Йодқа жалпы сипаттама
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлімі
2.1. Йодқа жалпы сипаттама
2.2. Йодтың препараттары
2.3. Йодты калий және йодты натрий
2.4. Йодоформ
2.5. Хиниофон және йоданат
2.6. Йодинол
2.7. Рецептік мысалдар
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
II. Негізгі бөлімі
2.1. Йодқа жалпы сипаттама
2.2. Йодтың препараттары
2.3. Йодты калий және йодты натрий
2.4. Йодоформ
2.5. Хиниофон және йоданат
2.6. Йодинол
2.7. Рецептік мысалдар
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Йод көптеген заттармен реакцияға түсе отырып, өте автивті қосылыстар түзеді. Сонымен бірге йод препараттары бос күйіндегі йод бөле отырып ыдырайды. Қысқаша айтқанда йод препараттары организмге түскеннен кейін тотығадыда тотықсызданадыда.
Йод қалқанша безі гормонының құрамына кіре отырып, зат алмасуға және ферменттердің түзілу құбылысына қатысады. Әртүрлі қосылыстар күйінде, ол организмнің қорғаныс реакциясын арттырады, жаңа клеткалардың пайда болуын жылдамдатады, іштегі төлдің дамуын, ал жас малдардың өсуін жылдамдатады.
Йод бездер арқылы бөліне отырып, сезімтал жүйке талшықтарын тітіркендіреді де, соның салдарынан секреция күшейеді.Йодты судағы және спиртегі ерітінділер түрінде, сүртпе май, сықпа май және басқа да түрлерінде қолданады. Йодтың 1:1500 қатынасындай ерітіндісін бұзаулар мен қойлардың диктикаулез ауруында қолдану жақсы нәтиже береді.
Йод қалқанша безі гормонының құрамына кіре отырып, зат алмасуға және ферменттердің түзілу құбылысына қатысады. Әртүрлі қосылыстар күйінде, ол организмнің қорғаныс реакциясын арттырады, жаңа клеткалардың пайда болуын жылдамдатады, іштегі төлдің дамуын, ал жас малдардың өсуін жылдамдатады.
Йод бездер арқылы бөліне отырып, сезімтал жүйке талшықтарын тітіркендіреді де, соның салдарынан секреция күшейеді.Йодты судағы және спиртегі ерітінділер түрінде, сүртпе май, сықпа май және басқа да түрлерінде қолданады. Йодтың 1:1500 қатынасындай ерітіндісін бұзаулар мен қойлардың диктикаулез ауруында қолдану жақсы нәтиже береді.
1) “Фармакология” Б.Д.Айтжанов, Ә.М.Өтенов, М.А.Молдағұлов, Алматы 2006ж.
2) “Фармакология” Д. А. Харкевич, Алматы 2004 ж.
3) “Жалпы фармакология” Н. Ж. Орманов, Н. Р. Сырманова, Л. Н. Орманова. - Алматы : Эверо, 2012.
4) Б.Д.Айтжанов,Н.А.Заманбеков,Ә.М.Өтенов,М.А.Молдағұлов
« Фармакология» .Алматы 2011.
5) Интернет желісі
2) “Фармакология” Д. А. Харкевич, Алматы 2004 ж.
3) “Жалпы фармакология” Н. Ж. Орманов, Н. Р. Сырманова, Л. Н. Орманова. - Алматы : Эверо, 2012.
4) Б.Д.Айтжанов,Н.А.Заманбеков,Ә.М.Өтенов,М.А.Молдағұлов
« Фармакология» .Алматы 2011.
5) Интернет желісі
Жоспар:
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлімі
2.1. Йодқа жалпы сипаттама
2.2. Йодтың препараттары
2.3. Йодты калий және йодты натрий
2.4. Йодоформ
2.5. Хиниофон және йоданат
2.6. Йодинол
2.7. Рецептік мысалдар
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
I. Кіріспе
Йод көптеген заттармен реакцияға түсе отырып, өте автивті қосылыстар түзеді. Сонымен бірге йод препараттары бос күйіндегі йод бөле отырып ыдырайды. Қысқаша айтқанда йод препараттары организмге түскеннен кейін тотығадыда тотықсызданадыда.
