Балалардың диареясы

Жоспар
Кіріспе

1 Клиникалық жіктелуі
2 Ротавирусты инфекцияның жіктелуі
3 Диареяның сараланған диагностикасы
4. Регидратация

Дизентериядан және өзге жіті диареялық инфекциялардан кейін (сальмонеллезден басқа) реконвалесценттерді ауруханадан шығару толық клиникалық сауығудан соң жүргізіледі.
Дизентерияның және өзге жіті диареялық инфекциялардың (несептік және Proreus, Citrobacter, Enterobacter типті және т. б. шартты-патогенді қоздырушылардан болғандардан басқа) реконвалесценттерін бір ретті бактериологиялық тексеру ауруханадан шығарғаннан кейін жеті күнтізбелік күн ішінде, бірақ антибиотикті терапия аяқталған соң екі күннен ерте емес, амбулаториялық жағдайда жүргізіледі.
Диспансерлік бақылау бір айдың ішінде жүргізіледі, бір ай өткенде бір реттік бактериологиялық тексеру қажет.
Дәрігерге бару еселігі клиникалық көрсеткіштер бойынша анықталады.
Диспансерлік бақылау тұрғылықты мекенжайы бойынша ЖТД/педиатрмен немесе жұқпалы аурулар кабинетінің дәрігерімен жүзеге асырылады.
Аурудың қайталануы немесе зертханалық зерттеудің оң нәтижесі кезінде дизентериямен ауырған тұлғалар емдеуден қайта өтеді. Емдеу аяқталғаннан кейін, бұл тұлғалар үш айдың ішінде ай сайын зертханалық зерттеуден өтеді. Бактерия тасушылығы үш айдан аса жалғасатын тұлғалар дизентерияның созылмалы түрімен ауыратындар сияқты емделеді.
Созылмалы дизентериясы бар тұлғалар бір жыл ішінде диспансерлі қаралуда болады. Бұл тұлғаларға бактериологиялық тексеру мен дәрігер-инфекцианистің қарауы ай сайын жүргізіледі.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Анықтамасы
Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау
Әлеуметтік Даму Министрлігі
2015 жылғы 30 қарашадағы
№ 18 хаттамасымен бекітілген

Диарея әдеттегідей, 24 сағат ішінде кемінде үш рет өзгеше сұйық және сулы нәжістің экскрециясы болып көрінеді.
Нәрестенің диареясы, егер балада дәреттің өзгеруі бар болса, оның массасының ұлғаюы және оның сұйық сипаты болса (нәжістегі судың көп болуы) жіктеледі.

Хаттаманың атауы: Балалардың диареясы

Хаттаманың коды: А09

ХАЖ-10 коды (кодтары):
А00 - Тырысқақ
А02 - Өзге сальмонеллезді инфекциялар
А03 - Шигеллез
А04 - Өзге бактериологиялық ішек инфекциялары
А05 - Өзге бактериологиялық тамақтан уланулар
А05.0 - Стафилококкты тамақтан улану
А05.2 - Clostridium perfringens [Clostridium welchii] болған тамақтан улану. Некротикалық энтерит Pig-bel
А05.3 - Vibrio parahaemolyticus болған тамақтан улану
А05.4 - Bacillus cereus болған тамақтан улану
А05.8 - Өзге анықталған бактериологиялық тамақтан уланулар
А05.9 - Анықталмаған бактериологиялық тамақтан уланулар
А08 - Вирусты және өзге анықталған ішек инфекциялары
А09 - Диарея және болжамды инфекциялы текті гастроэнтерит
К59.1 - Функциялық диарея

Хаттамада қолданылатын қысқартулар:
ІҚЖ - ішек-қарын жолдары
БЖАЫЖ - балала жасындағылардың ауруларын ықпалдастыра жүргізу
ИТШ - инфекциялық-токсикалық шок
ИФТ - иммуноферментті талдау
ОРҚ - оральды регидратациялық құралдар
ЖІИ - жіті ішек инфекциялары
ЖБЖ - жіті бүйрек функциясының жеткiлiксiздiгi
ҚОБ - қауіп-қатердің ортақ белгілері
ГУС - гемолитикалық уремиялық синдром
ЖМП - жаңа мұздатылған плазма

Хаттаманы дайындау мерзімі: 2015 жыл.

Пациенттердің санаты: диареясы бар балалар.

Хаттаманы пайдаланушылар: бала инфекционисті, жалпы тәжірибе дәрігері, педиатр, анестезиолог-реаниматолог, жедел медициналық көмек дәрігері, фельдшер.

