Орта деңгей теориясы

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Білім әлеуметтануына жалпы сипаттама
2. Саясат әлеуметтануына жалпы шолу
3. Жастар әлеуметтануы
ІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Әлеуметтік үш негізгі деңгейі бар:
а) жалпы әлеуметтану теориясы;
ә) эмпирикалық (тәжірибелік) әлеуметтану;
б) орта деңгей теориялар.
Орта Деңгей Теориясы - ортақтық деңгейі бойынша теоретикалық және эмпирикалық зерттеулер арасында орналасқан және әлеуметтанудың белтілі бір бөліктері шекарасына олардың арасындағы өзара байланысын камтамасыз ететін әлеуметтану теориялары. Бұрынғы КСРО-да әлеумет тануды тарихи материализммен шатастырып келді. Бұл дұрыс емес. Тарихи материализм- бұл әлеуметтік философия. Ол қоғамды тек абстратылы түрде қарап, оны нақтыламады. Ал, әлеуметтану нақтылы әдістермен қоғамды, оның дамуын жан-жақты зерттеп, ғылыми теорияны қалыптастырды. Адам өзінің даму өркениетінде әлеуметтік дамудың алуан түрлі теориясын ашып тұжырымдады. Мысалы, XX ғасырдың ортасында әлеуметтік стратификация (яғни, жіктелу), индустриялы қоғам, конвергенция, жалпы әлеуметтік теориялардың арнаулы түрлерін тұжырымдады. Әлеуметтанудың арнаулы теориялары әлеуметтанудың жеке қоғамдық және гуманитарлық ғылымдармен тығыз байланыс, қатынастарының негізінде пайда болды. Әлеуметтануда бұларды орта деңгейдегі теориялар деп атайды.

1. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет.
2. Р.Әбсаттаров, М.Дәкенов «Әлеуметтану» Алматы: Қарасай,2007 жыл.
3. А.И. Икенов, А.Д.Жүсіпова «Әлеуметтану негіздері» Алматы Экономика 2004 жыл
4. И.Шәмшәтұлы, МДәкенов, Д.Дәуіт, Н.Күнкожаев "Әлеуметтану" Алматы, 1999ж
5. Р.Әбсаттаров, М.Дәкенов, «Әлеуметтану», Алматы «Ғылым» ғылыми баспа орталығы; 2003. – 376 б.
6. Тощенко Ж.П. «Социология» Москва, 1994

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ОРТА ДЕҢГЕЙ ТЕОРИЯСЫ

Жоспар:

І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім

1. Білім әлеуметтануына жалпы сипаттама

2. Саясат әлеуметтануына жалпы шолу

3. Жастар әлеуметтануы

ІІІ. Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Әлеуметтік үш негізгі деңгейі бар:
а) жалпы әлеуметтану теориясы;
ә) эмпирикалық (тәжірибелік) әлеуметтану;
б) орта деңгей теориялар.
Орта Деңгей Теориясы - ортақтық деңгейі бойынша теоретикалық және
эмпирикалық зерттеулер арасында орналасқан және әлеуметтанудың белтілі бір
бөліктері шекарасына олардың арасындағы өзара байланысын камтамасыз ететін
әлеуметтану теориялары. Бұрынғы КСРО-да әлеумет тануды тарихи
материализммен шатастырып келді. Бұл дұрыс емес. Тарихи материализм- бұл
әлеуметтік философия. Ол қоғамды тек абстратылы түрде қарап, оны
нақтыламады. Ал, әлеуметтану нақтылы әдістермен қоғамды, оның дамуын жан-
жақты зерттеп, ғылыми теорияны қалыптастырды. Адам өзінің даму өркениетінде
әлеуметтік дамудың алуан түрлі теориясын ашып тұжырымдады. Мысалы, XX
ғасырдың ортасында әлеуметтік стратификация (яғни, жіктелу), индустриялы
қоғам, конвергенция, жалпы әлеуметтік теориялардың арнаулы түрлерін
тұжырымдады. Әлеуметтанудың арнаулы теориялары әлеуметтанудың жеке қоғамдық
және гуманитарлық ғылымдармен тығыз байланыс, қатынастарының негізінде
пайда болды. Әлеуметтануда бұларды орта деңгейдегі теориялар деп атайды.
Қазіргі уақытта мұндай арнаулы орта деңгейдегі теориялардың саны 100-ден
астам. Бұл теориялардың негізін салушылар М.Вебер, Э.Дюркгейм, К.Маннгейм,
Т.Парсонс. Әсіресе, американдық әлеуметтанушы Роберт Мертонның есімін
ілтипатпен айтуға болады. Бұл орта деңгейдегі арнаулы теориялардың пайда
болуының тағы бір басты себебі мынада: жалпы теориялақ әлеуметтану қоғамның
жалпы заңдылықтарын зерттей отырып, оның кейбір жақтарының дамуына көңіл
аудармауы мүмкін. Ал, әлеуметтану құрамында орта деңгейдегі теориялардың
болуы қажет. Орта деңгейдегі теориялар, мысалы, отбасы, әлеуметтік топтар,
жіктер, т.б. қоғамның біртұтас жүйесімен өзара байланыс, қатынастарын, даму
заңдарын ашып, анықтайды. Қазіргі уақытта орта деңгей теориялары қоғам
дамуының өзекті мәселелерін шешуде дұрыс, нақтылы жауап бере алады.