Йод қалқанша безі гормонының құрамына кіре отырып, зат алмасуға және ферменттердің түзілу құбылысына қатысады. Әртүрлі қосылыстар күйінде, ол организмнің қорғаныс реакциясын арттырады, жаңа клеткалардың пайда болуын жылдамдатады, іштегі төлдің дамуын, ал жас малдардың өсуін жылдамдатады.
Йод бездер арқылы бөліне отырып, сезімтал жүйке талшықтарын тітіркендіреді де, соның салдарынан секреция күшейеді.Йодты судағы және спиртегі ерітінділер түрінде, сүртпе май, сықпа май және басқа да түрлерінде қолданады. Йодтың 1:1500 қатынасындай ерітіндісін бұзаулар мен қойлардың диктикаулез ауруында қолдану жақсы нәтиже береді.
Йод ерітінділерін тек қолданар күні ғана дайындайды, ал көп сақталған ерітінділер уытты әсер етеді. Ерітіндінің мөлшері: 2-6 айлық бұзауларға - 20-50 мл, 6-12 айлық бұзауларға 50-70 мл, тоқтыларға - 10 мл, қозылар мен лақтарға 5-8 мл.Йодтың 0,05% ерітіндісін ірі қара малдың телязиоз ауруында қолданады, ал осы ерітіндіні жоғары температурамен өтетін аусыл ауруында қолдану өте нәтижелі келеді.
Йодтың 5% спирттегі ерітіндісі - Solitio Jodi spiritiose 5%. Препарат өте тұрақсыз, сол себепті қолданар алдыңда ғана дайындайды. Препарат 48% спиртте 2,5% йодты калий қосып жасалынады.Йодтың спирттегі ерітіндісін операция жасайтын жерді, жараны, жараның аумағын дезинфекциялау үшін қолданады.
II. Негізгі бөлімі
2.1. Йод, I - элементтердің периодтық жүйесінің VІІ тобындағы химиялық элемент. Галогендер тобына жатады, ат. м. 126,9; ат. н. 53; тығыздығы 4,93 гсм3; балқу t 113,60С; қайнау t 184,350С. Йодты 1811 ж. француз химигі Б.Куртуа ашқан. Табиғатта тұрақты бір изотопы бар (127J), бос күйінде кездеспейді. Қара сұр түсті, күлгін жылтыр, өткір иісті. Лаутарит, дитцент минералдарында, мұхит суы, мұнай кендеріндегі ілеспе суда, балдырларда кездеседі. Суда нашар, органикалық еріткіште (спирт, эфир, күкірткөміртек, хлороформ) жақсы ериді. Көптеген металдармен және сутекпен жоғары температурада әрекеттеседі. Сілтімен әрекеттесіп йодатты тұз түзеді, тотықтырғыш, тотықсыздандырғыш сипат көрсетеді. Йод мұнайдағы ілеспе судан хлормен, натрий нитратымен немесе қышқыл қатынасатын марганец қос тотығымен тотықтыру арқылы өндіреді. Йод және оның қосылыстары медицинада, металл өндіруде (титан, циркон, гафний), фотосурет өңдейтін химиялық реактив жасауда, т.б. қолданылады. Адам организмінде Йодтың жетіспеушілігі қалқанша бездің ұлғаюына, бұғақ ауруына шалдықтырады.
Йодтың тағы бір өзіне тән ерекшелігі оны қыздырғанда ол сұйық күйіне айналмай бірден бу (күлгін түсті) күйіне көшеді, осы құбылысты возгонка деп атайды.Йодтың 5-10% спирттегі ерітіндісін теріге жаққанда гиперемия пайда болады, ал қайта жаққанда қабыну құбылысы байқалып, кейде некрозға ұшырауы мүмкін.
Йодтың ең негізгі қасиеті - оның бактерицидтілігі. Йод туберкулез, маңқа, қарасан, түйнеме ауруларының қоздырушыларына өлтіре әсер етеді; 0,2-1%-ті йодтың әсері, 0,1%-ті сулемаға қарағанда күштірек келеді. Йод қотыр жерлерге өте уытты әсер етеді, оның 1-2%-ті ерітіндісінен олар бірнеше минуттан кейін-ақ өліп қалады. Гельминттерге (диктикаулез) йодтың әсеріне төзімсіз келеді.
2.2. Йод препараттары - йод элементі түзетін тұрақты химиялық қосылыстар. Йод қосылыстарында йод - 1, +1, +3, +5 және +7 валентті. Йод көміртек, азот, оттек, күкірт, т.б. элементтермен тікелей әрекеттеспейді. Көптеген металдармен және сутекпен жоғары температурада ғана әрекеттеседі. Йодтың практикалық маңызды қосылысы йодтау ангидриді (І2O5) - түссіз кристалл, судағы ерітіндісін йодтау қышқылы (HІO3), мұның тұздарын йодаттар деп атайды. Мысалы, калий йодаты (KІO3) - суда еритін кристалды зат, оны химиялық талдауда тотықтырғыш ретінде қолданады.
Йод препараттары кілегейлі қабықтар және тері арқылы организмге оңай сіңеді. Йодтың аздаған бөлігі (15-30%) организмде өзгеріске ұшырап, негізгі бөлігі (70-85%) өзгеріссіз бөлініп отырады.
2.3. Йодты калий - Kalii iodidum
Құрамы (Бір таблетканың құрамында): Белсенді зат - 262 мкг калий йодиді (бұл 200 мкг йодқа сәйкес келеді),қосымша заттар: лактоза моногидраты, негізгі жеңіл магний карбонаты, желатин, карбоксиметилкрахмал натрий тұзы (А түрі), жоғары дисперсті кремний қос тотығы, магний стеараты.
Сипаттамасы:
Екі жағы тегіс, ақ немесе ақ түсті дерлік, жиегі кертілген және бір жақ бетінде бөлуге арналған сызығы бар таблеткалар.
Фармакологиялық қасиеттері.
Фармакокинетикасы:
Йод әдетте организмге асқазан-ішек жолы арқылы келіп түседі, бірақ тері арқылы да және дене қуыстарынан да түсуі мүмкін. Бұны йодты қателесіп дәрілей енгізген кезде ерекше ескеру қажет. Ішке қабылдаған кезде асқазан-ішек жолынан тез сіңеді. Организмнің бүкіл сұйық ортасына және тіндеріне кең таралады.
Бейорганикалық йод жіңішке ішекте 100% дерлік сіңеді, ал тері арқылы - аздаған және бақыланбайтын. Дені сау адамдарда таралу көлемі - орташа алғанда 23 литр (дене салмағының 38%). Қан сарысуындағы бейорганикалық йод мөлшерінің көрсеткіштері әдетте 0,1 және 0,5 мкгұз аралығында болады. Организмде йодид қалқанша безге және сілекей бездері, емшек бездері және асқазан сияқты басқа тіндерге жиналады. Сілекейде, асқазан сөлінде және сүтте йодидтің қанығу деңгейі оның қан плазмасындағы қанығу деңгейінен 30 есе жоғары. Йодтың, көбінесе мкгг креатининмен көрсетілетін, несеппен бірге шығарылуы йодпен қамтамасыз етудің критерийі болады, өйткені тепе-тең жағдайда ол йодтың аспен бірге тәуліктік түсуіне қатысты болады.
Фармакодинамикасы:
Адам организміне экзогенді түрде енгізілген йодтың әсері тәулікте қабылданатын йод мөлшеріне, құрамында йоды бар препараттың түріне, сондай-ақ қалқанша бездің жағдайына (сау ағза, жасырын және манифестік ауру) байланысты болады.
Қалқанша без гормондарының - тироксиннің және трийодтирониннің синтезіне қатысатын элемент ретінде йод астың елеулі компоненті болып табылады. Оған, яғни эндемиялық жемсаудың дамуының алдын алу үшін организмге күн сайын түсуге тиісті йодтың мөлшеріне қажеттілік - тәулігіне 100-150 мкг. Организмге күн сайын түсіп отыруға тиіс йодтың ДДҰ ұсынған мөлшері 100-300 мкг-ды құрайды (емделушінің жасына байланысты).
