Африка материгінің топырағы, өсімдігі және жануарлар дүниесі

Жоспар
Кіріспе

1 Африка материгі
2 Жануарлар дүниесі

Африка үш флоралық доминионды (әлемді) алып жатыр. Оның солтүстігі Сахараны қоса Голарктикаға қараса, материктің негізгі бөлігі, экватордан оңтүстікке және солтүстікке қарай палеотропикаға жатады, материктің оңтүстік бөлігі, Оранжевая өзенінен оңтүстікке қажет дербес Қап флоралық әлемін құрайды.
Африканың солтүстік бөлігі флорасының қалыптасуы Оңтүстік Европамен Батыс Азия флорасының қалыптасуымен бір мезгілде жүрді. Ол түпкілікті түрде жоғарғы ендіктердегі мұз басудан соң климаттық мұз басудан кейінгі ауытқулардың әсерінен құрылды. Полетропикалық әлем флорасы материк алабындағы анағұрлым ежелгі флора болып табылады және де оның құрамына Афстралия мен байланыс әсер етті. Афстралияның ортақ элементтерге алғаш тәріздес папоративтермен кейбір протеин тұқымдастар жатады. Оңтүстік Америкамен және Ази ямен байланыс кейінірек үзілді. Африканың флорасында осы меатериктердің өсімдіктердің ортақ туыстары мен тұқымдастарының едәуірі бар.
Жылдық жауын-шашын жиынтығы 1500-2000 мм экватролялды климат белдеуінде ормандар гумосқа бай күлгінденген латериттопырақтарда өседі. Ылғалды тропиктік ормандар материктің шамамен 8 % алыбын алып жатыр. Олар Конго бассейнде экватордан Солтүстікке қарай 4°С ендікке дейін және экватордан оңтүстікке қарай 5°С ендікке дейін тараған.

Пән: География
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Африка материгінің топырағы, өсімдігі және жануарлар дүниесі.

Африка үш флоралық доминионды (әлемді) алып жатыр. Оның солтүстігі
Сахараны қоса Голарктикаға қараса, материктің негізгі бөлігі, экватордан
оңтүстікке және солтүстікке қарай палеотропикаға жатады, материктің
оңтүстік бөлігі, Оранжевая өзенінен оңтүстікке қажет дербес Қап флоралық
әлемін құрайды.
Африканың солтүстік бөлігі флорасының қалыптасуы Оңтүстік Европамен
Батыс Азия флорасының қалыптасуымен бір мезгілде жүрді. Ол түпкілікті түрде
жоғарғы ендіктердегі мұз басудан соң климаттық мұз басудан кейінгі
ауытқулардың әсерінен құрылды. Полетропикалық әлем флорасы материк
алабындағы анағұрлым ежелгі флора болып табылады және де оның құрамына
Афстралия мен байланыс әсер етті. Афстралияның ортақ элементтерге алғаш
тәріздес папоративтермен кейбір протеин тұқымдастар жатады. Оңтүстік
Америкамен және Ази ямен байланыс кейінірек үзілді. Африканың флорасында
осы меатериктердің өсімдіктердің ортақ туыстары мен тұқымдастарының едәуірі
бар.
Жылдық жауын-шашын жиынтығы 1500-2000 мм экватролялды климат
белдеуінде ормандар гумосқа бай күлгінденген латериттопырақтарда өседі.
Ылғалды тропиктік ормандар материктің шамамен 8 % алыбын алып жатыр. Олар
Конго бассейнде экватордан Солтүстікке қарай 4°С ендікке дейін және
экватордан оңтүстікке қарай 5°С ендікке дейін тараған. Сонымен қатар
ормандар Гвинея жағалауын шамамен 8 °С ендікке дейін алып жатыр. Алғашқы
жаңбыр ормандары Конго қазан шұңқырының тек орталық бөлігінде сақталған.
Басқа жерлерде әсіресе Гвинея шығанағынан солтүстікке қарай, оларды аласа
қайта шыққан тоғайлар алмастырған. Өзінің таралуының солтүстік шекарасы
ормандар бәлкім орман өсімдігін үнемі өртеп отырудың нәтижесінде өз орнын
берген болар. Африканың ылға лдық тропиктік ормандары өзінің түр құрамымен
алып жатқан жер көлемі жағынан Оңтүстік Американың тропиктік ормандарына
қарағанда біршама кейін тұрады.
Ормандардың биік ярустарын алып фикустар (80 м дейін), зәйтүн пальмасы
(llaeis guineensis), шарап пальмасы (Rhaphia), сейба (Ceiba tonningi), кола
ағашы (Cola nitida), тағы басқалар құрайды. Ал төменгі ярустарда банандар,
әр түрлі папоротниктер, либерия кофе ағашы (Coffea liberica) өседі.
Лианалардың ішінде ерекше орынды ағаш тәрізді каучукты лиана –
ландольфия алады, ұзын ротанг пальмасы. Ол техникалық және азық-түлік м
береді.
Жергілікті халықтар банан, маниок, батат өсіреді. Экватордың
солтүстікке және оңтүстікке қарай ылғалды тропиктік ормандар саваннамен
алмасады. Ормандар сирейді. Олардың құрамы кедейленеді. Тұтас ормандар мас
ивтерінің арасы саванна дақтары пайда болады. Бірте-бірте ылғалды тропиктік
орман тек өзен аңғарларында ғана қалады. Ол суайрықтарды жылдың құрғақ
мезгілінде жапырағын тастайтын ағаштар немесе саванналар болып келеді.
Жаңбырлы кезең 8-9 айға созылатын астық тұқымдас саванналарда биіктігі 2-3
м., ал кейде тіпті 5 м-ге жететін астық тұқымдастар өседі. Олар: піл шөбі,
ұзын, қылшықты жапырақты, боз шағыл т.б. Жайқалған астық тұқымдастардың
арасында жекелеген ағаштар, баобаб (Adonsonia digitata), дум пальмасы
(Hiphaena), зәйтүн пальмасы сорайып тұрады. Экватордан солтүстікке қарай
астық тұқымдас саванналар шамамен 12 °С ен. жетеді. Оңтүстік жарты шарда
астық тұқымдас саванналар зонасы анағұрлым кеңірек әсіресе үнді мұхиты
жағалауында олар кей жерлерде тіпті тропикке дейін созылып жатыр. Онда
астық тұқымдас саванналармен қатар жылдың құрғақ кезінде тастайтын
жапырақтарын тропиктик селдер , ормандар тараған.
Астық тұқымдас саваналар мен сілдір ормандардың астында топырақтардың
ерекше типтері - саваналардың астында қызыл топырақтар және сілдір
ормандардың астында қызыл-қошқыл қоңыр топырақтар қалыптасады. Ылғалды
маусым кезінің 5-6айға дейін қысқаруына және жауын-шашынның жалпы азаюына
байланысты саванна өсімдіктері анағұрлым ксерофилдік бейнеге ие болады.
Ылғалдылық кезінің ұзақтығы 3-5 айға созылатын аудандарда нағыз саванналар
құрғақ және тікенекті бұталар мен селдір қатты шөптердің қауларына өтейді.
Мұндай өсімдік топтары шөлді айналған саванналары деп аталатын солтүстік
жарты шарда нағыз саванналарды солтүстікке қарай біршама енсіз өңір құрады.
Материктің шығысында шөлге айналған саванналар Сомали түбегін түгелдей алып
экваторға дейін және одан да солтүстікке айрықша үлкен алыбтарды алып
жатыр. Шөлге айналған саваналардың топырағы қызыл-қоңыр. Негізгі жыныстар
тараған жерлерде қара түсті топырақ тараған. Савананның және тропиктік
селдір ормандардың барлық типтері материктің бетінің 40 %дейін алып жатыр.
А фрика саванналарының көпшілігі жойылып кетькен ормандардың орнына деген
көз қарастар бар. Климат және топырақ жағда йлары жөнінен саванналар
тропиктік егіншілікке қолайлы.
Қазіргі кезде саванналардың көптеген учаскелері тазартылған және
айдалып тасталған. Бұл зонада барынша кеңінен тараған дақылдар – мақта, жер
жаңғағы, жүгері, темекі, сорго, күріш. Саванналар шөлейттерге өтеді. Олар
оңтүстік жарты шарда айқын көрінетін, бірақ енсіз зоналар құрады. Ал
Оңтүстік А фрикада материктің ішкі бөліктеріндегі біршама шағын аудандармен
шектелген. Шөлейттің құрғақ кезең бүкіл жыл бойына дерлік созылады. Жауын-
шашынның мөлшері 250-300 мм-ден аспайды. Шөлейттердің өсімдігі түр құрамы
жөнінен солтүстік және оңтүстік шарда жер бетін тікенекті бұталар мен
ағаштардың негізінен сұрғұлт-жасыл майда жапырақты қарағайлардың және
жыңғылдардың селдік тоғайлар жауып жатады.
Оңтүстік Африканың шөлейттеріне сукулентті өсімдіктер тән. Олар: алоэ
туысының көптеген түрлері, сүттігендер, жергілікті халық мал үшін көп
жағдайда су орнына жүретін сулы жемістері бар қарбыз еді. Сондай-ақ жасмық
тәріздес тікенекті өсімдіктер қысқа жаңбырлы ашық кезеңде ашық және әртүсті
болып гүлдейтін жуан тамырлы немесе түйнекті әр түрлі шөптер кеңінен
тараған. Солтүстік жарты шардың шөлдеріндегі өсімдік Азия шөлдерінің
өсімдігіне ішінара жақын. Жаңбырдан кейін эфимерлер шығады, ал қысқа мерзім
ішінде өсіп шығып, гүлдеп және жеміс беріп сонымен бірге қайтадан келесі
жаңбырды күтіп бір емес бірнеше жылға созылатын тыныштық жағдайына теріліп
үлгереді.
Африканың оңтүстік басысында шөлдерімен көптегенг эндемика өсімдіктері
тән. Олардың ішіндегі ең тамашасы Вельвиче. Оның қысқа әрі жуан сабағы және
тығыз жалпақ жерге сүйретіліп жатқан ұзындығы 3м-ге жететін 2 жапырағы
болады. Материктің солтүстік батыс және оңтүстік жағалауларында және тау
беткейлерінің төменгі бөліктеріне мәңгі жасыл қатаң жапырақты бұталардың
астында субтропиктік қошқыл қоңыр топырақ тараған.
Тау беткейлерінің жоғарғы бөліктеріндегі жалпақ жапырақты ормандардың
астындағы топырақ – тау орманының қоңыр топырағы. Африканың солтүстік батыс
шет аймағының флорасының құрамында оңтүстік Европаның жақындығы байқалады.
Қапдоминонының алабында жатқан материктің оңтүстік батыс Африканың қалған
бөлігінен үлкен түр өзгешелігімен ерекшелінеді. Өзінің сыртқы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.