Балалардың диареясы

Анықтамасы

Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау
Әлеуметтік Даму Министрлігі
2015 жылғы «30» қарашадағы
№ 18 хаттамасымен бекітілген

Диарея әдеттегідей, 24 сағат ішінде кемінде үш рет өзгеше сұйық және сулы нәжістің экскрециясы болып көрінеді.
Нәрестенің диареясы, егер балада дәреттің өзгеруі бар болса, оның массасының ұлғаюы және оның сұйық сипаты болса (нәжістегі судың көп болуы) жіктеледі.

Хаттаманың атауы: Балалардың диареясы

Хаттаманың коды: А09

ХАЖ-10 коды (кодтары) :
А00 - Тырысқақ
А02 - Өзге сальмонеллезді инфекциялар
А03 - Шигеллез
А04 - Өзге бактериологиялық ішек инфекциялары
А05 - Өзге бактериологиялық тамақтан уланулар
А05. 0 - Стафилококкты тамақтан улану
А05. 2 - Clostridium perfringens [Clostridium welchii] болған тамақтан улану. Некротикалық энтерит Pig-bel
А05. 3 - Vibrio parahaemolyticus болған тамақтан улану
А05. 4 - Bacillus cereus болған тамақтан улану
А05. 8 - Өзге анықталған бактериологиялық тамақтан уланулар
А05. 9 - Анықталмаған бактериологиялық тамақтан уланулар
А08 - Вирусты және өзге анықталған ішек инфекциялары
А09 - Диарея және болжамды инфекциялы текті гастроэнтерит
К59. 1 - Функциялық диарея

Хаттамада қолданылатын қысқартулар:
ІҚЖ - ішек-қарын жолдары
БЖАЫЖ - балала жасындағылардың ауруларын ықпалдастыра жүргізу
ИТШ - инфекциялық-токсикалық шок
ИФТ - иммуноферментті талдау
ОРҚ - оральды регидратациялық құралдар
ЖІИ - жіті ішек инфекциялары
ЖБЖ - жіті бүйрек функциясының жеткiлiксiздiгi
ҚОБ - қауіп-қатердің ортақ белгілері
ГУС - гемолитикалық уремиялық синдром
ЖМП - жаңа мұздатылған плазма

Хаттаманы дайындау мерзімі: 2015 жыл.

Пациенттердің санаты: диареясы бар балалар.

Хаттаманы пайдаланушылар: бала инфекционисті, жалпы тәжірибе дәрігері, педиатр, анестезиолог-реаниматолог, жедел медициналық көмек дәрігері, фельдшер.

Жіктемесі

Клиникалық жіктелуі: [1, 2]

БЖАЫЖ бойынша диареяның жіктелуі (0-ден 5 жасқа дейінгі балалар) :
Балаларда аурудың ауырлығы бойынша (БЖАЫЖ) [1, 2] :
-ауыр сусыздану;
-шамалы сусыздану;
-сусыздану жоқ.
0-ден 2 айға дейінгі балаларда диареяның ұзақтығы бойынша (БЖАЫЖ) :
-ауыр ұзаққа созылған диарея (диарея 14 күн және одан аса жалғасады) .
2 айдан 5 жасқа дейінгі балаларда диареяның ұзақтығы бойынша (БЖАЫЖ) :
-ауыр ұзаққа созылған диарея (диарея 14 күн және одан аса жалғасады және сусыздану бар) ;
-ұ заққа созылған диарея (диарея 14 күн және одан аса жалғасады және суыздану жоқ) .

Дәретте қанның болуы бойынша: дизентерия.
ІҚЖ зақымдану топикасы бойынша [3] :
-гастрит;
-энтерит;
-энтероколит;
-колит;
-гастроэнтерит;
-гастроэнтероколит.

Науқастың ауырлығы бойынша:
-жеңіл;
-орташа ауыр;
-ауыр форма.

Этиологиясы бойынша:
-бактериальды инфекциялар: шигеллёз, сальмонеллёз, эшерихиоз, УПФ болған ЖІИ, іш сүзегі, паратиф, иерсиниоз, тырысқақ;
-вирусты инфекциялар: ротавирусты гастроэнтерит, аденовирусты, норлоквирусты, энтеровирусты, реовирусты инфекциялар және т. б. ;
-ішек инвазиялары: амебиаз, лямблиоз, аскаридоз және басқа гельминтоздар.

Аурудың ағымы бойынша:
-жіті (1 айға дейін) ;
-ұзақ созылған (1 - 3 ай) ;
-созылмалы (3 айдан жоғары) .

Сальмонеллездің жіктелуі: [3, 4]
Ағымның нұсқалары:
Типті:
-гастроинтестинальды (гастрит, энтерит, гастроэнтерит, гастроэнтероколит, энтероколит, колит)
-сүзек тәрізді
-септикалық

Ауырлығы бойынша: жеңіл, орташа ауыр, ауыр.
Аурудың ағымы бойынша: жіті (1 айға дейін), ұзақ созылған (1 - 3 ай), созылмалы (3 айдан жоғары) .
Типтік емес:
-өшіп кеткен
-субклиникалық
-сальмонелла бактерияларын тасушы (тұрақты, транзиттік, реконвалесцентті) .

Шигеллездің жіктелуі: [3, 4]
Ағымның нұсқалары:
Типті: жеңіл, орташа ауыр, ауыр форма: а) уланудың басымдылығымен, б) колит синдромының басымдылығымен, в) аралас форма.
Аурудың ағымы бойынша: жіті (1 айға дейін), ұзақ созылған (1 - 3 ай), созылмалы (3 айдан жоғары) - 1. Қайталанбалы. 2. Үздіксіз.
Типтік емес:
-өшіп кеткен
-субклиникалық
-диспепсиялық
-гипертоксикалық
-шигелл бактерия тасушы

Эшерихиоздардың жіктелуі: [3, 4]
Этиология бойынша: энтеропатогенді, энтероинвазивті, энтеротоксигенді, энтерогеморрагиялық ішек таяқшалары
Клиникалық нысаны бойынша:
-типті гастроэнтерит, энтерит, энтероколит
-типтік емес: өшіп кеткен, абортивті, гипертоксикалық
Ауырлығы бойынша: жеңіл, орташа ауыр, ауыр.
Аурудың ағымы бойынша: жіті (1 айға дейін), жітілі (1 - 1, 5 ай), ұзақ созылған (3 айға дейін) .

Ішек иерсиниозының жіктелуі: [3, 4]
Таралуы бойынша:
-оқшауланған;
-таралған (септикалық) .
Нысаны бойынша:
-типті: ішек-қарын, жалған аппендикулярлы, иерсиниозды гепатит, түйінді эритема, буынды;
-типтік емес: өшіп кеткен, субклиникалық, қас қаққанша;
Үрдістің ауырлығы бойынша: жеңіл, орташа ауыр, ауыр.
Аурудың ағымы бойынша: жіті, асқынулармен және қайталанулармен.
Асқынулардың сипаты бойынша: дисбактериоз, пневмония, отит, миокардит, остеомиелит және т. б. Микст-инфекция.

Тырысқақтың жіктелуі: [3, 4]
Нысаны бойынша:
-типті;
-типтік емес: гипертоксикалық, «құрғақ», геморрагиялық, өшіп кеткен, субклиникалық.
Үрдістің ауырлығы бойынша:
-жеңіл;
-орташа ауыр: I дәрежелі дегидратация;
-ауыр: II дәрежелі дегидратация, III дәрежелі дегидратация.
Ағымы бойынша: жіті, қас қаққанша.
Асқынулардың сипаты бойынша: жіті бүйрек функциясы жеткіліксіздігі, бас миының ісінуі, сал болдыртын илеус, пневмония, ішек дисбактериозы.

Ротавирусты инфекцияның жіктелуі: [3, 4]
Түрі бойынша:
-типті гастроэнтерит, гастрит, энтерит;
-типтік емес: өшіп кеткен, субклиникалық.
Ауырлығы бойынша: жеңіл, орташа ауыр, ауыр.
Ағымы бойынша: жіті, ұзаққа созылған, асқынулармен микст-инфекция.

Шартты-патогенді ішек инфекциясының жіктелуі: [3, 4]
Таралуы бойынша:
-оқшауланған;
-таралған (септикалық) .
Түрі бойынша:
-типті гастроэнтерит, гастрит, энтерит, энтероколит;
-типтік емес: өшіп кеткен, симптомсыз, гипертоксикалық.
Үрдістің ауырлығы бойынша: жеңіл, орташа ауыр, ауыр.
Аурудың ағымы бойынша: жіті, ұзаққа созылған, созылмалы.
Асқынулардың сипаты бойынша: ішек дисбактериозы, пневмония, отит және т. б. микст-инфекция.

Диагностика

Диагностикалық іс-шаралардың негізгі және қосымша тізімі:

Диареясы бар пациенттерге амбулаториялық деңгейде жүргізілетін негізгі (міндетті) диагностикалық тексерулер:
-копрологиялық зерттеу;
-дәреттерді бактериологиялық зерттеу.

Амбулаториялық деңгейде жүргізілетін қосымша диагностикалық тексерулер:
-қанның жалпы талдауы;
-несептің жалпы талдауы;
-қанның биохимиялық талдауы (глюкоза, креатинин, билирубин, АЛТ, АСТ, диастаза) ;
-нәжістегі ішек құрттар және қарапайымдар;
-ішек құрттарын қырып алу;
-дәретттерді вирусологиялық зерттеу;
-құрсақ қуысының УДЗ.

Жоспарлы госпитальдауға жіберудегі жүргізуге қажетті тексерудің минимальды тізімі: жүргізілмейді.

Стационарлық деңгейде жүргізілетін негізгі (міндетті) диагностикалық тексерулер (шұғыл жатқызу кезінде) :
-қанның жалпы талдауы;
-несептің жалпы талдауы;
-копрологиялық зерттеу;
-дәреттерді бактериологиялық зерттеу;
-дәреттерді вирусологиялық зерттеу;
-нәжістегі ішек құрттар және қарапайымдар;
-ішек құрттарын қырып алу.

Стационарлық деңгейде жүргізілетін қосымша диагностикалық тексерулер (шұғыл жатқызу кезінде) :
-қан сарысуында электролиттердің шоғырлануы;
-қанның биохимиялық талдауы: несепнәр, креатинин, қалдық азот, жалпы ақуыз;
-коагулограмма (ХНҚ, ПУ, фибриноген, РУ) ;
-газды құрамға қан;
-метгемоглобиннің мөлшеріне қанның талдауы;
-ерекше антигенді диагностикумдармен қанның БГАР (ТГАР, ИФТ) ;
-құсық массаларының бактериологиялық зерттеуі;
-қанның бактериологиялық зерттеуі;
-несептің бактериологиялық зерттеуі;
-тырысқақ вибрионды бөлу үшін үлкен дәретті бактериологиялық зерттеу;
-ЭКГ;
-іш қуысының УДЗ;
-кеуде қуысы ағзаларының рентгенографиясы;
-іш қуысы ағзаларының рентгенографиясы.

Жедел шұғыл жәрдем кезеңіндегі жүргізілетін диагностикалық іс-шаралар:
-аурудың шағымдары мен анамнезін, эпидемиологиялық анамнезін жинау;
-физикальды тексеру.

Диагностикалық белгілері:
шағымдар мен анамнез: [3, 4, 5, 6]
-нәжістің сипаты (сұйық, сулы, «күріш қайнатындысы» үлгілі, жұтаң, патологиялық қоспалардың болуы) ;
-қызба;
-лоқсу, құсу;
-іш ауыруы;
-дәреттің жиілігі (тәулік ішінде 3 рет немесе одан аса) ;
-диареяның ұзақтығы 14 және одан аса күн (ұзаққа созылған диарея) ;
-бозарғанша жылау ұстамасы;
-түйілулер;
-жуырда антибиотиктермен немесе басқа препараттармен жүргізілген емдеу.

Эпидемиологиялық анамнез:
-сапасыз азық-түліктерді қолдану;
-ішек инфекцияларының жергілікті тарауы, соның ішінде басқа стационарларды болуы туралы хабарлау;
-отбасының немесе балалық ұжымның мүшелері ұқсас симптомдарға ие.

физикалды тексеру: [2, 6, 7]
-көтеріңкі тітіркенгіштігі, тежеулігі, мазасыздығы;
-естің бұзылуы (сопор, қатаңдануы, кома) ;
-құрысулардың болуы;
-үлкен еңбегінің түсіп кетуі, кернелуі/томпаюы;
-желке бұлшық еттерінің ебдейсіздігі; үлкен еңбегінің түсіп кетуі, кернелуі/томпаюы;
-желке бұлшықеттерінің ебдейсіздігі;
-қызба;
-шүңірейген көздер;
-шөлдеу немесе ішуден бас тарту;
-тері қабатының баяу тегістелуі;
-суық аяқ-қолдары, капиллярлы толудың уақыты 3 с. аса;
-тамыр соғысы әлсіз, жиі немесе тамыр соғысының болмауы;
-іштің кебуі;
-іш қуысында қолмен басып байқалатын тығыздалуы;
-гепатомегалия мен спленомегалия;
-тік ішектің айналуы;
-бөртпелер (пустула, геморрагилер, розеолалар, папулалар) ;
-тамақтанудың бұзылуы (БЭН) ;
-қол ұшында және табанның тұсында ісінулер;
-диурездің төмендеуі;
-алшақтық колиттің белгілері: шырышы, көгі бар, қан тамырлары білініп тұруымен, үлкен дәрет сипатын жоғалтатын «ректальды түкірік» жұтаң сұйық нәжіс, -тенезманың ауырғыш дефекациялары; ішті қолмен басқан кезде сигма тәрізді ішектің тарылуы мен ауыруы; анус иілгіштігі немесе үңіреуі; дефекацияға «жалған шақырыстар».

№1-кесте. Эксикоз дәрежесін бағалау критерийлері

Зертханалық зерттеулер [2, 3, 4, 5, 8, 9, 10] :

Қанның жалпы талдауы:
-гематокрит деңгейінің көтерілуі;
-таяқшалы ядролы солға жылжумен нейтрофильды сипатты лейкоцитоз, ЭШЖ жоғарлауы (бактериалды ішек инфекциясы кезінде) ;
-лейкоциттердің қалыпты көрсеткіштері немесе лимфоцитоздардан лейкопения (вирусты ішек инфекциясы кезінде) .

Несептің жалпы талдауы: альбуминурия, цилиндрурия, микрогематурия (бүйректің улағыш зақымдануы нәтижесінде ЖІИ ауыр ағымы кезінде) .

Қанның биохимиялық талдауы: креатинин деңгейінің жоғарлауы (ОПН кезінде), гипопротеинемия.

Қан сарысуында электролиттердің шоғырлануын анықтау - көрсеткіштердің төмендеуі/жоғарылауы.
Ерекше антигенді диагностикумдармен қанның БГАР (ТГАР) - қайталанған реакция кезінде антиденелер титрлерінің 4 және одан аса ретке өсуі.

Дәретті ИФТ әдісімен вирустарға талдау - ротавирустердің, энтеровирустардың және т. б. антигендерін табу.

Копрограмма: шырыштың, лейкоциттердің, эритроциттердің, бейтарап майлардың болуы, гельминттердің және ең қарапайымдардың жұмыртқаларын табу.

Дәретті бактериологиялық зерттеу - патогенді/шартты патогенді флораның шығыстары.

Құсық массаларын немесе асқазанның жуып тазартатын суларын бактериологиялық зерттеу - патогенді/шартты патогенді флораның шығыстары.

Қанның және несептің бактериологиялық зерттеуі - патогенді/шартты патогенді флораның шығыстары.

Аспаптық зерттеулер:

Мамандардың кеңестері арналған көрсеткіштер:
-хирургтың кеңесі - аппендецитке, ішектің тарылуына, ішектің инвагинациясына күдік кезінде.
-педиатрдың кеңесі - ілеспелі соматикалық және тұқым қуалайтын аурулар кезінде.
-Гастроэнтерологтың кеңесі - ерекше емес жаралы колитке, лактазды жетіспеушілікке күдік кезінде.
-Нефрологтың кеңесі - ЖӨЖ күдік кезінде.

Дифференциалды диагноз

Диареяның сараланған диагностикасы:

№2-кесте Диареяның сараланған диагностикасы

№3-кесте Ішекті инфекциялардың сараланған-диагностикалық белгілері

Емдеу тактикасы

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс