«Жеңіл киімнің технологиясы» пәні бойынша студенттердің өзіндік жұмысын орындаудың тапсырмасы
Кіріспе
1.Модельді таңдау және негіздеу
2 Алғашқы кездердегі көйлек үлгілері
3 Сән бағыты және модель таңдау
4 Жобаланған киім ассортиментіне қойылатын талаптар
5 Модельдің техникалық сипаттамасы
6.Мата таңдау және оны өңдеу тәртібі
7 Қолданылатын матаға қойылатын талаптар
8 Қолданылатын мата ассортименті мен сипатттамасы
9. Уақ.түйек сипаттамасы
9.Өңдеу әдісі мен құрал.жабдық таңдау
10. Ылғалды жылумен өңдеу құрал.жабдықтары
1.Модельді таңдау және негіздеу
2 Алғашқы кездердегі көйлек үлгілері
3 Сән бағыты және модель таңдау
4 Жобаланған киім ассортиментіне қойылатын талаптар
5 Модельдің техникалық сипаттамасы
6.Мата таңдау және оны өңдеу тәртібі
7 Қолданылатын матаға қойылатын талаптар
8 Қолданылатын мата ассортименті мен сипатттамасы
9. Уақ.түйек сипаттамасы
9.Өңдеу әдісі мен құрал.жабдық таңдау
10. Ылғалды жылумен өңдеу құрал.жабдықтары
Адамның қазіргі киім кешекке деген сұранымын толық қанағаттандыру мақсатында тұрмыс саласында тігін сапасымен жеке тапсырысты орындау тұрмыстық қызмет көрсету және өнімдерді шығару көлемін ұлғайту мен олардың сапасын арттыру міндеттері қойылады. Қойылған мақсатты жүзеге асыру үшін ұжымдық шешім қабылданады. Технологиялық ағын ұйымдары бір -бірімен байланысты болғаны бір жағынан тұтынушы қажеттілігін қанағаттандыру үшін, екінші жағынан өндірістің технологиясын көтеруге жаңа құрал-жабдықтарды енгізу арқылы киім сапасын жақсартып, өнімнің шығару көлемін ұлғайту міндеттері қойылады. Өндіріске жаңа құрал жабдықтарды енгізу арқылы,киім сапасының жақсаруына ықпал етеді. Тігін машиналары, жартылай автоматтандырылған тігін машиналары, Ы.Ж.Ө арналған құрал-жабдықтар, тасымалдау құралдары киім сапасының жақсартумен уақытты үнемдейді.
1.Қазақ Энциклопедиясы, 11 – том Раимханова Г.Н.
2. « История костюма », А.Цумарев , баспасы Арт – Родник , 2008 ж.
3«Тігін бұйымдарының технологиясы» Першина Л.Ф. Петрова С.В. Легпромбытиздат,1991ж
4. «Тігін өндірісінің материалтануы» Амирова Э.К. 2000 ж
5. «Тігін бұйымдар өндірісінің негіздері» Труханова А.Т. 2001 ж
6. «Ерлер және әйелдер киімінің технологиясы» Труханова А.Т. 2003ж
7. . « Всемирная история костюма , моды и стиля », И.В.Блохина , баспасы Харвест , 2007 ж.
8. «Тігін бұйымдарының технология негіздері» Назарова А.И. Куликова Н.А. 1975ж
9. Қазақ халқының ұлттық киімдері. «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы, 1998 жыл X том
10. Асанова А. Айдынбекова Ж. Нұрпейісова С. Киімді конструкциялау. – Астана, 2008ж
2. « История костюма », А.Цумарев , баспасы Арт – Родник , 2008 ж.
3«Тігін бұйымдарының технологиясы» Першина Л.Ф. Петрова С.В. Легпромбытиздат,1991ж
4. «Тігін өндірісінің материалтануы» Амирова Э.К. 2000 ж
5. «Тігін бұйымдар өндірісінің негіздері» Труханова А.Т. 2001 ж
6. «Ерлер және әйелдер киімінің технологиясы» Труханова А.Т. 2003ж
7. . « Всемирная история костюма , моды и стиля », И.В.Блохина , баспасы Харвест , 2007 ж.
8. «Тігін бұйымдарының технология негіздері» Назарова А.И. Куликова Н.А. 1975ж
9. Қазақ халқының ұлттық киімдері. «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы, 1998 жыл X том
10. Асанова А. Айдынбекова Ж. Нұрпейісова С. Киімді конструкциялау. – Астана, 2008ж
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
АЛМАТЫ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ЖЕҢІЛ ӨНЕРКӘСІП ЖӘНЕ ДИЗАЙН ФАКУЛЬТЕТІ
Бұйым мен тауарлар технологиясы және конструкциясы кафедрасы
TK ZhKT 3301 Жеңіл киімнің технологиясы
пәні бойынша
СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫН
ОРЫНДАУДЫҢ ТАПСЫРМАСЫ
5В072600-Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының технологиясы және құрастырылуы мамандығына арналған
Алматы,2017
Алғы сөз
Студенттердің өзіндік жұмысының мақсаты студентердің білімін жүйелеу және бекіту, олардың арнайы мамандықпен білімдерін тәжіртбе жүзінде, теориялық білімін қолдана отырып, өндірістік-технологиялық сұрақтарды шешу.
Студенттердің өзіндік жұмысы мазмұнына тігін бұйымдарының технологиялық схемасын құру және оны талдау, өндірістік-технологиялық жетістіктерді енгізе отырып, сапа көрсеткішін және экономикалық тиімділігін арттыру кіреді. Студенттердің өзіндік жұмысы түсініктеме тілқағазы мен графикалық жұмыстан құралады.Түсініктеме тілқағазы төмендегі көрсетілген рет-реттіліктегі бөлімдерден тұрады.
Кіріспе
1.Модельді таңдау және негіздеу
1.1 Сән бағыты және модель таңдау
1.2 Жобаланған киім ассортиментіне қойылатын талаптар
1.3 Модель эскизі және модельдің техникалық сипаттамасы
1.4 Бөлшектередің спецификациясы, пішінді сурет
2.Мата таңдау және оны өңдеу тәртібі
2.1 Қолданылатын матаға қойылатын талаптар
2.2 Қолданылатын мата ассортименті мен сипаттамасы
2.3 Уақ-түйек таңдау
3.Өңдеу әдісі мен құрал-жабдық таңдау
3.1 Өңдеу әдісін таңдау
3.2 Түйінді өңдеу тәртібі
3.3 Құрал-жабдық таңдау
3.4 Ылғалды жылу мен өңдеу құрал-жабдықтары
4. Бұйымды дайындаудың технологиялық операция бірізділігі
Қолданылған әдебиет тізімі
Кіріспе
Адамның қазіргі киім кешекке деген сұранымын толық қанағаттандыру мақсатында тұрмыс саласында тігін сапасымен жеке тапсырысты орындау тұрмыстық қызмет көрсету және өнімдерді шығару көлемін ұлғайту мен олардың сапасын арттыру міндеттері қойылады. Қойылған мақсатты жүзеге асыру үшін ұжымдық шешім қабылданады. Технологиялық ағын ұйымдары бір -бірімен байланысты болғаны бір жағынан тұтынушы қажеттілігін қанағаттандыру үшін, екінші жағынан өндірістің технологиясын көтеруге жаңа құрал-жабдықтарды енгізу арқылы киім сапасын жақсартып, өнімнің шығару көлемін ұлғайту міндеттері қойылады. Өндіріске жаңа құрал жабдықтарды енгізу арқылы,киім сапасының жақсаруына ықпал етеді. Тігін машиналары, жартылай автоматтандырылған тігін машиналары, Ы.Ж.Ө арналған құрал-жабдықтар, тасымалдау құралдары киім сапасының жақсартумен уақытты үнемдейді.
Адамзат қоғамы дамыған сайын бұл көзқарастар өзгереді, яғни сәнде үнемі жаңарып отырады.Киімді әркім өз бетінше таңдайды, таңдау барысында адам жеке талғамы мен сән ағымына сүйенеді. Жақсы киіне білуде өнер.Киім таңдаудағы жақсы талғамды білдіретін кең тараған анықтамалардың бірі-әдемілік, сәнділік. Сәнділік ұғымы ең алдымен киім түсі мен сәніне қарай дұрыс құрай білуге тікелей байланысты , киімге деген талғампаздық адамның өзіне сын көзбен қарай алатынының белгісі болып табылады. Киімді жарасымды етіп пішу- қонымды киімдердің кепілі екенін ұмытпауымыз керек.Сонымен қатар киім адамды қоршаған ортаның табиғаттың түрлі әсерлерінен қорғайды оны тұтыну мәні мен бірге қызмет ететін маңызы бар. Киімнің шығуы адам еңбегінің ерекшелігіне қоғамдық өндіріс пен мәдениеттің дамуына тығыз байланысты. Алғашқы кезде киімді қазақтар мал терісінен илеп жүнен тоқып тігіп киетін болған киін бертін келе матаға жүн салып сыратын болды. Қазіргі кездегі киімдер мынадай түрлерге бөлінеді: ерекше маталарды қажет ететін өндірістік, арнайы киімдер, жұмысқа, қыдыруға, саяжай мен куроттарға, әскери адамдардың теміржолшылардың, спорттық деп және т.б
Қазіргі кездегі костюмнің атқаратын қызметі сан алуан ол ең бірінші қажеттілік болып табылады. Өйткені киім адам ағзасын табиғаттың және өндірістің ортаның әртүрлі зиянды әсерлерінен қорғайды.
Сән ( modus деген латын сөзі) -- өлшем, тәсіл, іс - қимыл бейнесі. Сән - белгілі бір талғамның уақытша үстем болуы. Сән -- әлеуметтік құбылыс. Киім - бірінші қажетті зат. Оны өндірумен өнекәсіптің әр түрлі салалары айналысады, ал сатумен сауда жүйелері шұғылданады.
Археологиялық қазбалар нәтижесі киімнің қарапайым түрі көне палеолит дәуірінде пайда болғанын анық дәлелдейді. Бұл дәуірде тек тікелей табиғаттан алынатын өңдеуді қажет етпейтін материалдарды ғана пайдаланған. Мұндай киім қарапайым болған және не жыныстық, не әлеуметтік жағынан айырмашылығы болмаған. Бұл кезеңде костюм сыртқы ортаның әсерінен қорғайтын қабыршық рөлін атқарған. Неолит дәуірінде ең қызығы сол - әлі күнге дейін өзінің өзектігін жоймаған киімнің негізгі үлгілері пайда бола бастады. Тарихи кезеңдерге байланысты адам қауымдарға бөліне бастағаннан кейін, киімді түрлі жыныстық, әлеметтік, мүлікткі белгілері бойынша бөліп қарау туындады. Осыған орай, костюм өзінің жетілуінің ерте кезеңінен бастап адамның қоғамдық өмірінде болып жатқан барлық өзгерістерді көрсетеді.
Костюм (франц. сostume - киім - кешек) - белгілі бір ұлттың, дәуірдің, сословияның тұрақты киім үлгісі. Костюм әр дәуірдің эстетикалық идеалын көрсетеді.
силуэт, пішін, пішім, пропорция, стиль деген түсініктермен таныстыру.
Силуэт (siluett деген француз сөзі) - ұзындығы мен ені бойынша адам мүсінінің пропорциясына жақындау келетін геометриялық фигуралардың (тікбұрыш, трапеция, үшбұрыш, сопақ, т. б.) бірін беретін киімнің кез келген бөлігінің сыртқы кескіні. Силуеттің мынадай түрлері болады: тік силуэт, белдес стлуэт, сопақ силуэт, X - силуэт, трапеция силуэт, жартылай жантайған силуэт.
Пішім - бұйымның ойластырылған үлгісін жасауға мүмкіндік беретін пішім сызықтары (бел сызығымен кесілген көйлек, реглан үлгісіндегі жеңдер, драпталған көкрекше, тұтас пішілген жең және т.б.).Қазіргі заманғы барлық киімдер екі классқа бөлінеді: тұрмыстық және өндірістік .
Тұрмыстықтың өзі келесі класстарға бөлінеді: сырт киім, жеңіл
киім, корсетті бұйымдар, бас киім.
Сырт киімге- пальто, жәкет, тон, шекпен, бешпент, плащ, куртка
жатқызылады.
Жеңіл киім- көйлек, жейде, болузка, қалат, белдемше тағы басқа.
Бас киімдерге- құлақшын, фурашка, күнқағар, телпек, қалпақ, тақия, бөрік жатады. Тұрмыстық киімдерді былайша ажыраттуға болады: жасына және жынысына қарай бөлінеді. Және ерлер мен әйелдер киімдері үш түрлі жас молшерін кіші, орта, аға топтар болып ажыратылады. Киімдер маусымдық мерзіміне қарай жаздық ,қыстық,маусымдық және мерзімде кис беретін киімдер болып бөлінеді.Қазіргі заманғы жастардың талап-талғамын елеп-ескере отырып, сән жаңа стильге көшіп отыр.Сән ешқашан да ескіні мүлде
жоққа шығармайды.Ол бүгінгі таңда көпшілік көңілінен шыққан үлгілерді пайдалана отырып оларды уақыт талабына сай талғаммен жетілдіре түседі. Оларды пішу және тігу аса күрделі болғандықтан оныосы заманғы өнеркәсіп орындары ғана шығара алады. Қазіргі кезде жастар арасында сәнге деген көзқарас өте айқын байқалады.Олардың көпшілігі сәннен алған біршама үлгілерді пайдаланады. Мысалы : 60-шы жылдары кең өріс алып жастар үлгісіне айналған, қысқа тар етекті белдемшелер қазірде сәнің биік сатысынан көрінеді. Оны орнықты кию тазалықты, әдемілікті, көріктілікті талап етеді. Осындай сәндегі киімдерді тігу, елімізде жылдан- жылға дамып келеді.
1.Модельді таңдау және негіздеу
Қазақ әйелдері ерлердікінен ұзын және кең жейде, көйлек киген. Бастапқыда пішілуі жағынан ерлердікінен айырмашылығы болмаған. Осы көйлек әрі іш көйлек, әрі көйлектің рөлін атқаратын болған. Оларды жеңіл ақ матадан немесе майда гүлді матадан жеңсіз иығы тар және мойын ойындысын терең етіп қиып жағасыз, баумен байланатын етіп тіккен. Пішілуі - бір бөлек тұтас матаны ортасынан бүктеген, ұзындығы тізеге дейін болған, күнделікті көйлекке мақта маталардың жеңіл түрлерін пайдаланған.
Көйлек - иық бұйымдарына жатады. Ол X ғасырда Римде пайда болған. Көйлек латын сөзінен аударғанда кию деген мағынаны береді. Көйлекке үлгі таңдаған кезде, мынадай жайларды ескеру керек: көйлек қай бағытқа арналып тігіледі (күнделікті жұмысқа, мерекелік кешке, демалысқа), қандай маусымға арналады (көктем, жаз, күз, қыс), дене мүсіні, жас ерекшелігіне. Көйлектің белгілі бір үлгісінің сызбасын сызу үшін негізінен кеуде шеңбері басты рөл атқарады.
Көйлек - әйелдерге арналған киімнің бір түрі. Қыздар мен әйелдер көйлегін бүрмелі, тік етек, қос етек, үш етек, көп қатарлы деген бірнеше түрге бөледі. Қос етек көйлек бір етектің үстіне бір қатпар етек қосылып тігіледі. Көп етек көйлекке екі, үш етек қосып тіккен. Кең етекке ештеме қоспай тігіледі. Тік етек, кең етекті көйлекті қарт әжелер, бүрмелі көйлекті көбінде орта жастағы әйелдер, қатарма, таспа жүгірткен бүрмелі, қос етек.
ХVІІІ-ХІХ ғасырлар басында көйлектер қызыл және көк түстерден тігілген, қызыл түсті көбінесе жас қыздар киген, көк түсті көйлектер Орталық Азиядан әкелінген арзан маталардан тігілген, оларды қарақалпақтар мен башқұрттар көп киетін болған. Ал қызыл көйлектер Орталық Азияның барлық жас қыздарының және әйелдерінің кеңінен таралған киімі болып саналған, отыз жастан асқан әйелдерге қызыл көйлек кию ерсі болып саналған. ХІХ ғасырдың ортасына қарай көйлектерге қытайдың гүлді шыт маталарын және фабрикалық ақ түсті мақта матасын пайдаланған. Пішілуі туника тәріздес, жеңі ұзын, кең, жағасы жабық, алдынан терең ойылған, мойынның астынан баумен байланатын болған, кейінірек бауды түймемен алмастырған, ХІХ ғасырдың екінші жартысында жағаларын тік жағаға ауыстырған. Қыздар көйлегі тіптен жағасыз алдында қиығы жоқ болған, көкірегін жасыру үшін арнайы алқа, өңіршемен жабылған, кейде ішінен көйлектің матасынан немесе басқа матадан тіл тәріздес мата бөлігі тігілген. Тұрмыс құрған әйелдер көкірегін кимешектің төменгі бөлігімен жауып қоятын болған.
ХІХ ғасырдың екінші жартысы және ХХ ғасырдың басында тұрмыс құрған әйелдердің қималарына мүмкіндігінше жолақтар жүргізген, бір жалпақ немесе бірнеше жіңішке жібек таспалар тігілген, кейде жолақтарды бөлек дайындап, көйлек тозған соң сөгіп алып, басқа көйлекке қондырған. Осындай жолақтардың көп тараған түрі - бір бөлек кестеленген матаны көйлектегі әйел көкірегіне тіккен.
ХІХ ғасырдың аяғына қарай көйлектің жаңа формасы пайда болып, ол ХХ ғасырдың басында ескі көйлекті пайдаланудан мүлдем ығыстырып жіберген. Көйлектің кеудесі ескіше туника тәріздес бір матаның бетіне туралап тігіліп, осыған тігінен өте кең бүрмелі белдемше қосылған, кеудесі тік жағалы болған. Бұл көйлек пішіні Қазақстанның солтүстігінен ауып келген, көйлектің ескіше түрлері Маңғышлақта, Жетісу және Оңтүстік Қазақстанда көбірек сақталған. Осы кездерде желбезектермен сәнделген қыздар көйлектері пайда бола бастаған, оның белдемшесі тарлау және етектері, жеңдердің ұштары кейде жағалары желбезек, бүрмелермен сәнделген.
ХХ ғасырдың басында көйлектің пішілуіне жаңалықтар енгізіліп, қатпар, қиғаш пішілген иық, қолтық ойындысы, жең ұшы, бүкпе, қатпарлар көйлекті түрлендіре түсірген. Көйлектің жаңа түрлерін - жас әйелдер, ескі түрлерін - күнделікті тұрмыста және жасы келген әйелдер киетін болған.
Алғашқы кездердегі көйлек үлгілері
Киімнің тұтастылығы және бөліктерінің үйлесімділігі элементтерінің бірлік әрі байланыс қасиеттерінің бірнеше шарттары орындалғанда ғана жүзеге асады: бөліктердің өзара үйлесімділігі, өлшемділігінің масштабтылығы, пропорционалдылығы, ырғақтық байланысы, созылмалылығы,түстік және фактуралық шешімі. Композициялық қасиеттердің талдалуы көркемдік ойға, бейнелілік мазмұнына және көйлектің арналуына байланысты. Олардың қолданылуы бұйымдарға қойылатын функционалдық және құрылымдылық талаптарға сай болуы қажет. Киім композициясының негізін киім бөліктерінің жиынтығы, осы көлемдердің ара-қатынасы, киімнің жалпы шамаластығы, оның силуэті құрайды. Пішіннің мәнерлік деңгейі осы негізгі көлемдердің өзара үйлесімділігіне, пішіндеріне және костюмдегі табылған жалпы пропорцияға байланысты. Композиция қасиеттері арасында суретшілер пропорцияны(шамаластық) бірінші орынға қояды. Пішін элементтерінің өлшемдік арақатынасы - ол бүтін композиция құрылымының негізі. Пропорция ұғымы күрделі бүтіннің ішіндегі құрама бөліктердің байланысы.
Иық бұйымдары деп, аты айтып тұрғандай, иыққа киілетін барлық бұйымдарды айтамыз. Оларға көйлек, халат, шапан, қамзол, тон, жейде, костюм т.б. жатады.
Иық бұйымдарының айырмашылығы-мұнда мойын ойындысы, қолтық ойындысы, жаға, өңір болады. Сонымен қатар иық бұйымдары қолдану орнына сәніне қарай ұзын, қысқа, тіпті жеңі жоқ болып келеді, жағасы да түрлі пішінде тігіледі.
Пішім - тұтас пішілген, бел сызығы бойынша кесілген, қондырма жеңді,реглан жеңді, қысқа және ұзын жеңді немесе жеңсіз, жағасыз, тік жағалы, шәлі жағалы т.б. болып бөлінеді.
Әйел көйлегін пішудің екі түрі болған: бірі - ұзыннан тұтастай пішу де, екіншісі - мықынға дейін бөлек пішіп, кейін қосып тігу. Қазақтар әйел көйлегінде міндетті түрде жең болуын ойластырған. Сол жеңнің өзіне бір немесе екі қатар желбір жасау арқылы да көркемдік жағы қарастырылады. Тұтастай тігіліп, мойнынан тобыққа дейін төгіліп тұратын көйлектер әдетте ерекше мәнді жағдайларға арналады. Әсіресе, қалыңдықтардың немесе дәулетті адамдардың қыздары мен келіндерінің.көйлектері осылай тігіліп, бір қараған адамның назарын өзіне аударуды мақсат етеді. Көйлек тұрқына қарай кеуделі көйлек, белдемше көйлек қиып- пішуіне қарай екі енді көйлек, алты қиық көйлек, төрт қиық көйлек, үш қиық көйлек пішініне қарай қосетек көйлек, желбір көйлек, жәй көйлек, қайырма етек көйлек бұлына қарай шай көйлек, дұря көйлек, торғын көйлек, жібек көйлек т.б болып бөлінген. Ал енді қыздар көйлегі - әдетте қосетек, желбір, белдемше түрінде келетін көйлектерді киеді, қосетек көйлек- белден тізеге деиінгі бөлегі бір бөлек қиылып, оның аяғы тізеден түсіріле бір бөлек ұзын қиылып бүрмеленіп үстігі- астынғы бөлегіне ұластырлатын, астынғы бөлегі бір бөлек қиықтап құралып тігілетін киім. қартамыс аналар қайырма етек көйлек, жәй көйлек (енді пішілген) киген. Пішулі жоғарғы жағы бешпет сияқты пішіледі алды- артынан бірнеше жерден қатарлап қыналады, етек жағы бөлек кесіп - пішіліп құрастырылады. Ертеде ұлтымыздың тұрмыс тіршілігіне қарай ат үстінде жүретін жағдайға сай, желбір көйлекті қыз және жаңа түскен келіншектерге жобалап жасаған. Көйлекті жас келіншектер мен қыз балалар, етегі үш қатпардан көп қатарма қатпарлы көйлекті жаңа түскен келіншектер мен бойжеткен қыздар киеді. Етегінің қатпарына сай жеңіне де қатпар түсіріледі. Тана, шытырма, жармалармен сәнделеді. Көйлектер тігілген матасының түріне, мақсатына (күнделікті киілетін көйлек, жиын-тойға арналған "кештік" көйлек, т.б.) байланысты да бөлінеді.
1.1 Сән бағыты және модель таңдау
Сән - адамзат баласы пайда болғаннан бастап пайда болды. Әлемдегі әр түрлі елдердің дәстүрлі халықтық костюм үлгілері қазір де сән жасаушылар үшін шығармашылық жаңалықтардың негізгі бастауы болып отыр және де қандай жағдайда болмасын, арналып тігілген киімдердің бәрінен де өзінің нақты көрінісін табуда.
Заман талабына сай жастар киімін жасауда хиппи басты рөл атқарады. Жастар буржуазиялық құндылықтарға қарсы болды, оның ішінде жалпыға бірдей сән үлгісіне де қарсы болды. Олар сол кезде киюге болмайтын деп саналатын киімдерді - джинсы, жамалған киім, түрлі суреттер салынған курткалар, ұзын белдемшелерді, этникалық сарындағы романтикалық жейделерді киіп, заңдастырды.
Сән (мода) - латын сөзі, өлшем, әдіс, іс-әрекет түрі. Мағынасы уақытша келісімді, сәнді киіне білу деген ұғым береді
Әр адамның өз талғамына, қажетіне сай сәнді киіну мүмкіндігі бүгінде бар құбылыс. Іс тіге білетін, бұл кәсіпті сүйетін адам, өзіне жарасымды да сәнді киімді қашан да тігіп ала алады. Киім кию мәдениеті адамның білімінің, талғамының, ортаға қарым-қатынасының көрсеткіші. Талғам - бәрінен бұрын адамның өзіне шек қоя білуі (нені, қайда, қашан кию керек, өзінің сырт келбетіне көзқарасы, өзін-өзі ұстай білуі т.б.) Сәнді - арнайы көркемдеуші сәнгер жасайды. Ол сәнқой адамның талғамын ескере отырып, тұтынушы халықтың талабына сай келетіндей етіп орындайды. Оларды көркемдеуші деп атаймыз.
Стиль (грекше балауызға өрнек түсіретін үшкір таяқша) сөзі - әдебиет пен енерде автордың, туындының мәнерін, мазмұнын, идеялық көркемдік ерекшеліктерін білдіреді.
::Стиль-
::Классикалық
::Фольклорлық
::Романтикалық
::Спорттық
Классикалық стиль
Классикалық стиль ... жалғасы
АЛМАТЫ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ЖЕҢІЛ ӨНЕРКӘСІП ЖӘНЕ ДИЗАЙН ФАКУЛЬТЕТІ
Бұйым мен тауарлар технологиясы және конструкциясы кафедрасы
TK ZhKT 3301 Жеңіл киімнің технологиясы
пәні бойынша
СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫН
ОРЫНДАУДЫҢ ТАПСЫРМАСЫ
5В072600-Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының технологиясы және құрастырылуы мамандығына арналған
Алматы,2017
Алғы сөз
Студенттердің өзіндік жұмысының мақсаты студентердің білімін жүйелеу және бекіту, олардың арнайы мамандықпен білімдерін тәжіртбе жүзінде, теориялық білімін қолдана отырып, өндірістік-технологиялық сұрақтарды шешу.
Студенттердің өзіндік жұмысы мазмұнына тігін бұйымдарының технологиялық схемасын құру және оны талдау, өндірістік-технологиялық жетістіктерді енгізе отырып, сапа көрсеткішін және экономикалық тиімділігін арттыру кіреді. Студенттердің өзіндік жұмысы түсініктеме тілқағазы мен графикалық жұмыстан құралады.Түсініктеме тілқағазы төмендегі көрсетілген рет-реттіліктегі бөлімдерден тұрады.
Кіріспе
1.Модельді таңдау және негіздеу
1.1 Сән бағыты және модель таңдау
1.2 Жобаланған киім ассортиментіне қойылатын талаптар
1.3 Модель эскизі және модельдің техникалық сипаттамасы
1.4 Бөлшектередің спецификациясы, пішінді сурет
2.Мата таңдау және оны өңдеу тәртібі
2.1 Қолданылатын матаға қойылатын талаптар
2.2 Қолданылатын мата ассортименті мен сипаттамасы
2.3 Уақ-түйек таңдау
3.Өңдеу әдісі мен құрал-жабдық таңдау
3.1 Өңдеу әдісін таңдау
3.2 Түйінді өңдеу тәртібі
3.3 Құрал-жабдық таңдау
3.4 Ылғалды жылу мен өңдеу құрал-жабдықтары
4. Бұйымды дайындаудың технологиялық операция бірізділігі
Қолданылған әдебиет тізімі
Кіріспе
Адамның қазіргі киім кешекке деген сұранымын толық қанағаттандыру мақсатында тұрмыс саласында тігін сапасымен жеке тапсырысты орындау тұрмыстық қызмет көрсету және өнімдерді шығару көлемін ұлғайту мен олардың сапасын арттыру міндеттері қойылады. Қойылған мақсатты жүзеге асыру үшін ұжымдық шешім қабылданады. Технологиялық ағын ұйымдары бір -бірімен байланысты болғаны бір жағынан тұтынушы қажеттілігін қанағаттандыру үшін, екінші жағынан өндірістің технологиясын көтеруге жаңа құрал-жабдықтарды енгізу арқылы киім сапасын жақсартып, өнімнің шығару көлемін ұлғайту міндеттері қойылады. Өндіріске жаңа құрал жабдықтарды енгізу арқылы,киім сапасының жақсаруына ықпал етеді. Тігін машиналары, жартылай автоматтандырылған тігін машиналары, Ы.Ж.Ө арналған құрал-жабдықтар, тасымалдау құралдары киім сапасының жақсартумен уақытты үнемдейді.
Адамзат қоғамы дамыған сайын бұл көзқарастар өзгереді, яғни сәнде үнемі жаңарып отырады.Киімді әркім өз бетінше таңдайды, таңдау барысында адам жеке талғамы мен сән ағымына сүйенеді. Жақсы киіне білуде өнер.Киім таңдаудағы жақсы талғамды білдіретін кең тараған анықтамалардың бірі-әдемілік, сәнділік. Сәнділік ұғымы ең алдымен киім түсі мен сәніне қарай дұрыс құрай білуге тікелей байланысты , киімге деген талғампаздық адамның өзіне сын көзбен қарай алатынының белгісі болып табылады. Киімді жарасымды етіп пішу- қонымды киімдердің кепілі екенін ұмытпауымыз керек.Сонымен қатар киім адамды қоршаған ортаның табиғаттың түрлі әсерлерінен қорғайды оны тұтыну мәні мен бірге қызмет ететін маңызы бар. Киімнің шығуы адам еңбегінің ерекшелігіне қоғамдық өндіріс пен мәдениеттің дамуына тығыз байланысты. Алғашқы кезде киімді қазақтар мал терісінен илеп жүнен тоқып тігіп киетін болған киін бертін келе матаға жүн салып сыратын болды. Қазіргі кездегі киімдер мынадай түрлерге бөлінеді: ерекше маталарды қажет ететін өндірістік, арнайы киімдер, жұмысқа, қыдыруға, саяжай мен куроттарға, әскери адамдардың теміржолшылардың, спорттық деп және т.б
Қазіргі кездегі костюмнің атқаратын қызметі сан алуан ол ең бірінші қажеттілік болып табылады. Өйткені киім адам ағзасын табиғаттың және өндірістің ортаның әртүрлі зиянды әсерлерінен қорғайды.
Сән ( modus деген латын сөзі) -- өлшем, тәсіл, іс - қимыл бейнесі. Сән - белгілі бір талғамның уақытша үстем болуы. Сән -- әлеуметтік құбылыс. Киім - бірінші қажетті зат. Оны өндірумен өнекәсіптің әр түрлі салалары айналысады, ал сатумен сауда жүйелері шұғылданады.
Археологиялық қазбалар нәтижесі киімнің қарапайым түрі көне палеолит дәуірінде пайда болғанын анық дәлелдейді. Бұл дәуірде тек тікелей табиғаттан алынатын өңдеуді қажет етпейтін материалдарды ғана пайдаланған. Мұндай киім қарапайым болған және не жыныстық, не әлеуметтік жағынан айырмашылығы болмаған. Бұл кезеңде костюм сыртқы ортаның әсерінен қорғайтын қабыршық рөлін атқарған. Неолит дәуірінде ең қызығы сол - әлі күнге дейін өзінің өзектігін жоймаған киімнің негізгі үлгілері пайда бола бастады. Тарихи кезеңдерге байланысты адам қауымдарға бөліне бастағаннан кейін, киімді түрлі жыныстық, әлеметтік, мүлікткі белгілері бойынша бөліп қарау туындады. Осыған орай, костюм өзінің жетілуінің ерте кезеңінен бастап адамның қоғамдық өмірінде болып жатқан барлық өзгерістерді көрсетеді.
Костюм (франц. сostume - киім - кешек) - белгілі бір ұлттың, дәуірдің, сословияның тұрақты киім үлгісі. Костюм әр дәуірдің эстетикалық идеалын көрсетеді.
силуэт, пішін, пішім, пропорция, стиль деген түсініктермен таныстыру.
Силуэт (siluett деген француз сөзі) - ұзындығы мен ені бойынша адам мүсінінің пропорциясына жақындау келетін геометриялық фигуралардың (тікбұрыш, трапеция, үшбұрыш, сопақ, т. б.) бірін беретін киімнің кез келген бөлігінің сыртқы кескіні. Силуеттің мынадай түрлері болады: тік силуэт, белдес стлуэт, сопақ силуэт, X - силуэт, трапеция силуэт, жартылай жантайған силуэт.
Пішім - бұйымның ойластырылған үлгісін жасауға мүмкіндік беретін пішім сызықтары (бел сызығымен кесілген көйлек, реглан үлгісіндегі жеңдер, драпталған көкрекше, тұтас пішілген жең және т.б.).Қазіргі заманғы барлық киімдер екі классқа бөлінеді: тұрмыстық және өндірістік .
Тұрмыстықтың өзі келесі класстарға бөлінеді: сырт киім, жеңіл
киім, корсетті бұйымдар, бас киім.
Сырт киімге- пальто, жәкет, тон, шекпен, бешпент, плащ, куртка
жатқызылады.
Жеңіл киім- көйлек, жейде, болузка, қалат, белдемше тағы басқа.
Бас киімдерге- құлақшын, фурашка, күнқағар, телпек, қалпақ, тақия, бөрік жатады. Тұрмыстық киімдерді былайша ажыраттуға болады: жасына және жынысына қарай бөлінеді. Және ерлер мен әйелдер киімдері үш түрлі жас молшерін кіші, орта, аға топтар болып ажыратылады. Киімдер маусымдық мерзіміне қарай жаздық ,қыстық,маусымдық және мерзімде кис беретін киімдер болып бөлінеді.Қазіргі заманғы жастардың талап-талғамын елеп-ескере отырып, сән жаңа стильге көшіп отыр.Сән ешқашан да ескіні мүлде
жоққа шығармайды.Ол бүгінгі таңда көпшілік көңілінен шыққан үлгілерді пайдалана отырып оларды уақыт талабына сай талғаммен жетілдіре түседі. Оларды пішу және тігу аса күрделі болғандықтан оныосы заманғы өнеркәсіп орындары ғана шығара алады. Қазіргі кезде жастар арасында сәнге деген көзқарас өте айқын байқалады.Олардың көпшілігі сәннен алған біршама үлгілерді пайдаланады. Мысалы : 60-шы жылдары кең өріс алып жастар үлгісіне айналған, қысқа тар етекті белдемшелер қазірде сәнің биік сатысынан көрінеді. Оны орнықты кию тазалықты, әдемілікті, көріктілікті талап етеді. Осындай сәндегі киімдерді тігу, елімізде жылдан- жылға дамып келеді.
1.Модельді таңдау және негіздеу
Қазақ әйелдері ерлердікінен ұзын және кең жейде, көйлек киген. Бастапқыда пішілуі жағынан ерлердікінен айырмашылығы болмаған. Осы көйлек әрі іш көйлек, әрі көйлектің рөлін атқаратын болған. Оларды жеңіл ақ матадан немесе майда гүлді матадан жеңсіз иығы тар және мойын ойындысын терең етіп қиып жағасыз, баумен байланатын етіп тіккен. Пішілуі - бір бөлек тұтас матаны ортасынан бүктеген, ұзындығы тізеге дейін болған, күнделікті көйлекке мақта маталардың жеңіл түрлерін пайдаланған.
Көйлек - иық бұйымдарына жатады. Ол X ғасырда Римде пайда болған. Көйлек латын сөзінен аударғанда кию деген мағынаны береді. Көйлекке үлгі таңдаған кезде, мынадай жайларды ескеру керек: көйлек қай бағытқа арналып тігіледі (күнделікті жұмысқа, мерекелік кешке, демалысқа), қандай маусымға арналады (көктем, жаз, күз, қыс), дене мүсіні, жас ерекшелігіне. Көйлектің белгілі бір үлгісінің сызбасын сызу үшін негізінен кеуде шеңбері басты рөл атқарады.
Көйлек - әйелдерге арналған киімнің бір түрі. Қыздар мен әйелдер көйлегін бүрмелі, тік етек, қос етек, үш етек, көп қатарлы деген бірнеше түрге бөледі. Қос етек көйлек бір етектің үстіне бір қатпар етек қосылып тігіледі. Көп етек көйлекке екі, үш етек қосып тіккен. Кең етекке ештеме қоспай тігіледі. Тік етек, кең етекті көйлекті қарт әжелер, бүрмелі көйлекті көбінде орта жастағы әйелдер, қатарма, таспа жүгірткен бүрмелі, қос етек.
ХVІІІ-ХІХ ғасырлар басында көйлектер қызыл және көк түстерден тігілген, қызыл түсті көбінесе жас қыздар киген, көк түсті көйлектер Орталық Азиядан әкелінген арзан маталардан тігілген, оларды қарақалпақтар мен башқұрттар көп киетін болған. Ал қызыл көйлектер Орталық Азияның барлық жас қыздарының және әйелдерінің кеңінен таралған киімі болып саналған, отыз жастан асқан әйелдерге қызыл көйлек кию ерсі болып саналған. ХІХ ғасырдың ортасына қарай көйлектерге қытайдың гүлді шыт маталарын және фабрикалық ақ түсті мақта матасын пайдаланған. Пішілуі туника тәріздес, жеңі ұзын, кең, жағасы жабық, алдынан терең ойылған, мойынның астынан баумен байланатын болған, кейінірек бауды түймемен алмастырған, ХІХ ғасырдың екінші жартысында жағаларын тік жағаға ауыстырған. Қыздар көйлегі тіптен жағасыз алдында қиығы жоқ болған, көкірегін жасыру үшін арнайы алқа, өңіршемен жабылған, кейде ішінен көйлектің матасынан немесе басқа матадан тіл тәріздес мата бөлігі тігілген. Тұрмыс құрған әйелдер көкірегін кимешектің төменгі бөлігімен жауып қоятын болған.
ХІХ ғасырдың екінші жартысы және ХХ ғасырдың басында тұрмыс құрған әйелдердің қималарына мүмкіндігінше жолақтар жүргізген, бір жалпақ немесе бірнеше жіңішке жібек таспалар тігілген, кейде жолақтарды бөлек дайындап, көйлек тозған соң сөгіп алып, басқа көйлекке қондырған. Осындай жолақтардың көп тараған түрі - бір бөлек кестеленген матаны көйлектегі әйел көкірегіне тіккен.
ХІХ ғасырдың аяғына қарай көйлектің жаңа формасы пайда болып, ол ХХ ғасырдың басында ескі көйлекті пайдаланудан мүлдем ығыстырып жіберген. Көйлектің кеудесі ескіше туника тәріздес бір матаның бетіне туралап тігіліп, осыған тігінен өте кең бүрмелі белдемше қосылған, кеудесі тік жағалы болған. Бұл көйлек пішіні Қазақстанның солтүстігінен ауып келген, көйлектің ескіше түрлері Маңғышлақта, Жетісу және Оңтүстік Қазақстанда көбірек сақталған. Осы кездерде желбезектермен сәнделген қыздар көйлектері пайда бола бастаған, оның белдемшесі тарлау және етектері, жеңдердің ұштары кейде жағалары желбезек, бүрмелермен сәнделген.
ХХ ғасырдың басында көйлектің пішілуіне жаңалықтар енгізіліп, қатпар, қиғаш пішілген иық, қолтық ойындысы, жең ұшы, бүкпе, қатпарлар көйлекті түрлендіре түсірген. Көйлектің жаңа түрлерін - жас әйелдер, ескі түрлерін - күнделікті тұрмыста және жасы келген әйелдер киетін болған.
Алғашқы кездердегі көйлек үлгілері
Киімнің тұтастылығы және бөліктерінің үйлесімділігі элементтерінің бірлік әрі байланыс қасиеттерінің бірнеше шарттары орындалғанда ғана жүзеге асады: бөліктердің өзара үйлесімділігі, өлшемділігінің масштабтылығы, пропорционалдылығы, ырғақтық байланысы, созылмалылығы,түстік және фактуралық шешімі. Композициялық қасиеттердің талдалуы көркемдік ойға, бейнелілік мазмұнына және көйлектің арналуына байланысты. Олардың қолданылуы бұйымдарға қойылатын функционалдық және құрылымдылық талаптарға сай болуы қажет. Киім композициясының негізін киім бөліктерінің жиынтығы, осы көлемдердің ара-қатынасы, киімнің жалпы шамаластығы, оның силуэті құрайды. Пішіннің мәнерлік деңгейі осы негізгі көлемдердің өзара үйлесімділігіне, пішіндеріне және костюмдегі табылған жалпы пропорцияға байланысты. Композиция қасиеттері арасында суретшілер пропорцияны(шамаластық) бірінші орынға қояды. Пішін элементтерінің өлшемдік арақатынасы - ол бүтін композиция құрылымының негізі. Пропорция ұғымы күрделі бүтіннің ішіндегі құрама бөліктердің байланысы.
Иық бұйымдары деп, аты айтып тұрғандай, иыққа киілетін барлық бұйымдарды айтамыз. Оларға көйлек, халат, шапан, қамзол, тон, жейде, костюм т.б. жатады.
Иық бұйымдарының айырмашылығы-мұнда мойын ойындысы, қолтық ойындысы, жаға, өңір болады. Сонымен қатар иық бұйымдары қолдану орнына сәніне қарай ұзын, қысқа, тіпті жеңі жоқ болып келеді, жағасы да түрлі пішінде тігіледі.
Пішім - тұтас пішілген, бел сызығы бойынша кесілген, қондырма жеңді,реглан жеңді, қысқа және ұзын жеңді немесе жеңсіз, жағасыз, тік жағалы, шәлі жағалы т.б. болып бөлінеді.
Әйел көйлегін пішудің екі түрі болған: бірі - ұзыннан тұтастай пішу де, екіншісі - мықынға дейін бөлек пішіп, кейін қосып тігу. Қазақтар әйел көйлегінде міндетті түрде жең болуын ойластырған. Сол жеңнің өзіне бір немесе екі қатар желбір жасау арқылы да көркемдік жағы қарастырылады. Тұтастай тігіліп, мойнынан тобыққа дейін төгіліп тұратын көйлектер әдетте ерекше мәнді жағдайларға арналады. Әсіресе, қалыңдықтардың немесе дәулетті адамдардың қыздары мен келіндерінің.көйлектері осылай тігіліп, бір қараған адамның назарын өзіне аударуды мақсат етеді. Көйлек тұрқына қарай кеуделі көйлек, белдемше көйлек қиып- пішуіне қарай екі енді көйлек, алты қиық көйлек, төрт қиық көйлек, үш қиық көйлек пішініне қарай қосетек көйлек, желбір көйлек, жәй көйлек, қайырма етек көйлек бұлына қарай шай көйлек, дұря көйлек, торғын көйлек, жібек көйлек т.б болып бөлінген. Ал енді қыздар көйлегі - әдетте қосетек, желбір, белдемше түрінде келетін көйлектерді киеді, қосетек көйлек- белден тізеге деиінгі бөлегі бір бөлек қиылып, оның аяғы тізеден түсіріле бір бөлек ұзын қиылып бүрмеленіп үстігі- астынғы бөлегіне ұластырлатын, астынғы бөлегі бір бөлек қиықтап құралып тігілетін киім. қартамыс аналар қайырма етек көйлек, жәй көйлек (енді пішілген) киген. Пішулі жоғарғы жағы бешпет сияқты пішіледі алды- артынан бірнеше жерден қатарлап қыналады, етек жағы бөлек кесіп - пішіліп құрастырылады. Ертеде ұлтымыздың тұрмыс тіршілігіне қарай ат үстінде жүретін жағдайға сай, желбір көйлекті қыз және жаңа түскен келіншектерге жобалап жасаған. Көйлекті жас келіншектер мен қыз балалар, етегі үш қатпардан көп қатарма қатпарлы көйлекті жаңа түскен келіншектер мен бойжеткен қыздар киеді. Етегінің қатпарына сай жеңіне де қатпар түсіріледі. Тана, шытырма, жармалармен сәнделеді. Көйлектер тігілген матасының түріне, мақсатына (күнделікті киілетін көйлек, жиын-тойға арналған "кештік" көйлек, т.б.) байланысты да бөлінеді.
1.1 Сән бағыты және модель таңдау
Сән - адамзат баласы пайда болғаннан бастап пайда болды. Әлемдегі әр түрлі елдердің дәстүрлі халықтық костюм үлгілері қазір де сән жасаушылар үшін шығармашылық жаңалықтардың негізгі бастауы болып отыр және де қандай жағдайда болмасын, арналып тігілген киімдердің бәрінен де өзінің нақты көрінісін табуда.
Заман талабына сай жастар киімін жасауда хиппи басты рөл атқарады. Жастар буржуазиялық құндылықтарға қарсы болды, оның ішінде жалпыға бірдей сән үлгісіне де қарсы болды. Олар сол кезде киюге болмайтын деп саналатын киімдерді - джинсы, жамалған киім, түрлі суреттер салынған курткалар, ұзын белдемшелерді, этникалық сарындағы романтикалық жейделерді киіп, заңдастырды.
Сән (мода) - латын сөзі, өлшем, әдіс, іс-әрекет түрі. Мағынасы уақытша келісімді, сәнді киіне білу деген ұғым береді
Әр адамның өз талғамына, қажетіне сай сәнді киіну мүмкіндігі бүгінде бар құбылыс. Іс тіге білетін, бұл кәсіпті сүйетін адам, өзіне жарасымды да сәнді киімді қашан да тігіп ала алады. Киім кию мәдениеті адамның білімінің, талғамының, ортаға қарым-қатынасының көрсеткіші. Талғам - бәрінен бұрын адамның өзіне шек қоя білуі (нені, қайда, қашан кию керек, өзінің сырт келбетіне көзқарасы, өзін-өзі ұстай білуі т.б.) Сәнді - арнайы көркемдеуші сәнгер жасайды. Ол сәнқой адамның талғамын ескере отырып, тұтынушы халықтың талабына сай келетіндей етіп орындайды. Оларды көркемдеуші деп атаймыз.
Стиль (грекше балауызға өрнек түсіретін үшкір таяқша) сөзі - әдебиет пен енерде автордың, туындының мәнерін, мазмұнын, идеялық көркемдік ерекшеліктерін білдіреді.
::Стиль-
::Классикалық
::Фольклорлық
::Романтикалық
::Спорттық
Классикалық стиль
Классикалық стиль ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz