Ресейде тәрбие, мектеп және педагогикалық ой-пікірдің дамуы. (ерте кезден бастап ХҮІІІ ғасырға дейін)
Киев және Москва мемлекеттерінде балаларды
тәрбиелеу және оқыту.
Ертедегі словяндар қауымдық құрылыс жағдайында өмір сүрген барлық басқа халықтар сияқты, қауымда балаларды өмірге даярлай отырып, өлкелеу ұрпақты тәрбиеледі. Оларға жер шаруашылығының, ал кейінірек қолөнер еңбегінің дағдыларын берді.
Балалардың бойына ержүректікті, шыдамдылықты сіңіре отырып, әкелері оларды әскери істің дағдыларына үйретті. Баланың жасы кәмелетке толғанда әкесінің садақ пен жебені баласына сыйлау дәстүрі кеңінен сақталды. Жанұяда және рулық қауымда балаларды адамгершілікке тәрбиелеумен айналысты, оларды салт-дәстүрлерді орындауға, құдайға құлшылық етуге, қаумының аға мүшелерін сыйлауға, бұрынғы өткендерді қастерлеуге үйретті.
Балаларға адамгершілікке тәрбиелеуде шығыссловяндардың оның бай ауыз әдебиеті ерекше роль атқарады: ертегілер, өлеңдер, батырлар жырлары. Тегінде ең берекелі, ең парасатты тәжірибе- әрине, халық түйген тұжырымдар, ғасырлар бойы зергерлік ұқыптылықпен сұрыпталған үрдістер, дамыған даналық дәстүрлер, ұстаздық ойлар болса керек-ті. Бұл – халықтың ауыз әдебиеті, халықтық педагогиканың үлгілері. Бұлар ғасырлар бойы қалыптасқан, ауызша ауыздан-ауызға, ұрпақтан-ұрпаққа беріліп келе жатқан даналығы, олар балаларды өмірлік құбылыстармен таныстырады, оларға жанұялық және қоғамдық қатынастар туралы түсініктер береді.
Ертегілер, батырлар жырлары балаларды еңбекті сүюге, оларды ортасына деген сүйіспеншілікті, адамдар мен табиғатқа деген жақсы қатынастарды, қанаушыларға деген жеккөрушілікті тәрбиелейді.
Орыстың ұлы классик – педагогі К.Д.Ушинский ертегілер туралы былай деп жазды: “Ол халық-ауыз әдебиеті шығармаларынан” орыс халық педагогикасының алғашқы және ғажап талпыныстарын көрсетеді.
ІХ ғасыр Батыс Еуропа жерінде мықты Киев мемлекеті пайда болды, феодалдық құрылыс қалыптасты. Х ғасыр аяғында князьдардың енгізген
тәрбиелеу және оқыту.
Ертедегі словяндар қауымдық құрылыс жағдайында өмір сүрген барлық басқа халықтар сияқты, қауымда балаларды өмірге даярлай отырып, өлкелеу ұрпақты тәрбиеледі. Оларға жер шаруашылығының, ал кейінірек қолөнер еңбегінің дағдыларын берді.
Балалардың бойына ержүректікті, шыдамдылықты сіңіре отырып, әкелері оларды әскери істің дағдыларына үйретті. Баланың жасы кәмелетке толғанда әкесінің садақ пен жебені баласына сыйлау дәстүрі кеңінен сақталды. Жанұяда және рулық қауымда балаларды адамгершілікке тәрбиелеумен айналысты, оларды салт-дәстүрлерді орындауға, құдайға құлшылық етуге, қаумының аға мүшелерін сыйлауға, бұрынғы өткендерді қастерлеуге үйретті.
Балаларға адамгершілікке тәрбиелеуде шығыссловяндардың оның бай ауыз әдебиеті ерекше роль атқарады: ертегілер, өлеңдер, батырлар жырлары. Тегінде ең берекелі, ең парасатты тәжірибе- әрине, халық түйген тұжырымдар, ғасырлар бойы зергерлік ұқыптылықпен сұрыпталған үрдістер, дамыған даналық дәстүрлер, ұстаздық ойлар болса керек-ті. Бұл – халықтың ауыз әдебиеті, халықтық педагогиканың үлгілері. Бұлар ғасырлар бойы қалыптасқан, ауызша ауыздан-ауызға, ұрпақтан-ұрпаққа беріліп келе жатқан даналығы, олар балаларды өмірлік құбылыстармен таныстырады, оларға жанұялық және қоғамдық қатынастар туралы түсініктер береді.
Ертегілер, батырлар жырлары балаларды еңбекті сүюге, оларды ортасына деген сүйіспеншілікті, адамдар мен табиғатқа деген жақсы қатынастарды, қанаушыларға деген жеккөрушілікті тәрбиелейді.
Орыстың ұлы классик – педагогі К.Д.Ушинский ертегілер туралы былай деп жазды: “Ол халық-ауыз әдебиеті шығармаларынан” орыс халық педагогикасының алғашқы және ғажап талпыныстарын көрсетеді.
ІХ ғасыр Батыс Еуропа жерінде мықты Киев мемлекеті пайда болды, феодалдық құрылыс қалыптасты. Х ғасыр аяғында князьдардың енгізген
Ресейде тәрбие, мектеп және педагогикалық ой-пікірдің дамуы.
(ерте кезден бастап ХҮІІІ ғасырға дейін)
Киев және Москва мемлекеттерінде балаларды
тәрбиелеу және оқыту.
Ертедегі словяндар қауымдық құрылыс жағдайында өмір сүрген барлық
басқа халықтар сияқты, қауымда балаларды өмірге даярлай отырып, өлкелеу
ұрпақты тәрбиеледі. Оларға жер шаруашылығының, ал кейінірек қолөнер
еңбегінің дағдыларын берді.
Балалардың бойына ержүректікті, шыдамдылықты сіңіре отырып, әкелері
оларды әскери істің дағдыларына үйретті. Баланың жасы кәмелетке толғанда
әкесінің садақ пен жебені баласына сыйлау дәстүрі кеңінен сақталды. Жанұяда
және рулық қауымда балаларды адамгершілікке тәрбиелеумен айналысты, оларды
салт-дәстүрлерді орындауға, құдайға құлшылық етуге, қаумының аға мүшелерін
сыйлауға, бұрынғы өткендерді қастерлеуге үйретті.
Балаларға адамгершілікке тәрбиелеуде шығыссловяндардың оның бай
ауыз әдебиеті ерекше роль атқарады: ертегілер, өлеңдер, батырлар жырлары.
Тегінде ең берекелі, ең парасатты тәжірибе- әрине, халық түйген тұжырымдар,
ғасырлар бойы зергерлік ұқыптылықпен сұрыпталған үрдістер, дамыған даналық
дәстүрлер, ұстаздық ойлар болса керек-ті. Бұл – халықтың ауыз әдебиеті,
халықтық педагогиканың үлгілері. Бұлар ғасырлар бойы қалыптасқан, ауызша
ауыздан-ауызға, ұрпақтан-ұрпаққа беріліп келе жатқан даналығы, олар
балаларды өмірлік құбылыстармен таныстырады, оларға жанұялық және қоғамдық
қатынастар туралы түсініктер береді.
Ертегілер, батырлар жырлары балаларды еңбекті сүюге, оларды
ортасына деген сүйіспеншілікті, адамдар мен табиғатқа деген жақсы
қатынастарды, қанаушыларға деген жеккөрушілікті тәрбиелейді.
Орыстың ұлы классик – педагогі К.Д.Ушинский ертегілер туралы былай
деп жазды: “Ол халық-ауыз әдебиеті шығармаларынан” орыс халық
педагогикасының алғашқы және ғажап талпыныстарын көрсетеді.
ІХ ғасыр Батыс Еуропа жерінде мықты Киев мемлекеті пайда болды,
феодалдық құрылыс қалыптасты. Х ғасыр аяғында князьдардың енгізген ресми
мемлекеттік діні – христианство – осыған көмектесті.
Князьдар мен шіркеу халық арасында аударма жинақтарды таратты, онда
әртүрлі діни әдебиеттерден алынған мақалалар мен педагогикалық сипаттағы
үзінділер болды. Балаларда құдайдың алдында қорқыныш сезімін тәрбиелеу,
сөзсіз үлкендердің діниелерінің және бастықтардың еркіне бағыну ұсынылды.
Балалардың жас кезінен бастап, діни салттарды орындау, құдайға құлшылық
ету, ораза ұстау тәрбиенің құралдары деп есептелді.
ХІ ғасырда Киев мемлекетінде дружинниктердің, боярлардың,
князьдардың арасынан білімді адамдарды даярлау үшін мемлекеттік мектептер
ашылды. Князьдар мен шіркеу діниелерін даярлайтын мектептер ұйымдастырды.
Орыс мемлекетінде сауаттылық жоғары бағаланды. Орыстың батырлар
жырларының барлық кейпкерлерінде батырлар сауатты адамдар ретінде
бейнеленеді.
ХІІ ғасырдың басында тамаша әдеби-педагогикалық ескерткіш болып
табылатын “Владимир Монамахтың балаларына өсиеті”. Ақылды мемлекет
қайреткері Владимир Мономах оның балалары батыр, ержүрек, өз жеріне
берілген болып өсуіне қамқорлық жасады. Ол балаларын білімге және кітапқа
құрметпен қарауды бойына сіңіруге ұмтылды, бес тілді меңгерген және ол үшін
шетелден құрметке ие болған өз әкесіндей болуға еліктеу қажет екендігін
айтты.
Мономах тәрбиенің негізгі мақсаты – балаларға құдайдың және
діниелерінің алдында қорқынышты сендіру, православиялық шіркеудің әдет-
ғұрыптарын қатаң орындауды үйрету. Владимир Мономах балаларына қалай өмір
сүруді үйретті. Балаларын Отанын сүюді, Отанын жаулардан қорғауды, батыр,
ержүрек болуды талап етті. Үлкенді сыйлау, жетім-жесірлерге қамқор болуды
үйретті. Сонымен қатар Владимир Мономахтың балаларына Ресейде мәдениет пен
педагогикалық ой-пікірдің дамуының жоғары деңгейде екендігін дәлелдейтін
тамаша ескерткіш болып табылады.
Орыс князьдіктері ХІІІ ғ.екі ғасырдан астам уақыт монгол-татар
басқыншыларының қоластында болды. Басқыншылар орыс халқына көптеген қайғы-
қасіретті басынан кешіруге мәжбүр етті. Көптеген материалдық және мәдени
құндылықтар жойылды. Басқыншылар ертедегі орыс қалаларын жоқ қылып жіберді,
сонымен қатар қаншама кітапханалар, мектептер, кітаптар, ескерткіштер
көптеген мәдени құндылықтар жойылып кетті.
Бірақ, археологиялық қазбалар көрсеткендей, тіпті осы қиын кезеңнің
өзінде орыс мәдениеті одан әрі дами түсті, жергілікті халықтардың арасында
сауаттылық жан-жақты тарала түсті, әсіресе, солтүстік княздіктерде, мысалы:
Новгород жерінде, Тверь және Владимир княздіктерінде, жаңа күшейіп келе
жатқан Москва княздіктерінде.
Сауаттылықпен халық арасында айналысқан адамдарды “сауаттылық
шеберлері” деп аталды. “Сауаттылық шеберлері” баланың әкесімен немесе
туысқандарымен келісім бойынша үйінде немесе оқушының жанұясында
сауаттылыққа үйретті. Кей жағдайда сауаттылық шеберлерінде біруақытта
бірнеше бала оқыды, сонымен шағын мектептер ұйымдастырылды. Әліппеге, діни
оқуға үйретті, халық ауыз әдебиетінің шығармаларын пайдаланды.
Батыс Еуропа мектептерінен айырмашылығы, егер онда барлық оқыту
латын тілінде жүргізілсе, Ресейде сауаттылыққа оқыту ескі словян тілінде
іске асты, оқушылардың ауызша сөйлеу тіліне жақын болды.
Москва қаласының төңірегіне орыс княздіктерінің саяси бірігуі,
бірыңғай орталықтандырылған орыс мемлекетінің ұйымдасуы товар-ақша
қатынастарының және қалалардың өсуінің күштеріне, Ресейде қолөнермен
өнеркәсіптің, мәдениеттің және ағарту ісінің дамуына көмектесті.
ХҮ-ХҮІ ғ.ғ Москвада дарынды шеберлер тамаша храмдарды тұрғызды,
оларды қабырғаларында бейнелеу өнерінің керемет өрнектерімен безендірілді.
Монастырлар мен княздіктердің сарайларында кітап ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
(ерте кезден бастап ХҮІІІ ғасырға дейін)
Киев және Москва мемлекеттерінде балаларды
тәрбиелеу және оқыту.
Ертедегі словяндар қауымдық құрылыс жағдайында өмір сүрген барлық
басқа халықтар сияқты, қауымда балаларды өмірге даярлай отырып, өлкелеу
ұрпақты тәрбиеледі. Оларға жер шаруашылығының, ал кейінірек қолөнер
еңбегінің дағдыларын берді.
Балалардың бойына ержүректікті, шыдамдылықты сіңіре отырып, әкелері
оларды әскери істің дағдыларына үйретті. Баланың жасы кәмелетке толғанда
әкесінің садақ пен жебені баласына сыйлау дәстүрі кеңінен сақталды. Жанұяда
және рулық қауымда балаларды адамгершілікке тәрбиелеумен айналысты, оларды
салт-дәстүрлерді орындауға, құдайға құлшылық етуге, қаумының аға мүшелерін
сыйлауға, бұрынғы өткендерді қастерлеуге үйретті.
Балаларға адамгершілікке тәрбиелеуде шығыссловяндардың оның бай
ауыз әдебиеті ерекше роль атқарады: ертегілер, өлеңдер, батырлар жырлары.
Тегінде ең берекелі, ең парасатты тәжірибе- әрине, халық түйген тұжырымдар,
ғасырлар бойы зергерлік ұқыптылықпен сұрыпталған үрдістер, дамыған даналық
дәстүрлер, ұстаздық ойлар болса керек-ті. Бұл – халықтың ауыз әдебиеті,
халықтық педагогиканың үлгілері. Бұлар ғасырлар бойы қалыптасқан, ауызша
ауыздан-ауызға, ұрпақтан-ұрпаққа беріліп келе жатқан даналығы, олар
балаларды өмірлік құбылыстармен таныстырады, оларға жанұялық және қоғамдық
қатынастар туралы түсініктер береді.
Ертегілер, батырлар жырлары балаларды еңбекті сүюге, оларды
ортасына деген сүйіспеншілікті, адамдар мен табиғатқа деген жақсы
қатынастарды, қанаушыларға деген жеккөрушілікті тәрбиелейді.
Орыстың ұлы классик – педагогі К.Д.Ушинский ертегілер туралы былай
деп жазды: “Ол халық-ауыз әдебиеті шығармаларынан” орыс халық
педагогикасының алғашқы және ғажап талпыныстарын көрсетеді.
ІХ ғасыр Батыс Еуропа жерінде мықты Киев мемлекеті пайда болды,
феодалдық құрылыс қалыптасты. Х ғасыр аяғында князьдардың енгізген ресми
мемлекеттік діні – христианство – осыған көмектесті.
Князьдар мен шіркеу халық арасында аударма жинақтарды таратты, онда
әртүрлі діни әдебиеттерден алынған мақалалар мен педагогикалық сипаттағы
үзінділер болды. Балаларда құдайдың алдында қорқыныш сезімін тәрбиелеу,
сөзсіз үлкендердің діниелерінің және бастықтардың еркіне бағыну ұсынылды.
Балалардың жас кезінен бастап, діни салттарды орындау, құдайға құлшылық
ету, ораза ұстау тәрбиенің құралдары деп есептелді.
ХІ ғасырда Киев мемлекетінде дружинниктердің, боярлардың,
князьдардың арасынан білімді адамдарды даярлау үшін мемлекеттік мектептер
ашылды. Князьдар мен шіркеу діниелерін даярлайтын мектептер ұйымдастырды.
Орыс мемлекетінде сауаттылық жоғары бағаланды. Орыстың батырлар
жырларының барлық кейпкерлерінде батырлар сауатты адамдар ретінде
бейнеленеді.
ХІІ ғасырдың басында тамаша әдеби-педагогикалық ескерткіш болып
табылатын “Владимир Монамахтың балаларына өсиеті”. Ақылды мемлекет
қайреткері Владимир Мономах оның балалары батыр, ержүрек, өз жеріне
берілген болып өсуіне қамқорлық жасады. Ол балаларын білімге және кітапқа
құрметпен қарауды бойына сіңіруге ұмтылды, бес тілді меңгерген және ол үшін
шетелден құрметке ие болған өз әкесіндей болуға еліктеу қажет екендігін
айтты.
Мономах тәрбиенің негізгі мақсаты – балаларға құдайдың және
діниелерінің алдында қорқынышты сендіру, православиялық шіркеудің әдет-
ғұрыптарын қатаң орындауды үйрету. Владимир Мономах балаларына қалай өмір
сүруді үйретті. Балаларын Отанын сүюді, Отанын жаулардан қорғауды, батыр,
ержүрек болуды талап етті. Үлкенді сыйлау, жетім-жесірлерге қамқор болуды
үйретті. Сонымен қатар Владимир Мономахтың балаларына Ресейде мәдениет пен
педагогикалық ой-пікірдің дамуының жоғары деңгейде екендігін дәлелдейтін
тамаша ескерткіш болып табылады.
Орыс князьдіктері ХІІІ ғ.екі ғасырдан астам уақыт монгол-татар
басқыншыларының қоластында болды. Басқыншылар орыс халқына көптеген қайғы-
қасіретті басынан кешіруге мәжбүр етті. Көптеген материалдық және мәдени
құндылықтар жойылды. Басқыншылар ертедегі орыс қалаларын жоқ қылып жіберді,
сонымен қатар қаншама кітапханалар, мектептер, кітаптар, ескерткіштер
көптеген мәдени құндылықтар жойылып кетті.
Бірақ, археологиялық қазбалар көрсеткендей, тіпті осы қиын кезеңнің
өзінде орыс мәдениеті одан әрі дами түсті, жергілікті халықтардың арасында
сауаттылық жан-жақты тарала түсті, әсіресе, солтүстік княздіктерде, мысалы:
Новгород жерінде, Тверь және Владимир княздіктерінде, жаңа күшейіп келе
жатқан Москва княздіктерінде.
Сауаттылықпен халық арасында айналысқан адамдарды “сауаттылық
шеберлері” деп аталды. “Сауаттылық шеберлері” баланың әкесімен немесе
туысқандарымен келісім бойынша үйінде немесе оқушының жанұясында
сауаттылыққа үйретті. Кей жағдайда сауаттылық шеберлерінде біруақытта
бірнеше бала оқыды, сонымен шағын мектептер ұйымдастырылды. Әліппеге, діни
оқуға үйретті, халық ауыз әдебиетінің шығармаларын пайдаланды.
Батыс Еуропа мектептерінен айырмашылығы, егер онда барлық оқыту
латын тілінде жүргізілсе, Ресейде сауаттылыққа оқыту ескі словян тілінде
іске асты, оқушылардың ауызша сөйлеу тіліне жақын болды.
Москва қаласының төңірегіне орыс княздіктерінің саяси бірігуі,
бірыңғай орталықтандырылған орыс мемлекетінің ұйымдасуы товар-ақша
қатынастарының және қалалардың өсуінің күштеріне, Ресейде қолөнермен
өнеркәсіптің, мәдениеттің және ағарту ісінің дамуына көмектесті.
ХҮ-ХҮІ ғ.ғ Москвада дарынды шеберлер тамаша храмдарды тұрғызды,
оларды қабырғаларында бейнелеу өнерінің керемет өрнектерімен безендірілді.
Монастырлар мен княздіктердің сарайларында кітап ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz