Ата-аналар мен балалардың құқықтары және міндеттері

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Ата-аналар мен балалардың құқықтары және міндеттері

Балалардың тууы олар мен ата-аналарының арасында әртүрлі құқықтар мен міндеттердің туындауына алып келеді. Бұл құқықтар мен міндеттер мынадай жағдайларда қолданылады:

а) баланың атын, тегін, әкесінің атын және, сондай-ақ
оның ұлты мен азаматтығын анықтау кезінде;

б) балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғау кезінде ата-аналарының олардың атынан өкілеттілік алуды жүзеге асырғанында;

в) ата-аналар балаларын тәрбиелеу міндетін жүзеге асырғанда.

Заң баланың, мәселен, мына сияқты құқықтарын реттейді: баланың отбасыңда өмір сүру және тәрбиелену құқығын (52-бап), баланың ата-анасымен және басқа да туыстарымен қарым-қатынас жасау құқығын (53-бап), баланың өз пікірін білдіру құқығын (54-бап) .

Құқықтық қатынастардың бірқатары баланың ат алуға, әкесінің атын және тегін алу құқығына ие болуына байланысты (Заңның 55-бабы) .

Балаға ат ата-анасының (немесе олардың орнындағы адамдардың) келісімі бойынша қойылады. Баланың аты-жөні әкесінің аты бойынша не ұлттық дәстүрлер ескеріле отырып беріледі. Некеге отырмаған шешеден туған баланың аты-жөні, егер ата-аналарының бірлескен арызы немесе әкелікті белгілеу жөніндегі сот шешімі болмаған жағдайда анасының көрсетуі бойынша анықталады.

Баланың тегі ата-анасының тегімен айқындалады. Егер ата-аналарының тегі ортақ болса, онда сол тек балаға да беріледі. Ал, ата-анасының тегі әртүрлі болған жағдайда балаға ата-анасының келісімі бойынша әкесінің немесе анасының тегі беріледі. Ата-анасының тілегі бойынша балалардың тегі ұлттық дәстүрлер ескеріле отырып, әкесінің немесе атасының атынан шығарылуы мүмкін. Баланың атына және (немесе) тегіне қатысты ата-ананың арасында туындаған келіспеушілік сот тәртібімен шешіледі.

Егер ата-анасының екеуі де белгісіз болса, баланың тегін, атын, аты-жөнін қорғаншы және қамқоршы орган қояды.

Баланың ұлты ата-анасының ұлтымен айқындалады. Егер ата-анасының ұлты әртүрлі болса, ол баланың қалауы бойынша оған жеке басының куәлігі берілген кезде әкесінің немесе шешесінің ұлтымен айқындалады. Одан әрі баланың ұлты оның өтініші бойынша басқа ата-анасының ұлтына өзгертілуі мүмкін (Заңның 57-бабы) .

Өзінің заңды құқықтары мен мүдделерін қорғауға баланың да құқы бар (Заңның 59-бабы) .

Кәмелетке толмаған балалардың құқықтары мен мүддесін қорғау олардың ата-анасының міндетіне жатады.

Ата-аналардың қай-қайсысы да балаларының атынан өкілеттілік алады. Балалардың мүддесін қорғау жөніндегі ата-аналарының өкілдігі Заңның 63-бабына сәйкес анықталады.

Ата-аналардың балалар тәрбиесіне байланысты құқықтары мен міндеттері. Бала тәрбиесіне байланысты құқық ата-аналардың ең маңызды жеке құқықтары болып табылады. Сонымен бірге бала тәрбиесі олардың міндеттеріне де жатады. Заңның 62-бабы ата-аналар өз балаларын тәрбиелеуге құқылы және міндетті де екенін, олардың денсаулығына қамқорлық жасауға, орта білім алуын қамтамасыз етуге міндетті екенін көрсетеді.

Бала тәрбиелеуді ата-аналар бірлесіп жүзеге асырады. Заңның 60-бабы ата-аналардың өз балаларына қатысты міндеттері мен тең құқықтары принциптерін жария етіп отыр. Бұрынғы заңдарға қарағанда жаңа Заңда ата-аналар құқығының тең болу принципі неке бұзылған кезде де сақталатындығы тікелей қарастырылмайды, сонымен бірге басқаша болуы да сөз болмайды.

Ата-аналар құқығын баладан бөлек тұратын ата-аналардың жүзеге асыруы белгілі бір ерекшелік ретінде қабылданып отыр (Заңның 65-бабы) .

Ата-аналар заң немесе сот шешімі негізінсіз баланы өз қолында ұстап отырған кез келген адамнан оны қайтаруды талап етуге құқылы (Заңның 66-бабы) .

Ата-аналар құқығы балалардың мүддесіне қайшы келмейітіндей жағдайда жүзеге асырылуы керек.

Осы принциптің негізінде Заң ата-ананы құқықтарынан айырудың және оларды шектеудің бірқатар жайларын айқындап беріп отыр.

Ата-аналар немесе олардың бірі бала тәрбиелеу жөніндегі өз міндеттерінен жалтаратын болса, баланы перзентханадан (бөлімшеден) не өзге де балаларды тәрбиелеу, емдеу немесе басқа да мекемелерден алудан дәлелді себептерсіз бас тартса, өздерінің ата-ана құқықтарын пайдаланып қиянат жасаса, балаларға қатыгездік көрсетсе, сондай-ақ ата-ана занда белгіленген тәртіппен маскүнемдікпен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен ауырады деп танылған болса, онда ата-ана құқығынан айырылуы мүмкін (Заңның 67-бабы) .

Ата-ана құқығынан айыру сот тәртібімен жүргізіледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.