Балалар бақшасындағы тәрбиенің маңызы мен міндеттері

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Еліміздің болашағы - ұрпақ тәрбиесінде. Өркениетті қоғам мен құқықты мемлекеттің қалыптасуы өскелең ұрпақтың рухани байлығы мен мәдениеттілігін, еркін ойлау қабілеті мен шығармашылығын, кәсіби біліктілігі мен білімділігін талап етеді.

2010 жылы 29 қаңтардағы Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың халыққа Жолдауында нақты белгіленіп көрсетілген мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеу жүйесін жақсарту міндетін іске асыру мақсатын алға қойды.

Тәрбие - адамзат қоғамында ғана болатын құбылыс, адамдардың саналы әрекеті. Ол алғашқы қоғамдағы еңбек пен қажеттілік процесінде пайда болды. Қоғам дамуының алғашқы басқышы - рулық қоғамға дейін адамдар табиғаттың дайын заттарымен қанағаттанды.

Еңбек процесінде ересектермен күнделікті қарым-қатынас жасауда балалар өмірге қажетті дағдылар мен еңбек әрекеттерін меңгерді, халықтың әдет-ғұрпымен танысты. Рулық қоғамда балалар мал бағуға, егін егуге, қолөнеріне үйретілді. Осыған сәйкес тәрбиені ұйымдастыру қажет болды. Балаларды тәрбиелеу ең тәжірибелі адамдарға жүктелді. Ертегі, ойын және өлең ол дәуірдегі мінез-құлық тәрбиесінің құралына айналды. Жеке меншіктің, құлдықтың және жеке отбасының шығындарына байланысты қоғам ыдырай бастады. Енді қоғадық тәрбиемен қатар жеке отбасы тәрбиесі шықты.

Қоғамды биллеуші топтар: дін басшылары, көсемдер, ақсақалдар пайда болып, олар еңбекке баулу тәрбиесінен білімге үйрету тәрбиесін бөле бастады.

Адам қоғамы дамуының белгілі сатысында алғашқы қоғам орнына құлдық қоғам қалыптасты. Солтүстік Африкадан, Египеттен бастап Оңтүстік Азиядан Қытайға дейінгі Шығыс жерінде бірнеше құл иеленуші мемлекеттер пайда болып, ертедегі мәдениет дамыды. Ұлы Қытай ойшылы Канфуцийдің тәлім-тәрбиелік трактаттары, адам тәрбиесі жайлы еңбектері жазылды. Қытай, Үндістан, Египет, Кіші Азия жерінде алғашқы мектептер құрылып, онда үстем таптың балалары тәрбиеленді.

Европада, Ежелгі Грецияда мұнан 2600 жылдай бұрын пайда болған Греция полистерінің даму жағдайына байанысты тәрбие мен білім берудің әр түрлі жүйесі құрылған.

Ежелгі Греция бірнеше құл иеленуші ұсақ мемлекеттен құралды. Ішіндегі ірілері, көбірек белгілі болғандары - Антика (орталығы Афины) және Лакония (орталығы Спарта) . Афины тәрбиесі жүйесі жан-жақты және демократиялыққа жақындау болды. Ол ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық және дене тәрбиесінің ұштасуын көздеді. Жеті жасқа дейін балалар үйде, одан кейін грамматикалық мектептерде тәрбиеленді, кифаристік мектептерде музыка үйренді.

Ал Спартада әскери тәрбиеге көңіл бөлінді, әсіресе дене тәрбиесіне ерекше мән берілді, қиындыққа шыдамды етіп жаттықтыру, әскери жаттығуларға үйрету (жүгіру, секіру, күрес, жекпе-жек, әскери әндер айту, найзаласу) ойыны жүргізілді, әскери ойындар ұйымдастырылды, музыка, ән айту және діни билер үйретілді.

Ертедегі грек ғалымдары мен философтары Платон және Аристотель өздерінің еңбектерінде тәрбие мен оқыту туралы өте құнды пікірлер қалдырды. Бұл пікірлер педагогика ғылымының дамуына себеп болды.

Көрнекті грек философы Платон (б. з. д. 427-347 ж. ж. ) тәрбиені мемлекет тарапынан ұйымдастыру керек деп есептеді. Ол өз пікірінде мектепке дейінгі тәрбиенің баланы 3-тен 6 жасқа дейін тәрбиешілердің басқаруымен уақытын ойын алаңында өткізуі тиіс деп санады. Ол бала өміріндегі ойынның рөлін жоғары бағалады. Балаларға айтылатын әңгімелерді іріктеп алуды талап етті.

Мемлекет тарапынан тәрбие берудің белгілі жүйесін ұсынды.

Аристотель (б. з. д. 384-322 ж. ж. ) мемлекеттің түпкі мақсаты барлық адамдарға тәрбие беру деп білді. Ол қоғамдық тәрбие мен отбасындағы тәрбиенің өзара байланысты болуын жақтады. Аристотель адамның жан-жақты мәдени және рухани дамуына ерекше мән беріп, әсіресе өнер, соның ішінде музыка адамдарды тәрбиелеудің негізгі құралы деп таныған.

Мектепке дейінгі тәрбиені ұйымдастыруда Аристотель құнды пікірлер ұсынды. Жас ерекшеліктеріне сай тамақтану, дене қозғалысының қажеттілігі, денені шынықтыру, баланың тәрбие алатын ортасын ескеру керек екендігін атап көрсетеді.

Ежелгі грек мектептері үш басқыштан тұрған.

1. Мектеп жасына дейінгі тәлім-тәрбие (3-7 жас) ;

2. 7-12 аралығы - екінші басқыш.

3. Үшінші басқыш гимназия деп аталған.

Ежелгі гректер балаларына жас кезінен бастап әдепті болуды, қатты сөйлемеуді, қатты күлмеуді, қарттарды, үлкендерді сыйлауды, құрметтеуді, адамдарға бір-бірімен сыпайы қарым-қатынас жасауды үйреткен.

Гректер музыка өнерін жоғары бағалаған. Сондықтан бала кезден бастап музыканы үйретуге ерекше мән берген. Олар би билеп, ән шырқауды, лира мен флейтада ойнағанды мақтан етті.

Қорқыт (VІІ-VІІІ ғ. ғ. ) туралы әңгімелер, мифологиясы, болжамдар 7-9 ғасырларда Сыр бойы оғыз-қыпшақ тайпаларының ауыз әдебиетінде айтылып, Орта Азия, Кавказ, Түркия, Балқан түбегі аймағында таралып, Қорқыт айтқан нақыл сөздер қазақ мақал-мәтелдерінде, жыр жолдарында, жыраулардың толғауларында өзгермей сақталып, халқымыздың жыраулық, бақсылық, қобыз күй өнерінің атасы, көріпкел, ақылгөй, адамгершіліктің жоғары шыңына баулитын тарихи-өнерлі тұлға ретінде танылады.

Қазақ өлкесінде бақсылық өнердің пірі атанған Қорқыт сырқаттанған, ауырған, ауруға ұшыраған адамдарды қобыздың сиқырлы үні арқылы зікір салып, бойын сергітіп, ауырған адамның жан дүниесіне пайдалы әсерін тигізіп, дәрі-дәрмек ретінде күш-қуат, сенім арқылы аурудан айықтырған.

Күйді, музыканы тыңдау - таңғажайып музыкалық-эстетикалық, педагогикалық-психологиялық құбылыс, оны тыңдау табиғи қажеттіліктен тұрады.

Соның арқасында құдіретті, әсем күйдің, әннің, жырдың, т. б. өнер түрлері мен салаларының шығуы, орындалуы, болашақ ұрпаққа көшіп қабылдануы, саналы ұрпақтың рухани байлығына айналады.

Батыс пен шығыс философиясын өзара жақындастырған, оларды рухани байытқан, жаңа ұғымдармен толықтырған ойшыл, әлемдегі екінші Ұстаз атанған Әбу Насыр әл-Фараби (810-950 ж. ж. ) 70-ке жуық тіл білген. Өздігінен көп оқып, көп ізденген ғұлама бабамыз ғылымның философия, логика, жаратылыстану, тіл, география, физика, математика, медицина, музыка және т. б. салаларында еңбек етіп, мол мұра қалдырды. Соның ішінде тәрбиеге, музыкалық білімге көп еңбек сіңірді. Ізгілікті мемлекетті сипаттайтын «Ізгі қала тұрғындарының көзқарасы», «Музыканың ұлы кітабы» атты еңбектерін жаза отырып: «Адамға ең бірінші тәрбие керек, тәрбиесіз берілетін білім адамзаттың қас жауы, ол келешекте оның өміріне және қоғамға үлкен апат әкеледі» деп көрегенді тұжырым айтқан.

«Шексіз дүниенің шегіне кім жеткен, түпсіз ғылымның тұтқасын кім ұстаған? Бірақ сол жолда әркім өзінің ақылы жеткен жеріне бір белгі қалдыруы керек қой. Сол белгіңмен кейінгілерге жол көрсетіп, сапқа тұрсаң, санатқа қосылсаң, мәңгілік есте қалғаның сол емес пе?»-деп ғибрат қалдырған.

Сайрам жерінде туылып, Ұлы Түркістанда өмір сүрген, Арыстанбабтан 7 жасынан сабақ алған, оның Иршад мақамынан сыр сақтауды үйренген Қ. А. Ясауи (1094-1116 ж. ж. ) адалдықты, абзалдықты, әдептілікті, сабырлылықты, инабаттылықты, ұятты, жомарттықты, біреуді айыптамауды, сүйіспеншілікті жанына серік етті.

27 жасында танымал ғалым Шейх Юсуф Ханадиге шәкірт болған А. Ясауи өзінің білген-көрген, оқып үйренгенін бүкіл Түркі дүниесіне түркі тілінде үйретті. Яғни ХІІІ ғасырда түрік тілінде «Хикметтер» жазды, түрікше діни-сопылық өлеңдер жазу дәстүрінің негізін қалады. Ол: «Адам бүкіл жаратылғандардың ішіндегі ең құрметтісі. Өйткені адам «болмыстың өзі, дәні». Адамның дертін бөлісу, аяушылық ету, жәрдемдесу оған деген махаббатты білдіреді» дейді.

Қазақ тарихының аса күрделі кезеңінде өмір сүрген Бұқар жырау (1668-1781 ж. ж. ) «Жақсының аты өлмейді, ғалымның хаты өлмейді» деп, елін, халқын бірлікке, татулыққа, өнер, білімге шақырған.

Халықты аман-есен алып қалу үшін орыс елінен көмек, сүйеніш сұрауды жөн санаған да осы Бұқар жырау еді.

Ел тағдырына жаны ауырған Сүйінбай Аронұлы (1815-1898 ж. ж. ) әділетті өмір орнатып, адам баласын бақ-дәулетке ие етуді арман етіп өтті.

Кеңес педагогтары Н. К. Крупская, А. С. Макаренко, К. Д. Ушинскийдің бала тәрбиелеудегі еңбектері Қазақстандағы алғашқы мектептерге сүйеніш болды.

1918 жылдың 16-қазанында «Біріңғай еңбек мектебі туралы» декларация шығып, мектептің жалпыға бірдей болуы және барлық басқышының тегін болуы жарияланды.

1920 жылдары қалыптасқан еліміздегі халық ағарту жүйелерінің Қазақстанда өте үлкен ерекшеліктері болды. Көшпелі қазақ елінің жағдайына байланысты бірінші және екінші кластар ғана болды.

1920-1921 оқу жылындағы есеп бойынша қазақ өлкесінде 2410 мектепте 144 002 оқушы болса, оның 31 248-і қазақ балалары екен.

1927-1928 жылдары тек бастауыш қазақ мектептер саны 1680-ге жетіп, онда 81600 оқушы оқып, солар зиялы қауым негізін құрып, кейінгілерге білім беріп, мәдениетін дамытты.

Ұлы Отан соғысы кезінде де Қазақстандағы білім біраз тоқырауға ұшырады.

1945 жылғы Жеңістен кейін ес жиған ел қайта оқып, білім алуға ден қойды.

Жалпы кешегі күнге дейін Кеңес Одағында жалпы білім беретін мектептерде оқу жоспарлары бірдей болған жоқ.

Балтық жағалауы елдерінде музыка сабағы 6 күн оқытылды.

Орыс тілді елдерде 4 күнге қойылды. Ал Орталық Азия елдерінде музыка аптасына 1 рет қана өткізілді.

Кезінде қазақ халқын зерттеген А. В. Затаевич, академик Б. В. Асафьев, М. Шолохов, Г. Потаниндер айтқандай, біз дарынды халықпыз, қанша қыспақ көрсек те алғырлықты, тектілікті, өнер мен мәдениетті ешкім өшіре алмайды.

Өркениетті қоғам мен құқылы мемлекеттің қалыптасуы өскелең ұрпақтың рухани байлығы мен мәдениеттілігін, еркін ойлау қабілеті мен шығармашылығын, кәсіби біліктілігі мен білімділігін талап етеді.

Қазақстан Республикасының Тәуелсіз мемлекет мәртебесіне ие болуы, қазақ тілінің мемлекеттік тіл құқығына көтерілуі, Білім туралы, Жастар саясаты туралы Заңдардың қабылдануы келешек ұрпақ тәрбиесіне үлкен жауапкершілікпен қарауды көздейді.

Адам тәрбиесінде музыканың алатын орны өзгеше. Музыка арқылы, оның үндестігі, сұлулығы, тереңдігі, мазмұны, мінезі арқылы бала бойына қажетті үлкен күш-қуат, байлық, парасат беріледі.

Музыка - идеология. Ол Отанды, халқын, достарын сүюге, оны қадірлей білуге жетелейді. Музыка - Ұлы күш.

Енді, міне, үш ғасырдан артық тіл, дін, өнер, мәдениет тартыста болып, көп жерде жеңіліп, жіңішкеленген кезде Егемендігіміз алдымыздан шықты емес пе?! Ендеше Тәуелсіз мемлекет ұрпақтарының тәрбиесі бесіктегі кезінен бастау алып, өз ана тілін, әнін, сәнін, домбырадағы сырлы күйін тыңдап, ата-баба дәстүрін бойға сіңіріп өсуге жол ашылды.

«Ойын ойнап, ән салмай, Өсер бала болар ма?» деп дана халқымыз айтқандай, бала тәрбиесіне жауаптылықпен атсалысуымыз керек, бұл әрбір адамның парызы, ұстаздық борышы, ата-ананың міндеті.

Музыканы тыңдау, әнді орындау - таңғажайып дүние. Музыкалық-эстетикалық, педагогикалық-психикалық құбылыс, оны тыңдау табиғи қажеттіліктен тұрады. Соның арқасында құдіретті әсем күйдің, әннің, жырдың, т. б. өнер түрлері мен салаларының шығуы, орындалуы, болашақ ұрпаққа көшіп қабылдануы, саналы ұрпақтың рухани байлығына айналады.

Қорқыт бабамыздың шығармаларын негізге ала отырып және өз тәжірибелерін қолданып, Әбу Насыр әл-Фараби «Музыканың адамға емдік қасиетін, жағымды әсерін, жан дүниесіне әсер етер тәрбиелік мәні зор екенін» дәлелдей отырып айтқан.

Өз заманында үлкен жиынға барған әл-Фараби 3 түрлі музыка тартып, халықты күлдіріп, жылатып, ұйықтатып, музыканың құдіретімен жұртшылықты тәнті еткен.

Қазақтың халық аспаптары мен музыкасына көңіл бөлінбеген Кеңес Одағы кезінде қазақ музыкасының жанашыры, академик Ахмет Жұбанов өз студенттеріне: «Қарақтарым! Болашақ сендердікі, қазақ халқы аман болса, халықтың тілі, домбырасы мен қобызы, әні, музыкасы сол халықпен бірге боларында дау болмас, сендерге сенемін, болашақта халқымыздың музыкалық аспаптары мен ән-күйін дамыта келіп, әлем халықтарының мәдениетімен теңестіресіңдер», -деп аманаттаған болатын.

І ТАРАУ. балалар бақшасындағы тәрбиенің маңызы мен міндеттері

§1. Музыканың өнер түрі ретіндегі маңызы

Музыканың адамның рухани дүниесіне зор әсер ететінін немен түсіндіруге болады?

Бәрінен де адамдардың өмірдің әр түрлі сәттеріндегі бастан кешкен күйлерін бейнелеп беретін ғажайып мүмкіндігімен түсіндіруге болады. Халық шаттық құшағында екен - музыка әуені де салтанатты, қуанышты, ал жауынгер жорықта келе жатып ән салады екен - ән оны аса бір көңілдендіріп, қадамын ширатады; ана қаза тапқан баласын жоқтап аза тұтса - мұңды дыбыстар қайғыны айтып беруге көмектеседі. Музыка - адамның өмірлік серігі деген осы.

Н. В. Гоголь халықтың музыкалық шығармасын бейнелі сөзбен «әуенді тарих», «сыңғыраған жанды шежіре» деп атаған.

Музыкалық шығармалар тарих беттерін көз алдыңа елестетеді. Қазақ халқы тарихындағы «Елім-ай» әні сонау ақтабан шұбырынды, алқакөл сұлама заманының зарын, елдің ішкі шерін, қайғы-мұңын көз алдыңа келтіріп, әнмен бірге өлмей, өз ізін бүгінгі ұрпаққа жеткізіп тұр. Сол сияқты «Әй-әй, бөпем» әні де жат жұрттық болып елден ұзап кеткен қыз баласының туған ауылын, ата-анасын сағынғандағы жүрегінен шыққан мұңды сазы ретінде халық есінде.

Күй атасы - Құрманғазының ұлт-азаттық көтерілісі тұсында, Исатай-Махамбетпен қатар, ұлт намысы үшін күресе жүріп, тұтқынға түскен шағындағы көкірегінен күй болып төгілген «Кішкентай», «Қайран, шешем», «Кісен ашқан», «Түрмеден қашқан», «Балбрауын» шығармалары сол кезеңдегі тарихтан сыр шертеді.

Ұлы Отан соғысы күндерінде сол дәуірдің ең таңдаулы әндерінің бірі - А. Александровтың «Қасиетті соғыс» әні дүниеге келді. Ол жауды толық жеңіп шыққанға дейін шайқасуға бел байлаған кеңес адамдарын қайтпас қайсар, қаҺарлы күреске біріктірді. Жау қыспағында қалған Ленинградта Д. Шостакович әйгілі Жетінші симфониясын жазды. Онда фашизм бойындағы қатыгез зұлымдық айыпталды. «Өзім жайында мұндай сөздер айтуды ұнатпаймын, дегенмен бұл менің ең шабытты еңбегім болды», - деп еске түсіретін композитор. Мына сөздерді айтқан да Д. Шостакович: «Қайғы мен қуанышта да, еңбек пен демалыста да - әрқашан да музыка адаммен бірге. Музыканың өмірге толық та етене енгені соншалық, оны бір солай болуға тиісті нәрсе сияқты, өзіміз ойланып, жатпай-ақ, елеп-сезінбей тыныстайтын ауа сияқты қабылданады . . . Адамдардың бір-бірін жақсы түсіне түсуіне көмектесетін осы бір тамаша өзіндік тілден айырылса, дүние қандай жұтаң тартар еді».

Музыканың тағы бір ерекшелігі - ол адамдардың көңіл-күйін ортақтандыру, олардың арасындағы қарым-қатынас құралы болу. Бір адам дүниеге әкелген музыкалық шығарма екінші адамның жан дүниесіне қозғау салып, керемет ретінде қабылданады. Орыстың ұлы композиторы П. И. Чайковский: «Мен өз музыкамның таралуын, оны сүйетін, одан көңілі көншіп, сүйеніш табатын адамдар санының көбеюін бар жан-тәніммен тілер едім» деген.

Адамның парасатты ойы мен терең сезім дүниесін бейнелейтін, эмоциялық әсер туғыза алатын жарқын көркем шығармалар жан дүниенің эстетикалық жақтарын қозғап, тәрбиенің қайнар бұлағы мен құралына айналады.

Музыканың үшінші ерекшелігі, ол - «өзіндік тамаша тіл». Бейнелі, жарқын әуенді, жан-жақты үйлесімді, өзіндік бір ырғақты ұштастыра отырып, композитор өзінің дүние сезімін, айналасына көзқарасын бейнелейді. Мұндай шығармаларды қабыл алғандардың бәрі солар арқылы рухани байи түседі.

Ал бірақ, музыка тыңдаушылардың бәріне бірдей күшпен әсер ете ме? Әлбетте, бірдей әсер етпейді. Бұл - оның тағы бір ерекшелігі. Әр адам музыкаға өзінше ынталы, онымен өзінше әуестенеді, ол музыка жанрының қайсыбіреуіне, өзі ұнатқан композиторына, тыңдаудағы белгілі тәжірибесіне сай жеке бір шығармаға артығырақ ден қояды. Оқып, жаза білуге, есептеуге, сурет салуға қалай үйренсе, музыканы танып, бағалай білуге, образдардың ширақ дамуын, әр тарапты тақырыптардың қақтығысы мен тартыстарын және олардың аяқталуын жіті байқап, музыканы зейін қойып тыңдай білуге де дәл солай үйрену қажет. Тыңдаушы музыканы терең ұғыну үшін оның бүкіл даму барысына ілесе отырып қабылдауы тиіс. Осы «өзіндік тамаша тілді» жіті ұғып, түсіне білуге үйрену қажет. Сонда бірте-бірте музыкалық талғам қалыптасады, музыкамен ұдайы шұғылдану қажеттігі туады, барған сайын нәзік және алуан түрлі тебіреніс-толғанысқа бөленушілік күшейе түседі.

Академик Ахмет Жұбанов Қазақстандағы музыка өнерін кәсіби тұрғыдан бір жүйеге келтіре жүріп, қаншама қиындықтар мен кедергілерге кезіксе де ұлтының музыкалық мұрасы үшін мойымай тер төкті және күресті. А. Жұбанов “…не үлкен атасы, не әкесi, не шешесi, не нағашысы арқылы келетiн музыкалық қабiлет, дарын қазақ музыкасының тарихында болды. Өнер қуған адамдар, әнпаз сауықшыл ауылдар, кешегi қараңғы өмiрдi жарып шыққан өнердiң небiр шын ерлерi де болады”, - деуi қазақ семьясында ерте уақыттың өзiнде-ақ эстетикалық тәрбие берудiң қарапайым түрi болса да қазақ халқы музыка мұрасына ерекше орын бергенiн көруге болады.

Музыканың біз ынта қоятын тағы бір ерекшелігі - оның адамға өмірінің алғашқы күндерінен бастап-ақ әсер ететіндігінде. Құлаққа жағымды бесік жырын естігенде нәресте тыныштала қалады. Ал енді сергек марш ойналса, оның жүзінде өзгеше нышан байқалып, қимылы жиілейді. Бұл сияқты эмоциялық әсер нәрестені ерте бастан музыкаға баулуға, эстетикалық тәрбиенің белсенді көмекшісі етуге мүмкіндік туғызады.

§2. Музыка және баланың жеке басының жан-жақты жетілуі

Ақыл-ой мен дене жағынан дамуды, адамгершілік тазалық пен өмірге деген эстетикалық көзқарасты үйлесімді ұштастыру - әр тарапты сомдалған жеке адамды қалыптастырудың қажетті шарты. Балаларға музыкалық тәрбие беруді дұрыс ұйымдастыру көп ретте осы мәртебелі міндетке жету ісіне көмектеседі.

Музыка - балаға эстетикалық тәрбие беру құралы. Эстетикалық тәрбие мектеп жасына дейінгі балалардың әсемдікті қабылдап, сезіну және түсіну, жақсы мен жаманды байқап, шығармашылық тұрғыдан жеке қимыл жасау, сөйтіп көркемдік қызметтің әр түріне қамтылу қабілеттерін дамытуға бағытталған.

Эстетикалық тәрбиенің жарқын құралдарының бірі - музыка. Музыка осы маңызды міндетті орындау үшін балада жалпы музыкалық қабілетті дамыту керек. Ал жалпы музыкалық қабілеттің негізгі белгілері қандай?

Музыкалық қабілеттің бірінші белгісі - музыкалық шығарманың сипатын сезіну, естігеніне бірге қуану не күйіну, эмоциялық әсерін көрсету, музыкалық образды түсіну қабілеті.

Музыка бөбекті толғандырады, қабылдаушылық қабілетін оятады, өмір құбылыстарымен таныстырады, оларды бір-бірімен салыстырған ой (ассоциациялар) туғызады. Марштың ырғақты әуені оның көңіл күйін қуанышты, көтеріңкі етсе, ал науқастанып қалған қуыршақ жайындағы пьеса мұңайтады, жабырқатады. Бір баланың ересек адамның радио арқылы орындап тұрған мұңды әнін естігенде: «Ағай өз қайғысы жайында ән айтып тұр» дегені бар. Демек, ол адамның ішкі тебіреністерін бейнелеген әннің сарынын сезген.

Музыкалық қабілеттің екінші белгісі - тыңдау қабілеттілігі, неғұрлым жарқын және түсінікті музыкалық құбылыстарды салыстыру, оларға баға бере білу қабілеті. Мұның өзі ең қарапайым музыкалық дыбысты тыңдап, ести білу мәдениетін, қайсыбір бейнелеу құралдарына ден қойып, еркін тыңдау қабілетін талап етеді. Мәселен, балалар музыкалық дыбыстардың ең қарапайым қасиеттерін (домбыраның, тағы басқа аспаптардың жоғары және төмен тембрлік дыбысын) бір-бірімен салыстырады, музыкалық шығарманың ең қарапайым құрылымын (әннің бастамасын, қайырмасын, пьесадағы үш бөлімді, т. б. ) бір-бірінен айырады, бір-біріне қарама-қарсы көркем образдардың айқындылығын (өлең бастамасының биязы жұмсақ және созылыңқы сипаты мен қайырманың жігерлі тез сипатын) байқайды. Бара-бара балалардың өздері бар ынтасымен тыңдайтын және орындайтын сүйікті шығармаларының қоры жинақталады, музыкалық талғамдарының алғашқы негіздері қаланады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.