау.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.