Аймақтық басқару ғылыми пәнді басқару ретінде

Жоспар
Кіріспе

1 Өндірісті шоғырландыру мен жаратылыстану
2 Адамдық қатынастар мектебі және тәртіптілік тәсілі
3 Ғылыми басқару мектебі
4 Басқару ғылыми мектебі (сандық тәсіл)

Басқару өте әжелгі тажірибе болып табылады. Адамдар топтармен ұйымдарға бірікіп өмір сүре бастаған кезден басқару қажеттілігі пайда болды. Ерте кездегі Вавилонды, Египет пирамидаларын, Македонияның Римді еске алатын болсақ солардың барлығында үлкен үлестіру, ұйымдастыру қызметтері арқылы жүзеге асады. Дегенмен басқару қызмет тажірибе ретінде өте ежелги сипатқа ие болғаны мен, ғылым және зерттеу саласы түрінің салыстырмалы түрде алғанда жаңа болып табылады. Өйткені қазіргі кезде басқару қызметі орындайтын орта буын басшылардың болмау басқару қызметерінің нақты және деректі түрде бөлінбеуі басшылықтың және мұрагерлік тартып алу арқылы берілуі әділ осыған түрткі болады. Қорыта айтқанда ХХ ғасырға дейінгі кезде жүйелі жан - жақты басқару түрде басқару ғылыми жайлы ешкім терең ойлана қоймады. Мәселен: ХХ ғасырдың басында Нью – Ланар дегі Роберт Оуэннің батылда тамаша әлеуметтік сипаттағы тажірибесін ешбір басшы өз тәжірибесінде қолданған емес. Басқаша айтқанда, соңғы ғасырға дейін басқарудың ғылыми әдістемелік маңызы айтарлықтай дамымай келді.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Аймақтық басқару ғылыми пәнді басқару ретінде.
Басқару өте әжелгі тажірибе болып табылады. Адамдар топтармен
ұйымдарға бірікіп өмір сүре бастаған кезден басқару қажеттілігі пайда
болды. Ерте кездегі Вавилонды, Египет пирамидаларын, Македонияның Римді
еске алатын болсақ солардың барлығында үлкен үлестіру, ұйымдастыру
қызметтері арқылы жүзеге асады. Дегенмен басқару қызмет тажірибе ретінде
өте ежелги сипатқа ие болғаны мен, ғылым және зерттеу саласы түрінің
салыстырмалы түрде алғанда жаңа болып табылады. Өйткені қазіргі кезде
басқару қызметі орындайтын орта буын басшылардың болмау басқару
қызметерінің нақты және деректі түрде бөлінбеуі басшылықтың және мұрагерлік
тартып алу арқылы берілуі әділ осыған түрткі болады. Қорыта айтқанда ХХ
ғасырға дейінгі кезде жүйелі жан - жақты басқару түрде басқару ғылыми
жайлы ешкім терең ойлана қоймады. Мәселен: ХХ ғасырдың басында Нью – Ланар
дегі Роберт Оуэннің батылда тамаша әлеуметтік сипаттағы тажірибесін ешбір
басшы өз тәжірибесінде қолданған емес. Басқаша айтқанда, соңғы ғасырға
дейін басқарудың ғылыми әдістемелік маңызы айтарлықтай дамымай келді.
Өндірісті шоғырландыру мен жаратылыстану – техникалық білімдері
жетістіктері нәтижесінде басқаруға ғылыми жүйе ретінде қызығып көңіл бөлу
ХХ ғасырдың басынан орын алды. 1911 жылы жарияланған Фредрик У.Тейлордың
Ғылыми басқару қағидалары атты еңбегі осы үлкен ғылыми бастаманың
ұйытқысы еді. Тейлордың пікірінше, тиімді ғылыми басқару ұдайы бақылау,
тәжірибе жасау және ой – саналық, топшылау арқылы анықталған көрсеткіштер
көмегімен бизнесті жандандыратын қызмет саласы болып саналады. Тейлор өз
теориясын тұжырымдай отырып, мынадай тоқтамаға келді: дәстүрлі әдістің
орнына-ғылым, қарама – қарсылықтың орнына – үйлесімділік, дербес жұмыстың
орнына – ынтымақтастық, еңбек өнімділігін арттыру, өте қажетті барынша
қолайлы жағдай жасау...
Қазіргі кездегі басқару теориясының дамуы ғылыми басқару мектебінің
өкілдері Ф.Тейлор және Х.Гилберт, Г.Гант,. Г.Эмерсон және Г.Фордтың
еңбектерімен тығыз байланыстырлады.
Ф.Тейлор ғылыми басқаруды көрсеткіштер уақыт пен міндетті зерттеу,
ұдайы сұрыптау және баулу, ақшалай ынталандыру салаларында дамытты.
Ф.Тейлордың ғылыми басқару жүйесінің қағидалары мынадай:
- қызметкерді ғылыми түрде сұрыптау және баулу;
- еңбекке мамандандыру;
- еңбекақыда ынталандыру жүйесін қолдану;
- жауапкершіліктің әділетті арттырылуы.
Л.Гилбреттер микрохронометр ойлап тауып, еңбек өнімділігін арттыру
мақсатында әрбір операцияға жұмсалған еңбек қозғалысы мен уақыт шығынын
зерттейді. Г.Эмерсон өз еңбегінде Өнімділіктің 12 қағидасы деп аталатын
кәсіпорынды басқаруды төмендегідей белгіледі:
- әрбір басшы мен қызметкер ұмтылатын дәл тұжырымдалған мақсат;
- болашақ мақсатты ескере отырып, әрбір жаңа процесті талдауға шынайы көңіл
бөлу;
- білікті кеңес беру, арнайы білімділік беделінің маңызы;
- нақты белгіленген тәртіп пен ережеге бағыну;
- қызметкерлерге әділ көңіл бөлу;
- дер кезінде әрі сенімді есеп беру;
- ұйым қызметін мұқият және жедел басқару;
- көрсеткіштер мен жұмыс кестелері;
- уақытында қүш – қуат пен шығындарды үйлесімді ұштастыра білу;
- операциялар көрсеткіштерін жасау;
- ереже мен жазбаша нұсқауларды қолдану;
- еңбек өнімділігіне арттыру үшін сайақы төлеу;
Г. Эмерсон алғашқы болып өндіріс пен басқаруды ұйымдастырудағы күрделі
міндеттерді шешуге әрекеттер қажеттілігін және рационализациялау (ұтымды
ету) ұғымын енгізді.
Г. Форд өндірісті ұйымдастырудағы Тейлор жүйесін жетілдере отырып,
төмендегідей басқару қағидаларын атап өтті;
- өндіріс процесі мен оның сатыларын байланыстыра отырып дәл есептеу мен
жоспарлау;
- қажетті жұмыс пен басқа да ресурстарды әзірлеу;
- стандартты технологиялар мен механизмдері қолдану;
- өндірісті жеңілдету жолдарын үнемі іздестіру;
Аталған ғалым – практиктер және басқалардың еңбектері нәтижесінде
басқарудағы ғылыми қағидалар тұжырымждамасы осылай қалыптасып дамыды.
Классикалық мектеп өкілдерінің ұйғарымы бойынша, басқару – белгілі бір
мақсатқа жетуде орын алатын қатаң әкішілік қағида әдістердің жиынтығы.
Мәселен, осы бағыттың көрненкті өкілі А. Файольдің пікірінше, әкімшілік ету
– жан –жақты ауқымын белгілейтін басқарудың бір бөлігі және де техникалық,
коммерциялық, қорғаныстық, бухгалтерлік, әкімшілік салаларын қамтиды. Осы
қызметтер арасында әкімшілік әрекет ең маңызды есептелініп, оның
элементтері; жоспарлау, ұйымдастыру, басшылық ету, үйлестіру және бақылау
анықталған. Сонымен қатар, А. Файоль тәжірибеде кең қолдану тапқан
басқарудың 14 қағидасын жасап шығарды. Оларға енетіндер; жауапкершілік,
жеке дара басшылық иерархиялық басқару, жеке және жалпы мүдделер
үйлесімділігі, мамандандыру, тәртіп, әділеттілік, ынта – ықылас, лауазымға
сәйкестілік, қызметкерлер тұрақтылығы, орталықтандыру және таы басқа.
Классикалық мектептің өкілі Л. Урвик Файольдің негізгі қағидаларын одан әрі
дамыта отырып әкімшілік қызметің негізгі элементтері ретінде; жоспарлаумен
ұйымдастыруды, басшылық мен үйлестіруді, есеп беруді және бюджет жасаужды
атап көрсетді. Аталған элементтер күні бүгінге дейін бір қатар ғылыми
зерттеулердің тұпп қазығы ретінде пайдаланып келеді. Сонымен қатар,
Л.Урвик өз еңбектерінде ресми ұйым құрудың қағидаларын жасауда ерекше көңіл
бөліп оларды тереңірек тұжырымдады. Оның пайымдауынша, ұйым қызметінің
ттиімділігіне қол жеткізуде бақылау өрісі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.