Ас қорытылудың биохимиялық реттелу негіздері: асқазан-ішек жолының гормондары

І.Кіріспе
ІІ.Негізгі бөлім
1. Ас қорытылудың биохимиялық реттелу механизмдері
2. Сілекей мен қарын безі қызметінің реттелуі
3. Гормондар. Асқазан ішек жолының гормондары
4. Гастрин, секретин,
ІІІ.Қорытынды
ІV.Пайдаланған әдебиеттер

Ас қорыту жүйесі ( гр. systema digestoria; гр.systema — бүтін, байланысқан, жүйе; лат.digestoria — асқорыту) - адам мен жануарлар организмдеріндегі асты (азықты) қабылдау, өңдеу, қорыту, сіңіру және жын қалдығын сыртқы ортаға шығару қызметтерін атқаратын мүшелердің жүйесі. Асқорыту жүйесі түтік тәрізді мүшелерден және ас қорыту бездерінентұрады. Филогенездік және онтогенездік тұрғыдан асқорыту жүйесін төрт бөлімге бөледі: бас бөлімді — ауызжұтқыншақ (аран), алдыңғы бөлімді - өңеш пен қарын (асқазан), ортаңғы бөлімді — ащы ішектер (он екі елі ішек, аш ішек, мықын ішек) мен ірі асқорыту бездері (ұйқы безі, бауыр), артқы бөлімді - жуан ішектер (бүйен, тоқ ішек, тік ішек) құрайды.

1. А.Ж Сейтембетова Биохимия Мәскеу 2014
2. Т.С Сейтембетов, Б.И Төлеуов, А.Ж Сейтембетова
Биологиялық химия Алматы 2010
3. Ғаламтор желісі Google.ru
Yandex.ru

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Білім алушының өзіндік жұмысы

Мамандығы: Стоматология
Курс:2
Тақырыбы: Ас қорытылудың биохимиялық реттелу негіздері: асқазан-ішек жолының гормондары
Орындау түрі: Мәнжазба

Жоспар:
І.Кіріспе
ІІ.Негізгі бөлім
1. Ас қорытылудың биохимиялық реттелу механизмдері
2. Сілекей мен қарын безі қызметінің реттелуі
3. Гормондар. Асқазан ішек жолының гормондары
4. Гастрин, секретин,
ІІІ.Қорытынды
ІV.Пайдаланған әдебиеттер