Білім әлеуметтануына жалпы сипаттама

Әлеуметтік білім –теория мен практиканың бірлігінде қалыптасады.
Теориялық зерттеулер әлеуметтік болмысты, өмір жалпы және арнаулы
бағыттардың деңгейінде түсіндіріп, оның дамуын және қандай қызмет
атқаратынын анықтайды. Оның одан әру даму заңдарының бағытын, көрінісін
белгілеп отырады. Ал, эмпирикалық (яғни, практикалық, тәжірибелік)
әлеуметтік зерттеулер- нақтылы құбылыстар пен процестер туралы жаңа
мағлұмат, хабарлар статистикалық талдау, нақты әлеуметтік әдістерді (яғни,
сауалнама, сұрыптау, бақылау, құжаттарды талдау, сараптау, үлгілеу,
тестілеу, т.б.) қолдану арқылы іске асырылады. Ал, теориялық зерттеулер
абстрактілі философиялық әдістерді (яғни, талдау мен синтез, логикалық пен
тарихи, индукция және дедукция, абстратыліден нақтылққа шығу, т.б.) арқылы
іске асырылады.
Теориялық білім- жан-жақты, әмбебапты, ал, эмпирикалық – ақиқатты,
шындықты белгілеуші білім. Теориялық білім эмпирикалық білімнің негізінде
сүйенеді, ал, эмпирикалық ғылым теориялық білімнен біршама басым
болғанымен, ғылымның жоғары даму деңгейін көрсете алмайды. Ғылымның дамуы
әр уақытта теориялық білім деңгейінің эмпирикалық білім деңгейінен басым
болуын қажет етеді. Сонымен, әлеуметтік білімнің құрылымы деп қоғамның
әлеуметтік жүйесінің серпінді дамуы, іс-әрекет, қызмет жүргізілуі туралы әр
түрлі жиналған фактілерді, ақпараттарды, хабар-мәліметтерді ғылыми дұрыс
түсіндіруді және ғылыми ұғымдардың жиынтығының реттелуін, тәртіпке
келтірілуін айтамыз. Әлеуметтік білімнің негізгі құрылымы, тұжырымы,
қағида, бағыттары мыналар:
1. Қоғам біртұтас әлеуметтік жүйе. Бұл тұжырым, қағида өзінің зерттеу
объектісінде қоғамдық қатынастар жүйесін, олардың мазмұнын зерттейді.
2. Қоғамның жеке салаларының дамуын, атқаратын қызметі туралы
түсініктердің байланысын- экономикалық, саяси, рухани, т.б. салаларын,
әрбір салада жеке тұлғанын немесе әлеуметтік топтардың қызметінің
әлеуметтік қалыптасу мүмкіндігін зерттейді.
3. Қоғамның әлеуметтік құрылымы немесе жалпы әлеуметтік құрылым туралы
білімді қалыптастыру үшін әлеуметтік топтардың экономикалық, әлеуметтік,
саяси, рухани қатынастар жүйесіндк алатын орны мен байланысы туралы
білімдер болуы керек. Әлеуметтік топтар деп отырғанымыз – үлкен топтар,
кішігірім топтар, кәсіби мамандандырылған топтар, демографиялық және
этникалық топтар.
4. Саяси әлеуметтануға кіретін алуан түрлі ғылыми түсініктер, ой-
пікірлер, теориялар. Бұған жататын зертеу объектілері:
а) әлеуметтік топтардың саяси қатынастар жүйесіндегі алатын орны;
ә) қоғам субъектілерінің әлеуметтік – саяси құқық және бостандықты,
тәуелсіздікті алудың жолдары мен тәсілдері туралы;
б) қоғамның саяси жүйесінің құрылымы, қызметі және функциясы туралы;
5. Әлеуметтік институттардың (мемлекет, құқық, ғылым, мәдениет,
отбасы, т.б.) қызметтері туралы ғылыми түсініктер мен қортындылар;
6. Қоғамның жеке салаларының және кішігірім жүйесінің қызметтері
туралы теория. Оны мынандай объектілерді зерттеу арқылы түсінуге болады:
өндірістік ұжымдар, ресми емес топтар мен ұйымдар, адамдар арасындағы
кішігірім топтар, жеке тұлғалар, т.б. кіреді.
Әлеуметтік білімнің деңгейлері қоғамдағы құбылыстар мен процесттерді
терең талдап, кең қортынды жасау арқылы анықталады.

Саясат әлеуметтануына жалпы шолу

Саясат әлеуметтану- әлеуметтану ғылымының бір саласы. Оның өз алдына
жеке ғылым саласы болып бөлінуі XX ғасырдың 20-жылдарында Батыс
әлеуметтануында басталды, яғни негізі қаланған кезден бастап бүгінгі күнге
дейін даму үстіндегі жас ғылым саласы болып саналады Әлеуметтанудың бұл
саласы қоғамның өмір сүруі мен дамуында өзінің мазмұны жағынан аса бай және
өте маңызды саналатын қоғамның саяси өмірін танып-білуге бағытталған.
Саясат әлеуметтануы жалпы мынандай ұғымдардың негізінде ашылып
қарастырылады, ол ұғымдар атап айтқанда: саясат, саяси билік, саяси
қатынастар, саяси мүдделер, саяси әрекеттер мен өзара әрекеттер, саяси
процестер, саяси институттар және т.б. Соған қарамастан саясат
әлеуметтануының өз алдына ұғымдары, заңдары, т.б ғылым ретінде белгілері
қалыптасты. Әлеуметтік-саяси қатынастар - саясат әлеуметтануының объектісі.
Бұл қатынастар таптар мен өзге де әлеуметтік топтар, этностар арасындағы,
елдер-мемлекеттер, ұрпақтар, кәсіптік құрылымдар, т.б арасындағы
қатынастарды қамтиды. Зерттеу пәні тұрғысынан алғанда, саясаттану негізінен
саясат саласын, саясаттың бір түрін - "саяси саясатты", яғни мелмекеттік-
әкімшілік билікті, оны жеңіп алу, ұстап тұру қолдану аясына байланысты
қатынастарды құрастырады. Ал саясат әлеуметтануды саясатты қоғамның өзге
салаларымен, яғни экономика, әлеуметтік, саяси және рухани салаларымен
байланыста зерттейді. Саясат әлеуметтануының пәніне - саясатпен тікелей
байланысты қоғамның бүкіл саласы мен құрылымының өзара сабақтас заңдары,
әлеуметтік-саяси қажеттіліктер, мүдделер, тұлғалардың қызметі, әлеуметтік
топтар, этностар, олардың ұйымдары, қозғалыстары, интституттары жатады.
Әлеуметтанудың бұл саласы қоғамның өмір сүруі мен дамуында өзінің мазмұны
жағынан аса бай және өте маңызды саналатын қоғамның саяси өмірін танып-
білуге бағытталған. Саясат әлеуметтануы жалпы мынандай ұғымдардың негізінде
ашылып қарастырылады, саяси мүдделер, саяси әрекеттер мен өзара әрекеттер,
саяси процестер, саяси институттар және т.б. Осы және өзге де ұғымдар қиын
ұғымдардың қатарына жатады, сондықтан олардан логикалық тізбек құру мүмкін
емес, өйткені олар өздері бейнелейтін шынайы саяси құбылыстар сияқты өзара
көп жақты байланыстардан тұрады.
Қоғамның саяси өмірінің әртүрлі жақтарын сипаттау барысында саясат
әлеуметтануының маңызды ұғымдарының мазмұнын ашу орынды.
Саясат әлеуметтануы- әлеуметтану ғылымының бір саласы. Оның өз алдына
жеке ғылым саласы болып бөлінуі ХХ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.