Жіктемесі

Клиникалық жіктелуі: [1,2]

БЖАЫЖ бойынша диареяның жіктелуі (0-ден 5 жасқа дейінгі балалар):
Балаларда аурудың ауырлығы бойынша (БЖАЫЖ) [1,2]:
-ауыр сусыздану;
-шамалы сусыздану;
-сусыздану жоқ.
0-ден 2 айға дейінгі балаларда диареяның ұзақтығы бойынша (БЖАЫЖ):
-ауыр ұзаққа созылған диарея (диарея 14 күн және одан аса жалғасады).
2 айдан 5 жасқа дейінгі балаларда диареяның ұзақтығы бойынша (БЖАЫЖ):
-ауыр ұзаққа созылған диарея (диарея 14 күн және одан аса жалғасады және сусыздану бар);
-ұзаққа созылған диарея (диарея 14 күн және одан аса жалғасады және суыздану жоқ).

Дәретте қанның болуы бойынша: дизентерия.
ІҚЖ зақымдану топикасы бойынша [3]:
-гастрит;
-энтерит;
-энтероколит;
-колит;
-гастроэнтерит;
-гастроэнтероколит.

Науқастың ауырлығы бойынша:
-жеңіл;
-орташа ауыр;
-ауыр форма.

Этиологиясы бойынша:
-бактериальды инфекциялар: шигеллёз, сальмонеллёз, эшерихиоз, УПФ болған ЖІИ, іш сүзегі, паратиф, иерсиниоз, тырысқақ;
-вирусты инфекциялар: ротавирусты гастроэнтерит, аденовирусты, норлоквирусты, энтеровирусты, реовирусты инфекциялар және т. б.;
-ішек инвазиялары: амебиаз, лямблиоз, аскаридоз және басқа гельминтоздар.

Аурудың ағымы бойынша:
-жіті (1 айға дейін);
-ұзақ созылған (1 - 3 ай);
-созылмалы (3 айдан жоғары).

Сальмонеллездің жіктелуі: [3,4]
Ағымның нұсқалары:
Типті:
-гастроинтестинальды (гастрит, энтерит, гастроэнтерит, гастроэнтероколит, энтероколит, колит)
-сүзек тәрізді
-септикалық

Ауырлығы бойынша: жеңіл, орташа ауыр, ауыр.
Аурудың ағымы бойынша: жіті (1 айға дейін), ұзақ созылған (1 - 3 ай), созылмалы (3 айдан жоғары).
Типтік емес:
-өшіп кеткен
-субклиникалық
-сальмонелла бактерияларын тасушы (тұрақты, транзиттік, реконвалесцентті).

Шигеллездің жіктелуі: [3,4]
Ағымның нұсқалары:
Типті: жеңіл, орташа ауыр, ауыр форма: а) уланудың басымдылығымен, б) колит синдромының басымдылығымен, в) аралас форма.
Аурудың ағымы бойынша: жіті (1 айға дейін), ұзақ созылған (1 - 3 ай), созылмалы (3 айдан жоғары) - 1. Қайталанбалы. 2. Үздіксіз.
Типтік емес:
-өшіп кеткен
-субклиникалық
-диспепсиялық
-гипертоксикалық
-шигелл бактерия тасушы

Эшерихиоздардың жіктелуі: [3,4]
Этиология бойынша: энтеропатогенді, энтероинвазивті, энтеротоксигенді, энтерогеморрагиялық ішек таяқшалары
Клиникалық нысаны бойынша:
-типті гастроэнтерит, энтерит, энтероколит
-типтік емес: өшіп кеткен, абортивті, гипертоксикалық
Ауырлығы бойынша: жеңіл, орташа ауыр, ауыр.
Аурудың ағымы бойынша: жіті (1 айға дейін), жітілі (1 - 1,5 ай), ұзақ созылған (3 айға дейін).

Ішек иерсиниозының жіктелуі: [3,4]
Таралуы бойынша:
-оқшауланған;
-таралған (септикалық).
Нысаны бойынша:
-типті: ішек-қарын, жалған аппендикулярлы, иерсиниозды гепатит, түйінді эритема, буынды;
-типтік емес: өшіп кеткен, субклиникалық, қас қаққанша;
Үрдістің ауырлығы бойынша: жеңіл, орташа ауыр, ауыр.
Аурудың ағымы бойынша: жіті, асқынулармен және қайталанулармен.
Асқынулардың сипаты бойынша: дисбактериоз, пневмония, отит, миокардит, остеомиелит және т. б. Микст-инфекция.

Тырысқақтың жіктелуі: [3,4]
Нысаны бойынша:
-типті;
-типтік емес: гипертоксикалық, құрғақ, геморрагиялық, өшіп кеткен, субклиникалық.
Үрдістің ауырлығы бойынша:
-жеңіл;
-орташа ауыр: I дәрежелі дегидратация;
-ауыр: II дәрежелі дегидратация, III дәрежелі дегидратация.
Ағымы бойынша: жіті, қас қаққанша.
Асқынулардың сипаты бойынша: жіті бүйрек функциясы жеткіліксіздігі, бас миының ісінуі, сал болдыртын илеус, пневмония, ішек дисбактериозы.