I.Кіріспе
Ас қорыту жүйесі ( гр. systema digestoria; гр.systema -- бүтін, байланысқан, жүйе; лат.digestoria -- асқорыту) - адам мен жануарлар организмдеріндегі асты (азықты) қабылдау, өңдеу, қорыту, сіңіру және жын қалдығын сыртқы ортаға шығару қызметтерін атқаратын мүшелердің жүйесі. Асқорыту жүйесі түтік тәрізді мүшелерден және ас қорыту бездерінентұрады. Филогенездік және онтогенездік тұрғыдан асқорыту жүйесін төрт бөлімге бөледі: бас бөлімді -- ауызжұтқыншақ (аран), алдыңғы бөлімді - өңеш пен қарын (асқазан), ортаңғы бөлімді -- ащы ішектер (он екі елі ішек, аш ішек, мықын ішек) мен ірі асқорыту бездері (ұйқы безі, бауыр), артқы бөлімді - жуан ішектер (бүйен, тоқ ішек, тік ішек) құрайды. Негізгі бөлімАс қорытудың реттелуіСілекей бездерінің қызметінің реттелуі.Ас ауызға түскеннен кейін бірнеше секундтан соң, сілекей шығару күшейе бастайды. Сілекейдің бөлінуі рефлекторлы түрде жүйке жүйесінің қатысуымен жүреді. Шайнау барысында ас ауыз қуысындағы тілде, ұртта, еріннің ішкі жағында орналасқан рецепторларды тітіркендіреді. Соның нәтижесінде пайда болған қозу тіл-жұтқыншақ пен бет жүйкелерінің афференттік талшықтары арқылы сопақша мидағы сілекей шығару орталығына келеді. Бұл жерге келген қозу талданып, талқыланып жауап қозу туады. Ол эфференттік жүйкелер арқылы сілекей бездеріне барады да, сілекей шығару рефлексі іске қосылады.Сілекей тамақты көргенде, оның исін сезгенде, астың атын айтып әңгімелегенде де бөлінеді. Бұл И.П.Павлов анықтағандай сілекейдің шартты түрде бөлінуі. Бұл рефлекс бұрын көрген, жеген, исін сезген тамақты пайдаланғанда пайда болады.Қарын бездерінің қызметінің реттелуі. Қарын сөлінің өндірілуінде 3 кезең байқалады: 1) күрделі рефлекторлы; 2) қарындық; 3) ішектік. Бірінші кезең ас қарынға түсер алдындағы шартты және шартсыз тітіркендіргіштердің нәтижесінде пайда болады. Екінші кезең ас қоймалжыңының түйірлері мен қорытылудан пайда болған заттардың қарын қабырғасын тітіркендіруіне байланысты туады.Қарын бездерінің қызметін қарын қабырғасында түзілетін гастрин мен гастрон гормондары реттейді. Гастрин қанға сіңіп гуморальды жолмен қарын бездерін қоздырады. Гастрин пайда болғанда тұз қышқылының өндірілуі тежеледі. Ал гастрон қарын бездерінің қызметін тежейді. 3 кезең (ішектік) қанға қоздырғыш гормон энтерогастриннің сіңуінен бесталады, ал энтреогастрон оны тежейді.Ішектегі астың қорытылуын реттейтін ең жоғары орталық - мидың гипоталамус бөлігі. Оның хеморецепторларын аш қан тітіркендіреді. Бұл орталықтың қызметінің бұзылуы тойымсыздықты тудырады.Гормондар (гр.hormao -- қоздырамын, қозғаймын) -- эндокринді бездер немесе эндокриндік қызметке қабілетті жекеленген жасушалар бөлетін тым белсенді органикалық биологиялық заттар. Аталмыш бездер мен жасушалардың шығару өзектері болмағандықтан, олар өздері бөлетін гормондарын организмнің ішкі сұйық ортасына (ұлпа сұйығы,қан, лимфа ) бөліп шығарады. Гормондар -- өзінің химиялық табиғатына байланысты: стероидты гормондарға (жыныс гормондары, бұйрекұсті безі қыртысты заты гормоны), протеиндік және пептидтік гормондарға (гипофиз, қалқанша без, қалқаншамаңы безі, ұйқы безі, бұйрекүсті безінің бозғылт затының гормондары), ал нысандарға әсер ету қызметіне қарай: бірыңғай салалы ет құрылымдары мен бездерге салыстырмалы қысқа мерзім ішінде әсер ететін кинетикалық гормондарға (окситоцин, вазопрессин, адреналин, норадреналин), организмдегі зат алмасу процестерін реттейтін метабоддық гормондарға және жасушалар, ұлпалар мен мүшелердің өсуі мен жетілуін бақылайтын морфогенетикалық гормондарға (соматропты гормонфолликулды жандандырушы гормон, эстрогендер, тестостерон) бөлінеді. Гормондар - ішкі секреция бездерінен бөлінетін ұлпалар мен мүшелерге әсер ететін биологиялык белсенді заттар. Гормондардың барлығы ағзалық заттар, себебі, олардың біреуі нәруыздан, екіншісі аминқышкылдарынан, үшіншісі майтектес заттардан құралған. Гормондар ішкі секреция бездерінен бөлініп, қан, лимфа ұлпа сұйықтығы арқылы басқа мүшелерге жеткізіледі. Ішкі секреция бездерінің қызметін реттейтін орталық - аралық мидағы гипоталамус. Оны көру төмпешікасты бөлімі деп те атайды. Гипоталамус пен гипофиздің қызметі бірімен-бірі тығыз байланысып, гипоталамустен гипофиздік жүйе құралады. Жүйке ұлпасынан бөлінетін гормондар - нейрогормондар деп аталады. Олар қан құрамының тұрақтылығын және зат алмасудың қажетті деңгейін қамтамасыз етеді. Осы арқылы ағза қызметінің әрі рефлекстік, әрі гуморальдық реттелуі жүзеге асады. Қызметі - Зат алмасу қарқындылығын өзертеді; Ағзаның тіршілік ету ортасына бейімделушілігі арттырады Өсу мен көбеюді реттейді Физиологиялық үдерістерді күшейтеді немесе бәсеңдетеді Жасуша нысан - Гормон нысанада болатын нәруыз - рецептормен байланысады. Осы рецепторлар гормонның деңгейінің кішкене ғана ауытқуын сезіп, ішкі секреция бездеріне сигналдар жібереді, нәтижесінде олар өздерінің белсенділіктерін арттырады немесе бәсеңдетеді. Нәтижесінде гормонның мөлшері қалыпты жағдайға түседі.

Гастрин - гормон, қарынның кілегей қабықшаларының жасушаларында, ішқақпақшаның бөлігінің дағдылануы және асқазан түбі, ішекте табылған, сол сияқты бірқатар жануарлар гипофизінде. имиялық табиғатты, полипептид, 17 аминқышқыл қалдықтарынан тұрады. Десульфирленген және сульфирленген пішіндері бар. Олар бірдей биологиялық белсенділікке ие. Түрлі гастриндтер пептидтік тізбек құрайды, олар 34 және 13 аминқышқылдары. Гастрин асқорыту органдарының функциясын реттеуші. Асқазандағы тұз қышқылы бөлнеуіне, асқазандық секрециясын және ұйқы безі шырындарын бөлінуін күшейтеді. Өт шығарушы, асқазанның қозғалыс белсенділігін және ішегін, тонусын өзгертеді. Қарын қалтырысының созылуында қанды шығарады және адам химиялық тітіркендіргіштерге қозғалысын білдіреді, сол сияқты тітіркеніштер ықпалымен кезеген жүйкелерге түседі, және қанның химиялық факторлары. Гастриннің химиялық түзулері жүзеге асырылған.

Ішкі секреция бездері. Гормондар. Гипофиз. Эпифиз Ішкі секреция бездері немесе эндокриндік мүшелер жүйесі (гр. endon -- ішкі, сrino -- бөлемін) биологиялық белсенді заттар бөлетін мүшелерге жатады. Ішкі секреция бездерінің жасушаларын ұсақ қантамырлар мен лимфа қылтамырлары торлайды. Бұл бездерде бөлінетін сұйықтықты шығаратын өзек болмағандықтан, сұйыктық бірден қанға өтеді. Сондықтан мұндай бездерді ішкі секреция бездері деп атайды.
Ішкі секреция бездеріне жататындар: гипофиз, қалқанша без, қалқанша маңы безі, тимус, эпифиз, бүйрек үсті бездері және т. б. Ұйқыбез бен жыныс бездері -- аралас бездер. Олар әрі ішкі, әрі сыртқы секрециялық қызмет аткарады. Бұл бездерден бөлінетін заттар канға да және басқа мүшелерге де өтеді. Ішкі секреция бездерінен бөлінетін сұйықтықты гормондар дейді.
Гормондар (гр. һоrmae -- қоздырамын, козғалыска келтіремін) -- ішкі секреция бездерінен бөлінетін ұлпалар мен мүшелерге әсер ететін биологиялық белсенді заттар. Гормондардың барлығы ағзалық заттар, себебі, олардың біреуі нәруыздан, екіншісі аминқышкылдарынан, үшіншісі май тектес заттардан құралған. Гормондар ішкі секреция бездерінен бөлінін, қан, лимфа, ұлпа сұйыктығы арқылы басқа мүшелерге жеткізіледі. ішкі секреция бездерінің қызметін реттейтін орталық -- аралық дағы гипоталамус (гр. һуро -- асты, төменгі жағы, tаlаmое -- бөлме). Оны көру төмпешік асты бөлімі деп те атайды. Гипоталамус пен гипофиздің қызметі бірімен-бірі тығыз байланысып, гипоталамустен гипофиздік жүйе құралады. Жүйке ұлпасынан бөлінетін гормондар -- нейрогор-явтт аталады. Олар қан құрамының тұрақтылығын және зат
Ішкі секреция бездерінен бөлінетін гормондар және олардың адам ағзасына әсері
Гормондар Бөлетін бездер Ағзаға әсері
Тироксин Қалқанша безі Негізінен зат алмасу каркындылығын арттырады
Паратгормон Қалканшамаңы безі Кальций және фосфор алмасуын реттейді
Инсулин Ұйкыбездің аралды бөлігі Бұлшық ет және басқа жасушалардың глюкозаны пайдалануын арттырады, қанның құрамындағы канттың мөлшерін азайтады, гликогеннің қорын арттырады, глюкозаның алмасуына әсер етеді
Глюкагон -- - Бауырдағы гликогеннің канда глюкозаға айналуына әсер етеді
Адреналин Бүйрек үсті бездің без заты Симпатикалык жүйкелердің әсерін арттырады, бауыр мен бұлшық еттердегі гликогеннің ыдырауына әсер етеді
Норадреналин -- - Қантамырларын тарылтады
Өсу гормоны (соматропты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.