Йодты қалқанша без фолликулдарының эпителиальды жасушаларына электрохимиялық жолмен (йодинация) сіңіргеннен кейін элемент түріндегі йод бөлініп шығатын йодид-пероксидаза ферментімен катализденетін косубстрат болып табылатын сутегінің асқын тотығымен (Н2О2) тотығуы жүреді. Мұндай кезде глюкопротеиннің тирозинды тобының бір бөлігі (тиреоглобулин) 3, ішінара 5 ароматты сақина күйінде йодталады (йодизация).
Тотығу конденсациясы нәтижесінде тирозиннің йодталған тобы тиронин каркасын түзе отырып қосылысады. Негізгі өнімдері - тироксин (Т4) және трийодтиронин (Т3). Осылайша түзілген тиронин - тиреоглобулин кешені оның фолликулы коллоидына қалқанша без гормонының депо-формасы түрінде бөлініп шығады.
Йодтың физиологиялық мөлшері (шамамен 300 мкг-ға дейін) йод тапшылығы салдарынан дамитын жемсаудың пайда болуына жол бермейді, жаңа туған нәрестелерде, балаларда және жасөспірімдерде қалқанша без мөлшерінің қалыпқа келуіне мүмкіндік береді, сондай-ақ бұзылған биохимиялық параметрлердің бірқатарына ( Т3Т4 коэффициенті, ТТГ деңгейі) әсер етеді.
ЙодомаринÒ 200 организмде йод тапшылығының орнын толықтырып, йод тапшылықты аурулардың дамуына кедергі жасайды және тиреоидты гормондардың бұзылған синтезінің қалпына келуіне мүмкіндік береді. Қалқанша без гормондары тіршілік үшін маңызды көптеген қызметтерді орындайды: зат алмасуды, бас ми, жүйке және жүрек-қан тамыр жүйесі, жыныс және сүт безі қызметтерін, нәрестенің өсуі мен дамуын реттейді. Әсіресе йодтың тапшылығы балалар, жасөспірімдер, жүкті және бала емізетін әйелдер үшін қауіпті.
Йодтың фармакологиялық тұрғыдан белсенді дозалары (тәулігіне 1 мг-нан астам) келесі әсерлерді тудыруы мүмкін:
а) Вольф-Чайков (Wolf-Chaikoff-Effekt) синдромы: йодтың артық мөлшері йодтың интратиреоидальды органификациясының тежелуіне әкеледі. Осы артықтық қайталанатын болса ол йодтың сіңуінің төмендеуіне ауысады. Егер йодтың артық болуы Вольф-Чайков синдромының патологиялық жағдайларында қайталанса, онда бұл гипотиреозға және жемсаудың пайда болуына әкеледі.
б) Йодтың интратиреоидальды алмасуының және коллоид протеолизінің қысқаруы, және осыған байланысты, гормондардың босап шығуының төмендеуі. Бұл әсер гипертиреозда ерекше білінеді және иммунды тиреопатияларда - ағзаның қанмен қамтамасыз етілуі мен мөлшерінің азаюымен, сондай-ақ оның қатаюымен қоса қабаттасады.
Қолданылуы:
- қоршаған ортада йод тапшылығына байланысты аурулардың, ең алдымен балаларда, жасөспірімдерде, жүкті және бала емізетін әйелдерде, алдын алуға
- диффузды уытты емес жемсауды емдеуге
- балаларда, жасөспірімдерде және ересектерде йод тапшылығынан болатын диффузды эутиреоидты жемсауды емдеуге.
Қолдану тәсілдері және дозасы:
ЙодомаринÒ 200 препаратын алдын алу мақсатында қабылдау әдетте бірнеше жыл бойы, жиі - бүкіл өмір бойы жүргізіледі.
Жаңа туған нәрестелерде жемсауды емдеу үшін 2-4 апта жеткілікті; жасөспірімдерге және ересектерге әдетте 6-12 ай немесе одан көбірек уақыт қажет.
Препаратты қолдану ұзақтығын дәрігер қандағы йод деңгейін бақылай отырып, анықтайды.
Препаратты, тамақтанудан кейін, сұйықтың мол мөлшерімен ішіп қабылдайды. Жаңа туған нәрестелерге және балаларға препаратты аспен (мысалы сорпамен) немесе сусындармен қосып беру керек, өйткені таблеткалар сүтте, шырышта және басқа сұйықтарда оңай ериді.
Жағымсыз әсерлері:
- сирек жағдайларда - йодизм, ол ауыздан металл дәм тату, ісіну және шырышты қабықтардың қабынуы (мұрынның бітелуі, конъюнктивит, бронхит), йод қызбасы, йод безеуі түрінде білінуі мүмкін
- Квинке ісінуі, эксфолиативті дерматит
- препаратты тәулігіне 300-1000 мкг йодтан асып түсетін дозада қолданған кезде гипертиреоз дамуы мүмкін (әсіресе ұзақ уақыт бойы жемсаудан азап шегіп жүрген егде емделушілерде, түйіндік немесе диффузды уытты жемсау болғанда).
Қолдануға болмайтын жағдайлар:
- қалқанша без қызметі жоғарылағанда
- йодқа сезімталдық артқанда
- қалқанша бездің уытты аденомасында, түйінді жемсауда (тәулігіне 300-1000 мкг дозада қолданған кезде), операция алдындағы йодпен емдеуді қоспағанда,
- қалқанша бездің қатерсіз ісігінде
- герпетиформалы (кәрілік) Дюринг дерматитінде.
Дәрілермен өзара әрекеттесуі:
Гипертиреозды тиреостатикалық дәрілермен емдеу реакциясын йодтың тапшылығы арттырады, ал йодтың артық болуы төмендетеді; осыған байланысты, гипертиреозды емдер алдында немесе емдеу кезінде, мүмкіндігінше, йодты кез ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлімі
2.1. Йодқа жалпы сипаттама
2.2. Йодтың препараттары
2.3. Йодты калий және йодты натрий
2.4. Йодоформ
2.5. Хиниофон және йоданат
2.6. Йодинол
2.7. Рецептік мысалдар
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
I. Кіріспе
Йод көптеген заттармен реакцияға түсе отырып, өте автивті қосылыстар түзеді. Сонымен бірге йод препараттары бос күйіндегі йод бөле отырып ыдырайды. Қысқаша айтқанда йод препараттары организмге түскеннен кейін тотығадыда тотықсызданадыда.
Йод қалқанша безі гормонының құрамына кіре отырып, зат алмасуға және ферменттердің түзілу құбылысына қатысады. Әртүрлі қосылыстар күйінде, ол организмнің қорғаныс реакциясын арттырады, жаңа клеткалардың пайда болуын жылдамдатады, іштегі төлдің дамуын, ал жас малдардың өсуін жылдамдатады.
Йод бездер арқылы бөліне отырып, сезімтал жүйке талшықтарын тітіркендіреді де, соның салдарынан секреция күшейеді.Йодты судағы және спиртегі ерітінділер түрінде, сүртпе май, сықпа май және басқа да түрлерінде қолданады. Йодтың 1:1500 қатынасындай ерітіндісін бұзаулар мен қойлардың диктикаулез ауруында қолдану жақсы нәтиже береді.
Йод ерітінділерін тек қолданар күні ғана дайындайды, ал көп сақталған ерітінділер уытты әсер етеді. Ерітіндінің мөлшері: 2-6 айлық бұзауларға - 20-50 мл, 6-12 айлық бұзауларға 50-70 мл, тоқтыларға - 10 мл, қозылар мен лақтарға 5-8 мл.Йодтың 0,05% ерітіндісін ірі қара малдың телязиоз ауруында қолданады, ал осы ерітіндіні жоғары температурамен өтетін аусыл ауруында қолдану өте нәтижелі келеді.
Йодтың 5% спирттегі ерітіндісі - Solitio Jodi spiritiose 5%. Препарат өте тұрақсыз, сол себепті қолданар алдыңда ғана дайындайды. Препарат 48% спиртте 2,5% йодты калий қосып жасалынады.Йодтың спирттегі ерітіндісін операция жасайтын жерді, жараны, жараның аумағын дезинфекциялау үшін қолданады.
