Механикалық асфиксия кезіндегі ағзадағы патологиялық өзгерістер
Кіріспе 3
1. Механикалық асфиксия кезіндегі ағзадағы патологиялық өзгерістер 4
2. Асылу. Тұзақпен буындыру 5
3. Суға батып кету. Компрессиялық асфиксия
Қорытынды 13
1. Механикалық асфиксия кезіндегі ағзадағы патологиялық өзгерістер 4
2. Асылу. Тұзақпен буындыру 5
3. Суға батып кету. Компрессиялық асфиксия
Қорытынды 13
Адам ағзасында әрқашан тотығу-тотықсыздану үрдістері жүріп отыратыны белгілі. Сонымен қатар жасушалар мен ұлпалар адам өміріне қажетті заттар мен оттегісі бар артериалды қанмен жуылып отырады. Егер қажетті заттар (ақуыз, майлар, көмір сулар т.б) асқазандағы қалдық заттар мен көмір қышқылдарының шығарылуы көк тамырдағы қан арқылы, заттар мен газ алмасу үрдісі нәтижесінде жүзеге асады.
Адам ағзасында тотығу-тотықсыздану үрдістерінің бұзылуы әртүрлі себептерге байланысты, яғни оның ішінде зорлау арқылы адам денсаулығының нашарлауына және өлімге дейін алып келеді.
Мұндай бұзылыстардың негізгі себептерінің ішінде мыналарды атап өту керек:
өкпеге ауаның енуі үшін механикалық кедергінің болуы (механикалық асфиксия);
қан жоғалтуға және қан аздыққа әкеліп соғатын жарақат пен аурулардың нәтижесінде қан айналудың нашарлауы.
Адам ағзасында тотығу-тотықсыздану үрдістерінің бұзылуы әртүрлі себептерге байланысты, яғни оның ішінде зорлау арқылы адам денсаулығының нашарлауына және өлімге дейін алып келеді.
Мұндай бұзылыстардың негізгі себептерінің ішінде мыналарды атап өту керек:
өкпеге ауаның енуі үшін механикалық кедергінің болуы (механикалық асфиксия);
қан жоғалтуға және қан аздыққа әкеліп соғатын жарақат пен аурулардың нәтижесінде қан айналудың нашарлауы.
Жоспар
Кіріспе 3
1. Механикалық асфиксия кезіндегі ағзадағы патологиялық өзгерістер 4
2. Асылу. Тұзақпен буындыру 5
3. Суға батып кету. Компрессиялық асфиксия 10
Қорытынды 13
Кіріспе
Адам ағзасында әрқашан тотығу-тотықсыздану үрдістері жүріп отыратыны
белгілі. Сонымен қатар жасушалар мен ұлпалар адам өміріне қажетті заттар
мен оттегісі бар артериалды қанмен жуылып отырады. Егер қажетті заттар
(ақуыз, майлар, көмір сулар т.б) асқазандағы қалдық заттар мен көмір
қышқылдарының шығарылуы көк тамырдағы қан арқылы, заттар мен газ алмасу
үрдісі нәтижесінде жүзеге асады.
Адам ағзасында тотығу-тотықсыздану үрдістерінің бұзылуы әртүрлі
себептерге байланысты, яғни оның ішінде зорлау арқылы адам денсаулығының
нашарлауына және өлімге дейін алып келеді.
Мұндай бұзылыстардың негізгі себептерінің ішінде мыналарды атап өту
керек:
← өкпеге ауаның енуі үшін механикалық кедергінің болуы
(механикалық асфиксия);
← қан жоғалтуға және қан аздыққа әкеліп соғатын жарақат пен
аурулардың нәтижесінде қан айналудың нашарлауы.
1. Механикалық асфиксия кезіндегі ағзадағы патологиялық өзгерістер
Механикалық асфиксия - орталық жүйке жүйесі қызметі мен қан айналымының
жедел бұзылуымен көрінетін тыныс алуға кедергі келтіретін физикалық
әсерлердің нәтижесінде дамитын оттегінің жедел жетіспеушілігі.
Оның клиникалық белгісі жедел есінен тану, тырыспа, ездігінен несепті
жіберіп қою, жүрек қызметінің тоқтауы және т.б. түрінде дамиды.
Ми қыртысында болып жатқан өзгерістер және басқа да қабынуларда (екпе
қабынуы), асфиксия жағдайында 5-7 минут жатқан адамды жансақтау арқылы
тірілтіп алу әрекеті, әдетте, нәтижесіз болады.
Механикалық асфиксия диагнозы сот-медициналық зерттеу кезінде өлікті
сырттай қарау, өлікті ашып қарау нәтижесі және қосымша зерттеулер негізінде
қойылады.
Сырттай қарауға өлікте қан айналымының жедел бұзылуы және өлімнің тез
болуының байқалуы тән. Сонымен қатар көгерген және ісінген бет, көздің ақ
қабығында, дәнекерде, ерінде, бет терісінде, кеуденің жоғарғы бөлігінде
нүктелік қан құйылулар көрінеді. Өлгеннен кейін дененің температурасы қысқа
уақытқа 1-2 градусқа көтерілуі байқалады, сосын бұлшық еттер ақырындап
ісіне бастайды.
Мәйітті ашып қарағанда ішкі мүшелер тоқтап қалған қанға толы, өкпе
қабықшасының астында нүктелік қан құйылған, қара және сұйық қан көрінеді.
Қосымша зерттеулер сот-медициналық зертханада жүреді. Онда арнайы
гистологиялық, гистохимиялық және басқа әдістердің көмегімен механикалық
асфиксияның диагнозы мен себеп-салдары нақтыланады, сонымен қатар, ішкі
мүшелер мен ұлпаларда зорлық немесе табиғи өлім жағдайында орын алатын
өзгерістер нақтыланады.
Сот-медицина дәрігерлері қылқындырудың тәсіліне байланысты механикалық
асфиксияның келесідей түрлерін бөліп көрсетеді.
Странгуляциялық асфиксия - көбінесе асылу, тұзақпен буындыру, қолмен
қылқындыру кезінде мойын тұсын тұзақпен бұрағанда жиі кездеседі.
Обтурациялық асфиксия - әр түрлі тығыз заттармен, тағамдар мен тыныс
алу жолдарының (мұрын және ауыз) жабылуы кезінде пайда болады.
Аспирациялық асфиксия - тыныс алу жолдарының сұйықтықтармен (су, бензин
т.б), ұнтақ заттармен (цемент, құм т.б) жабылуы кезінде орын алады.
Компрессиялық асфиксия - кеуде торының және іштің ауқымды шашалатын
заттармен немесе салмақты заттармен басылуы кезінде пайда болады.
Бұндай жіктелулерді жан-жақты қарастыру керек.
2. Асылу. Тұзақпен буындыру
Асылу - өзін-өзі өлтірудің ең жиі кездесетін бірден-бір түрі болып
табылады (31 жан күйзелісіне ұшырағандар және 21 мас күйінде болғандар).
Қазіргі уақытта асылу (сот-тергеу тәжірибесінде) өлтірудің тәсілі ретінде
(қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінде, ерегісте, құмар ойындарда)
кездеседі. Бақытсыз жағдайлар өте сирек (балалар соғыс ойынын ойнағанда),
бірақ, есікке ілінгенде, көйлекпен ағашқа ілінгенде және т.б. кездеседі.
Асылу кезінде тұзақ арқылы қылқыну зардап шегушінің салмағымен күш
түсуі арқылы жүзеге асады. Өлім мойын аумағына 4 кг және одан да көп салмақ
түскенде миға оттегінің бармауынан орын алады.
Тұзақтың тартылуы дененің толық асылуынан, тізерлеп отыруынан, жату
кезінде орын алуы мүмкін. Мойын аумағында жүйке тамырларының басылып қалуы
тез естен тануға алып келеді. Сондықтан, өзін-өзі өлтіруде жіптен өз
бетімен босатылу мүмкін емес.
Тұзақтар материалына байланысты - жұмсақ (шарф, орамал т.б), жартылай
қатты (жіп, белдік т.б), қатты (сым, шынжыр т.б) болып бөлінеді.
Тұзақтың мойынға айналдырған санына байланысты бірлік, екілік және
көптік болып бөлінеді.
Тұзақта: бос бөлігін, түйінін және сақинасын ажыратады.
Тұзақтар қозғаусыз және қозғаулы; жабық және ашық болуы мүмкін.
Сот-медицина тәжірибесінде түйінді зерттеуге көп көңіл бөлінеді, осыдан
оны байлаған адамның кәсібін анықтау жиі кездеседі.
Түйін орналасуына байланысты келесідей орын алуы мүмкін:
← типтік (шүйде тұсында) - жиі кездеседі;
← бүйіріне (қырына) - сирек;
← атиптік (иектің астында).
Сот медицинасында асылудың диагностикасы мойындағы тұзақтың қысымы
түскен ізді, странгуляциялық сайды зерттеу негізінде анықталады. Сондықтан,
оқиға болған жерде жіпті мұқият қарайды. Странгуляциялық сайдың көрініс
табуы жіп матасының тығыздығы мен қалыңдығына, қайтыс болған жәбірленушінің
салмағына, тартылу күшіне, жіптің тері арқылы сырғанау мүмкіндігіне
байланысты. Сай түйінге қарама-қарсы жерде анық көрінеді.
Странгуляциялық сайдың түсі кепкеннен кейін жұқа және қалың мата
кезінде - қоңыр, сонымен қатар оның тығызыдығы пергаментті.
Странгуляциялық сайдың бағыты мен ошағы асылған дене мен оның салмағы
жағдайына байланысты. Асылып тұрған кезде странгуляциялық сай мойынның
үстіңгі жағында орналасады және түйінге қарай бағытталған қиғаштық
байқалады. Жатқан жағдайда странгуляциялық сай мойынның төмен жағында
орналасады.
Д Заңгерлер сот-медициналық зерттеулер жүргізу үшін тұзақты өлікпен
бірге мәйітханаға міндетті түрде жеткізу керектігін ұмытпағаны жөн. Сот-
медицина дәрігері оқиға болған жерде өлікті қарау кезінде-ақ өлік
дақтарының ошақтарын талдауы қажет. Егер, дене өлік болғанға дейін басқаша
жатса, ал, сосын асылып тұрса, онда дене табылған уақытта өлік дақтарының
орналасу сәйкессіздігін ажыратуға болады.
Странгуляциялық сайды сипаттау кезінде, өліктің мойнында мыналарды
ескеру керек.
Визуалды бақылау кезінде - орналасуы (горизонталды, жоғарылау,
төмендеу) және түйіннің орналасуы (типтік, бүйірлік); түсі, сайдың көлемі
және тереңдігі; бедер тереңдігінің ерекшелігі; жіптің ізіне қарай қан
құйылулар және басқа да зақымданулар болады; қоршап тұрған ұлпалардың жай-
күйі;
микроскоппен қарағанда - жіп матасының бөліндісі табылады;
ішін ашып қарағанда - мойын бұлшықеттерінің қатайған жерінде қан
құйылулардың болуын анықтауға болады.
Сот дәрігеріне дәл диагноз қою үшін болған оқиғаны жан-жақты білу
керек. Өйткені, асылу кезінде тұзақтың бірден тартылуы (орындықтан немесе
столдан сырғанап кету) ұйқы артериясының қиылуына ішкі қабықтың және тіл
асты сүйек денесінің және қалқанша шеміршегінің сынуы, ал, жанталасу
кезінде өлікте қатты заттарға соқтығысуынан әр түрлі жарақаттар туындауы
мүмкін.
Өлікті сыртқы қалпында қарау - мұнда беттің ісінуі, көгеруі; тіл ұшының
тіс арасында жабысуы; көздің ақ қабығына аздаған қан құйылулар болады;
Өлікті ашу және зерттеу - бұл оқиға болғанға дейінгі немесе қоршаған
заттармен соқтығысу кезінде тырысу уақытысындағы болған зақымдарды анықтау
(мұнда асылуға дейінгі де және өлімге алып келген зақымдардың болуын ескеру
керек).
Қосымша зерттеу - ол:
← странгуляциялық сайды суретке түсіру және түйіндеп, бөлшектеп
суретке түсірудің кейінгі талдауы;
← гистологиялық әдіс, ол кезде микроскопка странгуляциялық сайдан
басқа, оған жабысқан лимфа түйінді және тірі адамның тері асты
майлы жасушасын жеңілдеткенде ғана көрінетін, майлы эмболияны
анықтау үшін өкпе жасушасын да қойып қарайды.
← сот-химиялық әдіс құрамындағы есірткі, дәрі, алкоголді анықтау
үшін ішкі ағзаларды, қанды, зәрді зертханалық әдіспен
← зерттеуге жіберу;
← бактериологиялық әдіс тек тірі адамда болуы мүмкін, жыныс
мүшелерінен мерезге, гонореяға және де басқа да ауруларға
← сығынды алынады.
← цитологиялық әдіс, бұл шәуетті анықтау ... жалғасы
Кіріспе 3
1. Механикалық асфиксия кезіндегі ағзадағы патологиялық өзгерістер 4
2. Асылу. Тұзақпен буындыру 5
3. Суға батып кету. Компрессиялық асфиксия 10
Қорытынды 13
Кіріспе
Адам ағзасында әрқашан тотығу-тотықсыздану үрдістері жүріп отыратыны
белгілі. Сонымен қатар жасушалар мен ұлпалар адам өміріне қажетті заттар
мен оттегісі бар артериалды қанмен жуылып отырады. Егер қажетті заттар
(ақуыз, майлар, көмір сулар т.б) асқазандағы қалдық заттар мен көмір
қышқылдарының шығарылуы көк тамырдағы қан арқылы, заттар мен газ алмасу
үрдісі нәтижесінде жүзеге асады.
Адам ағзасында тотығу-тотықсыздану үрдістерінің бұзылуы әртүрлі
себептерге байланысты, яғни оның ішінде зорлау арқылы адам денсаулығының
нашарлауына және өлімге дейін алып келеді.
Мұндай бұзылыстардың негізгі себептерінің ішінде мыналарды атап өту
керек:
← өкпеге ауаның енуі үшін механикалық кедергінің болуы
(механикалық асфиксия);
← қан жоғалтуға және қан аздыққа әкеліп соғатын жарақат пен
аурулардың нәтижесінде қан айналудың нашарлауы.
1. Механикалық асфиксия кезіндегі ағзадағы патологиялық өзгерістер
Механикалық асфиксия - орталық жүйке жүйесі қызметі мен қан айналымының
жедел бұзылуымен көрінетін тыныс алуға кедергі келтіретін физикалық
әсерлердің нәтижесінде дамитын оттегінің жедел жетіспеушілігі.
Оның клиникалық белгісі жедел есінен тану, тырыспа, ездігінен несепті
жіберіп қою, жүрек қызметінің тоқтауы және т.б. түрінде дамиды.
Ми қыртысында болып жатқан өзгерістер және басқа да қабынуларда (екпе
қабынуы), асфиксия жағдайында 5-7 минут жатқан адамды жансақтау арқылы
тірілтіп алу әрекеті, әдетте, нәтижесіз болады.
Механикалық асфиксия диагнозы сот-медициналық зерттеу кезінде өлікті
сырттай қарау, өлікті ашып қарау нәтижесі және қосымша зерттеулер негізінде
қойылады.
Сырттай қарауға өлікте қан айналымының жедел бұзылуы және өлімнің тез
болуының байқалуы тән. Сонымен қатар көгерген және ісінген бет, көздің ақ
қабығында, дәнекерде, ерінде, бет терісінде, кеуденің жоғарғы бөлігінде
нүктелік қан құйылулар көрінеді. Өлгеннен кейін дененің температурасы қысқа
уақытқа 1-2 градусқа көтерілуі байқалады, сосын бұлшық еттер ақырындап
ісіне бастайды.
Мәйітті ашып қарағанда ішкі мүшелер тоқтап қалған қанға толы, өкпе
қабықшасының астында нүктелік қан құйылған, қара және сұйық қан көрінеді.
Қосымша зерттеулер сот-медициналық зертханада жүреді. Онда арнайы
гистологиялық, гистохимиялық және басқа әдістердің көмегімен механикалық
асфиксияның диагнозы мен себеп-салдары нақтыланады, сонымен қатар, ішкі
мүшелер мен ұлпаларда зорлық немесе табиғи өлім жағдайында орын алатын
өзгерістер нақтыланады.
Сот-медицина дәрігерлері қылқындырудың тәсіліне байланысты механикалық
асфиксияның келесідей түрлерін бөліп көрсетеді.
Странгуляциялық асфиксия - көбінесе асылу, тұзақпен буындыру, қолмен
қылқындыру кезінде мойын тұсын тұзақпен бұрағанда жиі кездеседі.
Обтурациялық асфиксия - әр түрлі тығыз заттармен, тағамдар мен тыныс
алу жолдарының (мұрын және ауыз) жабылуы кезінде пайда болады.
Аспирациялық асфиксия - тыныс алу жолдарының сұйықтықтармен (су, бензин
т.б), ұнтақ заттармен (цемент, құм т.б) жабылуы кезінде орын алады.
Компрессиялық асфиксия - кеуде торының және іштің ауқымды шашалатын
заттармен немесе салмақты заттармен басылуы кезінде пайда болады.
Бұндай жіктелулерді жан-жақты қарастыру керек.
2. Асылу. Тұзақпен буындыру
Асылу - өзін-өзі өлтірудің ең жиі кездесетін бірден-бір түрі болып
табылады (31 жан күйзелісіне ұшырағандар және 21 мас күйінде болғандар).
Қазіргі уақытта асылу (сот-тергеу тәжірибесінде) өлтірудің тәсілі ретінде
(қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінде, ерегісте, құмар ойындарда)
кездеседі. Бақытсыз жағдайлар өте сирек (балалар соғыс ойынын ойнағанда),
бірақ, есікке ілінгенде, көйлекпен ағашқа ілінгенде және т.б. кездеседі.
Асылу кезінде тұзақ арқылы қылқыну зардап шегушінің салмағымен күш
түсуі арқылы жүзеге асады. Өлім мойын аумағына 4 кг және одан да көп салмақ
түскенде миға оттегінің бармауынан орын алады.
Тұзақтың тартылуы дененің толық асылуынан, тізерлеп отыруынан, жату
кезінде орын алуы мүмкін. Мойын аумағында жүйке тамырларының басылып қалуы
тез естен тануға алып келеді. Сондықтан, өзін-өзі өлтіруде жіптен өз
бетімен босатылу мүмкін емес.
Тұзақтар материалына байланысты - жұмсақ (шарф, орамал т.б), жартылай
қатты (жіп, белдік т.б), қатты (сым, шынжыр т.б) болып бөлінеді.
Тұзақтың мойынға айналдырған санына байланысты бірлік, екілік және
көптік болып бөлінеді.
Тұзақта: бос бөлігін, түйінін және сақинасын ажыратады.
Тұзақтар қозғаусыз және қозғаулы; жабық және ашық болуы мүмкін.
Сот-медицина тәжірибесінде түйінді зерттеуге көп көңіл бөлінеді, осыдан
оны байлаған адамның кәсібін анықтау жиі кездеседі.
Түйін орналасуына байланысты келесідей орын алуы мүмкін:
← типтік (шүйде тұсында) - жиі кездеседі;
← бүйіріне (қырына) - сирек;
← атиптік (иектің астында).
Сот медицинасында асылудың диагностикасы мойындағы тұзақтың қысымы
түскен ізді, странгуляциялық сайды зерттеу негізінде анықталады. Сондықтан,
оқиға болған жерде жіпті мұқият қарайды. Странгуляциялық сайдың көрініс
табуы жіп матасының тығыздығы мен қалыңдығына, қайтыс болған жәбірленушінің
салмағына, тартылу күшіне, жіптің тері арқылы сырғанау мүмкіндігіне
байланысты. Сай түйінге қарама-қарсы жерде анық көрінеді.
Странгуляциялық сайдың түсі кепкеннен кейін жұқа және қалың мата
кезінде - қоңыр, сонымен қатар оның тығызыдығы пергаментті.
Странгуляциялық сайдың бағыты мен ошағы асылған дене мен оның салмағы
жағдайына байланысты. Асылып тұрған кезде странгуляциялық сай мойынның
үстіңгі жағында орналасады және түйінге қарай бағытталған қиғаштық
байқалады. Жатқан жағдайда странгуляциялық сай мойынның төмен жағында
орналасады.
Д Заңгерлер сот-медициналық зерттеулер жүргізу үшін тұзақты өлікпен
бірге мәйітханаға міндетті түрде жеткізу керектігін ұмытпағаны жөн. Сот-
медицина дәрігері оқиға болған жерде өлікті қарау кезінде-ақ өлік
дақтарының ошақтарын талдауы қажет. Егер, дене өлік болғанға дейін басқаша
жатса, ал, сосын асылып тұрса, онда дене табылған уақытта өлік дақтарының
орналасу сәйкессіздігін ажыратуға болады.
Странгуляциялық сайды сипаттау кезінде, өліктің мойнында мыналарды
ескеру керек.
Визуалды бақылау кезінде - орналасуы (горизонталды, жоғарылау,
төмендеу) және түйіннің орналасуы (типтік, бүйірлік); түсі, сайдың көлемі
және тереңдігі; бедер тереңдігінің ерекшелігі; жіптің ізіне қарай қан
құйылулар және басқа да зақымданулар болады; қоршап тұрған ұлпалардың жай-
күйі;
микроскоппен қарағанда - жіп матасының бөліндісі табылады;
ішін ашып қарағанда - мойын бұлшықеттерінің қатайған жерінде қан
құйылулардың болуын анықтауға болады.
Сот дәрігеріне дәл диагноз қою үшін болған оқиғаны жан-жақты білу
керек. Өйткені, асылу кезінде тұзақтың бірден тартылуы (орындықтан немесе
столдан сырғанап кету) ұйқы артериясының қиылуына ішкі қабықтың және тіл
асты сүйек денесінің және қалқанша шеміршегінің сынуы, ал, жанталасу
кезінде өлікте қатты заттарға соқтығысуынан әр түрлі жарақаттар туындауы
мүмкін.
Өлікті сыртқы қалпында қарау - мұнда беттің ісінуі, көгеруі; тіл ұшының
тіс арасында жабысуы; көздің ақ қабығына аздаған қан құйылулар болады;
Өлікті ашу және зерттеу - бұл оқиға болғанға дейінгі немесе қоршаған
заттармен соқтығысу кезінде тырысу уақытысындағы болған зақымдарды анықтау
(мұнда асылуға дейінгі де және өлімге алып келген зақымдардың болуын ескеру
керек).
Қосымша зерттеу - ол:
← странгуляциялық сайды суретке түсіру және түйіндеп, бөлшектеп
суретке түсірудің кейінгі талдауы;
← гистологиялық әдіс, ол кезде микроскопка странгуляциялық сайдан
басқа, оған жабысқан лимфа түйінді және тірі адамның тері асты
майлы жасушасын жеңілдеткенде ғана көрінетін, майлы эмболияны
анықтау үшін өкпе жасушасын да қойып қарайды.
← сот-химиялық әдіс құрамындағы есірткі, дәрі, алкоголді анықтау
үшін ішкі ағзаларды, қанды, зәрді зертханалық әдіспен
← зерттеуге жіберу;
← бактериологиялық әдіс тек тірі адамда болуы мүмкін, жыныс
мүшелерінен мерезге, гонореяға және де басқа да ауруларға
← сығынды алынады.
← цитологиялық әдіс, бұл шәуетті анықтау ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz