«Бастапқы есеп және құжат айналымы» пәні бойынша СӨЖ және ОСӨЖ тапсырмаларын орындауға арналған ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
I Кіріспе
II студенттің өзіндік жұмысын ұйымдастыру
III Сабақтың мазмұны
1. Бухгалтерлік есептің мәні мен мазмұны.
2. Бастапқы есепке алу және құжатайналысы
3. Құжаттарды жүйелеу мен олардың сақталуы
4. Екіжактылық принципі және баланстық теңдік.
5. Екі жақты жазу және бухгалтерлік есеп шоттары.
6. Есеп саясаты
7. Ақша қаражаттарын есепке алу
8. Дебиторлық борыштарды есепке алу және құжаттау.
9. Қорларды есепке алу
10. Негізгі құралдарды есепке алу
11. Материалдық емес активтер есебін құжаттау
12. 13. Міндеттемелер есебі және оны құжаттау
Міндеттемелер есебі және оны құжаттау
14. Капиталды қалыптастыру және оны құжаттау
15. Қаржылық есептіліктің құжаттық рәсімделуі
IV ОСӨЖ берілген тапсырма
V Өзіндік бақылау сұрақтары
VI Әдебиеттер тізімі
II студенттің өзіндік жұмысын ұйымдастыру
III Сабақтың мазмұны
1. Бухгалтерлік есептің мәні мен мазмұны.
2. Бастапқы есепке алу және құжатайналысы
3. Құжаттарды жүйелеу мен олардың сақталуы
4. Екіжактылық принципі және баланстық теңдік.
5. Екі жақты жазу және бухгалтерлік есеп шоттары.
6. Есеп саясаты
7. Ақша қаражаттарын есепке алу
8. Дебиторлық борыштарды есепке алу және құжаттау.
9. Қорларды есепке алу
10. Негізгі құралдарды есепке алу
11. Материалдық емес активтер есебін құжаттау
12. 13. Міндеттемелер есебі және оны құжаттау
Міндеттемелер есебі және оны құжаттау
14. Капиталды қалыптастыру және оны құжаттау
15. Қаржылық есептіліктің құжаттық рәсімделуі
IV ОСӨЖ берілген тапсырма
V Өзіндік бақылау сұрақтары
VI Әдебиеттер тізімі
Бастапқы есеп және құжат айналымы –уақыт бойынша қайталатын жинақтау, өлшеу, тіркеу, жинақтау, сақтау ақпараттармен қамтамасыз етудегі ұйымдастырылған процес болып табылады, ал автоматтандырылған басқару жағдайында – оны мәліметтерді алғашқы өңдеуге бағыттау. Ақпаратты бастапқы өңдеу дегеніміз – шаруашылықты операцияларды сипаттайтын деректі белгілері бойынша сандық мәліметтерді дифференциалды түрде жинақ болып табылады. Бастапқы есепке алу - кәсіпорында болып жатқан шаруашылықты процестермен құбылыстарды сипаттайтын жекелей операцияларды тіркеумен жүйелі қабылдаудың бастапқы кезеңі.
Бастапқы есепке алудың жүйесі – шаруышылықты орындалатын операциялар бойынша құжаттар айналымының бір элементі ретінде есепке алынады.
Құжаттар айналымы бухгалтерлік есепке алудағы алғашқы құжаттардың қозғалысы бола отырып, субьектілерден алғашқы құжаттарды құрудан басталып, өнделіп, куәланып архивке беріледі.
Кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметі сан алуан және әр түрлі шаруашылық әрекеттерін орындаумен бірге жүреді. Өз кезегінде әрбір шаруашылық әрекеті міндетті түрде орындалған шаруашылық әрекеттері немесе оларды орындауға құқығы туралы бастапқы мәліметтері бар есеп құжаттарымен рәсімделеді. Өндіріс және сату процестері, сонымен қатар кәсіпорынның өз ішіндегі және одан тыс жеке бөлімшелері мен әр түрлі қаржылық, шаруашылық, есеп айырысу қатынастары есеп құжаттарының объектілері болып табылады.
Бастапқы есепке алудың жүйесі – шаруышылықты орындалатын операциялар бойынша құжаттар айналымының бір элементі ретінде есепке алынады.
Құжаттар айналымы бухгалтерлік есепке алудағы алғашқы құжаттардың қозғалысы бола отырып, субьектілерден алғашқы құжаттарды құрудан басталып, өнделіп, куәланып архивке беріледі.
Кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметі сан алуан және әр түрлі шаруашылық әрекеттерін орындаумен бірге жүреді. Өз кезегінде әрбір шаруашылық әрекеті міндетті түрде орындалған шаруашылық әрекеттері немесе оларды орындауға құқығы туралы бастапқы мәліметтері бар есеп құжаттарымен рәсімделеді. Өндіріс және сату процестері, сонымен қатар кәсіпорынның өз ішіндегі және одан тыс жеке бөлімшелері мен әр түрлі қаржылық, шаруашылық, есеп айырысу қатынастары есеп құжаттарының объектілері болып табылады.
Негізгі әдебиеттер
1.Мырзалиев Б.С. Кәсіпкерлік қызметте бухгалтерлік есепті ұйымдастыру : оқу құралы / Б. С. Мырзалиев, Р. С. Әбдішүкіров. - Алматы: Заң әдебиетi, 2006. - 163 с
2.Мырзалиев Б.С. Методика составления бухгалтерских проводок : практикум / Б. С. Мырзалиев, Т. К. Бекжанова, Р. С. Абдушукуров. - Алматы : Юридическая лит., 2007. - 118 с
3.Мырзалиев Б.С. Основы бухгалтерского учета : Учебное пособие / Б. С. Мырзалиев, Р. С. Абдушукуров. - Алматы : Юридическая лит., 2006. - 160 с
4.Мырзалиев Б.С. Практикум по бухгалтерскому учету на предприятиях и организациях: Специальный курс : учебное пособие / Б. С. Мырзалиев, Р. С. Абдушукуров. - Алматы : Юридическая лит., 2006. - 232 с
5.Нурсеитов Э.О. Путеводитель по международным и национальным стандартам финансовой отчетности : словарь-справочник / Э. О. Нурсеитов, Д. Э. Нурсеитов. - Алматы : ТОО "Союз Эксперт Инфо", 2008. - 208 с
6.Нурсеитов Э.О. Руководителю и бухгалтеру о контроле сохранности имущества / Э. О. Нурсеитов. - Алматы : ТОО "Союз Эксперт Инфо", 2007. - 112 с
7.Проскурина В.П. Қазақстан Республикасында іс қағаздарын жүргізу бойынша көмекші құрал = Практические пособие по делопроизводству в Республике Казахстан / В. П. Проскурина; Ауд.: М.Қ. Акишев. - Алматы : Lem баспасы, 2011. - 444 б. +эл. опт. диск (CD-ROM). - (Қаз., орыс тiл.)
8.Шойбекова А.А. Іс қағаздарын мемлекеттік тілде жүргізу : Практикалық сабақтарға арналған үлгілер әдістемелік нұсқау / А. А. Шойбекова, Қ. А. Балқыбекова. - Шымкент : 0ҚМУ, 2012. - 26 с
9. Әбдіманапов Ә.Ә. «Бухгалтерлік есеп пен ессп берудіи принциптері». Алматы, 2006.
10. Кеулімжаев Қ.К., Әжібаева З.Н., Құдайбергенов MA. «Бухгалтерлік есеп принциптері». Алматы, Экономикс 2003
11. Александер Д., Бриттон А., Йориссен Э. Международные стандарты финансовой отчетности: от теории к практике- М,: ООО «Вершина», 2007
12. Бочкарева И.И., Левина Г.Г.1 Бухгалтерский финансоиі.ііі учет. - М.: Магистр, 2008
13. Ержанов М.С., Нурумов А.А. Финансовая отчетность Ка¬захстанских предприятий: Учебное пособие: М. С. Ержанов. - Ал¬маты: Экономика, 2007
14. Миржакыпова СТ., Аппакова Г.Н., Иманкулова Ш.А., Бекова Р.Ж.. Основы бухгалтерского учета по МСФО: Учебное посо¬бие для вузов.- Алматы: Экономика баспасы, 2009
15. Нидлз Б., Андерсон X., Колдуэлл Н. Принципы бухгалтер¬ского учета. - М.: Фин и Стат. 2002
16. Назарова В.Л. Бухгалтерский учет: Учебное пособие,- Ал¬маты: Алматыкітап баспасы, 2009
Қосымша әдебиеттер
17. 2007-жылғы 28-акпандағы №234-III Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» заңы. (2014ж толықтырулар мен өзгерістер)
18. «№ 1 Ұлттық каржылық есептілік стандартын бекіту ту¬ралы» 21.06.2007ж.№217 Қазақстан Республикасының қаржы министрлігінің бұйрығы
19. «№2 Ұлттық қаржылық есептілік стандартын бекіту ту¬ралы» 21.06.2007ж. № 218 Қазақстан Республикасының қаржы министрлігінің бұйрығы
20. Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары: 1 қаңтар 2009 ж. жағдай бойынша толык ресми мәтіннің аудармасы - // http://www.iasb.org.
21. Бухгалтерлік есеп шоттарының типтік жоспары. Қазакстан Республикасы каржы Министрінің 2007-жылғы 23-мамырдағы №185 бұйрығымен бекітілген.
22. ҚР «Бухгалтерлік есеп және қаржылық қорытынды жөніндегі» Заңның 2012 жылғы №562-ші бұйрығымен Бастапқы есеп нысандарын бекіту туралы (2014ж толықтырулар мен өзгерістер)
22. Қазақстан Республикасының каржы министрлігінің 23.05.2007 ж. № 184 «Жария мүдделі ұйымдардың жариялауына арналган жылдық қаржылық есептілік нысандарын және тізімін бекіту туралы» бұйрығы
23. Қазақстан Республикасының каржы министрлігінің 06.06.2007 ж. № 197 «Қаржылық есептілікті депозитарийге ұсыну ережелерін бекіту туралы» бұйрығы
24. Ларионов А.Д. Нечитайло А. И. Бухгалтерский учет. Учеб¬ник. М.: ООО «Изд-во Проспект», 2008, 360 с.
25. Э. С. Хендриксен, М. Ф. Ван Бреда Теория бухгалтерского учета. М.: Финансы и статистика, 2000
26. Мэтьюс М.Р., Перера М.Х.Б. Теория бухгалтерского учета. - М.:2001
27.Нурсеитов Э.О. МСФО в Казахстане: принципы перехода и применения /Э. О. Нурсеитов, Д. Э. Нурсеитов. - Алматы : ТОО "Изд-во LEM", 2007. - 96 с
28.Нурсеитов Э.О. Практика бухгалтерских расчетов : справочник / Э. О. Нурсеитов, Д. Э. Нурсеитов. - Алматы : ТОО "Изд-во LEM", 2004. - 76 с
29.Атенова К.А. «Бастапқы есеп және құжат айналымы» 5В050800- Есеп және аудит мамандығының студенттері үшін практикалық сабақ жүргізуге арналған ӘН, ОҚМУ, қыркүйек 2015
30.Атенова К.А. «Бастапқы есеп және құжат айналымы» 5В050800- Есеп және аудит мамандығының студенттері үшін СӨЖ және ОСӨЖ жүргізуге арналған ӘН, ОҚМУ, қыркүйек 2015
31.Атенова К.А. «Бастапқы есеп және құжат айналымы» 5В050800- Есеп және аудит мамандығының студенттері үшін кешкі және қашықтықтан оқитын студенттерге бақылау жұмысын орындауға арналған ӘН, ОҚМУ, қыркүйек 2015
32. Интернет ресурстар
1.Мырзалиев Б.С. Кәсіпкерлік қызметте бухгалтерлік есепті ұйымдастыру : оқу құралы / Б. С. Мырзалиев, Р. С. Әбдішүкіров. - Алматы: Заң әдебиетi, 2006. - 163 с
2.Мырзалиев Б.С. Методика составления бухгалтерских проводок : практикум / Б. С. Мырзалиев, Т. К. Бекжанова, Р. С. Абдушукуров. - Алматы : Юридическая лит., 2007. - 118 с
3.Мырзалиев Б.С. Основы бухгалтерского учета : Учебное пособие / Б. С. Мырзалиев, Р. С. Абдушукуров. - Алматы : Юридическая лит., 2006. - 160 с
4.Мырзалиев Б.С. Практикум по бухгалтерскому учету на предприятиях и организациях: Специальный курс : учебное пособие / Б. С. Мырзалиев, Р. С. Абдушукуров. - Алматы : Юридическая лит., 2006. - 232 с
5.Нурсеитов Э.О. Путеводитель по международным и национальным стандартам финансовой отчетности : словарь-справочник / Э. О. Нурсеитов, Д. Э. Нурсеитов. - Алматы : ТОО "Союз Эксперт Инфо", 2008. - 208 с
6.Нурсеитов Э.О. Руководителю и бухгалтеру о контроле сохранности имущества / Э. О. Нурсеитов. - Алматы : ТОО "Союз Эксперт Инфо", 2007. - 112 с
7.Проскурина В.П. Қазақстан Республикасында іс қағаздарын жүргізу бойынша көмекші құрал = Практические пособие по делопроизводству в Республике Казахстан / В. П. Проскурина; Ауд.: М.Қ. Акишев. - Алматы : Lem баспасы, 2011. - 444 б. +эл. опт. диск (CD-ROM). - (Қаз., орыс тiл.)
8.Шойбекова А.А. Іс қағаздарын мемлекеттік тілде жүргізу : Практикалық сабақтарға арналған үлгілер әдістемелік нұсқау / А. А. Шойбекова, Қ. А. Балқыбекова. - Шымкент : 0ҚМУ, 2012. - 26 с
9. Әбдіманапов Ә.Ә. «Бухгалтерлік есеп пен ессп берудіи принциптері». Алматы, 2006.
10. Кеулімжаев Қ.К., Әжібаева З.Н., Құдайбергенов MA. «Бухгалтерлік есеп принциптері». Алматы, Экономикс 2003
11. Александер Д., Бриттон А., Йориссен Э. Международные стандарты финансовой отчетности: от теории к практике- М,: ООО «Вершина», 2007
12. Бочкарева И.И., Левина Г.Г.1 Бухгалтерский финансоиі.ііі учет. - М.: Магистр, 2008
13. Ержанов М.С., Нурумов А.А. Финансовая отчетность Ка¬захстанских предприятий: Учебное пособие: М. С. Ержанов. - Ал¬маты: Экономика, 2007
14. Миржакыпова СТ., Аппакова Г.Н., Иманкулова Ш.А., Бекова Р.Ж.. Основы бухгалтерского учета по МСФО: Учебное посо¬бие для вузов.- Алматы: Экономика баспасы, 2009
15. Нидлз Б., Андерсон X., Колдуэлл Н. Принципы бухгалтер¬ского учета. - М.: Фин и Стат. 2002
16. Назарова В.Л. Бухгалтерский учет: Учебное пособие,- Ал¬маты: Алматыкітап баспасы, 2009
Қосымша әдебиеттер
17. 2007-жылғы 28-акпандағы №234-III Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» заңы. (2014ж толықтырулар мен өзгерістер)
18. «№ 1 Ұлттық каржылық есептілік стандартын бекіту ту¬ралы» 21.06.2007ж.№217 Қазақстан Республикасының қаржы министрлігінің бұйрығы
19. «№2 Ұлттық қаржылық есептілік стандартын бекіту ту¬ралы» 21.06.2007ж. № 218 Қазақстан Республикасының қаржы министрлігінің бұйрығы
20. Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары: 1 қаңтар 2009 ж. жағдай бойынша толык ресми мәтіннің аудармасы - // http://www.iasb.org.
21. Бухгалтерлік есеп шоттарының типтік жоспары. Қазакстан Республикасы каржы Министрінің 2007-жылғы 23-мамырдағы №185 бұйрығымен бекітілген.
22. ҚР «Бухгалтерлік есеп және қаржылық қорытынды жөніндегі» Заңның 2012 жылғы №562-ші бұйрығымен Бастапқы есеп нысандарын бекіту туралы (2014ж толықтырулар мен өзгерістер)
22. Қазақстан Республикасының каржы министрлігінің 23.05.2007 ж. № 184 «Жария мүдделі ұйымдардың жариялауына арналган жылдық қаржылық есептілік нысандарын және тізімін бекіту туралы» бұйрығы
23. Қазақстан Республикасының каржы министрлігінің 06.06.2007 ж. № 197 «Қаржылық есептілікті депозитарийге ұсыну ережелерін бекіту туралы» бұйрығы
24. Ларионов А.Д. Нечитайло А. И. Бухгалтерский учет. Учеб¬ник. М.: ООО «Изд-во Проспект», 2008, 360 с.
25. Э. С. Хендриксен, М. Ф. Ван Бреда Теория бухгалтерского учета. М.: Финансы и статистика, 2000
26. Мэтьюс М.Р., Перера М.Х.Б. Теория бухгалтерского учета. - М.:2001
27.Нурсеитов Э.О. МСФО в Казахстане: принципы перехода и применения /Э. О. Нурсеитов, Д. Э. Нурсеитов. - Алматы : ТОО "Изд-во LEM", 2007. - 96 с
28.Нурсеитов Э.О. Практика бухгалтерских расчетов : справочник / Э. О. Нурсеитов, Д. Э. Нурсеитов. - Алматы : ТОО "Изд-во LEM", 2004. - 76 с
29.Атенова К.А. «Бастапқы есеп және құжат айналымы» 5В050800- Есеп және аудит мамандығының студенттері үшін практикалық сабақ жүргізуге арналған ӘН, ОҚМУ, қыркүйек 2015
30.Атенова К.А. «Бастапқы есеп және құжат айналымы» 5В050800- Есеп және аудит мамандығының студенттері үшін СӨЖ және ОСӨЖ жүргізуге арналған ӘН, ОҚМУ, қыркүйек 2015
31.Атенова К.А. «Бастапқы есеп және құжат айналымы» 5В050800- Есеп және аудит мамандығының студенттері үшін кешкі және қашықтықтан оқитын студенттерге бақылау жұмысын орындауға арналған ӘН, ОҚМУ, қыркүйек 2015
32. Интернет ресурстар
Ф.7.03-03
Атенова К.А.
Бастапқы есеп және құжат айналымы пәні бойынша СӨЖ және ОСӨЖ
тапсырмаларын орындауға арналған
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
Шымкент 2015
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Есеп және аудит кафедрасы
Атенова К.А.
5В050800 Есеп және аудит мамандығының күндізгі, кешкі және қашықтықтан
оқу бөлімі студенттеріне Бастапқы есеп және құжат айналымы пәні
бойынша
СӨЖ және ОСӨЖ тапсырмаларын орындауға арналған
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
Шымкент 2015
УДК 631.162
Құрастырғандар: оқытушы Атенова К.А.
Есеп және аудит кафедрасы
Бастапқы есеп және құжат айналымы пәнінен СӨЖ және ОСӨЖ жүргізуге
арналған әдістемелік нұсқау. Шымкент:М.Әуезов атындағы ОҚМУ 2015- 40 б.
Әдістемелік нұсқау Бастапқы есеп және құжат айналымы пән
бағдарламасына және оқу жоспары талаптарына сәйкес құрастырылған.
Әдістемелік нұсқау 5В050800- Есеп және аудит мамандығының күндізгі,
кешкі және қашықтықтан оқу бөлімінде оқитын студенттеріне арналған.
Әдістемелік нұсқауда тақырып бойынша сұрақтар, тақырыптың негізгі
мазмұны және студенттің өзіндік бақылау сұрақтары, сонымен қатар қосымша
есептер мен тесттер қарастырылған.
Рецензент: Жақыпбеков Д.С. -э.ғ.к. Есеп және аудит кафедрасының
меңгерушісі
Ержанов С.Б. –ЭКО-Барс ЖШС бас бухгалтері
Есеп және аудит кафедрасы мәжілісінде қаралды және баспаға ұсынылды
(Хаттама № 4 20 11. 2015ж.) және
Экономика және қаржы факультетінің әдістемелік комиссиясында қаралды және
баспаға ұсынылды
(Хаттама №4 31 11. 2015ж.)
М.О.Әуезов атындағы ОҚМУ Әдістемелік кеңесінде қаралды және баспаға
ұсынылды. Хаттама №3 13 01 2016ж.
© М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті, 2015ж.
Шығарымға жауапты: Атенова К.А.
Мазмұны
№ Сабақ тақырыбы Бет
I Кіріспе 6
II студенттің өзіндік жұмысын ұйымдастыру 7
III Сабақтың мазмұны
Бухгалтерлік есептің мәні мен мазмұны. 8
Бастапқы есепке алу және құжатайналысы 9
Құжаттарды жүйелеу мен олардың сақталуы 10
Екіжактылық принципі және баланстық теңдік. 11
Екі жақты жазу және бухгалтерлік есеп шоттары. 12
Есеп саясаты 14
Ақша қаражаттарын есепке алу 16
Дебиторлық борыштарды есепке алу және құжаттау. 19
Қорларды есепке алу 20
Негізгі құралдарды есепке алу 22
Материалдық емес активтер есебін құжаттау 24
Міндеттемелер есебі және оны құжаттау 27
13. Міндеттемелер есебі және оны құжаттау 27
14. Капиталды қалыптастыру және оны құжаттау 29
15. Қаржылық есептіліктің құжаттық рәсімделуі 30
IV ОСӨЖ берілген тапсырма 31
V Өзіндік бақылау сұрақтары 34
VI Әдебиеттер тізімі 35
Кіріспе
Бастапқы есеп және құжат айналымы –уақыт бойынша қайталатын жинақтау,
өлшеу, тіркеу, жинақтау, сақтау ақпараттармен қамтамасыз етудегі
ұйымдастырылған процес болып табылады, ал автоматтандырылған басқару
жағдайында – оны мәліметтерді алғашқы өңдеуге бағыттау. Ақпаратты бастапқы
өңдеу дегеніміз – шаруашылықты операцияларды сипаттайтын деректі белгілері
бойынша сандық мәліметтерді дифференциалды түрде жинақ болып табылады.
Бастапқы есепке алу - кәсіпорында болып жатқан шаруашылықты процестермен
құбылыстарды сипаттайтын жекелей операцияларды тіркеумен жүйелі қабылдаудың
бастапқы кезеңі.
Бастапқы есепке алудың жүйесі – шаруышылықты орындалатын операциялар
бойынша құжаттар айналымының бір элементі ретінде есепке алынады.
Құжаттар айналымы бухгалтерлік есепке алудағы алғашқы құжаттардың
қозғалысы бола отырып, субьектілерден алғашқы құжаттарды құрудан басталып,
өнделіп, куәланып архивке беріледі.
Кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметі сан алуан және әр түрлі
шаруашылық әрекеттерін орындаумен бірге жүреді. Өз кезегінде әрбір
шаруашылық әрекеті міндетті түрде орындалған шаруашылық әрекеттері немесе
оларды орындауға құқығы туралы бастапқы мәліметтері бар есеп құжаттарымен
рәсімделеді. Өндіріс және сату процестері, сонымен қатар кәсіпорынның өз
ішіндегі және одан тыс жеке бөлімшелері мен әр түрлі қаржылық, шаруашылық,
есеп айырысу қатынастары есеп құжаттарының объектілері болып табылады.
Бастапқы есеп және құжат айналымы курсы - жоғары оқу орындарында
оқитын студенттерге бухгалтерлік есептің негізін таныстыруға арналған
бірқатар тақырыптардың құрылымынан тұрады. Курстың басты мақсаты — Есеп
және аудит мамандығы бойынша білім алып, оқу нәрімен сусындап жаткан
студенттерді бизнес тілімен таныстыру. Оларға бастапқы есепке алу
мен құжатайналымы және қаржылық ақпараттардың қайдан алынып, қалай
қолдану қажеттілігі жайлы, ұйымды басқарудағы бухгалтерлік есеп
жүйесі, бухгалтерлік баланс, бухгалтерлік есептің концепциялары мен
принциптері, шоттар жүйесі мен екі жакты жазу, актив, міндеттеме
және кәсіпорынның меншікті капиталы туралы тусінікпен олардың
анықтамасын таныстыруды көздейді. Бухгалтерлік есеп принциптері курсы
бухгалтерлік есептің негізі және ол курс қаржылық есептің
бастамасы, яғни бастапқы курсы болып табылады. Бұл курсты
оқыту барысында қаржылық қорытыңды есеп беруді дайындау мен бухгалтерлік
есеп кезеңдеріне шолу жүргізіледі.
Бастапқы есеп және құжат айналымы пәнінен студенттің өзіндік
жұмысын ұйымдастыру
Пән бойынша студенттің өзіндік жұмысын (СӨЖ), оқу ізденіс жұмысын
(ОІЖ), ғылыми-ізденіс жұмысын (ҒІЖ) айыра білу қажет, СӨЖ әрбір тақырыпта
кездеседі, оқу жоспар шегінде жүргізіледі, пәнді меңгерудегі міндетті
элемент болып табылады. Студенттің оқу ізденіс жұмысы жеке тақырып бойынша
ұйымдастырылады, сондықтан ол терең меңгеруді талап етеді, ол бойынша
лабораториялық сабақтар қойылған, студент ғылыми ізденіссін жалғастыра
алады, эксперементтер жүргізу және түрлі нұсқаларын қарастыру арқылы.
Бастапқы есеп және құжат айналымы пәні бойынша – бұл эссе, баяндама
жазба, тақырып бойынша реферат, презентация дайындалуы мүмкін.СӨЖ нәтижесі
көп жағдайда дұрыс жоспарланумен анықталады.
СӨЖ материалды өз бетінше меңгермен және үй жұмысын орындау.
ОСӨЖ – аудиториялық сабақта оқытушының көмегімен материалды меңгеру
(Office House). СӨЖ және ОСӨЖ тапсырмалары практикалық сабақта жүргізіледі,
сондықтан барлық оқу материалдары Syllabusта ұсынылған.
Дәріс конспектісі студентке тақырыпты меңгеру барысында жол көрсетіп
отырады. Пәнді жеткілікті түрде меңгеру үшін студент міндетті түрде
барлық ұсынылған әдебиеттерді қарастыруы қажет және өзіндік жұмыстың
толық көлемін орындауы керек.
Тест тапсырмалары студенттің пән бойынша өз білімін тексеруге
көмектеседі.
1. жүргізіп(тез) оқу (Skim) – Бағдарламалық оқытуға (Syllabus) сәйкес
берілген материалды оқу.
2. тақырып бойынша шолу (Review) – қысқаша түрде әдебиеттен 1-2 бет жазба
жұмысын ұсынылған тақырып бойынша шығарылымдардағы қосымша материалдарды
және интернеттегі ақпарат ресурстарын пайдалана отырып жазу.
3. глоссарий жазу (Glossary) – ұғымдар мен терминдер анықтамасын
түсіндіріп жазу.
4. презентация (Presentation) – таңдаған тақырыбы бойынша студенттің өз
ойын – пікірін дүниетануын білдіруі және оны қорғауы. Презентация
тақырыпты қалай айқындауы, ашуы, қызықтыруымен бағаланады (8-10 минут).
5. Айқындап жағдайды үйрену- нақты жағдайларда қойылатын сұрақтарға өз
ойынша жауап беру немесе жауаптарды өзінше жобалау.
6. Іскерлік ойын (Business Game) – Болашақ мамандығына қажетті дағдыларды
қалыптастыру мақсатында келешек мамандығында атқаратын жұмыстарын ойын
ретінде белгілі рольде, топта ойнау (алдын-ала дайындалу керек).
7. Топтық жоба,- 4-5 студенттен құралған топтар, оқу материалы бойынша өз
жобаларын жасап, оларды қорғайды. КТК (КВН) түрінде өткізуге болады.
8. Жеке жоба - маңызды және өте қызық ғылыми зерттеулер нәтижелері,
жетістіктерді қамтитын баяндамалар білім деңгейі жоғары студенттер
ұсынысы бойынша тақырыпқа сәйкес жасалады.
Ескерту: барлық тапсырмалар студенттермен орындалады және қатаң түрде
бекітілген мерзімде оқытушыға тапсырылады.
1 Бөлім. Бастапқы есеп алу
ОСӨЖ 1. (Office House) Бухгалтерлік есептің мәні мен мазмұны.
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1. Бүгінгі күнгі бухгалтерлік есептің қажеттілігі.
2. Бухгалтерлік есептің атқаратын қызметі және оның міндеттері.
3. Қазақстан республикасында бухгалтерлік есептің заң жүзінде реттелуі.
4. Халықаралық бухгалтерлік есеп және оның Қазақстандағы бухгалтерлік
есептің ұйымдастырылуына ықпалы
2. Тақырып бойынша талқылау:
1. Бухгалтерлік есеп және басқару есебі арасындағы байланыс .
2. ҚР бухгалтерлік есептің даму сатылары мен кезеңдері.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Глоссарий құру (GKT- Glossary of Key Terms)
• Тапсырманы орындау
Тапсырма 1. Келесі анықтамаларды тиісті бағдармен көрсетіңіз
4. Студентке үй тапсырмасын орындауға көмек
• Глоссарий құруға көмек көрсету
• Тақырып бойынша әдебиет шолуын құруға көмек
5. Студент дайындаған материалдарды тексеру мен талқылау
• Глоссарийді талдау
• Тақырып бойынша әдебиет шолуымен танысу
• Дайындалған материалдардың презентациясы
6. Білімді бақылау ( ауызша сұрау)
7. Баға қою және оны студентке хабарлау
8. Сабаққа келмеген және үлгерімі төмен студенттерге жеке кеңестер беру.
ОСӨЖ 2. (Office House) Бастапқы есепке алу құжат айналысы
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1. Кіріспе бухгалтерлік баланс.
2. Айналым ведомосттары.
3. Алғашқы есеп құжаттары,жіктелінуі..
4. Бухгалтерлік есеп регистрлерінің формалары және жіктелінуі.
5. Бухгалтерлік жазулардағы қателерді түзету тәсілдері.
2. Тақырыптар бойынша дискуссия:
1.Шаруашылық операцияларын тіркеу және талдау олардың бухгалтерлік
шоттарда бейнеленуі.
2. Бухгалтерлік есепті жүргізу формалары.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Ролдік ойын (GKT- Glossary of Key Terms)
• Ребус құру
4. Студентке үй тапсырмасын орындауға көмек
• Ребус құруға көмек көрсету
• Тақырып бойынша әдебиет шолуын құруға көмек
5. Студент дайындаған материалдарды тексеру мен талқылау
• Глоссарийді талдау
• Кейс стади талдау
• Тақырып бойынша әдебиет шолуымен танысу
6. Білімді бақылау ( ауызша сұрау)
7. Баға қою және оны студентке хабарлау
8. Сабаққа келмеген және үлгерімі төмен студенттерге жеке кеңестер беру.
ОСӨЖ 3. (Office House) Құжаттарды жүйелеу мен олардың сақталуы
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1. Іс құжаттарын дайындау талаптары.
2. Іс құжаттарын сақтау тәртібі.
3. Іс құжаттарын кәсіпорын мұрағатына өткізу.
2. Тақырыптар бойынша талқылау:
1. Іс құжат номенклатурасын түзу.
2. Құрылымдық бөлімшелерде іс құжаттарды сақтау.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Эссе мен реферат дайындау
• Құжат толтыру
4. Студентке үй тапсырмасын орындауға көмек
• Эссе мен реферат жазуға көмек көрсету
• Тақырып бойынша әдебиет шолуын құруға көмек
5. Студент дайындаған материалдарды тексеру мен талқылау
• Глоссарийді талдау
• Тақырып бойынша әдебиет шолуымен танысу
• Дайындалған материалдардың презентациясы
6. Білімді бақылау ( ауызша сұрау)
7. Баға қою және оны студентке хабарлау
8. Сабаққа келмеген және үлгерімі төмен студенттерге жеке кеңестер беру.
ОСӨЖ 4. (Office House) Екіжақтылық принципі және баланстық теңдік.
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1. Бухгалтерлік баланстың ролі және маңызы.
2. Бухгалтерлік баланстың құрамы мен құрылымы
3 Активтердің құрамы және сипаттамасы.
4. Қысқа және ұзақ мерзімді міндеттемелердің құрамы және сипаттамасы.
2. Тақырыптар бойынша талқылау:
1. Бухгалтерлік баланстың негізгі баптары.
2. Шаруашылық операциялардың бухгалтерлік баланс баптарына әсері.
Бухгалтерлік баланстың түрлері.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Глоссарий құру (GKT- Glossary of Key Terms)
• Тапсырманы орындау
Тапсырмалар:
Есеп 1. Төменде келтірілген шаруашылық операцияларға
бухгалтерлік проводка беріңіз
- Басқадай негізгі құралдарды қайта бағалау
нәтижесі есепте көрсетілді Σ 82000
- Тимур ЖШС-тен қайтарымсыз түрде құрылыс
материалдары алынды Σ 9000
- Оспанов М.А.-ға кассадан подотчетқа іс-сапарлық
шығындарға ақша берілді Σ 6000
- Табыс салығы жұмысшылардан ұсталынды Σ 30000
- Электроэнергия үшін № 128 счет-фактура бойынша
Қалалық электрожүйеге аударылды Σ 19920
Есеп 2. Машиналар мен бұйымдар, өткізу құрылғасының тозуы атты шоттың
ай басына қалдығы – 750000 теңге. Осы шот бойынша 1 ай ішінде болған
операциялар есебінен дебеттік айналым – 10000, ал кредиттік айналым – 54600
теңгені құрайды. Келесі айдың басына бастапқы қалдықты анықтаңыз.
Төменде келтірілген шаруашылық операцияларға бухгалтерлік проводка
беріңіз
- Көлік құралдарын қайта бағалау нәтижесінде олардың бастапқы құнының
артуы Σ 105000
- Негізгі өндірістің лицензиясы бойынша төзу есептелді Σ 850
- Қарттар үйіне материалдар қайтарымсыз түрде берілді Σ 8000
ҚҚС Σ 1600
- Есеп айырысу шотынан кассаға еңбекақы төлеу үшін
ақша алынды Σ 70000
- Заңды тұлғалардан алынған табыс салығы бюджетке
аударылды Σ 185000
4. Студентке үй тапсырмасын орындауға көмек
• Глоссарий құруға көмек көрсету
• Тақырып бойынша әдебиет шолуын құруға көмек
5. Студент дайындаған материалдарды тексеру мен талқылау
• Эcсе мен рефераттарды талдау
• Тақырып бойынша әдебиет шолуымен танысу
• Дайындалған материалдардың презентациясы
• Конспектілерді тексеру
6. Білімді бақылау ( ауызша сұрау)
7. Баға қою және оны студентке хабарлау
8. Сабаққа келмеген және үлгерімі төмен студенттерге жеке кеңестер беру.
ОСӨЖ 5. (Office House) Екі жақты жазу және бухгалтерлік есеп
шоттары.
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1 Бухгалтерлік есеп шоттарының анықтамасы және мақсаты.
2 Бухгалтерлік есеп шоттарының құрылымы мен мазмұны.
3 Айналым ведомосттері.
2. Тақырыптар бойынша талқылау:
1. Бухгалтерлік есеп шоттарының экономикалық мазмұны бойынша және
атқаратын қызметі бойынша жіктелуі жүйесі.
2. Жай және күрделі бухгалтерлік жазбалар.
3. Сынақ баланс.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Глоссарий құру (GKT- Glossary of Key Terms)
• Кейс портфолио құру
Тапсырмалар:
Есеп 1.
Төменде келтірілген шаруашылық операцияларға бухгалтерлік проводка
беріңіз
- Атқарушы органдардан субсидия ретінде ғимарат кіріске
алынды Σ 250000
- Еншілес серіктестіктің таза активтеріндегі инвестор үлесінің
өзгеруімен байланысты инвестициалардың артуы
а) серіктестіктің активтерін қайта бағалаумен байланысты болған
жағдайда Σ 20000
- негізгі өндірісте қолданылатын басқадай негізгі құралдарға төзу
есептелді Σ 2100
- Көтерме базаға келіп түскен материалдар үшін №50 счет-фактура
акцептелді Σ 1000000
ҚҚС Σ 202000
- Исанов М.А.-ға кассадан подотчетқа канцелярлық тауарлар үшін ақша
берілді Σ 5000
Есеп 2. Төменде келтірілген шаруашылық операцияларға бухгалтерлік проводка
беріңіз
- Басқа кәсіпорыннан қайтарымсыз (сай) ретінде алынған ЗИЛ
автомашинасы кіріске алынды Σ 80000
- Коммерциялық қызметті жүргізу үшін берілген патенттер бойынша төзу
есептелді Σ 1000
- Жөнелтілген өнім үшін Айдар фирмасынан есеп айырысу шотына ақша
түсті Σ 1270200
- Жұмысшыларға еңбекақы төленді Σ 375000
- Қарттар үйіне қайтарымсыз түрде материалдар берілді Σ 8000
ҚҚС Σ 1600
Есеп 3. Төменде келтірілген шаруашылық операцияларға бухгалтерлік проводка
беріңіз
- Монтажды қажет етпейтін машиналар мен бұйымдар кіріске алынды.
Олардың құны есеп айырысу шотынан төленді Σ 3000
- Жарғылық қорға салымы ретінде құрылтайшыдан баңдарламалық
қамсыздандыру қабылдайды Σ 20000
- Негізгі өндірістің ғимараттары бойынша төзу есептелді Σ 500
- Түгендеу кезінде анықталған артық тауарлар кіріске
алынды Σ 2740
- Есеп айырысу шотына Реммаш зауытынан ақша түсті Σ 72000
4. Студентке үй тапсырмасын орындауға көмек
• Глоссарий құруға көмек көрсету
• Тақырып бойынша әдебиет шолуын құруға көмек
5. Студент дайындаған материалдарды тексеру мен талқылау
• Глоссарийді талдау
• Тақырып бойынша әдебиет шолуымен танысу
6. Білімді бақылау ( ауызша сұрау)
7. Баға қою және оны студентке хабарлау
8. Сабаққа келмеген және үлгерімі төмен студенттерге жеке кеңестер беру.
ОСӨЖ 6. (Office Hours) Есеп саясаты
1.Коллоквиумға арналған сұрақтар
1. Есеп саясаты мазмұнының мақсаты мен атқаратын міндеті
2. Есеп саясатының ұйымдық және техникалық аспектілерінің сабақтастық
кезеңдері
2. Жағдаяттарды айқындау:
1. Есеп саясатының мазмұны қандай жағдайларға байланысты өзгертілуі.
2. Есеп саясатын жасау үшін факторлардың есепке алынуы.
3. Үйге берілген тапсырма:
• Skim (жүргізіп(тез)оқу) тақырып 6
• Глоссарий құрастыру (GKT- Glossary of Key Terms) тақырып 6 бойынша
• Сканворд құрастыру және тапсырманы орындау
Тапсырма 1
1. Есеп саясатының өзгеріске түсу жағдайлары кайсы.
А) Жаңа технологияны енгізу, жаңа счеттар тізімін жасау, шаруашылық
фактілерінің өзгеруі, басшылар мен мамандардың ауысуы, өкілетті органдар
тапсырмасын орындау
Б) ҚР заң актілерінің, әдістемелік нұсқау-ережелердің, заңды тұлғаның қайта
құрылуы, меншік иесінің өзгеруі, активтер, пассивтер, қаржы нәтижесі
өрісіндегі фактілердің өзгеруі мен кайта бағалануы
В) Меншік иесінің өзгеруі, басшылардың ауысуы, жаңа технологияның
енгізілуі, акционерлер мен клиенттердін өзгеруі, бухгалтерлік есепке тән
әдістемелік нұскау-
ережелердің жаңалануы
Г) ҚР заң актілерінің, есеп стандарттары мен принциптердін, құрылтайшылар
мен клиенттердің, жаңа технологияның енгізілуі, активтер мен пассивтердің
кайта бағалануы нәтижесінде өзгеріске түседі
Д) Қаржылық қортынды есеп қалыптастыру негізін ретке
келтіруші құжат
2. Есеп саясатының факторларына мыналардың қайсысы жатады.
А) Меншік түрлері, ұйымдық үлгі, активтер мен міндеттемелерді,
инвестицияларды, негізгі құралдарды, материалды емес активтерді, ТМБ-ды
бағалау
Б) Меншік түрі, ұйымдық және құқықтық үлгі, технологиялык ерекшеліктер,
шаруашылық өрісі, кадрлар, салық салу, өнімдерді сату
В) Активтер мен міндеттемелерді бағалау, счеттар жоспары, есеп регистрлары,
технологиялық ерекшеліктер, инвестициялар, шаруашылык өрісі, кадрлар, салық
салу, өнімдерді сату
Г) Меншік түрлері, ұйымдық үлгі, активтер мен міндеттемелер, инвестициялар,
технологиялық ерекшеліктер, өнімдерді сату
Д) Счеттарды жүргізу, операцияларды топтастыру, қаржылық талдау,
бухгалтерлік баланс, фактілерді бағалау, шығындарды тарату, калькуляциялау
3. Есеп саясатын қалыптастыруға тән бухгалтерлік есеп жургізу әдістеріне
қайсысы жатады.
А) Счеттарды жүргізу, операцияларды топтастыру, қаржылық талдау,
бухгалтерлік баланс, фактілерді бағалау, шығындарды тарату, калькуляциялау
Б) Операциялар мазмұнын экономикалық топтастыру, бухгалтерлер арасында
атқаратын міндеттерді белгілеу, счеттарды қолдану тәртібін белгілеу, құжат
айналысы, есеп регистрлары, түгендеу, шаруашылық фактілерін бағалауВ)
Счеттарды жүргізу, бухгалтерлік баланс, фактілерді бағалау, шығындарды
тарату, калькуляциялау, операцияларды топтастыру, қүжатайналысы, түгендеу,
атқарылатын міндеттерді тарату
Г) Активтер мен меншікті капитал, бухгалтерлік баланс, фактілерді бағалау,
қүжатайналысы, есеп регистрлары, қаржылық талдау, калькуляциялау, бастапқы
күжаттар мен түгендеу
Д) Ұйымдық қүрылым, қызмет ерекшеліктері, қүрылтайшылар мен үлес қосушылар
тізімі, жауапты адамдар тізімі, технологиялык ерекшеліктер, акционерлермен
жиналыс өткізу, өкілетті орындарға хабарлау
4. Есеп саясатын қалыптастыру барысында қандай принциптер негізге алынады.
А) Дербестік, екіжақтылык, материалдық, өзіндік кұн
Б) Дербестік, үздіксіздік, сабақтастық, сату
В) Екіжақтылық, материалдық, сату, ақшалай өлшеу
Г) Үздіксіздік, екіжақтылық, сабақтастық, сату
Д) Толықтылық, сақтык, тепе-теңдік
5. Уақытылы алынбаған еңбек ақы депонентелді
✌ Дт3350 Кт3380
← Дт3350 Кт7210
C Дт3350 Кт3390
D Дт 7210 Кт 3350
E Дт3360 Кт 3350
6. Ғимараттар үшін, жалға беруші кәсіпорынға есеп айырысу шотынан төленген
қарыз
✌ Дт 3160 Кт 1040
← Дт1040 Кт3360
C Дт3360 Кт1030
D Дт1010 Кт3360
E Дт 3360 Кт 3350
4. Үй тапсырмасын орындауда студентке көмек
• Глоссарии құрастыруға көмек
• Библиографиялық шолу дайындауға көмек
5. Студенттермен дайындалған материалдарды тексеру және талқылау
• Глоссарииге талдау
• Тақырып бойынша әдебиеттік шолумен танысу
6. Білімін бақылауды жүргізу (студенттің қаншалықты тапсырманы меңгергенін
анықтау мақсатында ауызша жауап алу)
7. Баға қою және студенттерге хабарлау
8. Үлгермеуші және сабақты жіберген студенттер үшін жеке кеңес
ОСӨЖ 7. (Office House) Ақша қаражаттарын есепке алу
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1. Ақша қаражаттарын өлшеу.
2. Кірістер туралы түсінік және оның танылуы. Есептік кезең түсінігі.
3. Кассадаға қолма қол ақша.
4. Ағымдағы банктік шоттардағы ақшалардың есебі
2. Тақырыптар бойынша талқылау:
1. Бухгалтерлік есептегі есептеу әдістері.
2. Алдағы кезең шығындарының есебі.
3. Кассалық кіріс және шығыс ордерлері, оларды құру, толтыру және
рәсімдеу тәртібі.
4. Касса кітабы, оның енгізілуі.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Глоссарий құру (GKT- Glossary of Key Terms)
• Шешімдер талын құру
Тапсырмалар:
Есеп 1
Берілгені: 1-31 желтоқсан 2011 ж. Кассалық кітап.
Тапсырма: Кассалық кітапты толтыру, шоттар корреспонденциясын көрсету
және күннің соңында қалдықты анықтау
Құжат №Кімнен алынды және кімге берілді № шот Кіріс Шығыс
корр-я
Күн басына қалдық 300
123 №505100 чегі бойынша есеп айырысу 60000
шотынан кассаға еңбекақы төлеу үшін
2000 теңге және шаруашылық
мақсаттарға 4000 теңге берілді.
407 №12 төлем ведомосі бойынша басқарма 10000
қызметкерлеріне желтоқсан айына
еңбекақы берілді 10000
408 №13 төлем ведомосі бойынша 30000
компрессорлық цех жұмысшыларына
желтоқсан айына еңбекақы берілді
30000
409 Жабдықтау бөлімінің меңгерушісі 3000
Қаныбеков Б-ға Арыс қаласынан
іс-сапарға 3000 теңге берілді
124 Қаныбеков Б-нан №12 аванстың есеп 1000
беру бойынша 2007 жылдың желтоқсан
айында пайдаланылмаған сома алынды
125 №12 қойма бойынша №144 түгендеу 300
актісіне сәйкес ТМҚ жетіспеушілігін
жабу үшін Қаныбековтен
Алынды
410 Қаныбековқа шаруашылық мақсаттарға: 500
канцелярлық тауар алуға берілді
126 Өнімді сатудан түсім келіп түсті 314000
411 Қаныбековтен Расуловқа дипонирленген 10000
еңбекақысы есеп айырысу шотына
енгізілді
412 Алынған түсім есеп айырысу шотына 314000
түсірілді
Күнге барлығы ? ?
Күннің соңына қалдық
Есеп 2.
1) 300 000 теңге сомасына қолма-қол есептеуге тауарлар сатылды:
– келісім құны бойынша;
– ҚҚС сомасынан
2) № 14 кіріс касса ордері негізінде 300 000 теңге сомасында ақша
қаражаттары келіп түсті.
3) Сатып алу құны бойынша тауарлар есептен шығарылды 212000 теңге.
Тк: сәйкес есептеулерді жүргізіп берілген шаруашылық операцияларды
бухгалтерлік есеп шоттарында көрсетіңіз:
№ Операцияларының мазмұны Сома, мыңШоттар корреспонден
теңге циясы
дебет кредит
1 Дайын өнімді өндіру ведомостінде сәй-кес197500
кәсіпорындар қоймасында есепті айда
нақты өз құны бойынша келіп түсті
2 Ұсынылған шот фактура негізінде сатып
алушыларға өнім алушыларға көрсетілді:
- сату бағасы бойынша 185600
- ҚҚС 160000
- сатып алушыларға жөнелтілген өнімнің 90000
нақты өз құны есептен шығарылды
- есептесуге жататын ҚҚС сомасы 18000
3 №2 операция бойынша өнімді сатудан 275600
нәтижені анықтаңыз
4 Есеп айырысу шотынан бюджетке 273600
ҚҚС аударылды (№2 операция бойынша)
5 Алынған тауарлар үшін жабдықтаушылардың
есептеу құжаттары акцептелді осы сомаға
кіреді: 2446000
- тауар құны 1850000
- ҚҚС 259000
- орау құны 30000
- көліктік шығындар 270000
6 Банктегі есеп айырысу шотындағы көшір- 2446000
месіне сәйкес тауарлар үшін жабдықтардың
шоты төленді
7 Сатып алушыларға тауарлар жөнелтілді осы4292000
сомаға кіреді
- сату бағасы бойынша тауарлар құны 370000
- ҚҚС 518000
- жөнелтілген тауарлар нақты өз құны 2150000
бойынша есептен шығарылды
8 Тауарларды сатып алу кезінде жабдықтарға296000
төлеу ҚҚС сомасы мепке алынды
9 Бюджетке ҚҚС аударылды
10 Сатып алушыдан есеп айырысу шотына 4292000
сатылған тауарлар үшін түсім келім түсті
Тапсырма: Сәйкес есептеулерді жүргізіп берілген шаруашылық
операцияларды бухгалтерлік есеп шотында көрсетіңіз.
4. Студентке үй тапсырмасын орындауға көмек
• Глоссарий құруға көмек көрсету
• Тақырып бойынша әдебиет шолуын құруға көмек
5. Студент дайындаған материалдарды тексеру мен талқылау
• Ролдік ойынды талдау
• Тақырып бойынша әдебиет шолуымен танысу
6. Білімді бақылау ( ауызша сұрау)
7. Баға қою және оны студентке хабарлау
8. Сабаққа келмеген және үлгерімі төмен студенттерге жеке кеңестер беру.
ОСӨЖ 8. (Office House) Дебиторлық борыштарды есепке алу және
құжаттау
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1. Дебиторлық борыштың танылуы мен бағалануы.
6. Алынуға тиісті вексельдердің есебі
2. Тақырыптар бойынша талқылау:
1. Бухгалтерлік есептегі есептеу әдістері.
2. Алдағы кезең шығындарының есебі.
3. Дебиторлық борыштар бойынша құжаттарды толтыру және рәсімдеу тәртібі.
4. Аванстық есеп беруді жасау.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Глоссарий құру (GKT- Glossary of Key Terms)
• Шешімдер талын құру
Тапсырмалар:
Есеп 1. Жұмысшылар мен басқа да тұлғалардың борышы шоты бойынша 1 ай
ішіндегі болған операциялар нәтижесінде дебеттік айналым – 13224, ал
кредиттік айналым – 8840 теңгеге тең. Келесі айдың басына қалдықты
анықтаңыз.
Есеп 2. Арендалық міндеттемелер шоты бойынша 1 ай ішіндегі кредиттік
айналым – 160000 теңгеге тең. Келесі айдың басына қалдықты анықтаңыз
Төменде келтірілген шаруашылық операцияларға бухгалтерлік проводка
беріңіз
- Ғимараттар мен сооруженияларды қайта бағалау нәтижесінде олардың
бастапқы құнының артуы Σ 120000
- Администрацияға (әкімшілікке) қызмет көрсететін көліктер бойынша
төзу есептелді Σ 11500
- Бюджетке қосылған құн салығы аударылды Σ 225 000
- счет бойынша көтерме базаға материалдар үшін ақша аударылды
Σ 1200000
- Сату бөлімінің жұмысшыларына еңбекақы есептелдіΣ 25000
4. Студентке үй тапсырмасын орындауға көмек
• Глоссарий құруға көмек көрсету
• Тақырып бойынша әдебиет шолуын құруға көмек
5. Студент дайындаған материалдарды тексеру мен талқылау
• Ролдік ойынды талдау
• Тақырып бойынша әдебиет шолуымен танысу
6. Білімді бақылау ( ауызша сұрау)
7. Баға қою және оны студентке хабарлау
8. Сабаққа келмеген және үлгерімі төмен студенттерге жеке кеңестер беру.
ОСӨЖ 9. (Office House) Қорларды есепке алу.
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1. Қорлар жайлы түсінік. Қорлардың жіктелуі
2. Қорларды бағалау әдістері
3. Түгендеудің анықтамасы және мақсаты.
4. Қорлардың айналамдылығы
2. Тақырыптар бойынша талқылау:
1.Әдістерді салыстыру.
2. Қорлардың өзіндік құнын анықтау қағидасы.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Глоссарий құру (GKT- Glossary of Key Terms)
• Сканворд құрастыру
Тапсырмалар:
Есеп 1
1) ТМҚ бағаладың негізгі әдістерін пайдалана отырып, сатылған
құндылықтардың және қалдықтың өзіндік құнынын анықтаңыз. Шешуін № 1 кестеге
рәсімдеңіз.
2) №1 кестеде алынған нәтижелерді ала отыоыр ТМҚ-ды бағалаудың
әдістерін салыстырып, берілген компания үшін ең тиімді вариантты таңдаңыз.
Берілгені: Мир компаниясы 1 жыл ішінде келесі ТМҚ сатып алды:
Күні Саны Бір бірліктің Сома
бағасы
15.01.07 500 дана 60 теңге 30 000
22.05.07 800 дана 70 теңге 56 000
10.09.07 600 дана 80 теңге 48 000
Барлығы 1 900 дана 134 000
Ескерту: Жылдың соңында қоймада 400 дана ТМҚ қалды. Сатудан
табыс 125000 теңге құрады.
Есеп 2
Берілгені: Классика компаниясы 2011 ж. компакт-дискілер сатып алды:
Күні Саны Бір бірлігінің Сома
бағасы
01.01.07 800 дана 7 теңге 5600
08.03.07 2 200 дана 7,5 теңге 16500
23.06.07 4 000 дана 7,25 теңге 29000
15.09.07 3 000 дана 7,40 теңге 22200
Барлығы: 10 000 дана 73300
Ескерту: жылдың соңында ТМҚ нақты бары 1000 дискілер.
Кесте №3
Көрсеткіштер Сома
Сатудан табыс
Сатуға дайын өнімнің өзіндік құны
Кезең саңына ТМҚ өзіндік құны
Сатылған өнімнің өзіндік құны
Сатудан жиынтық табыс
Кесте № 4
Көрсеткіштер FIFO LIFO Орташа
әдісі әдісі өлшенген құн
әдісі
Сатудан табыс
Сатуға дайын өнімнің өзіндік құны ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Атенова К.А.
Бастапқы есеп және құжат айналымы пәні бойынша СӨЖ және ОСӨЖ
тапсырмаларын орындауға арналған
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
Шымкент 2015
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Есеп және аудит кафедрасы
Атенова К.А.
5В050800 Есеп және аудит мамандығының күндізгі, кешкі және қашықтықтан
оқу бөлімі студенттеріне Бастапқы есеп және құжат айналымы пәні
бойынша
СӨЖ және ОСӨЖ тапсырмаларын орындауға арналған
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
Шымкент 2015
УДК 631.162
Құрастырғандар: оқытушы Атенова К.А.
Есеп және аудит кафедрасы
Бастапқы есеп және құжат айналымы пәнінен СӨЖ және ОСӨЖ жүргізуге
арналған әдістемелік нұсқау. Шымкент:М.Әуезов атындағы ОҚМУ 2015- 40 б.
Әдістемелік нұсқау Бастапқы есеп және құжат айналымы пән
бағдарламасына және оқу жоспары талаптарына сәйкес құрастырылған.
Әдістемелік нұсқау 5В050800- Есеп және аудит мамандығының күндізгі,
кешкі және қашықтықтан оқу бөлімінде оқитын студенттеріне арналған.
Әдістемелік нұсқауда тақырып бойынша сұрақтар, тақырыптың негізгі
мазмұны және студенттің өзіндік бақылау сұрақтары, сонымен қатар қосымша
есептер мен тесттер қарастырылған.
Рецензент: Жақыпбеков Д.С. -э.ғ.к. Есеп және аудит кафедрасының
меңгерушісі
Ержанов С.Б. –ЭКО-Барс ЖШС бас бухгалтері
Есеп және аудит кафедрасы мәжілісінде қаралды және баспаға ұсынылды
(Хаттама № 4 20 11. 2015ж.) және
Экономика және қаржы факультетінің әдістемелік комиссиясында қаралды және
баспаға ұсынылды
(Хаттама №4 31 11. 2015ж.)
М.О.Әуезов атындағы ОҚМУ Әдістемелік кеңесінде қаралды және баспаға
ұсынылды. Хаттама №3 13 01 2016ж.
© М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті, 2015ж.
Шығарымға жауапты: Атенова К.А.
Мазмұны
№ Сабақ тақырыбы Бет
I Кіріспе 6
II студенттің өзіндік жұмысын ұйымдастыру 7
III Сабақтың мазмұны
Бухгалтерлік есептің мәні мен мазмұны. 8
Бастапқы есепке алу және құжатайналысы 9
Құжаттарды жүйелеу мен олардың сақталуы 10
Екіжактылық принципі және баланстық теңдік. 11
Екі жақты жазу және бухгалтерлік есеп шоттары. 12
Есеп саясаты 14
Ақша қаражаттарын есепке алу 16
Дебиторлық борыштарды есепке алу және құжаттау. 19
Қорларды есепке алу 20
Негізгі құралдарды есепке алу 22
Материалдық емес активтер есебін құжаттау 24
Міндеттемелер есебі және оны құжаттау 27
13. Міндеттемелер есебі және оны құжаттау 27
14. Капиталды қалыптастыру және оны құжаттау 29
15. Қаржылық есептіліктің құжаттық рәсімделуі 30
IV ОСӨЖ берілген тапсырма 31
V Өзіндік бақылау сұрақтары 34
VI Әдебиеттер тізімі 35
Кіріспе
Бастапқы есеп және құжат айналымы –уақыт бойынша қайталатын жинақтау,
өлшеу, тіркеу, жинақтау, сақтау ақпараттармен қамтамасыз етудегі
ұйымдастырылған процес болып табылады, ал автоматтандырылған басқару
жағдайында – оны мәліметтерді алғашқы өңдеуге бағыттау. Ақпаратты бастапқы
өңдеу дегеніміз – шаруашылықты операцияларды сипаттайтын деректі белгілері
бойынша сандық мәліметтерді дифференциалды түрде жинақ болып табылады.
Бастапқы есепке алу - кәсіпорында болып жатқан шаруашылықты процестермен
құбылыстарды сипаттайтын жекелей операцияларды тіркеумен жүйелі қабылдаудың
бастапқы кезеңі.
Бастапқы есепке алудың жүйесі – шаруышылықты орындалатын операциялар
бойынша құжаттар айналымының бір элементі ретінде есепке алынады.
Құжаттар айналымы бухгалтерлік есепке алудағы алғашқы құжаттардың
қозғалысы бола отырып, субьектілерден алғашқы құжаттарды құрудан басталып,
өнделіп, куәланып архивке беріледі.
Кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметі сан алуан және әр түрлі
шаруашылық әрекеттерін орындаумен бірге жүреді. Өз кезегінде әрбір
шаруашылық әрекеті міндетті түрде орындалған шаруашылық әрекеттері немесе
оларды орындауға құқығы туралы бастапқы мәліметтері бар есеп құжаттарымен
рәсімделеді. Өндіріс және сату процестері, сонымен қатар кәсіпорынның өз
ішіндегі және одан тыс жеке бөлімшелері мен әр түрлі қаржылық, шаруашылық,
есеп айырысу қатынастары есеп құжаттарының объектілері болып табылады.
Бастапқы есеп және құжат айналымы курсы - жоғары оқу орындарында
оқитын студенттерге бухгалтерлік есептің негізін таныстыруға арналған
бірқатар тақырыптардың құрылымынан тұрады. Курстың басты мақсаты — Есеп
және аудит мамандығы бойынша білім алып, оқу нәрімен сусындап жаткан
студенттерді бизнес тілімен таныстыру. Оларға бастапқы есепке алу
мен құжатайналымы және қаржылық ақпараттардың қайдан алынып, қалай
қолдану қажеттілігі жайлы, ұйымды басқарудағы бухгалтерлік есеп
жүйесі, бухгалтерлік баланс, бухгалтерлік есептің концепциялары мен
принциптері, шоттар жүйесі мен екі жакты жазу, актив, міндеттеме
және кәсіпорынның меншікті капиталы туралы тусінікпен олардың
анықтамасын таныстыруды көздейді. Бухгалтерлік есеп принциптері курсы
бухгалтерлік есептің негізі және ол курс қаржылық есептің
бастамасы, яғни бастапқы курсы болып табылады. Бұл курсты
оқыту барысында қаржылық қорытыңды есеп беруді дайындау мен бухгалтерлік
есеп кезеңдеріне шолу жүргізіледі.
Бастапқы есеп және құжат айналымы пәнінен студенттің өзіндік
жұмысын ұйымдастыру
Пән бойынша студенттің өзіндік жұмысын (СӨЖ), оқу ізденіс жұмысын
(ОІЖ), ғылыми-ізденіс жұмысын (ҒІЖ) айыра білу қажет, СӨЖ әрбір тақырыпта
кездеседі, оқу жоспар шегінде жүргізіледі, пәнді меңгерудегі міндетті
элемент болып табылады. Студенттің оқу ізденіс жұмысы жеке тақырып бойынша
ұйымдастырылады, сондықтан ол терең меңгеруді талап етеді, ол бойынша
лабораториялық сабақтар қойылған, студент ғылыми ізденіссін жалғастыра
алады, эксперементтер жүргізу және түрлі нұсқаларын қарастыру арқылы.
Бастапқы есеп және құжат айналымы пәні бойынша – бұл эссе, баяндама
жазба, тақырып бойынша реферат, презентация дайындалуы мүмкін.СӨЖ нәтижесі
көп жағдайда дұрыс жоспарланумен анықталады.
СӨЖ материалды өз бетінше меңгермен және үй жұмысын орындау.
ОСӨЖ – аудиториялық сабақта оқытушының көмегімен материалды меңгеру
(Office House). СӨЖ және ОСӨЖ тапсырмалары практикалық сабақта жүргізіледі,
сондықтан барлық оқу материалдары Syllabusта ұсынылған.
Дәріс конспектісі студентке тақырыпты меңгеру барысында жол көрсетіп
отырады. Пәнді жеткілікті түрде меңгеру үшін студент міндетті түрде
барлық ұсынылған әдебиеттерді қарастыруы қажет және өзіндік жұмыстың
толық көлемін орындауы керек.
Тест тапсырмалары студенттің пән бойынша өз білімін тексеруге
көмектеседі.
1. жүргізіп(тез) оқу (Skim) – Бағдарламалық оқытуға (Syllabus) сәйкес
берілген материалды оқу.
2. тақырып бойынша шолу (Review) – қысқаша түрде әдебиеттен 1-2 бет жазба
жұмысын ұсынылған тақырып бойынша шығарылымдардағы қосымша материалдарды
және интернеттегі ақпарат ресурстарын пайдалана отырып жазу.
3. глоссарий жазу (Glossary) – ұғымдар мен терминдер анықтамасын
түсіндіріп жазу.
4. презентация (Presentation) – таңдаған тақырыбы бойынша студенттің өз
ойын – пікірін дүниетануын білдіруі және оны қорғауы. Презентация
тақырыпты қалай айқындауы, ашуы, қызықтыруымен бағаланады (8-10 минут).
5. Айқындап жағдайды үйрену- нақты жағдайларда қойылатын сұрақтарға өз
ойынша жауап беру немесе жауаптарды өзінше жобалау.
6. Іскерлік ойын (Business Game) – Болашақ мамандығына қажетті дағдыларды
қалыптастыру мақсатында келешек мамандығында атқаратын жұмыстарын ойын
ретінде белгілі рольде, топта ойнау (алдын-ала дайындалу керек).
7. Топтық жоба,- 4-5 студенттен құралған топтар, оқу материалы бойынша өз
жобаларын жасап, оларды қорғайды. КТК (КВН) түрінде өткізуге болады.
8. Жеке жоба - маңызды және өте қызық ғылыми зерттеулер нәтижелері,
жетістіктерді қамтитын баяндамалар білім деңгейі жоғары студенттер
ұсынысы бойынша тақырыпқа сәйкес жасалады.
Ескерту: барлық тапсырмалар студенттермен орындалады және қатаң түрде
бекітілген мерзімде оқытушыға тапсырылады.
1 Бөлім. Бастапқы есеп алу
ОСӨЖ 1. (Office House) Бухгалтерлік есептің мәні мен мазмұны.
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1. Бүгінгі күнгі бухгалтерлік есептің қажеттілігі.
2. Бухгалтерлік есептің атқаратын қызметі және оның міндеттері.
3. Қазақстан республикасында бухгалтерлік есептің заң жүзінде реттелуі.
4. Халықаралық бухгалтерлік есеп және оның Қазақстандағы бухгалтерлік
есептің ұйымдастырылуына ықпалы
2. Тақырып бойынша талқылау:
1. Бухгалтерлік есеп және басқару есебі арасындағы байланыс .
2. ҚР бухгалтерлік есептің даму сатылары мен кезеңдері.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Глоссарий құру (GKT- Glossary of Key Terms)
• Тапсырманы орындау
Тапсырма 1. Келесі анықтамаларды тиісті бағдармен көрсетіңіз
4. Студентке үй тапсырмасын орындауға көмек
• Глоссарий құруға көмек көрсету
• Тақырып бойынша әдебиет шолуын құруға көмек
5. Студент дайындаған материалдарды тексеру мен талқылау
• Глоссарийді талдау
• Тақырып бойынша әдебиет шолуымен танысу
• Дайындалған материалдардың презентациясы
6. Білімді бақылау ( ауызша сұрау)
7. Баға қою және оны студентке хабарлау
8. Сабаққа келмеген және үлгерімі төмен студенттерге жеке кеңестер беру.
ОСӨЖ 2. (Office House) Бастапқы есепке алу құжат айналысы
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1. Кіріспе бухгалтерлік баланс.
2. Айналым ведомосттары.
3. Алғашқы есеп құжаттары,жіктелінуі..
4. Бухгалтерлік есеп регистрлерінің формалары және жіктелінуі.
5. Бухгалтерлік жазулардағы қателерді түзету тәсілдері.
2. Тақырыптар бойынша дискуссия:
1.Шаруашылық операцияларын тіркеу және талдау олардың бухгалтерлік
шоттарда бейнеленуі.
2. Бухгалтерлік есепті жүргізу формалары.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Ролдік ойын (GKT- Glossary of Key Terms)
• Ребус құру
4. Студентке үй тапсырмасын орындауға көмек
• Ребус құруға көмек көрсету
• Тақырып бойынша әдебиет шолуын құруға көмек
5. Студент дайындаған материалдарды тексеру мен талқылау
• Глоссарийді талдау
• Кейс стади талдау
• Тақырып бойынша әдебиет шолуымен танысу
6. Білімді бақылау ( ауызша сұрау)
7. Баға қою және оны студентке хабарлау
8. Сабаққа келмеген және үлгерімі төмен студенттерге жеке кеңестер беру.
ОСӨЖ 3. (Office House) Құжаттарды жүйелеу мен олардың сақталуы
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1. Іс құжаттарын дайындау талаптары.
2. Іс құжаттарын сақтау тәртібі.
3. Іс құжаттарын кәсіпорын мұрағатына өткізу.
2. Тақырыптар бойынша талқылау:
1. Іс құжат номенклатурасын түзу.
2. Құрылымдық бөлімшелерде іс құжаттарды сақтау.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Эссе мен реферат дайындау
• Құжат толтыру
4. Студентке үй тапсырмасын орындауға көмек
• Эссе мен реферат жазуға көмек көрсету
• Тақырып бойынша әдебиет шолуын құруға көмек
5. Студент дайындаған материалдарды тексеру мен талқылау
• Глоссарийді талдау
• Тақырып бойынша әдебиет шолуымен танысу
• Дайындалған материалдардың презентациясы
6. Білімді бақылау ( ауызша сұрау)
7. Баға қою және оны студентке хабарлау
8. Сабаққа келмеген және үлгерімі төмен студенттерге жеке кеңестер беру.
ОСӨЖ 4. (Office House) Екіжақтылық принципі және баланстық теңдік.
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1. Бухгалтерлік баланстың ролі және маңызы.
2. Бухгалтерлік баланстың құрамы мен құрылымы
3 Активтердің құрамы және сипаттамасы.
4. Қысқа және ұзақ мерзімді міндеттемелердің құрамы және сипаттамасы.
2. Тақырыптар бойынша талқылау:
1. Бухгалтерлік баланстың негізгі баптары.
2. Шаруашылық операциялардың бухгалтерлік баланс баптарына әсері.
Бухгалтерлік баланстың түрлері.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Глоссарий құру (GKT- Glossary of Key Terms)
• Тапсырманы орындау
Тапсырмалар:
Есеп 1. Төменде келтірілген шаруашылық операцияларға
бухгалтерлік проводка беріңіз
- Басқадай негізгі құралдарды қайта бағалау
нәтижесі есепте көрсетілді Σ 82000
- Тимур ЖШС-тен қайтарымсыз түрде құрылыс
материалдары алынды Σ 9000
- Оспанов М.А.-ға кассадан подотчетқа іс-сапарлық
шығындарға ақша берілді Σ 6000
- Табыс салығы жұмысшылардан ұсталынды Σ 30000
- Электроэнергия үшін № 128 счет-фактура бойынша
Қалалық электрожүйеге аударылды Σ 19920
Есеп 2. Машиналар мен бұйымдар, өткізу құрылғасының тозуы атты шоттың
ай басына қалдығы – 750000 теңге. Осы шот бойынша 1 ай ішінде болған
операциялар есебінен дебеттік айналым – 10000, ал кредиттік айналым – 54600
теңгені құрайды. Келесі айдың басына бастапқы қалдықты анықтаңыз.
Төменде келтірілген шаруашылық операцияларға бухгалтерлік проводка
беріңіз
- Көлік құралдарын қайта бағалау нәтижесінде олардың бастапқы құнының
артуы Σ 105000
- Негізгі өндірістің лицензиясы бойынша төзу есептелді Σ 850
- Қарттар үйіне материалдар қайтарымсыз түрде берілді Σ 8000
ҚҚС Σ 1600
- Есеп айырысу шотынан кассаға еңбекақы төлеу үшін
ақша алынды Σ 70000
- Заңды тұлғалардан алынған табыс салығы бюджетке
аударылды Σ 185000
4. Студентке үй тапсырмасын орындауға көмек
• Глоссарий құруға көмек көрсету
• Тақырып бойынша әдебиет шолуын құруға көмек
5. Студент дайындаған материалдарды тексеру мен талқылау
• Эcсе мен рефераттарды талдау
• Тақырып бойынша әдебиет шолуымен танысу
• Дайындалған материалдардың презентациясы
• Конспектілерді тексеру
6. Білімді бақылау ( ауызша сұрау)
7. Баға қою және оны студентке хабарлау
8. Сабаққа келмеген және үлгерімі төмен студенттерге жеке кеңестер беру.
ОСӨЖ 5. (Office House) Екі жақты жазу және бухгалтерлік есеп
шоттары.
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1 Бухгалтерлік есеп шоттарының анықтамасы және мақсаты.
2 Бухгалтерлік есеп шоттарының құрылымы мен мазмұны.
3 Айналым ведомосттері.
2. Тақырыптар бойынша талқылау:
1. Бухгалтерлік есеп шоттарының экономикалық мазмұны бойынша және
атқаратын қызметі бойынша жіктелуі жүйесі.
2. Жай және күрделі бухгалтерлік жазбалар.
3. Сынақ баланс.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Глоссарий құру (GKT- Glossary of Key Terms)
• Кейс портфолио құру
Тапсырмалар:
Есеп 1.
Төменде келтірілген шаруашылық операцияларға бухгалтерлік проводка
беріңіз
- Атқарушы органдардан субсидия ретінде ғимарат кіріске
алынды Σ 250000
- Еншілес серіктестіктің таза активтеріндегі инвестор үлесінің
өзгеруімен байланысты инвестициалардың артуы
а) серіктестіктің активтерін қайта бағалаумен байланысты болған
жағдайда Σ 20000
- негізгі өндірісте қолданылатын басқадай негізгі құралдарға төзу
есептелді Σ 2100
- Көтерме базаға келіп түскен материалдар үшін №50 счет-фактура
акцептелді Σ 1000000
ҚҚС Σ 202000
- Исанов М.А.-ға кассадан подотчетқа канцелярлық тауарлар үшін ақша
берілді Σ 5000
Есеп 2. Төменде келтірілген шаруашылық операцияларға бухгалтерлік проводка
беріңіз
- Басқа кәсіпорыннан қайтарымсыз (сай) ретінде алынған ЗИЛ
автомашинасы кіріске алынды Σ 80000
- Коммерциялық қызметті жүргізу үшін берілген патенттер бойынша төзу
есептелді Σ 1000
- Жөнелтілген өнім үшін Айдар фирмасынан есеп айырысу шотына ақша
түсті Σ 1270200
- Жұмысшыларға еңбекақы төленді Σ 375000
- Қарттар үйіне қайтарымсыз түрде материалдар берілді Σ 8000
ҚҚС Σ 1600
Есеп 3. Төменде келтірілген шаруашылық операцияларға бухгалтерлік проводка
беріңіз
- Монтажды қажет етпейтін машиналар мен бұйымдар кіріске алынды.
Олардың құны есеп айырысу шотынан төленді Σ 3000
- Жарғылық қорға салымы ретінде құрылтайшыдан баңдарламалық
қамсыздандыру қабылдайды Σ 20000
- Негізгі өндірістің ғимараттары бойынша төзу есептелді Σ 500
- Түгендеу кезінде анықталған артық тауарлар кіріске
алынды Σ 2740
- Есеп айырысу шотына Реммаш зауытынан ақша түсті Σ 72000
4. Студентке үй тапсырмасын орындауға көмек
• Глоссарий құруға көмек көрсету
• Тақырып бойынша әдебиет шолуын құруға көмек
5. Студент дайындаған материалдарды тексеру мен талқылау
• Глоссарийді талдау
• Тақырып бойынша әдебиет шолуымен танысу
6. Білімді бақылау ( ауызша сұрау)
7. Баға қою және оны студентке хабарлау
8. Сабаққа келмеген және үлгерімі төмен студенттерге жеке кеңестер беру.
ОСӨЖ 6. (Office Hours) Есеп саясаты
1.Коллоквиумға арналған сұрақтар
1. Есеп саясаты мазмұнының мақсаты мен атқаратын міндеті
2. Есеп саясатының ұйымдық және техникалық аспектілерінің сабақтастық
кезеңдері
2. Жағдаяттарды айқындау:
1. Есеп саясатының мазмұны қандай жағдайларға байланысты өзгертілуі.
2. Есеп саясатын жасау үшін факторлардың есепке алынуы.
3. Үйге берілген тапсырма:
• Skim (жүргізіп(тез)оқу) тақырып 6
• Глоссарий құрастыру (GKT- Glossary of Key Terms) тақырып 6 бойынша
• Сканворд құрастыру және тапсырманы орындау
Тапсырма 1
1. Есеп саясатының өзгеріске түсу жағдайлары кайсы.
А) Жаңа технологияны енгізу, жаңа счеттар тізімін жасау, шаруашылық
фактілерінің өзгеруі, басшылар мен мамандардың ауысуы, өкілетті органдар
тапсырмасын орындау
Б) ҚР заң актілерінің, әдістемелік нұсқау-ережелердің, заңды тұлғаның қайта
құрылуы, меншік иесінің өзгеруі, активтер, пассивтер, қаржы нәтижесі
өрісіндегі фактілердің өзгеруі мен кайта бағалануы
В) Меншік иесінің өзгеруі, басшылардың ауысуы, жаңа технологияның
енгізілуі, акционерлер мен клиенттердін өзгеруі, бухгалтерлік есепке тән
әдістемелік нұскау-
ережелердің жаңалануы
Г) ҚР заң актілерінің, есеп стандарттары мен принциптердін, құрылтайшылар
мен клиенттердің, жаңа технологияның енгізілуі, активтер мен пассивтердің
кайта бағалануы нәтижесінде өзгеріске түседі
Д) Қаржылық қортынды есеп қалыптастыру негізін ретке
келтіруші құжат
2. Есеп саясатының факторларына мыналардың қайсысы жатады.
А) Меншік түрлері, ұйымдық үлгі, активтер мен міндеттемелерді,
инвестицияларды, негізгі құралдарды, материалды емес активтерді, ТМБ-ды
бағалау
Б) Меншік түрі, ұйымдық және құқықтық үлгі, технологиялык ерекшеліктер,
шаруашылық өрісі, кадрлар, салық салу, өнімдерді сату
В) Активтер мен міндеттемелерді бағалау, счеттар жоспары, есеп регистрлары,
технологиялық ерекшеліктер, инвестициялар, шаруашылык өрісі, кадрлар, салық
салу, өнімдерді сату
Г) Меншік түрлері, ұйымдық үлгі, активтер мен міндеттемелер, инвестициялар,
технологиялық ерекшеліктер, өнімдерді сату
Д) Счеттарды жүргізу, операцияларды топтастыру, қаржылық талдау,
бухгалтерлік баланс, фактілерді бағалау, шығындарды тарату, калькуляциялау
3. Есеп саясатын қалыптастыруға тән бухгалтерлік есеп жургізу әдістеріне
қайсысы жатады.
А) Счеттарды жүргізу, операцияларды топтастыру, қаржылық талдау,
бухгалтерлік баланс, фактілерді бағалау, шығындарды тарату, калькуляциялау
Б) Операциялар мазмұнын экономикалық топтастыру, бухгалтерлер арасында
атқаратын міндеттерді белгілеу, счеттарды қолдану тәртібін белгілеу, құжат
айналысы, есеп регистрлары, түгендеу, шаруашылық фактілерін бағалауВ)
Счеттарды жүргізу, бухгалтерлік баланс, фактілерді бағалау, шығындарды
тарату, калькуляциялау, операцияларды топтастыру, қүжатайналысы, түгендеу,
атқарылатын міндеттерді тарату
Г) Активтер мен меншікті капитал, бухгалтерлік баланс, фактілерді бағалау,
қүжатайналысы, есеп регистрлары, қаржылық талдау, калькуляциялау, бастапқы
күжаттар мен түгендеу
Д) Ұйымдық қүрылым, қызмет ерекшеліктері, қүрылтайшылар мен үлес қосушылар
тізімі, жауапты адамдар тізімі, технологиялык ерекшеліктер, акционерлермен
жиналыс өткізу, өкілетті орындарға хабарлау
4. Есеп саясатын қалыптастыру барысында қандай принциптер негізге алынады.
А) Дербестік, екіжақтылык, материалдық, өзіндік кұн
Б) Дербестік, үздіксіздік, сабақтастық, сату
В) Екіжақтылық, материалдық, сату, ақшалай өлшеу
Г) Үздіксіздік, екіжақтылық, сабақтастық, сату
Д) Толықтылық, сақтык, тепе-теңдік
5. Уақытылы алынбаған еңбек ақы депонентелді
✌ Дт3350 Кт3380
← Дт3350 Кт7210
C Дт3350 Кт3390
D Дт 7210 Кт 3350
E Дт3360 Кт 3350
6. Ғимараттар үшін, жалға беруші кәсіпорынға есеп айырысу шотынан төленген
қарыз
✌ Дт 3160 Кт 1040
← Дт1040 Кт3360
C Дт3360 Кт1030
D Дт1010 Кт3360
E Дт 3360 Кт 3350
4. Үй тапсырмасын орындауда студентке көмек
• Глоссарии құрастыруға көмек
• Библиографиялық шолу дайындауға көмек
5. Студенттермен дайындалған материалдарды тексеру және талқылау
• Глоссарииге талдау
• Тақырып бойынша әдебиеттік шолумен танысу
6. Білімін бақылауды жүргізу (студенттің қаншалықты тапсырманы меңгергенін
анықтау мақсатында ауызша жауап алу)
7. Баға қою және студенттерге хабарлау
8. Үлгермеуші және сабақты жіберген студенттер үшін жеке кеңес
ОСӨЖ 7. (Office House) Ақша қаражаттарын есепке алу
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1. Ақша қаражаттарын өлшеу.
2. Кірістер туралы түсінік және оның танылуы. Есептік кезең түсінігі.
3. Кассадаға қолма қол ақша.
4. Ағымдағы банктік шоттардағы ақшалардың есебі
2. Тақырыптар бойынша талқылау:
1. Бухгалтерлік есептегі есептеу әдістері.
2. Алдағы кезең шығындарының есебі.
3. Кассалық кіріс және шығыс ордерлері, оларды құру, толтыру және
рәсімдеу тәртібі.
4. Касса кітабы, оның енгізілуі.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Глоссарий құру (GKT- Glossary of Key Terms)
• Шешімдер талын құру
Тапсырмалар:
Есеп 1
Берілгені: 1-31 желтоқсан 2011 ж. Кассалық кітап.
Тапсырма: Кассалық кітапты толтыру, шоттар корреспонденциясын көрсету
және күннің соңында қалдықты анықтау
Құжат №Кімнен алынды және кімге берілді № шот Кіріс Шығыс
корр-я
Күн басына қалдық 300
123 №505100 чегі бойынша есеп айырысу 60000
шотынан кассаға еңбекақы төлеу үшін
2000 теңге және шаруашылық
мақсаттарға 4000 теңге берілді.
407 №12 төлем ведомосі бойынша басқарма 10000
қызметкерлеріне желтоқсан айына
еңбекақы берілді 10000
408 №13 төлем ведомосі бойынша 30000
компрессорлық цех жұмысшыларына
желтоқсан айына еңбекақы берілді
30000
409 Жабдықтау бөлімінің меңгерушісі 3000
Қаныбеков Б-ға Арыс қаласынан
іс-сапарға 3000 теңге берілді
124 Қаныбеков Б-нан №12 аванстың есеп 1000
беру бойынша 2007 жылдың желтоқсан
айында пайдаланылмаған сома алынды
125 №12 қойма бойынша №144 түгендеу 300
актісіне сәйкес ТМҚ жетіспеушілігін
жабу үшін Қаныбековтен
Алынды
410 Қаныбековқа шаруашылық мақсаттарға: 500
канцелярлық тауар алуға берілді
126 Өнімді сатудан түсім келіп түсті 314000
411 Қаныбековтен Расуловқа дипонирленген 10000
еңбекақысы есеп айырысу шотына
енгізілді
412 Алынған түсім есеп айырысу шотына 314000
түсірілді
Күнге барлығы ? ?
Күннің соңына қалдық
Есеп 2.
1) 300 000 теңге сомасына қолма-қол есептеуге тауарлар сатылды:
– келісім құны бойынша;
– ҚҚС сомасынан
2) № 14 кіріс касса ордері негізінде 300 000 теңге сомасында ақша
қаражаттары келіп түсті.
3) Сатып алу құны бойынша тауарлар есептен шығарылды 212000 теңге.
Тк: сәйкес есептеулерді жүргізіп берілген шаруашылық операцияларды
бухгалтерлік есеп шоттарында көрсетіңіз:
№ Операцияларының мазмұны Сома, мыңШоттар корреспонден
теңге циясы
дебет кредит
1 Дайын өнімді өндіру ведомостінде сәй-кес197500
кәсіпорындар қоймасында есепті айда
нақты өз құны бойынша келіп түсті
2 Ұсынылған шот фактура негізінде сатып
алушыларға өнім алушыларға көрсетілді:
- сату бағасы бойынша 185600
- ҚҚС 160000
- сатып алушыларға жөнелтілген өнімнің 90000
нақты өз құны есептен шығарылды
- есептесуге жататын ҚҚС сомасы 18000
3 №2 операция бойынша өнімді сатудан 275600
нәтижені анықтаңыз
4 Есеп айырысу шотынан бюджетке 273600
ҚҚС аударылды (№2 операция бойынша)
5 Алынған тауарлар үшін жабдықтаушылардың
есептеу құжаттары акцептелді осы сомаға
кіреді: 2446000
- тауар құны 1850000
- ҚҚС 259000
- орау құны 30000
- көліктік шығындар 270000
6 Банктегі есеп айырысу шотындағы көшір- 2446000
месіне сәйкес тауарлар үшін жабдықтардың
шоты төленді
7 Сатып алушыларға тауарлар жөнелтілді осы4292000
сомаға кіреді
- сату бағасы бойынша тауарлар құны 370000
- ҚҚС 518000
- жөнелтілген тауарлар нақты өз құны 2150000
бойынша есептен шығарылды
8 Тауарларды сатып алу кезінде жабдықтарға296000
төлеу ҚҚС сомасы мепке алынды
9 Бюджетке ҚҚС аударылды
10 Сатып алушыдан есеп айырысу шотына 4292000
сатылған тауарлар үшін түсім келім түсті
Тапсырма: Сәйкес есептеулерді жүргізіп берілген шаруашылық
операцияларды бухгалтерлік есеп шотында көрсетіңіз.
4. Студентке үй тапсырмасын орындауға көмек
• Глоссарий құруға көмек көрсету
• Тақырып бойынша әдебиет шолуын құруға көмек
5. Студент дайындаған материалдарды тексеру мен талқылау
• Ролдік ойынды талдау
• Тақырып бойынша әдебиет шолуымен танысу
6. Білімді бақылау ( ауызша сұрау)
7. Баға қою және оны студентке хабарлау
8. Сабаққа келмеген және үлгерімі төмен студенттерге жеке кеңестер беру.
ОСӨЖ 8. (Office House) Дебиторлық борыштарды есепке алу және
құжаттау
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1. Дебиторлық борыштың танылуы мен бағалануы.
6. Алынуға тиісті вексельдердің есебі
2. Тақырыптар бойынша талқылау:
1. Бухгалтерлік есептегі есептеу әдістері.
2. Алдағы кезең шығындарының есебі.
3. Дебиторлық борыштар бойынша құжаттарды толтыру және рәсімдеу тәртібі.
4. Аванстық есеп беруді жасау.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Глоссарий құру (GKT- Glossary of Key Terms)
• Шешімдер талын құру
Тапсырмалар:
Есеп 1. Жұмысшылар мен басқа да тұлғалардың борышы шоты бойынша 1 ай
ішіндегі болған операциялар нәтижесінде дебеттік айналым – 13224, ал
кредиттік айналым – 8840 теңгеге тең. Келесі айдың басына қалдықты
анықтаңыз.
Есеп 2. Арендалық міндеттемелер шоты бойынша 1 ай ішіндегі кредиттік
айналым – 160000 теңгеге тең. Келесі айдың басына қалдықты анықтаңыз
Төменде келтірілген шаруашылық операцияларға бухгалтерлік проводка
беріңіз
- Ғимараттар мен сооруженияларды қайта бағалау нәтижесінде олардың
бастапқы құнының артуы Σ 120000
- Администрацияға (әкімшілікке) қызмет көрсететін көліктер бойынша
төзу есептелді Σ 11500
- Бюджетке қосылған құн салығы аударылды Σ 225 000
- счет бойынша көтерме базаға материалдар үшін ақша аударылды
Σ 1200000
- Сату бөлімінің жұмысшыларына еңбекақы есептелдіΣ 25000
4. Студентке үй тапсырмасын орындауға көмек
• Глоссарий құруға көмек көрсету
• Тақырып бойынша әдебиет шолуын құруға көмек
5. Студент дайындаған материалдарды тексеру мен талқылау
• Ролдік ойынды талдау
• Тақырып бойынша әдебиет шолуымен танысу
6. Білімді бақылау ( ауызша сұрау)
7. Баға қою және оны студентке хабарлау
8. Сабаққа келмеген және үлгерімі төмен студенттерге жеке кеңестер беру.
ОСӨЖ 9. (Office House) Қорларды есепке алу.
Коллоквиумға арналған сұрақтар:
1. Қорлар жайлы түсінік. Қорлардың жіктелуі
2. Қорларды бағалау әдістері
3. Түгендеудің анықтамасы және мақсаты.
4. Қорлардың айналамдылығы
2. Тақырыптар бойынша талқылау:
1.Әдістерді салыстыру.
2. Қорлардың өзіндік құнын анықтау қағидасы.
3. Үй тапсырмасы:
• (Skim) тақырыпты көз жүгіртіп оқу
• Глоссарий құру (GKT- Glossary of Key Terms)
• Сканворд құрастыру
Тапсырмалар:
Есеп 1
1) ТМҚ бағаладың негізгі әдістерін пайдалана отырып, сатылған
құндылықтардың және қалдықтың өзіндік құнынын анықтаңыз. Шешуін № 1 кестеге
рәсімдеңіз.
2) №1 кестеде алынған нәтижелерді ала отыоыр ТМҚ-ды бағалаудың
әдістерін салыстырып, берілген компания үшін ең тиімді вариантты таңдаңыз.
Берілгені: Мир компаниясы 1 жыл ішінде келесі ТМҚ сатып алды:
Күні Саны Бір бірліктің Сома
бағасы
15.01.07 500 дана 60 теңге 30 000
22.05.07 800 дана 70 теңге 56 000
10.09.07 600 дана 80 теңге 48 000
Барлығы 1 900 дана 134 000
Ескерту: Жылдың соңында қоймада 400 дана ТМҚ қалды. Сатудан
табыс 125000 теңге құрады.
Есеп 2
Берілгені: Классика компаниясы 2011 ж. компакт-дискілер сатып алды:
Күні Саны Бір бірлігінің Сома
бағасы
01.01.07 800 дана 7 теңге 5600
08.03.07 2 200 дана 7,5 теңге 16500
23.06.07 4 000 дана 7,25 теңге 29000
15.09.07 3 000 дана 7,40 теңге 22200
Барлығы: 10 000 дана 73300
Ескерту: жылдың соңында ТМҚ нақты бары 1000 дискілер.
Кесте №3
Көрсеткіштер Сома
Сатудан табыс
Сатуға дайын өнімнің өзіндік құны
Кезең саңына ТМҚ өзіндік құны
Сатылған өнімнің өзіндік құны
Сатудан жиынтық табыс
Кесте № 4
Көрсеткіштер FIFO LIFO Орташа
әдісі әдісі өлшенген құн
әдісі
Сатудан табыс
Сатуға дайын өнімнің өзіндік құны ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz