А. С. Макаренко шығармалары негізінде оқушыларды тәрбиелеудің теориялық негіздері

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 44 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

1 А. С. Макаренко шығармалары негізінде оқушыларды тәрбиелеудің теориялық негіздері

1. 1 Тәрбиенің теориялық-әдіснамалық негізі.

1. 2 А. С. Макаренконың тәрбие және ұжым туралы еңбектеріне педагогикалық талдау.

1. 3 А. С. Макаренконың еңбек және отбасы тәрбиесі еңбектеріне педагогикалық талдау.

Бірінші бөлімге қорытынды

2 А. С. Макаренко шығармалары негізінде оқушыларды тәрбиелеудің бағдарламасын жасау

2. 1 А. С. Макаренконың педагогикалық мұрасын пайдаланудың маңызы.

2. 2 Зерттеу жұмысының мазмұны.

2. 3 Өткізілген зерттеу жұмыстарының қорытындысы.

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Зерттеудің көкейкестілігі. Тәуелсіз мамлекетіміздің құрылуы - қазақ халқының талай ғасырларға созылған ұлт-азаттық күресінің заңды нәтижесі. Қазіргі кезде халқымыздың даму тарихында мүлдем жаңа мазмұндағы саяси кезең басталды.

Тәуелсіздікк жеткізген жол даңғыл болған жоқ, ол ұлы белестерден, қиын-қыстау асулардан тұрды. Болашақ ұлттық мемлекеттің іргетасы осы тарихи кезеңдерде қаланған болатын, сондықтан да азаттық жолындағы қасиеттері де қасіретті күресте еңбегі ерен азаматтарымыздың артына қалдырған мол мұрасымен тарихын зерттеу қазіргі таңда зор маңызға ие болып отыр. «Біз бүгінгі бейбіт тірлігіміз үшін, Қазақстан деп аталатын Республиканың жер бетінде барлығы үшін, тарихтың әр тұсында осы елді, осы жерді қорғаған қайсар жандардың аруағының алдында қашан да қарыздармыз», - деп Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаев айтқандай, біздің алдымызда «бабаларының игі дәстүрін сақтайтын», «күллі әлемге әйгілі әрі сыйлы өз елінің азаматтары» болатын ұрпақ тәрбиелеу міндеттері жатыр.

Ата-бабамыздың тәрбиеге өте үлкен жауапкершілікпен қарағаны баршамызға аян. Өткен тарихымызға көз жүгіртіп қарасақ, қазақ халқындағы небір шешен, ақын, жыршы, зергер, сәулетші, қара қылды қақ жарған билер мен қазылардың атадан балаға мирас болған тәлімін көреміз. Кез келген халықтың тәрбие беру ісінде өзіне тән ерекшеліктері болатыны секілді, қазақ халқында да, сан ғасырлар бойы жас ұрпақты имандылық пен ізгілікке, адалдық пен әділеттілікке, қарапайымдылық пен мейірбандылыққа, ерлік пен батырлыққа тәрбиелеген ғұлама ғалымдары, шешендері мен билері, батырлары мен ақын-жыраулары болғаны баршаға мәлім.

Оқушыларға тәрбие беруде Ресейдің классик-педагогтары К. Д. Ушинский, А. С. Макаренко, В. А. Сухомлинский үлкен үлес қосты. Олар өз еңбектерінде тәрбиенің маңызды идеяларын қарастырып, бағыттарын көрсетті.

А. С. Макаренк тамаша психолог ретінде бала психологиясын, оның Жан дүниесін жақсы түсіне білді. Ол педагогикалық психологияның, оның ішінде тәрбие психологиясы мен ұстаз психологиясының мәселелерін Жан-жақты талдады. Әсіресе, оның ерекше мән берген мәселелері балалардың борыш және намыс, ерік-қайрат, мінез-құлық және саналы тәртіпті тәрбиелеу мәселелері.

Зерттеу барысында ғылыми әдебиеттерді, оқу-әдістемелік құралдарды жан-жақты талдау, А. С. Макаренко шығармалары негізінде оқушылардың тәрбиесінде А. С. Макаренконың педагогикалық мұрасын пайдалану мәселесінің жете зерттелмегендігін көрсетті.

Демек, А. С. Макаренко шығармалары негізінде тәрбие ісінде педагогикалық мұрасын пайдалану қажеттілігі мен оның теориялық тұрғыдан жүйелі зерттелмеуі арасында; А. С. Макаренко шығармалары негізінде тәрбие ісінде педагогикалық мұрасын пайдалану мүмкіндіктері мен оларды мектепте жеткіліксіз падалану арасында; оларды мектеп практикасында кең көлемде пайдалану қажеттігі мен арнайы жасалған ғылыми-әдістемелік нұсқаулардың жоқтығы арасында қарама-қайшылық анық байқалады. Осы міндеттердің тиімді жолдарын іздестіру біздің зерттеу проблемамызды айқындауға және тақырыпты « Оқушылардың тәрбиесінде А. С. Макаренконың педагогикалық мұрасын пайдалану » деп таңдауымызға негіз болды.

Зерттеудің нысаны - оқушылардың тәрбиесі.

Зерттеудің пәні - Оқушылардың тәрбиесінде А. С. Макаренконың педагогикалық мұрасын пайдалану үдерісі.

Зерттеудің мақсаты - Оқушылардың тәрбиесінде А. С. Макаренконың педагогикалық мұрасын пайдалану теориялық тұрғыда негіздеу және оның мазмұны мен әдістемесін жасау.

Зерттеудің ғылыми болжамы - егер, оқушыларға тәрбие берудің теориялық негіздері айқындалса, А. С. Макаренко шығармаларындағы идеялары және олардың тәрбие берудегі мүмкіндіктері анықталса және оны жүзеге асырудың әдлістемесі жасалып, оқу-тәрбие үдерісіне жүйелі, бірізділікпен ендірілсе, онда тәрбие беруге мүмкіндіктер туындайды, өйткені, бұның бәрі, біріншіден, оқушылардың тәрбиелік мазмұндағы шығармаларға аялы көзқарасы мен қызығушылығын арттырады, екіншіден, сана-сезімін, адами қасиеттерін қалыптастырады.

Зерттеудің міндеттері:

Оқушылардың тәрбиесінде А. С. Макаренконың педагогикалық мұрасын пайдалану теориялық негіздерін айқындау;
Оқушылардың тәрбиесінде А. С. Макаренконың педагогикалық мұрасын пайдалану мүмкіндіктерін анықтау;
Оқушылардың тәрбиесінде А. С. Макаренконың педагогикалық мұрасын пайдалану бағдарламасын жасау және оны тәжірибелік-эксперимент жүзінде практикаға ендіру.

Зерттеудің әдістері: зерттеу проблемасы бойынша ғылыми әдебиеттерге (тарихи, философиялық, филологиялық, әлеуметтану, психологиялық, педагогикалық), оқу-тәрбие үдерісі құжаттарына талдау жасау, бақылау, әңгімелесу, сауалнамалар жүргізу, озық тәжірибелерді зерделеу, эксперимент жүргізу, алынған нәтижелерді өңдеу.

Зерттеудің негізгі базасы:

Дипломдық жұмыстың құрылымы. Жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімі мен қосымшадан тұрады.

Кіріспе бөлімінде зерттеудің көкейкестілігі, мақсаты, нысны, пәні, міндеттері, болжамы, әдіснамалық негіздері, әдістері мен негізгі кезеңдері беріледі, ғылыми жаңалығы, практикалық мәне мазмұндалады.

« А. С. Макаренко шығармалары негізінде оқушыларды тәрбиелеудің теориялық негіздері » атты бірінші бөлімінде оқушыларға тәрбие берудің теориялық негіздері айқындалып, А. С. Макаренко шығармашылығындағы педагогикалық идеялары және оның оқушылардың тәрбиелеудегі мүмкіндіктері анықталды.

« А. С. Макаренко шығармалары негізінде оқушыларды тәрбиелеудің әдістемесі » атты екінші бөлімінде А. С. Макаренко шығармалары негізінде оқушыларды тәрбиелеудің мазмұны, формалары мен әдістері, әдістемесі беріледі; эксперимент жұмысын анықтау, қалыптастыру, бақылау кезеңдеріндегі білім деңгейлерінің кесіндісі, нәтижесі мазмұндалады.

Қорытынды бөлімде зерттеудің негізгі нәтижелері, тұжырымдар мен ғылыми-әдістемелік ұсыныстар беріледі.

1 А. С. Макаренко шығармалары негізінде оқушыларды тәрбиелеудің теориялық негіздері

1. 1 Тәрбиенің теориялық-әдіснамалық негізі.

Ғаламдық жаһандану жағдайындағы жаңа қоғамда орын алған iрi экономикалық өзгерiстер мен технологиялық жетiстiктер - қоғам дамуының қозғаушы күшi болып табылатын бiлiм жүйесiне орасан ықпалын тигiзiп отыр. Әлемдiк қауымдастықтың бiртұтас бiлiм кеңiстiгiн қалыптастыруға бағытталған ортақ мүддеге барынша әрекеттенуi - жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтарды бойына сiңiрген саналы да парасатты тұлғаны тәрбиелеу қажеттiгiн алға тартып отыр.

Егемендi елiмiзде соңғы жылдар тiзбегiнде жүргiзiлiп келе жатқан бiлiм реформасына қатысты түбегейлі бетбұрыстар, атап айтқанда әлемде дамыған мемлекеттердегі білім саясатының негізгі көрсеткіші болып саналатын 12 жылдық білім беру жүйесіне ену қарқыны - қоғамдық ортадағы адамдардың ерекше пiкiрлерi мен көзқарастарын қалыптастыруға негiз болды. Көптеген өнеркәсiп орындарының жаңа технологиялық қондырғылармен қайта жабдықталуы - бiлiм сапасының жаңа деңгейге көтерiлуiне өзгеше талап қойды. Аса қарқынды белең ала бастаған аталмыш құбылыстарға мемлекет тарапынан терең талдаунамалар жасалып, ортақ проблеманы бұқара халықпен бiрлесе отырып атқару мәселелерi жолға қойылуда.

Ел Президентiнiң сөйлеген сөзінде: “. . Барлық дүние мектептен басталады. Сондықтан әлемдік стандартқа сай жалпы орта білім беретін жүйеге көшіп, педагогтардың кәсіби деңгейі мен жаңа оқулықтар мен біліми технологиялардың сапасын арттыруымыз қажет. . ”, - деп, атай келе “Қазақстан - 2030” бағдарламасында: “ . . . бiздiң жас мемлекетiмiз өсiп-жетiлiп кемелденедi. Бiздiң балаларымыз бен немерелерiмiз онымен бiрге ер жетедi. Олар өз заманының жауапты да жiгерлi, бiлiм өресi биiк, денсаулығы мықты өкiлдерi болмақ. Олар бабаларының игi дәстүрлерiн сақтай отырып, қазiргi заманғы нарықтық экономика жағдайында жұмыс iстеуге даяр болады . . . ”, - делінген.

Замана жетiстiктерi негiзiнде жас ұрпаққа сапалы бiлiм берудi мақсат еткен көпшiлiк қауым, халық педагогикасының асыл мұралары негiзiнде саналы тәрбие берудi әрқашан жадынан тыс қалдырған емес. Соңғы жылдары өткiзiлiп жатқан ғылыми-практикалық конференциялар мен зерттеуші ғалымдардың нәтижелерiнде этнопедагогика мұралары назарға iлiніп, оны ұрпақ тәрбиесінде пайдаланудың қажеттілігі ұсынылуда.

Осы уақытқа дейiнгі тәрбие мәселесімен байланысты зерттелген еңбектерді төмендегiдей сараптама бойынша жіктедік:

- тәрбие теориясына қатысты еңбектер (Қоянбаев Ж. Б., Болдырев Н. И., Бержанов Қ., Мусин Ж., Мұхамбаева А. Х., Подласый И. П., Сейталиев К) ;

- қазақ этнопедагогикасындағы ұлттық тәрбие мәселелерi (Жарықбаев Қ. Б., Қалиев С. Қ., Әбiлова З. Ә., Сарыбеков Н. Қ., Ұзақбаева С. А., Наурызбай Ж. Ж., Қожахметова К. Ж., Жұматаева Е. Ө., Дүйсембiнова Р. Қ., Қабдыразақұлы Қ., Мұхамбетова С. К., Сәдуақасов Ә., Қоңыратбаева Т. Ә) ;

- ұлттық тәрбиенiң моделі мен терминологиясы жөнiнде (Бөлеев Қ., Беркімбаева Ш. К., Оразбекова К. А) ;

- оқушылар ұжымындағы тәрбие мәселелерi (Коротов В. М, Сабитова Г. В, Ходоровская З. А) ;

- ұйымдық тәрбиенiң теориялық аспектiлерi (Көпжасарова М. Д., Байназаров Р., Галузинский В. М., Падалко Т. В) ;

- оқушыларға сыныптан тыс тәрбие берудiң әдiстемелерi (Құнантаева К. Қ., Омаров Е. О., Садықова М. К) ;

- оқушылардың қоғамдық бiрлестiктерiндегi тәрбие жұмыстары (Иржанова Р. Д., Лебединский В. В., Абаева Н. Б., Мұқанова Б. Ы., Қасенов Е. Р) ;

- балалар ұйымдарының дамуы мен қалыптасуының тарихи-педагогикалық аспектілері (Алиева Л. В., Волохов А. В., Литвак Р. А., Искандирова Т. Н) ;

- халық педагогикасы материалдары негiзiнде оқушыларға ұлттық тәлiм-тәрбие беру (Төлеубекова Р. К., Қаплиева А. Қ., Садықова М. К., Сайдахметов Б. С., Байсарина С. С) ;

- жаһандану жағдайындағы балалар қозғалысының даму тенденциясы және социокинетикалық ғылыми бағыт алғышарттары (Вульфов Б. З., Фришман И. И) ;

Еліміздің егемендік алуына байланысты соңғы жылдардағы педагогикалық зерттеу еңбектерінде ұлттық мәдениетке баса көңіл бөлу назарға алынды. Әсіресе, мектеп оқушыларына ұлттық тәрбие берудiң педагогикалық маңызы жөнiндегi мәселелерге көптеген ғалымдар өз еңбектерiн арнаған. Онда ұлттық тәлiм-тәрбиенiң генезизi ғылыми-методологиялық тұрғыда сарапталынып, өз ретiнде мектептегi оқу-тәрбие жұмыстарына ендiру қажеттiлiктерi ұсынылған. Аталған ғалымдардың еңбектерiн негізге ала отырып зерттеулер жүргiзген Төлеубекова Р. К., Иманбаева С. Т., Әбдiғаппарова У. М., Әбдiлдина С. Қ., Өтемұратова Б. С., Аманжолова А. А., Хасанова Ж. С., Жетпiсбаева К. Б., Сырымбетова Л. С., Қаплиева А. Қ., Қисымова А. Қ., Егенисова А. Қ., Арзымбетова Ш. Ж., Садықова М. К., Сайдахметов Б. С., Байсарина С. С., Сыдықов М. Е және басқа ғалымдардың еңбектерiнде ұлттық тәрбие мәселелерi жеке сала бойынша (экологиялық, эстетикалық, адамгершiлiк, патриоттық, экономикалық т. б) зерделенгенімен, оны оқушылар ұйымы арқылы ұйымдастырудың жүйелi әдiстемелерi толығынан айқындалмағанын аңғардық.

Бертін келе мектептегі тәрбие жұмысының өзекті саласы оқушылар ұжымы арасындағы тәрбие жұмыстарының “бірыңғай жалпыға ортақ тәрбие жүйесінің” дағдарысқа ұшырау себептері мен жаңа ғасыр жағдайындағы «социокинетика» ғылымының оқушылар ұйымының жұмыс мазмұнына түп қазық болатын идея, яғни жалпыадамзаттық құндылықтар мен ұлттық мәдениетке сүйенген халықтық-демократиялық принципке негізделген жаңа моделінің қажеттілігін туындатты.

Тәрбие - қоғамның негізгі қызметтерінің бірі, жеке адамды мақсатты, жүйелі қалыптастыру процесі, аға ұрпақтың тәжірибесін кейінгі буынға меңгертіп, олардың сана-сезімін, жағымды мінез-құлқын дамытушы. Ересек буын қоғамды тарихи өмірде жинақталған тәжірибені, білімді жас буынға тәрбие процесі арқылы береді.

Тәрбие материалдық игіліктерді өндіруге қабілетті, іскер адамдарды дайындауға бағытталуы қажет. Басты өндіруші күш - жеке тұлға. Адам жүйелі түрде күрделі қатынастарға араласып, қоғамдағы қалыптасқан идеяны, саяси және моральдық көзқарастарды, сенімдерді қоғамдағы адамдардық өмір сүру тәртібін меңгереді.

Педагогика баланы оқыту, тәрбиелеу тәжірибелерін қорытып, тәрбие және даму үшін қажетті жағдайларды анықтайды.

Тәрбие үрдісі .

Тәрбие үрдісі - бұл сыртқы мақсат, бағдарлы ықпал мен тұлғаның өзін-өзі тәрбиелеуін кірістіре жүргізілетін тұлға қалыптастыру, дамыту үрдісі.

Тәрбие үрдісі - көпфакторлы үрдіс . Ондағы көптеген объективті, субъективті факторлардың әрекеттері бұл үрдістің өте күрделі екенін байқатады. Субъективті факторлар тұлғаның ішкі қажеттіліктерін білдіріп, тұлға қалыптасып, өмір сүретін объективті жағдайларды білдіре отырып, тәрбие міндеттерін табыстиы шешуіне көмектеседі.

Тәрбие үрдісі ұзақ болып келеді. Ол өмір бойы созылады. К. Гельвеций былай деген: «Мен оқуды әлі жалғастырудамын, менің тәрбием әлі біткен жоқ. Ол қашан бітеді? Менің оған тек өлген соң мүмкіндігім болмайды. Менің бұл ғұмырым ұзақ тәрбиеден тұрады».

Тәрбие үрдісі - үзіліссіз болады . Мектептік тәрбие үрдісі - бұл тәрбиеші мен тәрбиеленушілердің өзара жүйелі, үздіксіз әрекеттену үрдісі.

Тәрбие үрдісі - комплекстік үрдіс , тәрбиелік жұмыстардың мақсаты, мазмұны, формалары мен әдістерінің бірлігін білдіреді. Жеке тұлғаны қалыптастыру кезінде бір қасиеттер екінші қасиеттердің дамуына ыңғайлы әсер етіп отырады.

Тәрбие үрдісі екіжақты сипатта болады . Олар тәрбиешіден тәрбиеленушіге (тікелей байланыс) және тәрбиеленушіден тәрбиешіге қарай (кері байланыс) .

Тәрбие үрдісінің бағыттарының негізіне мына идеялар жатады:

1. Тәрбие мақсаттарының шынайы болуы.

2. Үлкендер мен балалардың біріккен іс-әрекеті.

3. Өзін-өзі тану.

4. Тәрбиенің тұлғалық бағыты.

5. Өз еркіндігі.

6. Ұжымдық бағыты.

Тәрбие принциптері

Тәрбие үрдісінің принциптері - бұл тәрбие үрдісінің мазмұнына, әдістеріне, ұйымдастыру жолдарына қойылатын негізгі талаптарды айғақтайтын жалпы бастау ережелері. Тәрбиеші оларды таңдамайды, басшылыққа алады, солардың талабы тұрғысынан күрделі, жалпы немесе дербес, нақты мәселелердің шешімін іздейді. Педагогикалық үрдістің жалпы принциптерінен нақты тәрбие принциптерінің өзгешелігі - тәрбие міндеттерін шешудегі педагогтар ұсынатын ортақ ережелер екендігінде жатыр. Мектеп өмірінде әр түрлі тәрбие принциптері қолданылады.

Тұлғалық бағыт принципі . Тәрбие үрдісінде тұлғалық бағыт принципі тәрбиеленушілердің жас ерекшеліктері мен даралығын, әсіресе жалпы және жеке адами қасиет-сапалары мен мүмкіндіктерін ескеру негізінде іске асырылады. Адами қасиет-сапалар мәні: тұлғаның өмірлік бағыт-бағдары, тіршілік жоспары, құндылықты бағамдары, қалыптасқан жандүниелік ұстамдары, іс-әрекеті мен мінезіндегі басымды сеп-түрткілер.
Тәрбиенің идеялылығы мен мақсатылылығы . Тәрбиенің алдына қоғам болашағына берік сенімі бар азаматтарды қалыптастыру міндеті қойылады. Кез-келген тәрбие жұмысының құндылығы оқушылар ұжымының идеялық өмірін байытумен, оқушылар санасын ғылыми білімінің дұрыстығына берік сендірумен, қоғамдық-саяси белсенділігін, жоғары моральдық және азаматтық сапаларын қалыптастырудағы ықпалымен бағаланады.

Тәрбиенің жеке тұлғалық және қоғамдық бағыттарының бірлігі принципі. Озат ойлы педагогтар тәрбиені «өсиет пен өнеге, сендіру және зорлау жәрдемімен адамдарды нәзік шақтан іс-әрекетке қосып, игерілген ережелерді тұрмыста қолдануға үйретуші қоғамдық құрылым» ретінде таныған. Бұл принцип бойынша педагогтың барша қызметі өсіп келе жатқан әулет тәрбиесін мемлекеттің тәрбиелік стратегиясына сәйкес орындауға және әлеуметтік үйлесімге келген тұлғаны қалыптастыруға бағытталуы тиіс.

Тәрбиенің бірмәнділігі . Тәрбие принциптері жалпыға бірдей ортақ ережелер ретінде бірмәнді болып келеді, олардың арасында біреуін бірінші кезекте орындау керекті немесе ертеңге қалдыра салуға болатын сияқты негізгі немесе қосалқы принциптері болмайды.

Тәрбиенің өмірмен, еңбекпен, қоғам құрылысының практикасымен байланыс принципі . Бұл принциптің мәні қоғамның экономикалық, әлеуметтік және рухани қатынастарын, өмір шындығының моралі және әсемділікке көзқарасын тәрбие ісінде қолдану болып табылады. Осы принципті жүзеге асыру оқушыларды өмірге, еңбекке, мамандықты саналы таңдауға толық дайындаудың шынайы алғышартын жасайды.

Өнеге-үлгіге арқа сүйеу принципінің талаптарының бәрі қарапайым болып келеді. Олар мыналар: педагогтар адамдағы жақсы қасиеттерді анықтауға міндетті, соларға сүйене отырып, әлі толық қалыптаспаған немесе кері бағыттағы қасиеттерді үнемі дамытып, оларды қажетті деңгей мен Жан-жақты үйлесімге жеткізуі қажет.

Ұжымда және ұжым арқылы тәрбиелеу . Бұл тәрбие жұмысының жетекші принциптерінің бірі. Педагогика ғылымы балалар мен жас өспірімдердің топтық және ұжымдық өмірін, олардың тұлғасының рухани байлығының, әлеуметтік белсенділік пен жауапкершілік сезімі қалыптасуының міндетті шарты деп қарайды. А. С. Макаренко ұжымды адамның біртұтас түрлі сапалары жаттығып, қалыптасатын гимнастика залы, сондықтан тәрбие жүйесі «ұжым болып» ұйымдастырылған педагогикалық іс-әрекет процесін басқаларынан жоғары қояды - деп көрсетті.

Тәрбие гуманизациясы принципі . Бұл принциптің талаптары:

- тәрбиеленуші тұлғасынақарау;

- оның құқықтары мен тәуелсіздігін сыйлау;

- тәрбиеленушіге саналы ойластырылған талаптар қою;

- қойылған талапты орындаудан бас тартқан кезде де оның ұстанымын құрметтеу;

- адамның өзімен-өзі болу құқығын қолдау;

- тәрбиеленушінің санасына тәрбиенің нақты мақсатын жеткізу;

- қажетті сапалардың қиналыссыз, зорлықсыз қалыптасуы;

- тұлғаның қадір-қасиетін төмендететін дене және басқа да жазалаудан бас тарту;

- тұлғаның нанымдарына қандай да бір себептермен қайшы келетін қасиеттерді қалыптастырудан аулақ болу құқығын мойындау.

Тәрбиенің оқушылардың жас және дербес ерекшеліктеріне сәйкестігі. Бұл принципті жүзеге асырпу оқушылар іс-әрекетінің мазмұны мен мүмкіндіктеріне сәйкес болуын талап етеді. Әрбір бала-өзінше ерекше бір бітім. Сондықтан олардың әрқайсысына тәрбие беру оқушы бойындағы қажеттілік пен қызығушылыққа сүйеніп, оны қанағаттандыратын және оқушының тәртібі мен іс-әрекетінің негізі болатын жаңа қажеттіліктер мен қызығушылықтарды туғызатын түрлер мен тәсілдерді таба білгенде ғана мүмкін болады.

Міндет - бұл мақсатқа жету жолдарындағы бір саты, орындалуы қажет нәтиженің бір бөлігі, осы бөлік өзінің іс-әрекеттік бітімін таппаса, жалпы нәтиже де жоқ.

Дүниетаным - тәрбиенің маңызды міндеттерінің бірі. Дүниетаным - адамның табиғат пен әлеуметтік орта, қарым-қатынас, іс-әрекетінің бағыты туралы көзқарастары. Дүниеге көзқарас ғылым негізінде дүниенің даму заңдылықтарын танып білу.

Ақыл-ой тәрбиесі - оқушылардың ойлау қабілетін, дүниеге ғылыми көзқарасын қалыптастыру, ғылыми білім жүйесін меңгерту. Ақыл-ой тәрбиесінің басты міндеттері: оқушыларды табиғат және қоғам жайындағы ғылыми білімдермен қаруландыру; ойлау қабілеттерін жетілдіру арқылы (абстракттілі, ой операциялары талдау, синтез, салыстыру, жинақтау, саралау, т. б. ) таным іс-әрекетін (іскерлік, дағды, бақылау, жазып алу, өзін-өзі бақылау, т. б. ) дамытып, ғылыми көзқарасын қалыптастыру.

Адамгершілік тәрбиесінің міндеттері : гуманизм, адалдық, батылдық, төзімділікті қалыптастыру; адамға сүйіспеншілік, құрмет, қайырымдылық сезімін дамыту; оқушыларды өз міндетіне, өзгенің мүддесіне байыпты қарауға үйрету; өз Отанын сүюге, ұлттар достығын құрметтеуге тәрбиелеу;

Еңбек тәрбиесінің негізгі міндеттері :

а) оқушыларды іскерлікке, еңбек дағдысына үйрету;

ө) оқушыларды халық шаруашылығының басты салаларымен, еңбек түрлерімен таныстырып, мамандық таңдауға тәрбиелеу;

б) озық еңбек дәстүріне тәрбиелеу.

Эстетикалық тәрбие міндеттері :

• бейнелеу өнері (кескіндеме, графика, мүсін) көркемөнер шығармашылығы (көркем өдебиет, музыка, театр, кино) арқылы баланың сезімдері мен талғамдарын дамытып, сұлулық туралы ұғымдарын қалыптастыру

• эстетикалық құралдарды пайдалануға дағдыландыру.

• әсемдікке үлесін қосуға тәрбиелеу.

Дене тәрбиесі міндеттері : оқушылар ағзасын дамыту; жастарды еңбекке, Отанды қорғауға даярлау, төзімділікке, батылдыққа, ептілікке, іскерлікке, тәрбиелеу.

Тәрбиенің әдістері.

Тәрбие әдісі (гректің «методос» - жол деген сөз) - бұл мектеп тәжірибесінде тәрбиеге қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін пайдаланылатын жол, тәсілдер - тәрбиелеу саласына, еркіне, сезіміне, іс-әрекетіне әсер ету шаралары.

Тәрбие тәсілі - жалпы әдістің бөлігі, жеке дара әрекет, нақты іс. Тәсілдер - бұл тәрбиешінің қойылған мақсатқа тез жету үшін тәрбиеленушімен бірге салатын соқпақ жолы.

Тәрбие құрал-жабдығы - бұл қолданымдағы тәсіл емес, бірақ әлі әдістікке жете қоймаған шара.

Герцен атындағы Санкт-Петербург мемлекеттік педагогикалық институтының ғалымдары (Т. Е. Конникова, Г. И. Щукина) жасаған тәрбие әдістерін жіктеу 3 топқа бөлінеді.

Бірінші топ - тәрбиеленушілердің іс-әрекеттеріндегі, қарым-қатынасындағы. Мінез-құлқындағы жағымды тәжірибені қалыптасытыру әдістері: талап, қоғамдық пікір, үйрету, жаттықтыру, арнайы тәрбиелік ситуация.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.