Ротавирусты инфекцияның жіктелуі: [3,4]
Түрі бойынша:
-типті гастроэнтерит, гастрит, энтерит;
-типтік емес: өшіп кеткен, субклиникалық.
Ауырлығы бойынша: жеңіл, орташа ауыр, ауыр.
Ағымы бойынша: жіті, ұзаққа созылған, асқынулармен микст-инфекция.

Шартты-патогенді ішек инфекциясының жіктелуі: [3,4]
Таралуы бойынша:
-оқшауланған;
-таралған (септикалық).
Түрі бойынша:
-типті гастроэнтерит, гастрит, энтерит, энтероколит;
-типтік емес: өшіп кеткен, симптомсыз, гипертоксикалық.
Үрдістің ауырлығы бойынша: жеңіл, орташа ауыр, ауыр.
Аурудың ағымы бойынша: жіті, ұзаққа созылған, созылмалы.
Асқынулардың сипаты бойынша: ішек дисбактериозы, пневмония, отит және т. б. микст-инфекция.

Диагностика

Диагностикалық іс-шаралардың негізгі және қосымша тізімі:

Диареясы бар пациенттерге амбулаториялық деңгейде жүргізілетін негізгі (міндетті) диагностикалық тексерулер:
-копрологиялық зерттеу;
-дәреттерді бактериологиялық зерттеу.

Амбулаториялық деңгейде жүргізілетін қосымша диагностикалық тексерулер:
-қанның жалпы талдауы;
-несептің жалпы талдауы;
-қанның биохимиялық талдауы (глюкоза, креатинин, билирубин, АЛТ, АСТ, диастаза);
-нәжістегі ішек құрттар және қарапайымдар;
-ішек құрттарын қырып алу;
-дәретттерді вирусологиялық зерттеу;
-құрсақ қуысының УДЗ.

Жоспарлы госпитальдауға жіберудегі жүргізуге қажетті тексерудің минимальды тізімі: жүргізілмейді.

Стационарлық деңгейде жүргізілетін негізгі (міндетті) диагностикалық тексерулер (шұғыл жатқызу кезінде):
-қанның жалпы талдауы;
-несептің жалпы талдауы;
-копрологиялық зерттеу;
-дәреттерді бактериологиялық зерттеу;
-дәреттерді вирусологиялық зерттеу;
-нәжістегі ішек құрттар және қарапайымдар;
-ішек құрттарын қырып алу.

Стационарлық деңгейде жүргізілетін қосымша диагностикалық тексерулер (шұғыл жатқызу кезінде):
-қан сарысуында электролиттердің шоғырлануы;
-қанның биохимиялық талдауы: несепнәр, креатинин, қалдық азот, жалпы ақуыз;
-коагулограмма (ХНҚ, ПУ, фибриноген, РУ);
-газды құрамға қан;
-метгемоглобиннің мөлшеріне қанның талдауы;
-ерекше антигенді диагностикумдармен қанның БГАР (ТГАР, ИФТ);
-құсық массаларының бактериологиялық зерттеуі;
-қанның бактериологиялық зерттеуі;
-несептің бактериологиялық зерттеуі;
-тырысқақ вибрионды бөлу үшін үлкен дәретті бактериологиялық зерттеу;
-ЭКГ;
-іш қуысының УДЗ;
-кеуде қуысы ағзаларының рентгенографиясы;
-іш қуысы ағзаларының рентгенографиясы.

Жедел шұғыл жәрдем кезеңіндегі жүргізілетін диагностикалық іс-шаралар:
-аурудың шағымдары мен анамнезін, эпидемиологиялық анамнезін жинау;
-физикальды тексеру.

Диагностикалық белгілері:
шағымдар мен анамнез: [3,4,5,6]
-нәжістің сипаты (сұйық, сулы, күріш қайнатындысы үлгілі, жұтаң, патологиялық қоспалардың болуы);
-қызба;
-лоқсу, құсу;
-іш ауыруы;
-дәреттің жиілігі (тәулік ішінде 3 рет немесе одан аса);
-диареяның ұзақтығы 14 және одан аса күн (ұзаққа созылған диарея);
-бозарғанша жылау ұстамасы;
-түйілулер;
-жуырда антибиотиктермен немесе басқа препараттармен жүргізілген емдеу.

Эпидемиологиялық анамнез:
-сапасыз азық-түліктерді қолдану;
-ішек инфекцияларының жергілікті тарауы, соның ішінде басқа стационарларды болуы туралы хабарлау;
-отбасының немесе балалық ұжымның мүшелері ұқсас симптомдарға ие.

физикалды тексеру: [2,6,7]
-көтеріңкі тітіркенгіштігі, тежеулігі, мазасыздығы;
-естің бұзылуы (сопор, қатаңдануы, кома);
-құрысулардың болуы;
-үлкен еңбегінің түсіп кетуі, кернелуітомпаюы;
-желке бұлшық еттерінің ебдейсіздігі; үлкен еңбегінің түсіп кетуі, кернелуітомпаюы;
-желке бұлшықеттерінің ебдейсіздігі;
-қызба;
-шүңірейген көздер;
-шөлдеу немесе ішуден бас тарту;
-тері қабатының баяу тегістелуі;
-суық аяқ-қолдары, капиллярлы толудың уақыты 3 с. аса;
-тамыр соғысы әлсіз, жиі немесе тамыр соғысының болмауы;
-іштің кебуі;
-іш қуысында қолмен басып байқалатын тығыздалуы;
-гепатомегалия мен спленомегалия;
-тік ішектің айналуы;
-бөртпелер (пустула, геморрагилер, розеолалар, папулалар);
-тамақтанудың бұзылуы (БЭН);
-қол ұшында және табанның тұсында ісінулер;
-диурездің төмендеуі;
-алшақтық колиттің белгілері: шырышы, көгі бар, қан тамырлары білініп тұруымен, үлкен дәрет сипатын жоғалтатын ректальды түкірік жұтаң сұйық нәжіс, -тенезманың ауырғыш дефекациялары; ішті қолмен басқан кезде сигма тәрізді ішектің тарылуы мен ауыруы; анус иілгіштігі немесе үңіреуі; дефекацияға жалған шақырыстар.

№1-кесте. Эксикоз дәрежесін бағалау критерийлері
Белгілері
Эксикоз дәрежесі

I
II
III
дәрет
жиі емес
тәулігіне 10 ретке дейін, энтеритті
жиі, сулы
құсық
1-2 рет
қайталанған
дүркінді
жалпы күйі
орташа ауыр
орташа ауырдан ауырға дейін
ауыр
дене массасын жоғалту
5% дейін
6-9%
10% аса
шөлдеу
біркелкі
айқын көрінген
болмауы мүмкін
тіндердің тугоры
сақталған
төмендетілген
баяу тегістеледі
қабат өте баяу тегістеледі
шырышты қабықшасы
ылғалды
құрғақтау, сәл гиперемироватетілген
құрғақ, жарқын
үлкен еңбегі
қалыпты
аздап тартылуы
тартылған
көз алмасы
қалыпты
тартылады
тартылады
жүрек соғу дыбысы
қатты
сәл бәсеңдетілген
бәсеңдетілген
артериялық қысым
қалыпты немесе аздап көтерілен
систологиялық қалыпты, диастологиялық көтерілген
төмендетілген
цианоз
жоқ
қозу немесе ұйқышылдық,әлсіздік
летаргиялық немесе ессіз
ауруға реакция
көрінген
әлсіз
жоқ
дауыс
қалыпты
әлсіз
жиі афония
диурез
сақталған
төмендетілген
айтарлықтай төмендетілген
тыныс алу
қалыпты
біркелкі ентігу
улағыш
дене температурасы
қалыпты
жиі көтерілген
жиі нормадан төмен
тахикардия
жоқ
біркелкі
көрінген

Зертханалық зерттеулер [2, 3, 4, 5, 8, 9, 10]:

Қанның жалпы талдауы:
-гематокрит деңгейінің көтерілуі;
-таяқшалы ядролы солға жылжумен нейтрофильды сипатты лейкоцитоз, ЭШЖ жоғарлауы (бактериалды ішек инфекциясы кезінде);
-лейкоциттердің қалыпты көрсеткіштері немесе лимфоцитоздардан лейкопения (вирусты ішек инфекциясы кезінде).

Несептің жалпы талдауы: альбуминурия, цилиндрурия, микрогематурия (бүйректің улағыш зақымдануы нәтижесінде ЖІИ ауыр ағымы кезінде).

Қанның биохимиялық талдауы: креатинин деңгейінің жоғарлауы (ОПН кезінде), гипопротеинемия.

Қан сарысуында электролиттердің шоғырлануын анықтау - көрсеткіштердің төмендеуіжоғарылауы.
Ерекше антигенді диагностикумдармен қанның БГАР (ТГАР) - қайталанған реакция кезінде антиденелер титрлерінің 4 және одан аса ретке өсуі.

Дәретті ИФТ әдісімен вирустарға талдау - ротавирустердің, энтеровирустардың және т. б. антигендерін табу.

Копрограмма: шырыштың, лейкоциттердің, эритроциттердің, бейтарап майлардың болуы, гельминттердің және ең қарапайымдардың жұмыртқаларын табу.

Дәретті бактериологиялық зерттеу - патогендішартты патогенді флораның шығыстары.

Құсық массаларын немесе асқазанның жуып тазартатын суларын бактериологиялық зерттеу - патогендішартты патогенді флораның шығыстары.

Қанның және несептің бактериологиялық зерттеуі - патогендішартты патогенді флораның шығыстары.

Аспаптық зерттеулер:

Мамандардың кеңестері арналған көрсеткіштер:
-хирургтың кеңесі - аппендецитке, ішектің тарылуына, ішектің инвагинациясына күдік кезінде.
-педиатрдың кеңесі - ілеспелі соматикалық және тұқым қуалайтын аурулар кезінде.
-Гастроэнтерологтың кеңесі - ерекше емес жаралы колитке, лактазды жетіспеушілікке күдік кезінде.
-Нефрологтың кеңесі - ЖӨЖ күдік кезінде.
Дифференциалды диагноз

Диареяның сараланған диагностикасы:

№2-кесте Диареяның сараланған диагностикасы

Белгілер
Жұқпалы диарея
Жіті аппендицит
Функцияналды диарея
НЯК
Ішектер инвагинациясы
Анамнез
Науқаспен байланыс, зарарсыздандырылмаған суды қолдану
Ерекшеліктерсіз
Ерекшеліктерсіз
Ауырлату үрдісімен диареяның эпизодтары
Ерекшеліктерсіз
Аурудың басталуы
Жіті, біруақытта іштің ауыруы, диарея, безгек
Оң жақ жамбастың кемік басы тұсына ауыспалығымен эпигастрияда ауыру
Жіті
Жіті, жітілеу, диарея, безгек
Сәбидің терісінің сұрлануына дейін жылау
Дәрет
Шырышпен және қанмен тәулігіне 3 реттен аса сұйық
Ботқа тәрізді, сұйық үлкен дәретті, патологиялық қоспаларсыз, 3-4 ретке дейін, жиі іш қату
Ботқа тәрізді, қортылмаған, сары түсті, патологиялық қоспаларсыз
Жойқын, жиі, сұйық, қанмен (ет жуындысы)
Үлкен дәретте қан ("таңқурай" немесе "қарақатты тоңба") ауру басталғаннан 4-6 сағаттан кейін үлкен дәреттің қоспаларыңсыз
Іште ауыру
Толғақ тәрізді
Қатты, тұрақты жөтел кезінде күшейетін. Диарея тоқтаған кезде сақталады және күшейеді
Біркелкі
Әлсіз көрінген, төгілген
Қатты, тұрақты мерзімді сипатқа ие (мерзімділігі 5-30 минут)
Ішті тексеру
Жұмсақ, қампайған
Бұлшықеттің күш салуымен оң жақ жамбастың кемік басы тұсына аурушандық
Болмашы тегіс кебу
Қампайған, аурусыз
Қампайған, құрсақ қуысында тығыздалу, жұмсақ-иілімді, біркелкі жылжымалы
Құсық
Бірнеше рет болуы мүмкін
Кейде, аурудың басында, 1-2 рет
Лоқсу
Сипатты емес
Бірнеше рет болуы мүмкін
Сигма тәрізді ішектің тарылуы мен ауыруы
Тарылған, дистальды колит кезінде ауыртады
Жоқ
Жоқ
Белгіленбейді
Жоқ
Эндоскопия
Катаральды, катаральды-геморрогиялық колит
Қалыпты
Қалыпты
Өкпек ісіну, қансырау, фибриннің жұқа қонулары, эрозия, жаралар
Ректальды зерттеу көмегімен инвагинаттың басын ұстап көруге болады

№3-кесте Ішекті инфекциялардың сараланған-диагностикалық белгілері

Белгілер
Сальмонеллез
Шигеллез
Тырысқақ
Энтероуыттекті
эшерихиозы
Ішек иерсиниозы
Ротавирусты гастроэнтерит
Норволк-вирусты инфекция
Маусымдылығы
Жазғы-күзгі
Жазғы-күзгі
Көктемгі-жазғы
Жазғы
Қысқы-көктемгі
Күзгі-қысқы
Жыл ішінде
Дәрет
Жағымсыз иіспен сулы, жиі саз балдырлы түсті көгілдірі қоспасымен
Үлкен дәретсіз жұтаң, шырыштың және қанның қоспасымен - ректальды қақырық
Сулы, күріш қайнатындысы түсті, иіссіз, кейде шикі балықтың иісімен
Жойқын, қоспасыз сулы
Жойқын, сасыған, жиі шырыштың, қанның қоспасымен
Жойқын, сулы, көбікті, сарғылт түсті, қоспасыз
Сұйық жойқын емес, патологиялық қоспаларсыз
Іште ауыру
Біркелкі толғақ тәрізді, эпигастрияда немесе мезогастрияда, диареядан бұрын немесе онымен бір уақытта кетеді
Қатты, жалған шақырыстармен, іштің төменгі бөлігінде, сол жақ жамбастың кемік басы тұсында
Сипатты емес
Толғақ тәрізді, эпигастрияда
Қарқынды, кіндік айналасында немесе оң жақ жамбастың кемік басы тұсына
Сирек, эпигастрияда біркелкі көрінген, кіндіктің айналасында
Сыздаған, эпигастрияда, кіндіктің айналасында
Жүрек айну
+
+
-
+
+
+
+
Құсық
Бірнеше рет,
диареяның алдында болады
Гастроэнтеро-колиттық нұсқа кезінде болуы мүмкін (Shig.Sonnei)
Бірнеше рет,
диареядан кейін пайда болады
Қайталанған
Қайталанған
Бірнеше рет
+
Сигма тәрізді ішектің тарылуы мен ауыруы
Колитикалық нұсқа кезінде болуы мүмкін
Сипатты

Дегидрата ция
Біркелкі
Сипатты емес
Типті, айқын көрінген
Біркелкі
Біркелкі
Біркелкі
Біркелкі
Температу
ра
Көтерілген, 3-5 күн және одан аса
Көтерілген, 2-3 күн
Қалыпты,
гипотермия
1-2 күн
2-5 күн
1-2 күн
8-12 күн
Эндоскопия
Катаральды, катаральды-геморрагиялық колит
Шигеллез үшін типті өзгерістер

Гемограмма
Лейкоцитоз, нейтрофилез
Лейкоцитоз, нейтрофилез
Лейкоцитоз, нейтрофилез
Шамалы лейкоцитоз
Гиперлейкоцитоз, нейтрофилез
Лейкопения, лимфоцитоз
Лейкоцитоз, лимфопения

Емдеу тактикасы

Емдеу мақсаттары:
-сулы-электролитті балансты қалпына келтіру;
-дене температурасын нормалау;
-улану симптомдарын оқшаулау;
-дәретті нормалау;
-қоздырғыштың эрадикациясы (элиминациясы).

Емдеу тактикасы: [1 2, 3, 4, 5, 6, 7]

Дәрі-дәрмексіз емдеу:
Тәртібі - көрінген улану мен сұйықтықты жоғалту кезінде төсек тартып жату.
Диета - баланың жасына, оның тамақта ұнатуларына және аурудың басталғанына дейін тамақтану әдеттеріне байланысты.
Емшек еметін балаларды емшек сүтімен олардың қалауынша жиі және ұзақ емізген жөн.
Жасанды емізудегі балаларды оларға үйреншікті тамақтанумен тамақтандыру.
6 айдан бастап 2 жасқа дейінгі балаларға - № 16 үстел.
2 жастан бастап және одан үлкен жастағы балаларға - № 4 үстел.
Лактазды жетіспеушілігі бар балаларға төменлактозасыз қоспалар белгіленеді.

Дәрі-дәрмекпен емдеу:

1. Регидратация: А жоспары, Б жоспары мен В жоспары [1, 2, 6, 7]

А жоспары. Диареяны үй жағдайларында емдеу:
1. Анасына қосымша сұйықтықтарды беруге (бала қанша іше аласа сонша) ұсыңыздар:
-жиі емшеу беру және әрбір емізудің ұзақтығын арттыру.
-егер бала тек қана емшек емізуінде ғана болса, емшеу сүтінен басқа, қосымша АРҚ немесе таза су беру.
-Егер бала аралас немесе жасанды емізуде болса, келесі сұйықтықтарды кез келген үйлесуде беру: АРҚ ерітіндісі (Декстроза+Калий хлориді+Натрий хлориді+Натрий цитраты), сұйық тамақ (мысалы, сорпа, күріш қайнатындысы) немесе таза су.
Ананы АРҚ ерітіндісін дайындауға және беруге үйретіңіздер. Үй жағдайларында қолдану үшін анаға АРҚ екі қалтасын беріңіз. Анаға әдеттегі қабылдауға қосымша қанша сұйықтық беру қажет екендігін түсіндіріңіздер:
-2 жасқа дейін 50-100 мл әрбір сұйық дәреттен кейін
-2 жас және одан үлкен 100-200 мл әрбір сұйық дәреттен кейін.
Анаға кеңес беріңіз: балаға шынаяқтан кішкене жұтымдардан жиі ішуге беру; егер балада құсық болса, 10 минут тосып, содан кейін жалғастыру, бірақ ақырынырақ. Сұйықтықты қосымша беруді диарея аяқталмағанынша дейін беруді жалғастыру.
2. Емізуді жалғастыру.
3. Ана қандай жағдайларда медициналық мекемелерге қайта жүгіну қажет екендігін білу керек:
Егер балада төменде аталған кез келген белгілердің бірі пайда болса анаға баланы шұғыл түрде қайта ауруханаға жеткізуге кеңес беріңіздер:
-іше алмайды немесе емшек еме алмайды;
-баланың жағдайы нашарлайды;
-безгек пайда болды;
-баланың дәретінде қан бар немесе ол нашар ішеді.

Б жоспары. Біркелкі сорғытумен диареяны АРҚ көмегімен емдеу:
Қажетті АРҚ көлемін (мл) баланың массасын (кг) 75-ке көбейте отырып есептеуге болады.
Сұйықтықтың есептелген көлемімен 4 сағат ішінде ішкізу.
Егер бала АРҚ ерітіндісін ынтықпен ішсе және тағы сұраса, ұсынылған мөлшерден көп беруге болады. Баланың қалауынша емшекпен емізуді жалғастырған жөн. Жасанды емізудегі сәбилерге алғашқы 4 сағатта тамақтануды алып тастайды және оральды регидратацияны жүргізеді.
4 сағаттан кейін баланың жағдайын қайта қарап және гидратацияның ахуалын анықтаныз: егер біркелкі сорғытудың 2 немесе одан аса белгісі сақталса, Б жоспарын тағы 4 сағат жалғастырыңыз.
Амбулаториялық жағдайларда оральды регидратациядан нәтиже болмаған кезде науқасты стационарлық емделуге жолдайды.
Емделуді жалғастырудың тиісті жоспарын таңдап алыңыз. Баланы медициналық мекемеде емізе бастаныз. Егер ана медициналық мекемеде емделу аяқталғанға дейін қала алмаса, оған АРҚ ерітіндісін үйде қалай дайындау керек екендігін көрсетіңіздер. 4 күндік курсты аяқтау үшін үйде АРҚ қандай көлемін беру қажет екенін түсіндіріңіздер. Регидратацияны аяқтау үшін оны АРҚ қалталарының қажетті мөлшерімен жабдықтаныз. А жоспарында ұсынылатындай оған қосымша 2 қалта беріңіз. Үйде емдеудің 3 ережесін түсіндіріңіздер (А емдеу жоспарын қара).
Парентеральды регидратацияны және дезинтоксикацияны жүргізу үшін көрсетімдер:
-гиповолемиялық шок көрсеткіштерімен сорғытудың ауыр формалары;
-жұқпалы-улағыш шок;
-нейротоксикоз;
-сорғытудың ауыр формалары;
-эксикоздың (кез келген дәрежелі) ауыр уланумен үйлесуі;
-басылмайтын құсық;
-Б жоспары кезінде 8 сағат ішінде пероральды регидратацияның тиімсіздігі немесе біркелкі сорғытудың ауыр сорғытуға ауысуы.

В жоспары Ауыр асқынуы бар диареяны емдеу: [1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15]
Ауыр сырқаты бар балаға сұйықтықты ті егу:
12 айдан кем жастағы: алдымен 1 сағат ішінде 30 млкг егіңіз, кейін 5 сағат ішінде 70 млкг егіңіз;
12 айдан кем жастағы: алдымен 1 сағат ішінде 30 млкг егіңіз, кейін 5 сағат ішінде 70 млкг егіңіз;
Әрбір 15 - 30 минут сайын қайталаныз. Егер гидратацияның ахуалы жақсармаса, сұйықтықтарды тамшылап енгізу жылдамдығын арттырыңыз. Сондай-ақ, АРҚ ерітінділерін (шамамен 5млкгсағ.) бала іше алған сәттен бастап беріңіз: әдетте 3-4 сағ. кейін (сәбилер) немесе 1-2 сағ. (аса үлкен жастағы балалар).
Сәбидің жағдайын 6 сағаттан кейін, ал аса үлкен жастағы баланың жағдайын - 3 сағаттан кейін қайталап бағаланыз. Усыздану дәрежесін анықтаныз. Одан кейін емдеуді жалғастыру үшін тиісті жоспарды таңданыз (А, Б немесе В).

Бактерияға қарсы терапия.
Антибиотиктерді тағайындау үшін көрсетімдер:
-бактериальды диареялары бар науқастар: гастроэнтероколиттер, колиттер (шигеллез, сальмонеллез, энтеропатогенді, энтероинвазивті және -энтерогеморрагиялық эшерихиоз, УПФ-инфекциялар, иерсиниоз, кампилобактериез және белгіленбеген этиологияның ЖІИ);
-жасына тәуелсіз диареяның ауыр формасымен ауыратындар;
-орташа ауры формасы кезінде - 2 жасқа дейінгі балаларға (бактериальды ісінулерге жәненемесе безгекке сипатты қанның 3 күннен аса өзгерулері кезінде);
-ілеспелі ауруларымен, алғашқы немесе екінші иммун тапшылық жағдайымен және өзге бактериальды инфекциялармен (пневмония, ангина және т. б.) -науқастарда ЖІИ.

Антибиотиктерді егу тәсілдері:
-орташа ауыр формалары кезінде антибиотиктерді пероральды егеді;
-аурудың ауыр ағымы кезінде антибиотиктерді ішке қабылдауды парентеральды егумен үйлестірген жөн;
-препараттарды ауыз арқылы қабылдау мүмкін болмаған кезде, жиі лоқсу, көп ретті құсық кезінде оларды парентеральды егу пайдалы.

№3-кесте. Балаларда ЖІИ емдеуге арналған бактерияларға қарсы препараттардың мөлшерлері
Топ
Препараттың аты
Егу жолы
Тәулік мөлшері (еселігі)
Нитрофурандар
Фуразолидон
per os
8-10 мгкг (3-4)
Цефалоспориндер
Цефиксим
per os
8 мгкг (2)

Цефтриаксон
бі, ті
50-75 мгкг (1-2)

Цефотаксим
бі, ті
50-100 мгкг (3-4)

Цефепим
ті
50 мгкг (2-3)
Аминогликозидтер
Гентамицин
бі, ті
3-7 мгкг (2)

Амикацин
бі, кі
10-15 мгкг (2)
Аминопенициллиндер
Ампициллинсульбактам Сультамициллин
бі, ті
per os
25-50 мгкг (2)
Макролидтер
Азитромицин
per os
1 тәу.-10 мгкг, бұдан әрі 5 мгкг (1)
Сульфаниламидтер
Ко-тримаксозол
per os
Триметоприм бойынша 6-8 мгкг (2)
Хинолондар
Фторхинолондар
Налидикс қышқылы
per os
60 мгкг (3-4)

Норфлоксацин
per os
10-20 мгкг (2)
Карбапенемдер
Меропенем
бі, ті
30-60 гкг (3)

Бактерияға қарсы терапияның курсы аурудың ауырлығына, асқынулардың болуына және бактерия тасушының қалыптасуына байланысты. Курстың орташа ауыр түрлері кезінде 5 - 7 күнінен аспайды, ауыр жағдайларда 10 - 14 күнге дейін ұзарта алады.

Ферментотерапия:
Науқастың өміріне қауіп төңдіретін клиникалық симптомдарды (нейротоксикоз, II-III дәрежелі эксикозы бар токсикоз, ЖУЕ және т. б.) оқшаулағаннан кейін, диетаны кеңейту кезеңінде, сондай-ақ, ілеспелі гастроэнтерологиялық патологияның (гастродуоденит, ферментопатия және т. б.) бар болуы кезінде ферментті препараттар белгіленеді.
Жас мөлшерінде 10-14 күнге тамақтану уақытында полиферментті препараттарды белгілеудің артықшылығы бар:
-Панкреатин.

Симптоматикалық терапия.
Көрсеткіштер бойынша белгіленеді: антипиретиктер, спазмолитиктер, метаболиялық және электролитті бұзылулардың түзетулері жүргізіледі.
Ішектің динамикалық өткізбеушілігі даму қатері себебінен ішектің толқи жиырылуын (лоперамид) басатын препараттарды белгілеуден қашқақтау қажет.

Асқынған диареяны емдеу
1. Гиповолемиялық есеңгіреуді емдеу.
Тамақтанудың ауыр бұзылуысыз гиповолемиялық есеңгіреу кезінде:
Терапия В жоспарының шараларына сәйкес жүргізіледі, ауыр сусыздануы бар диареяны емдеу.
Гормональды терапия: преднизолон 2-5 мгкгтәулік, дексаметазон - 0,2-0,3 мгкгтәулік, гидрокортизон - 12,5 тәулігіне мгкг.

Тамақтанудың ауыр бұзылуларының үйлесуімен гиповолемиялық есеңгіреу кезінде:
1 сағат ішінде ті 15 млкг сұйықтығын егіндер.
Басында және әрбір 5-10 минут сайын тамырын және тыныс алу жиілігін санандар:
-егер жақсарудың белгілері бар болса (тамырдың және тыныс алудың жиілігі азаяды; одан әрі қолдаушы ті сұйықтықтарды егіндер (4-6 млкгсағат);
-егер ті регидратация уақытында баланың жағдайы нашарласа (тыныс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.