II. Негізгі бөлімі
2.1. Йод, I - элементтердің периодтық жүйесінің VІІ тобындағы химиялық элемент. Галогендер тобына жатады, ат. м. 126,9; ат. н. 53; тығыздығы 4,93 гсм3; балқу t 113,60С; қайнау t 184,350С. Йодты 1811 ж. француз химигі Б.Куртуа ашқан. Табиғатта тұрақты бір изотопы бар (127J), бос күйінде кездеспейді. Қара сұр түсті, күлгін жылтыр, өткір иісті. Лаутарит, дитцент минералдарында, мұхит суы, мұнай кендеріндегі ілеспе суда, балдырларда кездеседі. Суда нашар, органикалық еріткіште (спирт, эфир, күкірткөміртек, хлороформ) жақсы ериді. Көптеген металдармен және сутекпен жоғары температурада әрекеттеседі. Сілтімен әрекеттесіп йодатты тұз түзеді, тотықтырғыш, тотықсыздандырғыш сипат көрсетеді. Йод мұнайдағы ілеспе судан хлормен, натрий нитратымен немесе қышқыл қатынасатын марганец қос тотығымен тотықтыру арқылы өндіреді. Йод және оның қосылыстары медицинада, металл өндіруде (титан, циркон, гафний), фотосурет өңдейтін химиялық реактив жасауда, т.б. қолданылады. Адам организмінде Йодтың жетіспеушілігі қалқанша бездің ұлғаюына, бұғақ ауруына шалдықтырады.
Йодтың тағы бір өзіне тән ерекшелігі оны қыздырғанда ол сұйық күйіне айналмай бірден бу (күлгін түсті) күйіне көшеді, осы құбылысты возгонка деп атайды.Йодтың 5-10% спирттегі ерітіндісін теріге жаққанда гиперемия пайда болады, ал қайта жаққанда қабыну құбылысы байқалып, кейде некрозға ұшырауы мүмкін.
Йодтың ең негізгі қасиеті - оның бактерицидтілігі. Йод туберкулез, маңқа, қарасан, түйнеме ауруларының қоздырушыларына өлтіре әсер етеді; 0,2-1%-ті йодтың әсері, 0,1%-ті сулемаға қарағанда күштірек келеді. Йод қотыр жерлерге өте уытты әсер етеді, оның 1-2%-ті ерітіндісінен олар бірнеше минуттан кейін-ақ өліп қалады. Гельминттерге (диктикаулез) йодтың әсеріне төзімсіз келеді.
2.2. Йод препараттары - йод элементі түзетін тұрақты химиялық қосылыстар. Йод қосылыстарында йод - 1, +1, +3, +5 және +7 валентті. Йод көміртек, азот, оттек, күкірт, т.б. элементтермен тікелей әрекеттеспейді. Көптеген металдармен және сутекпен жоғары температурада ғана әрекеттеседі. Йодтың практикалық маңызды қосылысы йодтау ангидриді (І2O5) - түссіз кристалл, судағы ерітіндісін йодтау қышқылы (HІO3), мұның тұздарын йодаттар деп атайды. Мысалы, калий йодаты (KІO3) - суда еритін кристалды зат, оны химиялық талдауда тотықтырғыш ретінде қолданады.
Йод препараттары кілегейлі қабықтар және тері арқылы организмге оңай сіңеді. Йодтың аздаған бөлігі (15-30%) организмде өзгеріске ұшырап, негізгі бөлігі (70-85%) өзгеріссіз бөлініп отырады.
2.3. Йодты калий - Kalii iodidum
Құрамы (Бір таблетканың құрамында): Белсенді зат - 262 мкг калий йодиді (бұл 200 мкг йодқа сәйкес келеді),қосымша заттар: лактоза моногидраты, негізгі жеңіл магний карбонаты, желатин, карбоксиметилкрахмал натрий тұзы (А түрі), жоғары дисперсті кремний қос тотығы, магний стеараты.
Сипаттамасы:
Екі жағы тегіс, ақ немесе ақ түсті дерлік, жиегі кертілген және бір жақ бетінде бөлуге арналған сызығы бар таблеткалар.
Фармакологиялық қасиеттері.
Фармакокинетикасы:
Йод әдетте организмге асқазан-ішек жолы арқылы келіп түседі, бірақ тері арқылы да және дене қуыстарынан да түсуі мүмкін. Бұны йодты қателесіп дәрілей енгізген кезде ерекше ескеру қажет. Ішке қабылдаған кезде асқазан-ішек жолынан тез сіңеді. Организмнің бүкіл сұйық ортасына және тіндеріне кең таралады.
Бейорганикалық йод жіңішке ішекте 100% дерлік сіңеді, ал тері арқылы - аздаған және бақыланбайтын. Дені сау адамдарда таралу көлемі - орташа алғанда 23 литр (дене салмағының 38%). Қан сарысуындағы бейорганикалық йод мөлшерінің көрсеткіштері әдетте 0,1 және 0,5 мкгұз аралығында болады. Организмде йодид қалқанша безге және сілекей бездері, емшек бездері және асқазан сияқты басқа тіндерге жиналады. Сілекейде, асқазан сөлінде және сүтте йодидтің қанығу деңгейі оның қан плазмасындағы қанығу деңгейінен 30 есе жоғары. Йодтың, көбінесе мкгг креатининмен көрсетілетін, несеппен бірге шығарылуы йодпен қамтамасыз етудің критерийі болады, өйткені тепе-тең жағдайда ол йодтың аспен бірге тәуліктік түсуіне қатысты болады.
Фармакодинамикасы:
Адам организміне экзогенді түрде енгізілген йодтың әсері тәулікте қабылданатын йод мөлшеріне, құрамында йоды бар препараттың түріне, сондай-ақ қалқанша бездің жағдайына (сау ағза, жасырын және манифестік ауру) байланысты болады.
Қалқанша без гормондарының - тироксиннің және трийодтирониннің синтезіне қатысатын элемент ретінде йод астың елеулі компоненті болып табылады. Оған, яғни эндемиялық жемсаудың дамуының алдын алу үшін организмге күн сайын түсуге тиісті йодтың мөлшеріне қажеттілік - тәулігіне 100-150 мкг. Организмге күн сайын түсіп отыруға тиіс йодтың ДДҰ ұсынған мөлшері 100-300 мкг-ды құрайды (емделушінің жасына байланысты).
Йодты қалқанша без фолликулдарының эпителиальды жасушаларына электрохимиялық жолмен (йодинация) сіңіргеннен кейін элемент түріндегі йод бөлініп шығатын йодид-пероксидаза ферментімен катализденетін косубстрат болып табылатын сутегінің асқын тотығымен (Н2О2) тотығуы жүреді. Мұндай кезде глюкопротеиннің тирозинды тобының бір бөлігі (тиреоглобулин) 3, ішінара 5 ароматты сақина күйінде йодталады (йодизация).
Тотығу конденсациясы нәтижесінде тирозиннің йодталған тобы тиронин каркасын түзе отырып қосылысады. Негізгі өнімдері - тироксин (Т4) және трийодтиронин (Т3). Осылайша түзілген тиронин - тиреоглобулин кешені оның фолликулы коллоидына қалқанша без гормонының депо-формасы түрінде бөлініп шығады.
Йодтың физиологиялық мөлшері (шамамен 300 мкг-ға дейін) йод тапшылығы салдарынан дамитын жемсаудың пайда болуына жол бермейді, жаңа туған нәрестелерде, балаларда және жасөспірімдерде қалқанша без мөлшерінің қалыпқа келуіне мүмкіндік береді, сондай-ақ бұзылған биохимиялық параметрлердің бірқатарына ( Т3Т4 коэффициенті, ТТГ деңгейі) әсер етеді.
ЙодомаринÒ 200 организмде йод тапшылығының орнын толықтырып, йод тапшылықты аурулардың дамуына кедергі жасайды және тиреоидты гормондардың бұзылған синтезінің қалпына келуіне мүмкіндік береді. Қалқанша без гормондары тіршілік үшін маңызды көптеген қызметтерді орындайды: зат алмасуды, бас ми, жүйке және жүрек-қан тамыр жүйесі, жыныс және сүт безі қызметтерін, нәрестенің өсуі мен дамуын реттейді. Әсіресе йодтың тапшылығы балалар, жасөспірімдер, жүкті және бала емізетін әйелдер үшін қауіпті.
Йодтың фармакологиялық тұрғыдан белсенді дозалары (тәулігіне 1 мг-нан астам) келесі әсерлерді тудыруы мүмкін:
а) Вольф-Чайков (Wolf-Chaikoff-Effekt) синдромы: йодтың артық мөлшері йодтың интратиреоидальды органификациясының тежелуіне әкеледі. Осы артықтық қайталанатын болса ол йодтың сіңуінің төмендеуіне ауысады. Егер йодтың артық болуы Вольф-Чайков синдромының патологиялық жағдайларында қайталанса, онда бұл гипотиреозға және жемсаудың пайда болуына әкеледі.
б) Йодтың интратиреоидальды алмасуының және коллоид протеолизінің қысқаруы, және осыған байланысты, гормондардың босап шығуының төмендеуі. Бұл әсер гипертиреозда ерекше білінеді және иммунды тиреопатияларда - ағзаның қанмен қамтамасыз етілуі мен мөлшерінің азаюымен, сондай-ақ оның қатаюымен қоса қабаттасады.
Қолданылуы:
- қоршаған ортада йод тапшылығына байланысты аурулардың, ең алдымен балаларда, жасөспірімдерде, жүкті және бала емізетін әйелдерде, алдын алуға
- диффузды уытты емес жемсауды емдеуге
- балаларда, жасөспірімдерде және ересектерде йод тапшылығынан болатын диффузды эутиреоидты жемсауды емдеуге.
Қолдану тәсілдері және дозасы:
ЙодомаринÒ 200 препаратын алдын алу мақсатында қабылдау әдетте бірнеше жыл бойы, жиі - бүкіл өмір бойы жүргізіледі.
Жаңа туған нәрестелерде жемсауды емдеу үшін 2-4 апта жеткілікті; жасөспірімдерге және ересектерге әдетте 6-12 ай немесе одан көбірек уақыт қажет.
Препаратты қолдану ұзақтығын дәрігер қандағы йод деңгейін бақылай отырып, анықтайды.
Препаратты, тамақтанудан кейін, сұйықтың мол мөлшерімен ішіп қабылдайды. Жаңа туған нәрестелерге және балаларға препаратты аспен (мысалы сорпамен) немесе сусындармен қосып беру керек, өйткені таблеткалар сүтте, шырышта және басқа сұйықтарда оңай ериді.
Жағымсыз әсерлері:
- сирек жағдайларда - йодизм, ол ауыздан металл дәм тату, ісіну және шырышты қабықтардың қабынуы (мұрынның бітелуі, конъюнктивит, бронхит), йод қызбасы, йод безеуі түрінде білінуі мүмкін
- Квинке ісінуі, эксфолиативті дерматит
- препаратты тәулігіне 300-1000 мкг йодтан асып түсетін дозада қолданған кезде гипертиреоз дамуы мүмкін (әсіресе ұзақ уақыт бойы жемсаудан азап шегіп жүрген егде емделушілерде, түйіндік немесе диффузды уытты жемсау болғанда).
Қолдануға болмайтын жағдайлар:
- қалқанша без қызметі жоғарылағанда
- йодқа сезімталдық артқанда
- қалқанша бездің уытты аденомасында, түйінді жемсауда (тәулігіне 300-1000 мкг дозада қолданған кезде), операция алдындағы йодпен емдеуді қоспағанда,
- қалқанша бездің қатерсіз ісігінде
- герпетиформалы (кәрілік) Дюринг дерматитінде.
Дәрілермен өзара әрекеттесуі:
Гипертиреозды тиреостатикалық дәрілермен емдеу реакциясын йодтың тапшылығы арттырады, ал йодтың артық болуы төмендетеді; осыған байланысты, гипертиреозды емдер алдында немесе емдеу кезінде, мүмкіндігінше, йодты кез ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz