1950 –1953 жж. Корея соғысы аясындағы Қытай Халық Республикасы мен Кремль басшылары ұстанымдары

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

УДК 95056

Алпысбай Д. М., студент

Қазақстан, Ақтөбе қаласы

Секция1. Тарих

1950 -1953 жж. Корея соғысы аясындағы

Қытай Халық Республикасы мен Кремль басшылары ұстанымдары.

Корея еліндегі соғыс 1950 жылдың 25 - маусымында басталды. Соғыстың басталғанының ертеңінде КХДР басшысы Ким Ир Сен: “Біз Ли Сын Манның қуыршақ үкіметін, фашистік үкіметін құртуымыз керек, отанымыздың оңтүстік бөлігін Ли Сын Манның фашистік жаулап алуынан азат етіп, ол жақта халық комитеттерінің жұмысын қалпына келтіруді мақсат етуіміз керек. Корея Халық Демократиялық Республикасы туы астында біз біртұтас, азат, демократиялық мемлекет құру. Бұл соғыс, біз үшін әділ соғыс, өйткені біз Отанымыздың азат болуын, еркін болуын және демократиялық ел болуын қалаймыз” деп халыққа үндеу тастады [1] .

1950 жылы 27 маусымында Солтүстік Корея әскерлері шамамен 10 дивизия болып сол елдің оңтүстігіне дереу кірді. Ал әлем жұртшылығына Солтүстік Кореялық үкімет: “Оңтүстік Корея әскерін толық талқандау патриоттық қозғалыс ұйымдастыру және де ол қозғалысқа халықтың көп бөлігін қамту, темір жол, авто көлік көпірлерін қирату, байланыс жүйелерін істен шығару” тағыда басқа істерді атқаруға шақырды.

Солтүстік Корея Халық Демократиялық Республикасын соғыс кезінде басқару үшін, халық кеңесі 1950 жылы 26 - шы маусымда КХДР - дың әскери комитеті құрылды. Бұл комитетті Ким Ир Сен басқарды [2] . Комитет соғыстың алғашқы кезінде үлкен қиындықтарды бастан кешіріп, ел экономикасын, оның ішінде ауыл шаруашылықты, транспортты, ауыр өнеркәсіпті құру жұмыстары іске асырылды. Х

Жалында ұрандар нәтижесінде халық армиясына ондаған мың адам өз еркімен кірді. Соғыстың алғашқы кезінде - ақ Солтүстік Кореялық халық әскерінің қатарына кіру үшін 800 мыңнан артық, жас қыз - жігіттер өтініш білдірген. Майдан мен тыл біртұтас әскери кешенге айналды. Халық әскерінің соққыларының нәтижесінде 28 маусымда Сеул қаласы алынды. Бұл қала кезінде біртұтас Корея мемлекетінің астанасы болған, қазір ол Оңтүстік Корея Республикасының астанасы. Сонымен қатар, халық әскерінің қайта қарымта шабуылының нәтижесінде Онгдин жарты аралы, Кхон, Икчон қалаларын басып алды.

Сол мезгілде АҚШ, Қытай Халық Республикасына қарсы агрессиялық қадамға барды. Олар Галань аралын басып алды, Вьетнамға қарсы күресін өршітті. Міне, осындай агрессиялық қадамдарын жасырып, дұрыс етіп көрсету үшін АҚШ, Біріккен Ұлттар Ұйымының қауіпсіздік кеңесіне КХДР - ға қатысты агрессияны жақтатып, онымен қоймай, Оңтүстік Кореялықтар Солтүстік Корея тарапынан басқыншылыққа ұшырауда деген қарар қабылдатты. Сонымен қатар АҚШ - тың көзқарасын қолдап, Біріккен Ұлттар Ұйымы оған мүше болатын мемлекеттерден Оңтүстік Кореялық үкіметке көмек қолын созуды талап етті. Бұл шешім 1950 жылы 27 - маусымда жарияланды және де бұл шешім қабылдау сәтінде КСРО мен Қытай Халық Республикасының өкілдері болмаған. Біріккен Ұлттар Ұйымының кеңесінен кейін КСРО үкіметі атынан сөйлеген А. А. Громыконың баяндамасында, АҚШ Кореяға қарсы зұлымдыққа барғанын атап көрсетті, сондай-ақ бұл баяндамасында жағдайдың өршуіне АҚШ-тың ұстанған саясаты екенін екенін басып айтты. Кеңес үкіметінің бұл баяндамасы бейбітшілікті қолдайтын барлық адамдардың сенімінде қалды [3] .

1950 жылы 13 шілдеде Үнді прьемер министрі Дж. Неру КСРО басшысы И. Сталинге Кореядағы жағдайды бейбіт жолмен реттеуді, Біріккен Ұлттар Ұйымының кезекті отырысында бірігіп жасайық деген арнауын жолдады. Ол кісінің бейбіт ұсынысын қолдап, Корея мәселесін реттеуде күш салатынын мәлімдеді. Ал осы арада Кореядағы жүріп жатқан соғыс агрессиялардың пайдасында болмады. Жаудың ірі бекіністерін талқандай отыра, Солтүстік Корея Халық Армиясы Оңтүстік территориясының көп бөлігін азат етті. Корея Халық Армиясының ауа кіштері қарсыластарының көптеген ұшақтарын атып түсіріп, едәуір шығын келтірді. Кейін белгілі болғандай Корея Әскери Авиациясында негізінен кеңестік ұшақтар мен ұшқыштар болғаны анықталды. Соңғы тарихи деректерге қарағанда кеңестік ұшақтар жаудың 13 мың ұшағын жойып жіберген, өздерінің айырылғаны 435 ұшақ пен 200 - дей ұшқыш болған [4] .

Алғашқы кезде Солтүстік Корея әскері қарсыласының 95% жуық жерін өзіне қаратқан. Сөйтіп, Оңтүстік Корея үкіметінің қарамағында теңізге тірелген шағын ғана жер қалды. Жағдайды түзеу үшін 1950 жылдың 15 қыркүйегінде біріккен күштер Инчжан маңында 50 мың десант түсірді, оның ішінде танктер мен артиллерия бар болатын. Десанттың құрлыққа түсуін 800 әскери ұшақпен 300 әскери кеме қадағалап отырды. Біріккен күштер басшылығы сол күні - ақ Сеулді басып алмақ болды. Бірақ та олардың бұл жоспары біразға дейін іске аспады. Сеул батырлықпен жанқиярлықпен қорғанды. Қаланы қорғауға 700 - ден аса қорғандар жасалды ал қарсылыстар қаланы үздіксіз бомбалады. Қаланы қорғау 14 күнге созылды, бірақ қорғаушылардың күші қарсыластарының күшінен әлде қайда кем еді. Біріккен әскери күштер халық әскері екіге бөлініп оңтүстік бөлігін қоршауға алды. Солтүстік жақтағы халық әскері 38 параллельге кейін шегінді. Солтүстік Корея Демократиялық Республикасының сын сағаттары басталды. 50 - ші жылдың қазан айының басынан Корея оңтүстікте қоршауда қалып қойған [4] .

Ким Ир Сен 1950 жылдың 1 қазанында Қытай басшысы Мао Цзэдунге әскери көмек сұрап, жіберген жеделхаты келді [5] . Осы Корея соғысының бұл жағдайы дәл қазіргі уақытқа дейін құпия болып келген еді. Кейінгі жылдары Қытайда осы Корей соғысына байланысты тарихи деректер баспасөз беттерінде жариялана бастады. Осыдан соң ҚКП басшысы Мао Цзэдун Пекинде Қытай әскерлерінің Корей соғысына араласу мәселесін қарайтын жиналыс өткізіп онда екі жақты көзқарас қаралды. Біріншісі, соғысқа араласпау, екіншісі, тез арада Солтүстік Кореяға әскер жіберу. Қытайдың сол кездегі аса ірі саяси қайреткерлерінің бірі Лянь Бао қытай әскерлерінің Кореяға жіберуілуіне қарсы болды. Оның ойынша: “Қытай Халық Республикасы жаңадан құрылып отыр. Елде әлі де болса революцияға қарсы содырлық топтар әлі де бар, егер де біз әскерлерімізді сырт жаққа жіберетін болсақ, ішкі жаулар күшеюі мүмкін” деді. Оның сөзін Мао Цзэдунның сенімді досы Гао Ган да қолдады. Оның айтуынша: “біздің ел 20 жылдан астам соғыс жүргізіп келеді, еліміз жаңа ғана тыныш өмір сүре бастады. Біздің экономикамыз жаңа соғыстың ауыртпалығын көтере алмайды. АҚШ - тың әр армиясында 1500 артилериялық зеңбірек бар, танктеріміз де өте аз, қару - жарағымыз да ескі, көбінесе жаудан алынған.

Сондықтан да біз Корея соғысына араласпай, тек еліміздің Солтүстік - Шығыс шекарасын нығайтуымыз керек” деген пікір айтады. Бірақ - та Мао Цзэдун Кореядағы соғысқа кіруге шешім қабылдады. 1950 жылдың 2 - қазанында Қытай басшылығы өз әскерлерін Кореяға жіберу жөніндегі шешімін қабылдады [6] . Осы шешім қабылданғаны туралы ақпарат дереу КСРО басшысы И. Сталинге жеткізілді .

Сонымен қатар бұл жиналыста Қытай әскерлерін кім басқаратыны жайлы мәселесі де щешілді. Басында Лян Баоның әскербасы болатыны белгілі болғанмен, артынша оның денсаулығына байланысты Пэн Дэхуай тағайындалып ол Слан қаласынан Пекинге шақырылды. Сол кезде Қытай басшылығы үшін Корея соғысына араласу шешімін қабылдау өте қиын болды. Өйткені Пэн Дэхуайдың естеліктері бойынша ол тез арада Пекинге ұшып келіп болып жатқан жиналысқа қатысты. Ал жиналыста Қытайдың Кореядағы соғысқа қатысу мүмкіндігі қаралып жатты. Мао Цзэдун мен Пэн Дехуаймен кездесу кезінде мынадай пікір айтылған: “Дехуай жолдас, менің, біздің әскерлердің Корей соғысына араласу шешімін қабылдау өте қиын болды. Бірақ бұл шешімді біз қабылдадық және біздің үш армияның соғысқа аттанатыны туралы бұйрық шығардық, сіз білесіз бұл жағдай жүздеген мың адамның тағдырын шешеді. Егер біз жақсы шайқассақ бізге де жақсы, ал егер жаман шайқассақ біздің еліміздің саяси жағдайы бұзылады. Мұның өзі біздің территорияның бір бөлігін жоғалтуға әкеп тірейді. Сонда мен Мао Цзэдун бұл жағдайды тарихқа да, халыққа да айтып түсіндіре алмаймын, бірақ та Ким Ир Сен қауіпті жағдайда, егерде біз шет қалатын болсақ социалистік лагерь туралы әңгіме бос сөз болып қалады” [7] .

Пэн Дехуай Мао Цзедуннан кеңес жағы бұл жағдайды әскери бағытын қалай келіседі деп сұрады. Мао Цзэ Дун бұл мәселе кеңес жағымен талқыланған Сталин кеңес әскери әуе күштерінің соғысқа қатысатыны туралы келісімін берді, олар әуе кеңістігіне жауап береді, біз жердегі іс әрекетке жауап береміз, ал біздің жаяу әскерлер үшін ешқандай мәселе туындамайды. Осы арада Кореяда әлі Қытай әскерінің қолбасшысы болған Пэн Дехуайдың жеке көзқарасын айта кетейік. Оның естеліктері бойынша оның «Пекиндегі жиналысқа артынан келіп жиналыста сөз сөйлейтіндердің тізімінде болмаған. Бірақ та мен Қытайдың Кореяға әскер жіберуіне байланысты мәселесіне өз көзқарасым болды. Ол бойынша Кореяға әскер жіберу керек болды. Бұл арқылы біз Кореяны құтқарып қала аламыз. Жиналыс біткеннен кейін, бір жолдас мені қонақ үйге шығарып салды. Бірақ мен түні бойы ұйықтай алмадым. Өйткені, егерде АҚШ Кореяны басып алса, олармен біздің арамызды тек қана Ялуцзянь өзені ғана бөліп тұрады, бұл дегеніміз Солтүстік - Шығыс Қытайға қауіп төндіреді, ал Тайваньды американдықтар бақылауға алғаннан кейін Шығыс Қытаймен Шанхайға қауіп төндіруі мүмкін егер де АҚШ Қытайға қарсы басқыншылық соғыс ашатын болса, ол үшін олар қандайда болсын сылтау таба алады. Өйткені, жолбарыс адамды жегісі келсе ол уақытқа байланысты емес, ол жолбарыстың қарынының аштығына байланысты. Сондықтан да біз соғысқа араласуымыз керек. Егер де АҚШ Қытайға басып кіргісі келсе біз басқыншыларға қарсыласып келеміз. Өйткені қарсыласпасақ біз американдық империализмнің езгісінде қаламыз. Бұл соғыста біз КСРО - ға иек артуымыз керек, өйткені кеңес одағы басқарған социалистік лагерь, капиталистік лагерьден қуатты болуы керек. Егер де біз Кореяға өз әскерлерімізді жібермесек сол арқылы социалистік лагерьдің күштілігін қай жерде көрсетеміз”. Ертеңінде Пэн Дэхуай жиналыстың екінші күнінде сөйлеген сөзінде: “Кореяға әскер жіберу қазіргі кезде өте керек, өйткені АҚШ бізге қарсы басқыншылық соғыс бастаса, қай уақытта болсын сылтау таба алады. Өйткені олардың әскерін біз тоқтаспасақ Тайвань мен Ялуцзянь жағалауында әскерлерін орналастырады” [8] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.