Баланың жеке басының қалыптасуы
1 Баланың жеке басының қалыптасуы және оның ақыл.ойының өсуі
2 Мектеп жасына дейінгі балалардың дамуы
3 Педагогтың міндеті
4 Тәрбиелей оқыту мақсаты
2 Мектеп жасына дейінгі балалардың дамуы
3 Педагогтың міндеті
4 Тәрбиелей оқыту мақсаты
Бала өмірінің бірінші күнінен бастап, өзінің дамуына ықпал жасайтын және онымен эмоциялық қатынаста болатын адамдардың қоршауында болады. Сондай-ақ баланы қасиеттері мен сапалары әр түрлі көптеген заттар қоршап тұрады. Бөбектің өзін қоршаған ортамен танысуы және қабылдаған объектілеріые талдау жасауы үшін айтарлықтай үлкен мүмкіндіктері болатынын зерттеулер көрсетті. Бұл үнемі өзгеріп отыратын әрекет компоненттеріне (мысалы, тамақтандыру жағдайында) оның бейімделуін қамтамасыз етеді.
Мектеп жасына дейінгі балалардың дамуы буржуазиялық педагогикада әрқашан да ішкі себептермен пайда болған (спонтандық) процесс ретінде қарастырылды және бұл жастағы балалар үшін қатаң программаның қажеттігі теріске шығарылды. Ал мұндай көзқарастар қоғам талаптарына қарама-кайшы келді, сондықтан көптеген елдерде ең алдымен білім мазмұны бойынша кең эксперименттік жұмыстар жүргізіле бастады. Осындай эксперименттердің нәтижесінде ғалымдар бір ауыздан, мектеп жасына дейінгі балаларды да қоса алғанда, балалардың танымдық мүмкіндіктері бұрынғы ойлағандағыдан гөрі едәуір кең деген корытындыға келді.
Мектеп жасына дейінгі балалардың дамуы буржуазиялық педагогикада әрқашан да ішкі себептермен пайда болған (спонтандық) процесс ретінде қарастырылды және бұл жастағы балалар үшін қатаң программаның қажеттігі теріске шығарылды. Ал мұндай көзқарастар қоғам талаптарына қарама-кайшы келді, сондықтан көптеген елдерде ең алдымен білім мазмұны бойынша кең эксперименттік жұмыстар жүргізіле бастады. Осындай эксперименттердің нәтижесінде ғалымдар бір ауыздан, мектеп жасына дейінгі балаларды да қоса алғанда, балалардың танымдық мүмкіндіктері бұрынғы ойлағандағыдан гөрі едәуір кең деген корытындыға келді.
Баланың жеке басының қалыптасуы және оның ақыл-ойының өсуі әр түрлі
әрекеттер процесінде жүзеге асады.
Бала өмірінің бірінші күнінен бастап, өзінің дамуына ықпал жасайтын және
онымен эмоциялық қатынаста болатын адамдардың қоршауында болады. Сондай-ақ
баланы қасиеттері мен сапалары әр түрлі көптеген заттар қоршап тұрады.
Бөбектің өзін қоршаған ортамен танысуы және қабылдаған объектілеріые талдау
жасауы үшін айтарлықтай үлкен мүмкіндіктері болатынын зерттеулер көрсетті.
Бұл үнемі өзгеріп отыратын әрекет компоненттеріне (мысалы, тамақтандыру
жағдайында) оның бейімделуін қамтамасыз етеді.
Мектеп жасына дейінгі балалардың дамуы буржуазиялық педагогикада әрқашан
да ішкі себептермен пайда болған (спонтандық) процесс ретінде қарастырылды
және бұл жастағы балалар үшін қатаң программаның қажеттігі теріске
шығарылды. Ал мұндай көзқарастар қоғам талаптарына қарама-кайшы келді,
сондықтан көптеген елдерде ең алдымен білім мазмұны бойынша кең
эксперименттік жұмыстар жүргізіле бастады. Осындай эксперименттердің
нәтижесінде ғалымдар бір ауыздан, мектеп жасына дейінгі балаларды да қоса
алғанда, балалардың танымдық мүмкіндіктері бұрынғы ойлағандағыдан гөрі
едәуір кең деген корытындыға келді.
Дайын білімді бала терең ой жүгіртпей-ақ еске сақтау арқылы меңгеріп
алатыны белгілі. Міне, сондықтан да совет педагогикасы мен психологиясында
оларды жете түсініп меңгеру қажет екендігі атап көрсетілген.
Тек есте сақтау арқылы устірт меңгерілген білім емірде де
пайдаланылмайды. Білімді тек есте сақтау арқылы ғана меңгерген оқушы жауап
беруге әрқашан әзір болады, себебі ол беретін жауабына күмәнданбайды.
Әдетте мұндай оқушы жауап берген кезде кемшілігі байқадса, қатты танданатын
болады. Егер оқушы білімді түсініп меңгерсе, ол жауап берер алдында
қайтаратын жауаптарын өзі тексеруден өткізіп алады. Осы мәселе бойынша
П.П.Блонский былай деп жазды: Тексерусіз меңгеру — сананың жай есепсіз
жасаған жұмысы; өзін-өзі тексеруден өткізіп меңгеру—ойлаудың бақылауында
жұмыс істеген сана.
Демек, оқыту процесінде дамуға басшылық жасай отырып, оқушылардың назарын
меңгерілетін материалдың тек мазмұнына ғана емес, орындалу әдістеріне де
аудару қажет.
Педагогтың міндеті — балалар әрекетін ұйымдастыру, өйткені бала тек
әрекет үстінде ғана жетіледі. Баланың алдына қандай да бір міндет қойылса,
онда сол міндетті шешуге талпыныс пайда болады. Бірақ ол мұны әрекеттің,
мінез-құлық пен ойлаудың жаңа әдістерін меңгергенде ғана іске асыра алады.
Сондықтан қажеттілік пен мүмкіндіктің арасында, белгілі мен белгісіздің
арасында қарама-қайшылық кездеседі. Бул қарама-қайшылық дамудың қозғаушы
күші болып табылады.
Мектеп жасына дейінгі балаларды оқыту ісі білім беріп, іскерліктер мен
дағдыларды қалыптастырып қана коймай, ақыл-ой қабілеттерін, танып-білуге
қызығушылығын (оқуға ынтасын, жаңа біткеннің барлығын білуге құмарту)
дамыту жөнінде, яғни баланың жеке басын дамытуды да ескеріп отыр.
Математикалық білімдерді оқыту методикасының негізінде жалпы дидактикалық
принциптер жатыр: дамыта (тәрбиелей) оқыту принципі; ғылымның және өмірмен
байланыс принципі; оқытудың ашық болу принципі; білімнің жүйелі, бірізді
және берік игеру принципі; жеке ықпал принципі; балалардың білімді саналы
түрде және белсенді түрде игеру принципі.
Элементар математикалық білімдерге оқытуда бұл принциптер қалайша
нақтыланады?
Оқыту процесінде бала белгілі бір білімге ие болады. Алайда оқыту деген
ересек адамның басынан білімді алып, баланың басына аудара салу емес.
Керегі сол, игеру процесінде баланың ақыл-ой дамуы тиіс, білімге қызығатын
болуы тиіс, белгілі бір қарым-қатынас қалыптасуы тиіс.
Тәрбиелей оқыту тұтасынан баланың жеке басын дамыту жарына
барытталған.
Кішкене балаларды элементар математикалық білімдерге тәрбиелей оқыту
принципі ең алдымен балаларды сандық, кеңістік және уақыт қатынастарын
тануға әкеледі. Әлем балаға жаңа байланыстар мен қарым-қатынастар
тұрғысынан ашылады. Ал жаңа көрініс болса, тіпті жақсы таныс нәрселердің
де, балалардың оларра жаңа қатынасын қалыптастырады, олардың танымдық
қызығушылығына себеп болады, білуге құмартады.
Мысалы, бұрыннан таныс ағаштың биік те жуан діңін одан таралған шамасы
мен формасы әр түрлі бұталарының (жуан, жіңішке, ұзын, қысқа, түзу, қисық,
сынық) соншама көптігін көріп ол таңқалды. Ағаштарды салыстыра келе,
балалар олардың қайсысы биік, қайсысы аласа екенін анықтайды; ол ағаштардың
жапырақтарын қарастыра келе, олардың формалары шамалары (өлшемі) әр түрлі
екенін көреді т. б. Жаңа көрініс айнала ... жалғасы
әрекеттер процесінде жүзеге асады.
Бала өмірінің бірінші күнінен бастап, өзінің дамуына ықпал жасайтын және
онымен эмоциялық қатынаста болатын адамдардың қоршауында болады. Сондай-ақ
баланы қасиеттері мен сапалары әр түрлі көптеген заттар қоршап тұрады.
Бөбектің өзін қоршаған ортамен танысуы және қабылдаған объектілеріые талдау
жасауы үшін айтарлықтай үлкен мүмкіндіктері болатынын зерттеулер көрсетті.
Бұл үнемі өзгеріп отыратын әрекет компоненттеріне (мысалы, тамақтандыру
жағдайында) оның бейімделуін қамтамасыз етеді.
Мектеп жасына дейінгі балалардың дамуы буржуазиялық педагогикада әрқашан
да ішкі себептермен пайда болған (спонтандық) процесс ретінде қарастырылды
және бұл жастағы балалар үшін қатаң программаның қажеттігі теріске
шығарылды. Ал мұндай көзқарастар қоғам талаптарына қарама-кайшы келді,
сондықтан көптеген елдерде ең алдымен білім мазмұны бойынша кең
эксперименттік жұмыстар жүргізіле бастады. Осындай эксперименттердің
нәтижесінде ғалымдар бір ауыздан, мектеп жасына дейінгі балаларды да қоса
алғанда, балалардың танымдық мүмкіндіктері бұрынғы ойлағандағыдан гөрі
едәуір кең деген корытындыға келді.
Дайын білімді бала терең ой жүгіртпей-ақ еске сақтау арқылы меңгеріп
алатыны белгілі. Міне, сондықтан да совет педагогикасы мен психологиясында
оларды жете түсініп меңгеру қажет екендігі атап көрсетілген.
Тек есте сақтау арқылы устірт меңгерілген білім емірде де
пайдаланылмайды. Білімді тек есте сақтау арқылы ғана меңгерген оқушы жауап
беруге әрқашан әзір болады, себебі ол беретін жауабына күмәнданбайды.
Әдетте мұндай оқушы жауап берген кезде кемшілігі байқадса, қатты танданатын
болады. Егер оқушы білімді түсініп меңгерсе, ол жауап берер алдында
қайтаратын жауаптарын өзі тексеруден өткізіп алады. Осы мәселе бойынша
П.П.Блонский былай деп жазды: Тексерусіз меңгеру — сананың жай есепсіз
жасаған жұмысы; өзін-өзі тексеруден өткізіп меңгеру—ойлаудың бақылауында
жұмыс істеген сана.
Демек, оқыту процесінде дамуға басшылық жасай отырып, оқушылардың назарын
меңгерілетін материалдың тек мазмұнына ғана емес, орындалу әдістеріне де
аудару қажет.
Педагогтың міндеті — балалар әрекетін ұйымдастыру, өйткені бала тек
әрекет үстінде ғана жетіледі. Баланың алдына қандай да бір міндет қойылса,
онда сол міндетті шешуге талпыныс пайда болады. Бірақ ол мұны әрекеттің,
мінез-құлық пен ойлаудың жаңа әдістерін меңгергенде ғана іске асыра алады.
Сондықтан қажеттілік пен мүмкіндіктің арасында, белгілі мен белгісіздің
арасында қарама-қайшылық кездеседі. Бул қарама-қайшылық дамудың қозғаушы
күші болып табылады.
Мектеп жасына дейінгі балаларды оқыту ісі білім беріп, іскерліктер мен
дағдыларды қалыптастырып қана коймай, ақыл-ой қабілеттерін, танып-білуге
қызығушылығын (оқуға ынтасын, жаңа біткеннің барлығын білуге құмарту)
дамыту жөнінде, яғни баланың жеке басын дамытуды да ескеріп отыр.
Математикалық білімдерді оқыту методикасының негізінде жалпы дидактикалық
принциптер жатыр: дамыта (тәрбиелей) оқыту принципі; ғылымның және өмірмен
байланыс принципі; оқытудың ашық болу принципі; білімнің жүйелі, бірізді
және берік игеру принципі; жеке ықпал принципі; балалардың білімді саналы
түрде және белсенді түрде игеру принципі.
Элементар математикалық білімдерге оқытуда бұл принциптер қалайша
нақтыланады?
Оқыту процесінде бала белгілі бір білімге ие болады. Алайда оқыту деген
ересек адамның басынан білімді алып, баланың басына аудара салу емес.
Керегі сол, игеру процесінде баланың ақыл-ой дамуы тиіс, білімге қызығатын
болуы тиіс, белгілі бір қарым-қатынас қалыптасуы тиіс.
Тәрбиелей оқыту тұтасынан баланың жеке басын дамыту жарына
барытталған.
Кішкене балаларды элементар математикалық білімдерге тәрбиелей оқыту
принципі ең алдымен балаларды сандық, кеңістік және уақыт қатынастарын
тануға әкеледі. Әлем балаға жаңа байланыстар мен қарым-қатынастар
тұрғысынан ашылады. Ал жаңа көрініс болса, тіпті жақсы таныс нәрселердің
де, балалардың оларра жаңа қатынасын қалыптастырады, олардың танымдық
қызығушылығына себеп болады, білуге құмартады.
Мысалы, бұрыннан таныс ағаштың биік те жуан діңін одан таралған шамасы
мен формасы әр түрлі бұталарының (жуан, жіңішке, ұзын, қысқа, түзу, қисық,
сынық) соншама көптігін көріп ол таңқалды. Ағаштарды салыстыра келе,
балалар олардың қайсысы биік, қайсысы аласа екенін анықтайды; ол ағаштардың
жапырақтарын қарастыра келе, олардың формалары шамалары (өлшемі) әр түрлі
екенін көреді т. б. Жаңа көрініс айнала ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz