Уақытқа тәуелді қатарлар
І.Кіріспе
ІІ.Негізгі бөлім.
1.Динамикалық қатарлар
2.Динамикалық қатарларды талдау
3.Динамикалық қатардың деңгейлері көрсеткіш есебі
ІІІ.Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
ІІ.Негізгі бөлім.
1.Динамикалық қатарлар
2.Динамикалық қатарларды талдау
3.Динамикалық қатардың деңгейлері көрсеткіш есебі
ІІІ.Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Динамикалық қатардың мәні- қоғамдық өмірдің экономикалық, саяси және мәдени құбылыстарының даму заңдылығын айқындауда және зерттеуде. Уақыттағы құбылыстың өзгерісін сипаттайтын статистикалық мәліметтер динамикалық қатарлар деп аталады. Уақытқа байланысты қоғамдық құбылыстар үнемі өзгеріп отырады. Осы процестерді зерттеу үшін динамикалық қатарларды құрады.
Динамикалық қатарларды талдау кезінде маусымдық ауытқуды анықтаудың маңызы өте зор. Динамикалық қатарлардың деңгейі жыл ішінде қайталанып отыратын өзгерістерге байланысты артып немесе кеміп отырады. Бұл өзгерістер жыл мезгілінің ауысуы, ауа райының өзгеруі сияқты табиғи факторларға байланысты болады. Мұны маусымдық ауытқу деп атайды. Біржылдың мәліметтері бойынша дамудың негізгі бағытын айқындау қиын. Сондықтан маусымдық ауытқуларды бірнеше жылдың мәліметтері бойынша есептейді, әдетте 3 жылдың мәліметтер алынады.Маусымдық ауытқуды зерттеу үшін маусымдық индексті есептейді. Маусымдық индекс әртүрлі әдіспен есептеледі; ол бәрінен бұрын динамикалық қатардың жалпы тенденциясының сипатына байланысты болады.
Динамикалық қатарларды талдау кезінде маусымдық ауытқуды анықтаудың маңызы өте зор. Динамикалық қатарлардың деңгейі жыл ішінде қайталанып отыратын өзгерістерге байланысты артып немесе кеміп отырады. Бұл өзгерістер жыл мезгілінің ауысуы, ауа райының өзгеруі сияқты табиғи факторларға байланысты болады. Мұны маусымдық ауытқу деп атайды. Біржылдың мәліметтері бойынша дамудың негізгі бағытын айқындау қиын. Сондықтан маусымдық ауытқуларды бірнеше жылдың мәліметтері бойынша есептейді, әдетте 3 жылдың мәліметтер алынады.Маусымдық ауытқуды зерттеу үшін маусымдық индексті есептейді. Маусымдық индекс әртүрлі әдіспен есептеледі; ол бәрінен бұрын динамикалық қатардың жалпы тенденциясының сипатына байланысты болады.
1. Чубенко А.Б., Бабич П.Н., Лапач С. Н.- “Применения современных статических методов в практике клинических исследований”
2. Лобоцкая Н. Л. – “Основы высшей математики”
3. Ахметқазиев А.А Кельтенова Р.Т Математикалық статистика –Алматы 200 ж
4. Бөлешов М.Ә-Медициналық статистика –Алматы 2010ж
5. http://uib.ucoz.com/Sostav/16.html
2. Лобоцкая Н. Л. – “Основы высшей математики”
3. Ахметқазиев А.А Кельтенова Р.Т Математикалық статистика –Алматы 200 ж
4. Бөлешов М.Ә-Медициналық статистика –Алматы 2010ж
5. http://uib.ucoz.com/Sostav/16.html
Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтика Академиясы
Медициналық биофизика, информатика және математика кафедрасы
Реферат
Тақырыбы: Уақытқа тәуелді қатарлар
Орындаған: Қазыхан А.
Тобы: 302-Б-МПД
Қабылдаған: Байділдаева А.
Шымкент 2016 ж
Жоспары:
І.Кіріспе
ІІ.Негізгі бөлім.
1.Динамикалық қатарлар
2.Динамикалық қатарларды талдау
3.Динамикалық қатардың деңгейлері көрсеткіш есебі
ІІІ.Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Кіріспе
Динамикалық қатардың мәні- қоғамдық өмірдің экономикалық, саяси және
мәдени құбылыстарының даму заңдылығын айқындауда және зерттеуде. Уақыттағы
құбылыстың өзгерісін сипаттайтын статистикалық мәліметтер динамикалық
қатарлар деп аталады. Уақытқа байланысты қоғамдық құбылыстар үнемі өзгеріп
отырады. Осы процестерді зерттеу үшін динамикалық қатарларды құрады.
Динамикалық қатарларды талдау кезінде маусымдық ауытқуды анықтаудың
маңызы өте зор. Динамикалық қатарлардың деңгейі жыл ішінде қайталанып
отыратын өзгерістерге байланысты артып немесе кеміп отырады. Бұл өзгерістер
жыл мезгілінің ауысуы, ауа райының өзгеруі сияқты табиғи факторларға
байланысты болады. Мұны маусымдық ауытқу деп атайды. Біржылдың мәліметтері
бойынша дамудың негізгі бағытын айқындау қиын. Сондықтан маусымдық
ауытқуларды бірнеше жылдың мәліметтері бойынша есептейді, әдетте 3 жылдың
мәліметтер алынады.Маусымдық ауытқуды зерттеу үшін маусымдық индексті
есептейді. Маусымдық индекс әртүрлі әдіспен есептеледі; ол бәрінен бұрын
динамикалық қатардың жалпы тенденциясының сипатына байланысты болады.
Динамикалық қатарлар
Динамикалық қатарлар деп - уақытқа байланысты құбылыстардың өзгеруін
сипаттайтын көрсеткіштердің уақыт бойынша орналасқан қатарын айтады.
Динамикалық қатарлар негізгі екі элементтен тұрады:
уақыт көрсеткіштері – t және қатарлардың деңгейі – У.
Уақыт көрсеткіштері арқылы күн, ай, тоқсан, жыл сияқты уақыт
мезгілдері көрсетіледі.
Қатар деңгейі деп құбылыстың шамасын сипаттайтын көрсеткіштің белгілі
бір уақыттағы сандық мәнін айтады.
Уақыт көрсеткіштеріне байланысты динамикалық қатарлар мезеттік және
интервалды болып бөлінеді.
Мезеттік қатарда қатардың деңгейі құбылысты белгілі бір уақыт
мезгіліне байланысты сипаттайды. Мысалы: оқу жылының басындағы студенттер
саны, жыл аяғындағы жұмысшылар саны және т.б.
Интервалды қатарда қатардың деңгейі құбылысты белгілі бір уақыт
аралығына байланысты сипаттайды.
Зерттелетін көрсеткіштерге байланысты динамикалық қатарлардың мынадай
түрлері болады:
1. Абсолютті шамалардың қатарлары;
2. қатысты шамалардың қатарлары;
3. орташа шамалардың қатарлары.
Динамикалық қатарларды зерттеу арқылы мынадай міндеттер шешіледі:
1. зерттелетін құбылыстардың уақытқа байланысты өзгеруі сипатталады;
2. зерттелетін құбылыстардың динамикасына статистикалық көрсеткіштер
жүйесі арқылы талдау жүргізіледі;
3. динамиканың негізгі даму бағыты (тренд) айқындалады;
4. маусымдық ауытқулар зерттеледі;
Динамикалық қатарлар абсолюттік, қатысты және орта шамалар қатарларына
бөлінеді. Уақыт белгісі бойынша абсолюттік шамалардың динамикалық қатарлары
мезетті және интервалды болып бөлінеді.
Белгілі бір уақыт аралығында қоғамдық құбылыстың даму деңгейін
сипаттайтын динамикалық қатарлар интервалды деп аталады.
Динамиканың әр қатары 2 элементтен тұрады:
1) уақыт немесе мезет кезеңі
2) қатар деңгейі.
Динамиканың көрсеткіштер жүйесіне:
• абсолюттік өсім;
• өсу деңгейі;
• өсім деңгейі;
• 1 процент өсімнің абсолюттік мәні;
• өсімнің орта жылдық деңгейі.
Абсолюттік өсім - қатардың алдыңғы (базисті) және кейінгі
деңгейінің арасындағы әртүрлілік.
; т - тізбекті
; баз- базисті
Орташа абсолюттік өсім:
; т - тізбекті
; баз- базисті
Өсу қарқыны (Өқ)- динамикалық қатардың деңгейлерінің қатынасы, ол
коэффициентпен және пайызбен көрсетіледі:
Өқ ; Өқ ;
Өсім қарқыны 2 тәсілмен анықталады:
А) абсолюттік өсімнің алдыңғы деңгейге қатынасы: Өсім қ;
немесе базисті: Өсім қ;
б) өсу деңгейі мен бірліктің арасындағы әртүрлілігі ретінде: Өсім
ққ-1 немесе өсу деңгейі мен 100% арасындағы әртүрлілік Өсім
ққ-100%.
1% өсімнің абсолюттік мәні (А1%) абсолюттік өсімнің тізбектісінің өсім
деңгейі тізбектісіне қатынасына тең: А1%=;
Бір процент өсімнің орташа абсолюттік мәні келесі формуламен есептеледі:
А1%=;
Өсудің ортажылдық деңгейі мына формуламен есептеледі:
А) өсудің тізбекті коэффициентінен орташа геометриялық: қ= ;
Б) соңғы және алдыңғы деңгейлердің қатынасы: қ= ;
Өсімнің ортажылдық деңгейі келесі жолмен шығарылады:
___ __ ___ __
Өсім ққ-1; Өсім ққ-100%.
Динамикалық қатардың деңгейлері көрсеткіш есебі
Динамикалық қатардың деңгейлері көрсеткіш есебі әдісі бойынша,
территориясы бойынша, қамтылған объектінің кезеңінің жалғасуы бойынша,
есептеу бірлігі бойынша және басқа белгілері бойынша салыстырылуы керек.
Динамикалық қатардың салыстырымдылығы – зерттейтін жиынтықтың бірдей
құрамын алу үшін мәліметтерді есептеу әдісі.
Динамикалық қатарлардың тоғысуы – ескі және жаңа шекарада бір
құбылыстың динамикасын сипаттайтын 2 (немесе бірнеше) көрсеткіш
қатарларының бір қатарға бірігуі.
Динамикалық қатарларды бір негізге алып келу – уақыт ішіндегі бағыттың
салыстырмалы сипаттамасын және бірдей дамып келе жатқан құбылыстардың өсу
қарқындылығын алу болып табылады. Бұл әдіс өсудің базисті қарқындылығын
есептеуге, оларды салыстыруға және озу коэффициентін есептеуге алып
келеді.
Динамикалық қатарларды талдау
Динамикалық қатарларды талдау уақыт ішіндегі зерттелетін көрсеткіштің
өзгеру деңгейінің заңдылығын және тенденциясын бекітеді. Бірақта деңгейлері
әртүрлі өзгерістерге ұшырайтын динамикалық қатарларды да жиі кездестіруге
болады және ол құбылыстың дамуының жалпы тенденциясы туралы ғана айтуға
болады.
Динамикалық қатарлардағы негізгі тенденцияны анықтайтын бірнеше әдістер
бар:
• интервалды (кезеңді) үлкейту әдісі
• орташаның сырғымалы әдісі
• динамикалық қатарды талдамалы теңестіру.
Орташаның сырғымалы әдісі. Бұл әдістің мәні ірі интервалдарда белгілі
бір кезең ішінде абсолюттік мәліметтерді орташа орташа арифметикалықпен
ауыстыруда. Орташаның шамасы сырғанау әдісі арқылы есептеледі, демек
қабылданған бірінші деңгейдің сырғу кезеңін ақырын жойып, екінші деңгейді
қосу.
Талдамалы теңестіру әдісі уақыт ішіндегі динамикалық қатардың деңгейі
өзгеруінің жалпы тенденциясын көрсететін сандық модельді береді. Бұл
жағдайда нақты деңгейлер қисықты анықтау негізінде есептелінген деңгеймен
алмастырылады. Ол уақыт ішіндегі зерттелетін көрсеткіштің өзгеруінің жалпы
тенденциясын көрсетеді.
Талдамалы теңестіру әдісі түзуді теңестіру көмегімен жүргізіледі:
-теориялық деңгей;
- түзудің параметрлері;
- уақыт көрсеткіші (күндер, айлар, жылдар)
Маусымдық құбылмалылық деп динамикалық қатардың ішіндегі тұрақты жылдың
ішіндегі құбылмалылықты айтады, олар ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Медициналық биофизика, информатика және математика кафедрасы
Реферат
Тақырыбы: Уақытқа тәуелді қатарлар
Орындаған: Қазыхан А.
Тобы: 302-Б-МПД
Қабылдаған: Байділдаева А.
Шымкент 2016 ж
Жоспары:
І.Кіріспе
ІІ.Негізгі бөлім.
1.Динамикалық қатарлар
2.Динамикалық қатарларды талдау
3.Динамикалық қатардың деңгейлері көрсеткіш есебі
ІІІ.Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Кіріспе
Динамикалық қатардың мәні- қоғамдық өмірдің экономикалық, саяси және
мәдени құбылыстарының даму заңдылығын айқындауда және зерттеуде. Уақыттағы
құбылыстың өзгерісін сипаттайтын статистикалық мәліметтер динамикалық
қатарлар деп аталады. Уақытқа байланысты қоғамдық құбылыстар үнемі өзгеріп
отырады. Осы процестерді зерттеу үшін динамикалық қатарларды құрады.
Динамикалық қатарларды талдау кезінде маусымдық ауытқуды анықтаудың
маңызы өте зор. Динамикалық қатарлардың деңгейі жыл ішінде қайталанып
отыратын өзгерістерге байланысты артып немесе кеміп отырады. Бұл өзгерістер
жыл мезгілінің ауысуы, ауа райының өзгеруі сияқты табиғи факторларға
байланысты болады. Мұны маусымдық ауытқу деп атайды. Біржылдың мәліметтері
бойынша дамудың негізгі бағытын айқындау қиын. Сондықтан маусымдық
ауытқуларды бірнеше жылдың мәліметтері бойынша есептейді, әдетте 3 жылдың
мәліметтер алынады.Маусымдық ауытқуды зерттеу үшін маусымдық индексті
есептейді. Маусымдық индекс әртүрлі әдіспен есептеледі; ол бәрінен бұрын
динамикалық қатардың жалпы тенденциясының сипатына байланысты болады.
Динамикалық қатарлар
Динамикалық қатарлар деп - уақытқа байланысты құбылыстардың өзгеруін
сипаттайтын көрсеткіштердің уақыт бойынша орналасқан қатарын айтады.
Динамикалық қатарлар негізгі екі элементтен тұрады:
уақыт көрсеткіштері – t және қатарлардың деңгейі – У.
Уақыт көрсеткіштері арқылы күн, ай, тоқсан, жыл сияқты уақыт
мезгілдері көрсетіледі.
Қатар деңгейі деп құбылыстың шамасын сипаттайтын көрсеткіштің белгілі
бір уақыттағы сандық мәнін айтады.
Уақыт көрсеткіштеріне байланысты динамикалық қатарлар мезеттік және
интервалды болып бөлінеді.
Мезеттік қатарда қатардың деңгейі құбылысты белгілі бір уақыт
мезгіліне байланысты сипаттайды. Мысалы: оқу жылының басындағы студенттер
саны, жыл аяғындағы жұмысшылар саны және т.б.
Интервалды қатарда қатардың деңгейі құбылысты белгілі бір уақыт
аралығына байланысты сипаттайды.
Зерттелетін көрсеткіштерге байланысты динамикалық қатарлардың мынадай
түрлері болады:
1. Абсолютті шамалардың қатарлары;
2. қатысты шамалардың қатарлары;
3. орташа шамалардың қатарлары.
Динамикалық қатарларды зерттеу арқылы мынадай міндеттер шешіледі:
1. зерттелетін құбылыстардың уақытқа байланысты өзгеруі сипатталады;
2. зерттелетін құбылыстардың динамикасына статистикалық көрсеткіштер
жүйесі арқылы талдау жүргізіледі;
3. динамиканың негізгі даму бағыты (тренд) айқындалады;
4. маусымдық ауытқулар зерттеледі;
Динамикалық қатарлар абсолюттік, қатысты және орта шамалар қатарларына
бөлінеді. Уақыт белгісі бойынша абсолюттік шамалардың динамикалық қатарлары
мезетті және интервалды болып бөлінеді.
Белгілі бір уақыт аралығында қоғамдық құбылыстың даму деңгейін
сипаттайтын динамикалық қатарлар интервалды деп аталады.
Динамиканың әр қатары 2 элементтен тұрады:
1) уақыт немесе мезет кезеңі
2) қатар деңгейі.
Динамиканың көрсеткіштер жүйесіне:
• абсолюттік өсім;
• өсу деңгейі;
• өсім деңгейі;
• 1 процент өсімнің абсолюттік мәні;
• өсімнің орта жылдық деңгейі.
Абсолюттік өсім - қатардың алдыңғы (базисті) және кейінгі
деңгейінің арасындағы әртүрлілік.
; т - тізбекті
; баз- базисті
Орташа абсолюттік өсім:
; т - тізбекті
; баз- базисті
Өсу қарқыны (Өқ)- динамикалық қатардың деңгейлерінің қатынасы, ол
коэффициентпен және пайызбен көрсетіледі:
Өқ ; Өқ ;
Өсім қарқыны 2 тәсілмен анықталады:
А) абсолюттік өсімнің алдыңғы деңгейге қатынасы: Өсім қ;
немесе базисті: Өсім қ;
б) өсу деңгейі мен бірліктің арасындағы әртүрлілігі ретінде: Өсім
ққ-1 немесе өсу деңгейі мен 100% арасындағы әртүрлілік Өсім
ққ-100%.
1% өсімнің абсолюттік мәні (А1%) абсолюттік өсімнің тізбектісінің өсім
деңгейі тізбектісіне қатынасына тең: А1%=;
Бір процент өсімнің орташа абсолюттік мәні келесі формуламен есептеледі:
А1%=;
Өсудің ортажылдық деңгейі мына формуламен есептеледі:
А) өсудің тізбекті коэффициентінен орташа геометриялық: қ= ;
Б) соңғы және алдыңғы деңгейлердің қатынасы: қ= ;
Өсімнің ортажылдық деңгейі келесі жолмен шығарылады:
___ __ ___ __
Өсім ққ-1; Өсім ққ-100%.
Динамикалық қатардың деңгейлері көрсеткіш есебі
Динамикалық қатардың деңгейлері көрсеткіш есебі әдісі бойынша,
территориясы бойынша, қамтылған объектінің кезеңінің жалғасуы бойынша,
есептеу бірлігі бойынша және басқа белгілері бойынша салыстырылуы керек.
Динамикалық қатардың салыстырымдылығы – зерттейтін жиынтықтың бірдей
құрамын алу үшін мәліметтерді есептеу әдісі.
Динамикалық қатарлардың тоғысуы – ескі және жаңа шекарада бір
құбылыстың динамикасын сипаттайтын 2 (немесе бірнеше) көрсеткіш
қатарларының бір қатарға бірігуі.
Динамикалық қатарларды бір негізге алып келу – уақыт ішіндегі бағыттың
салыстырмалы сипаттамасын және бірдей дамып келе жатқан құбылыстардың өсу
қарқындылығын алу болып табылады. Бұл әдіс өсудің базисті қарқындылығын
есептеуге, оларды салыстыруға және озу коэффициентін есептеуге алып
келеді.
Динамикалық қатарларды талдау
Динамикалық қатарларды талдау уақыт ішіндегі зерттелетін көрсеткіштің
өзгеру деңгейінің заңдылығын және тенденциясын бекітеді. Бірақта деңгейлері
әртүрлі өзгерістерге ұшырайтын динамикалық қатарларды да жиі кездестіруге
болады және ол құбылыстың дамуының жалпы тенденциясы туралы ғана айтуға
болады.
Динамикалық қатарлардағы негізгі тенденцияны анықтайтын бірнеше әдістер
бар:
• интервалды (кезеңді) үлкейту әдісі
• орташаның сырғымалы әдісі
• динамикалық қатарды талдамалы теңестіру.
Орташаның сырғымалы әдісі. Бұл әдістің мәні ірі интервалдарда белгілі
бір кезең ішінде абсолюттік мәліметтерді орташа орташа арифметикалықпен
ауыстыруда. Орташаның шамасы сырғанау әдісі арқылы есептеледі, демек
қабылданған бірінші деңгейдің сырғу кезеңін ақырын жойып, екінші деңгейді
қосу.
Талдамалы теңестіру әдісі уақыт ішіндегі динамикалық қатардың деңгейі
өзгеруінің жалпы тенденциясын көрсететін сандық модельді береді. Бұл
жағдайда нақты деңгейлер қисықты анықтау негізінде есептелінген деңгеймен
алмастырылады. Ол уақыт ішіндегі зерттелетін көрсеткіштің өзгеруінің жалпы
тенденциясын көрсетеді.
Талдамалы теңестіру әдісі түзуді теңестіру көмегімен жүргізіледі:
-теориялық деңгей;
- түзудің параметрлері;
- уақыт көрсеткіші (күндер, айлар, жылдар)
Маусымдық құбылмалылық деп динамикалық қатардың ішіндегі тұрақты жылдың
ішіндегі құбылмалылықты айтады, олар ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz