Әдебиеттану ғылымындағы нарратор құбылысы

1 Нарратор
2 Автор мен нарратор

Қазақ әдебиеттануында кейінгі кезеңде жаңашылдық бағыттар байқалады. ХХ ғасырдың соңы мен ХХІ ғасыр басындағы қоғамдық өзгерістерге байланысты əдеби процесте де көптеген өзгерістер пайда болды. Ол, әсіресе концепт, архетип, дискурс, нарратор сынды жекелеген атау, ұғымдары.
«Нарратор (ағылш. narrator, фр. narratuer – әңгімеші, баяншы) – бұл көркем шығармадағы оқиғаны, әңгімені баяндау қызметі жүктелген фигура». Әлемдік әдебиеттану да нарратология атты арнайы зерттеу саласы қалыптасқан. Бұл бағытта жазылған еңбектер қатарына В. Шмидтің «Нарратология» еңбегі, сондай-ақ ғылыми пікір, тұжырымдар жинақталған екі томдық жинақты атауға болады. Әдебиет теориясы нарратор мен авторды бір-біріне қарама-қарсы ұғымдар ретінде қарастырады. Автор шығармадан тыс болса, нарратор, керісінше, оның бір бөлшегі, сол себепті ол болмаса, баяндау мазмұны болуы мүмкін емес. Әдебиетте бұларды атауда әңгімеші және баяншы терминдері қолданылады [1, 128].

1. Әдебиеттанудың теориялық мәселелері және Р. Нұрғали зерттеулері [Текст]: халықаралық ғылыми-теориялық конференция материалдары, 1 маусым 2015 жыл / жалпы редакциясын басқарған Е.Б. Сыдықов; редакциялық алқа: Д. Қамзабекұлы, С.А. Қасқабасов, Қ.Р. Нұрғали, Ж.Ә. Аймұхамбет (жауапты редактор); ҚР Білім және ғылым министрлігі, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті.- Астана: Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ, 2015.- 363 б.
2. Шмид В. Нарратология. – М.: Языки славянской культуры, 2003. – 312 с. – (Studia philologika).
3. Хазагеров Г.Г., Лобанов И.Б. Основы теории литературы. Ростов-на- Дону. «Феникс», 2009.
4. Қирабаев С.Кеңес дәуіріндегі қазақ әдебиеті. – Алматы: «Білім», 1998. – 224 бет.