Белгілердің тұқым қуалау заңдылықтары

I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1.Доминаттылық және рецессивтілік.
2.Гомо. және гетерозиготалы.
3.Гибридологиялық әдіс.
4.I,II,III гибрид ұрпақтары.
5.Гендер: аллельді және аллельді емес.
6.Генотип және фенотип.
7.Өзгергіштік және тұқымқуалаушылық.
8.Тұқымқуалаушылық, тұқымқуалаушылық типтері: аутосомды және жыныспен тіркес тұқымқуалау.
9.Комплиментарлық, полимерия, эпистаз.
10.Т.Морган еңбектері. Т.Морган заңы.
11.Тіркес тұқым қуалау.
12.Хромосомалық теория. Оның қағидалары.
13.Кроссинговер және сантиморганида терін сипаттау.
14.Хромосомалардың генетикалық және физикалық картасы.
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер

Г.Мендель бұршақтың тұқымының сары не жасыл болып келетін екі сортын өзара будандастырған. Сонда бірінші ұрпақ өкілдерінің бәрінің тұқымдары сары болып келген. Бірінші ұрпақ өкілдерін өкілдерін өздігінен тозаңдандырғанда екінші ұрпақта сары түсті бұршақтармен қатар жасыл түсті бұршақтар да пайда болған. Г.Мендель бірінші ұрпақта байқалған сары түсті доминантты, ал бірінші ұрпақта байқалмай, тек екінші ұрпақта ғана байқалатын жасыл түсті рецессивті белгі деп атаған.
Бірінші ұрпақ өкілдерінің тұқымдарының бәрінде бірдей белгінің байқалуын Г.Мендельдің 1 заңы – гибридтер белгілерінің біркелкілік заңы деп атайды.

1. Әбилаев С.А. Молекулалық биология және генетика, 2008.
2. Е.Ө.Қуандыков, С.А.Әбілаев. Медициналық биология және генетика. Алматы 2006.
3. Әбилаев С.А. Молекулалық биология және генетика, екінші басылым 2010.
4. П.Қ.Қызымбет, Л.Аманжолова, Қ.Нұртаева. Медициналық биология. Алматы 2002.
5. Бочков В. Клиническая генетика, М, 2006
6. Цузмер А.М. Биология М.1999
7. Алиханян С.И. Общая генетика – М, 1985
8. http://general.kaznmu.kz/wp-content/uploads/2013/12/8.pdf
9. http://biofile.ru/chel/842.html
10. http://ppt-online.org/86880

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан республикасы денсаулық сақтау және әлеуметтік
даму министрлігі
Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы.
Биохимия,биология және микробиология кафедрасы
РЕФЕРАТ

Тақырыбы : Белгілердің тұқым қуалау заңдылықтары.Тіркесті тұқым қуалау. Т.Морган заңы. Жыныспен тіркескен тұқым қуалау.

Орындаған: Мықтыбек С.Б
Тобы: 105ФК
Қабылдаған: Ажибаева-Купенова Д.Т.

Шымкент - 2017 жыл
Жоспар:
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1.Доминаттылық және рецессивтілік.
2.Гомо- және гетерозиготалы.
3.Гибридологиялық әдіс.
4.I,II,III гибрид ұрпақтары.
5.Гендер: аллельді және аллельді емес.
6.Генотип және фенотип.
7.Өзгергіштік және тұқымқуалаушылық.
8.Тұқымқуалаушылық, тұқымқуалаушылық типтері: аутосомды және жыныспен тіркес тұқымқуалау.
9.Комплиментарлық, полимерия, эпистаз.
10.Т.Морган еңбектері. Т.Морган заңы.
11.Тіркес тұқым қуалау.
12.Хромосомалық теория. Оның қағидалары.
13.Кроссинговер және сантиморганида терін сипаттау.
14.Хромосомалардың генетикалық және физикалық картасы.
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер

Г.Мендель бұршақтың тұқымының сары не жасыл болып келетін екі сортын өзара будандастырған. Сонда бірінші ұрпақ өкілдерінің бәрінің тұқымдары сары болып келген. Бірінші ұрпақ өкілдерін өкілдерін өздігінен тозаңдандырғанда екінші ұрпақта сары түсті бұршақтармен қатар жасыл түсті бұршақтар да пайда болған. Г.Мендель бірінші ұрпақта байқалған сары түсті доминантты, ал бірінші ұрпақта байқалмай, тек екінші ұрпақта ғана байқалатын жасыл түсті рецессивті белгі деп атаған.
Бірінші ұрпақ өкілдерінің тұқымдарының бәрінде бірдей белгінің байқалуын Г.Мендельдің 1 заңы - гибридтер белгілерінің біркелкілік заңы деп атайды.
Г.Мендельдің 2 заңы - белгілердің ажырау заңы деп аталады. Бірінші ұрпақ өкілдерін өздігінен тозаңдастырсақ екінші ұрпақта белгілердің ажырауын байқаймыз, яғни олардың 3 бөлігі жасыл түсті болады.
Г.Менделдің 3-заңы - бегілердің тәуелсіз тұқым қуалау заңы деп аталады, яғни ди- полигибридті будандасуларда әрбір жұп белгілер бір-бірінен тәуелсіз тұқым қуалайды; тәуелсіз ажырасады.
Гомозиготалы деп - геннің біркелкі аллельдерінен тұратын немесе бір типті гаметаларды түзетін жасуша не ағзаны айтамыз, ал гетерозиготалы деп геннің әр түрлі типті гаметаларын түзетін жасуша не ағзаны айтамыз. Сонымен қатар аллельдер гемизиготалы болуы да мүмкін. Гемизиготалы деп - аллель сыңар, тек бір хромосомада болып екіншісінде кездеспейтін жасушаны не ағзаны айтамыз.
Гибридологиялық әдіс
Тұқым қуалаушылықтың заңдылықтарын зерттеудің ғылыми негізін Грегор Мендель қалады. Ол өз тәжірибелеріне қолайлы объект ретінде асбұршақты (Pіsum satіvum) алды. Себебі, басқа өсімдіктермен салыстырғанда асбұршақтың мынадай айрықша қасиеттері бар:
1.бірнеше белгілері бойынша бір-бірінен айқын ажыратылатын көптеген сорттары бар;
2.өсіруге қолайлы;
3.гүліндегі жыныс мүшелері күлтежапырақшаларымен толық қалқаланып тұратындықтан, өсімдік өздігінен тозаңданады. Сондықтан, әр сорт өзінше таза дамып жетііндіктен, белгілері ұрпақтан-ұрпаққа өзгеріссіз беріледі;
4.бұл өсімдіктің сорттарын қолдан тозаңдандыру арқылы өсімтал будандар алуға болады.
Міне, сондықтан,Мендель асбұршақтың 34 сортынан белгілері айқын ажыратылатын 22 сортты таңдап алып, өз тәжірибелеріне пайдаланды. Ол өсімдіктің негізгі жеті белгісіне көңіл аударды: сабағының ұзындығы, тұқымының пішіні мен түсі, жемістерінің пішіні мен түсі, гүлдерінің реңі мен орналасуы. Мендель тәжірибелерінің келесі бір ерекшелігі белгілердің тұқым қуалауын зерттеуде гибридологиялық әдісті қолдану арқылы дәл және тиянақты нәтиже алуында болды. Бұл әдістің негізгі жағдайлары мыналар:
1.будандастыру үшін бір-бірінен айқын жұп белгілері бойынша ажыратылатын бір түрдің дарақтары алынады;
2.зерттелетін белгілер тұрақты, яғни бірнеше ұрпақ бойы қайталанып отырады;
3.әр ұрпақтағы алынған будандарға жеке талдау жасалып, нақтылы сандық есептеулер жүргізілді.
Мендель өзінің тәжірибелерін 8 жыл бойы (1856 -- 1864) Брно қаласындағы Августин монастырының бағында жүргізді. Ол өз зерттеулерінің нәтижесі туралы 1865 жылы 8 ақпанда сол Брно қаласындағы табиғат зерттеушілер қоғамының кеңесінде баяндады. Соның негізінде "Өсімдік будандарымен жүргізілген тәжірибелер" атты еңбегін жариялады.
Қандай да болсын белгі-қасиеттерінде тұқым қуалайтын өзгешеліктері бар организмдерді будандастырғанда гибридті формалар алынады. Бір ғана жұп белгілерінде айырмашылығы бар ата-аналық формалар будандастырылса моногибридті, екі жұп белгісі болса дигибридті, ал белгілердің саны көп болса полигибридті будандастыру деп атайды.
Аллельді гендер деп гомологтық хромосомалардың бірдей локусында орналасқан және қарама-қарсы белгілерді анықтайтын гендерді айтамыз. Аллельді гендердің әрекеттесуіне
1.Доминанттылық
2. Рецессивтік
3.Толық емес доминанттылық
4.Аса жоғары доминанттылық
5.Кодоминанттылық
6.Аллельдер аралық комплементация
7.Аллельдің біреуінің істен шығарылуы жатады.
Доминанттылық дегеніміз бір аллельді геннің екінші аллельді геннің әрекетін бастырмалауы.
Толық доминанттылық дегеніміз доминантты аллельдің рецессивті аллельді толық бастырмалауы, мысалы: бұршақтың гетерозиготалы күйінде түсінің сары болуы.
Толық емес доминанттылық дегеніміз доминантты аллельдің рецессивті аллельді толық бастырмалай алмауы салдарынан рецессивті аллель аз да болса өзінің фенотипін көрсетеді де аралық белгі дамиды. Мысалы, қызыл түсті гүлі бар намазшамгүлін ақ гүлді намазшамгүлмен будандастырғанда бірінші ұрпақтың гүлінің түсі не қызыл, не ақ емес, қызғылт болады.
Аса жоғары доминанттылық дегеніміз F1 - дің гетерозиготалы дараларында доминантты белгінің гомозиготалы күйіне қарағанда әлдеқайда күшті байқалуы.
Рецессивтік дегеніміз бір аллельді геннің фенотиптік байқалуының екінші бір аллель арқылы бастырмалануы.
Кодоминанттылық дегеніміз екі гетерозиготалы доминантты аллельдің бірлесіп бір белгіні дамытуы, ал жеке-жеке олар әр түрлі белгілерді дамытады.
Аллельдераралық комплементация-аллельді гендердің сирек кездесетін әрекеттесу түріне жатады.
Аллельдердің біреуінің істен шығарылуы дегеніміз гомогаметалы жыныстарда екі Х хромосоманың біреуі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.