«Сарғалдақтар, балдыршөптер, сужұлдыздар тұқымдастарының су жағалап өсетін түрлері»

Жоспар
Кіріспе

I. Сарғалдақтар тұқымдасы
a. Жалпы сипаттамасы
b. Систематикасы
c. Негізгі өкілдері
II. Бадыршөптер тұқымдастар
a. Жалпы сипаттамасы
b. Систематикасы
c. Негізгі өкілдері
III. Сужұлдыздар тұқымдастар
a. Жалпы сипаттамасы
b. Систематикасы
c. Негізгі өкілдері
IV. Гидрофиттер
a. Жалпы сипаттамасы
b. Негізгі өкілдері

Сарғалдақтар тұқымдасы – Ranunculaceae - — қос жарнақтыларға жататын бір не көп жылдық шөптесін өсімдіктердің тұқымдасы. Кейде бұта және шырмауық түрінде де кездеседі.
Таралуы. Жер шарында кең тараған 50-ден астам туысы, 1200-ге жуық (кей мәліметтерде 2000) түрі негізінен қоңыржай белдеулерде, салқын жерлерде және суда өседі. Қазақстанның барлық аймақтарында кездесетін 29 туысы, 185 түрі бар. Ішінде жиі кездесетіндері: сарғалдақ, бәрпі, тегеурінгүл, жанаргүл, т.б.
Ботаникалық сипаттамасы. Жапырақтары бүтін жиекті не тілімденген, жапырақ серіктері болмайды. Гүлі қос жынысты (сирек жағдайда дара жынысты) болады. Аталығы өте көп, гинецейі апокарпты (гүлдегі өзара тұтаспаған аналықтар жиынтығы). Жемісі — көп тұқымды жапырақша немесе көп жаңғақша. Тұқымы майлы.
Көп жылдық Сарғалдақтар тұқымдасының құрамында алкалоид және глюкозид болғандықтан улы келеді. Сарғалдақтар тұқымдасының көпшілік түрі дәрілік өсімдіктер (жанаргүл, бәрпі, т.б.); әсемдік үшін де өсіріледі (шөмісгүл, тегеурінгүл, жібілген, т.б.).

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Тақырып: Сарғалдақтар, балдыршөптер, сужұлдыздар тұқымдастарының су жағалап өсетін түрлері, Сарғалдақтар, балдыршөптер, сужұлдыздар тұқымдастарының өкілдері., Жағалаулық өсімдіктер жабынының гидрофиттері

Жоспар:
I. Сарғалдақтар тұқымдасы
a. Жалпы сипаттамасы
b. Систематикасы
c. Негізгі өкілдері
II. Бадыршөптер тұқымдастар
a. Жалпы сипаттамасы
b. Систематикасы
c. Негізгі өкілдері
III. Сужұлдыздар тұқымдастар
a. Жалпы сипаттамасы
b. Систематикасы
c. Негізгі өкілдері
IV. Гидрофиттер
a. Жалпы сипаттамасы
b. Негізгі өкілдері

Сарғалдақтар тұқымдасы - Ranunculaceae - -- қос жарнақтыларға жататын бір не көп жылдық шөптесін өсімдіктердің тұқымдасы. Кейде бұта және шырмауық түрінде де кездеседі.
Таралуы. Жер шарында кең тараған 50-ден астам туысы, 1200-ге жуық (кей мәліметтерде 2000) түрі негізінен қоңыржай белдеулерде, салқын жерлерде және суда өседі. Қазақстанның барлық аймақтарында кездесетін 29 туысы, 185 түрі бар. Ішінде жиі кездесетіндері: сарғалдақ, бәрпі, тегеурінгүл, жанаргүл, т.б.
Ботаникалық сипаттамасы. Жапырақтары бүтін жиекті не тілімденген, жапырақ серіктері болмайды. Гүлі қос жынысты (сирек жағдайда дара жынысты) болады. Аталығы өте көп, гинецейі апокарпты (гүлдегі өзара тұтаспаған аналықтар жиынтығы). Жемісі -- көп тұқымды жапырақша немесе көп жаңғақша. Тұқымы майлы.
Көп жылдық Сарғалдақтар тұқымдасының құрамында алкалоид және глюкозид болғандықтан улы келеді. Сарғалдақтар тұқымдасының көпшілік түрі дәрілік өсімдіктер (жанаргүл, бәрпі, т.б.); әсемдік үшін де өсіріледі (шөмісгүл, тегеурінгүл, жібілген, т.б.).

Туыстары:
1. Consolida -- Сокирки, немесе Консолида - Қазақстанда кездеспейді
2. Coptis -- Коптис - Қазақстанда кездеспейді
3. Тегеурінгүл - Delphinium -- Живокость
4. Сауыршөп - Eranthis -- Весенник
5. Glaucidium Siebold & Zucc. -- Глауцидиум
6. Helleborus -- Морозник - Қазақстанда кездеспейді
7. Hydrastis L. -- Желтокорень - Қазақстанда кездеспейді
8. Isopyrum -- Равноплодник - Қазақстанда кездеспейді
9. Leptopyrum -- Лептопирум - Қазақстанда кездеспейді
10. Тышқанқұйрық - Myosurus -- Мышехвостник
11. Содана - Nigella -- Чернушка
12. Шөмішбас - Paraquilegia -- Лжеводосбор
13. Сарғалдақ - Ranunculus -- Лютик
14. Semiaquilegia -- Полуводосбор - Қазақстанда кездеспейді
15. Маралоты - Thalictrum -- Василистник

Сарғалдақ - Ranunculus - -- сарғалдақтар тұқымдасына жататын бір не көп жылдық өсімдіктердің үлкен тегі. Текте 360-тай биологиялық түрлер бар.
ТаралуыСолтүстік жартышардың қоңыржай белдеуіндегі аймақтарда кең таралған. Суда өсетін түрлері бар. Қазақстанның барлық өңірінде кездеседі. Өзен, жылға жағалауларындағы ылғалды жерлерде, батпақты ағынсыз шалшық суда, құрғақ және батпақты шалғында өсетін 55 түрі белгілі.
Өсімдіктің биіктігі көбіне 5 -- 150 см аралығында болады. Сабағы тықыр не түкті. Жапырағының жиектері бүтін не қауырсын тәрізді тілімденген. Гүлі ақ (суда өсетіндерінде) және сары (құрлықта өсетіндерінде) түсті, бір-бірден, кейде топтанып орналасады. Жәндіктермен, сондай-ақ өздігінен де тозаңданады, жемісі -- көп жаңғақша.
Сарғалдақтардың көптеген түрлерінің құрамында протоанемонин және ранункулин глюкозиді болғандықтан улы, бірақ кептіргенде уыттылығы жойылады. Жатаған Сарғалдақ -- дәрілік өсімдік. Сарғалдақтардың әсемдік үшін өсірілетін түрлері де бар.

Түрлері:
1. Күйдіргі сарғаладақ - Ranunculus acris L. -- Лютик едкий
2. Сарғылт сарғалдақ - Ranunculus auricomus L. -- Лютик золотистый
3. Ranunculus bulbosus L. -- Лютик луковичный, немесеЛютик клубненосный - Қазақстанда кездеспейді
4. Қашуб сарғалдақ - Ranunculus cassubicus L. -- Лютик кашубский
5. Ranunculus circinatus Sibth. -- Лютик круглолистный, или Шелковник жестколистный
6. Күйдіргі сарғалдақ - Ranunculus flammula L. -- Лютик жгучий
7. Гмелин сарғалдағы - Ranunculus gmelinii DC. -- Лютик Гмелина
8. Даражапырақ сарғалдақ - Ranunculus monophyllus Ovcz. -- Лютик однолистный
9. Ranunculus montanus Willd. -- Лютик горный - Қазақстанда кездеспейді
10. Ranunculus platanifolius L. -- Лютик платанолистный - Қазақстанда кездеспейді
11. Ranunculus polyanthemos L. -- Лютик многоцветковый - Қазақстанда кездеспейді
12. Жапырақты сарғалдақ - Ranunculus polyphyllus Waldst. & Kit. ex Willd. -- Лютик многолистный
13. Жатаған сарғалдақ - Ranunculus repens L. -- Лютик ползучий
14. Жатаған сарғалдақ - Ranunculus reptans L. -- Лютик простёртый, или Лютик распростёртый
15. Улы сарғалдақтар - Ranunculus sceleratus L. -- Лютик ядовитый

Улы сарғалдақтар - Ranunculus sceleratus -- Лютик ядовитый - сарғалдақтар тұқымдасына жататын бір және екі жылдық шөптектес өсімдік.
Биіктігі 5-60см. Сабағы тік, түксіз жылтыр, ұшынан тарамдалып бұтақталған. Жапырақтары тамырға жақын, сабақ түбіне орналасқандары ұзын сағақты, жапырақ тақтасының жиектері терең ойықталып салаланған. Сабақ ұшына жақындаған сайын сағағы қысқара береді, жапырақ тақтасының пішіні де өзгеріп жіңішкереді. Жапырық тақтасы жалпақ және жіңішке болып 2 түрлі пішінге өзгереді.
Гүлдері қос гүлсерікті- 5 сарғыш түсті тостағанша жапырақша, 5 алтын сары түсті күлте, көп аталық, көп аналықтан тұрады.
Гүлінің формуласы: {\displaystyle \ast K_{5}\;C_{5}\;A_{10-20}\;G_{\infty }} {\displaystyle \ast K_{5}\;C_{5}\;A_{10-20}\;G_{\infty }} Көктемнің соңында, жаздың басында гүлдейді.
Жемісі- көпжаңғақша (многоорешек) әр жаңғақшасының ішінде бір тұқым болады.
Мамырдан қыркүйекке дейін гүлдейді. Өсімдіктің барлық мүшесі улы. Мал жемейді. Улы сарғалдақтар- ылғалды шалғындықта, сазды жерлерде, өзендер мен бөгеттердің (тоғандардың) жағасында өседі.

Бадыршөптер - Lemnaceae - Рясковые тұқымдасына жататын су бетінде қалқып немесе су ішінде өсетін көп жылдық шөптесін өсімдіктер. Қазақстанда 2 туысы (балдыршөп, тамыршөп), 3 түрі (кіші, үшқұлақты, бүкір балдыршөптер) Тобыл, Есіл өзені бойында, ағынсыз не ағыны аз, тұщы суларда өседі. Жапыраққа айналған сабағының ұзындығы 3 -- 10 мм, ені 2 -- 3 мм-дей, сопақша немесе домалақ пішінді болады. Жапырақтары жойылып кеткен не жұқа қабыршақ түрінде сақталған, сондықтан Балдыршөп тұқымдасының денесі жапырақтың да, сабақтың да, кейде тамырдың да қызметін атқарады. Бір не бірнеше тамыршасы болады. Балдыршөптер сирек гүлдейді. Өте ұсақ гүлдері дара жынысты. Аталық және аналық гүлдері бір жерде топтасып гүлшоғырын құрайды. Олар өсімді (вегетативті) жолмен көбейеді. Өсімдік денесінің төмен жағындағы қалташықтарының ішінде кішкене тақташалар түзіліп, кейін олар бөлініп, жеке өсімдікке айналады. Балдыршөп тұқымдасының құрамында 24 -тей протеин, 17 -- 20 -тей клетчатка болғандықтан, оларды балықтар мен су құстары қорек етеді. Халық медицинасында дененің қызуын басатын дәрі ретінде пайдаланылады.
Туыстары:
1. Балдыршөп -Lemna L. -- Ряска
2. Тамыршөп - Spirodela Schleid. -- Многокоренник
3. Wolffia Horkel ex Schleid. -- Вольфия
4. Wolffiella (Hegelm.) Hegelm. -- Вольфиелла

Балдыршөп - Lemna - Ряска - балдыршөптер тұқымдасына жататын көп жылдық өсімдіктер туысы. Жер шарының барлық жерінде кездесетін 10-нан астам түрі белгілі. Қазақстанда 3 түрі бар. Түрі өзгерген сабақтарының пішіні домалақ, ұзынша, кейде тамырсыз, жапырақсыз болады. Гүлдері дара жынысты, гүлсерігі болмайды. Сирек гүлдейді. Жемісі 1 - 6 тұқымды. Қысқа қарай өсімдіктің құрамында крахмал мол жиналады да, соның салмағынан су түбіне батады. Ерте көктемде ферменттер крахмалды ерітіп, өсімдік су бетіне қалқып шығады. Б-тің құрамында белок көп, сондықтан су құстары мен шошқалардың құнарлы азығы болып саналады.
Түрлер:
1. Lemna aequinoctialis Welw. -- Ряска тропическая, немесе Ряска равноденственная - Қазақстанда кездеспейді
2. Lemna disperma Hegelm. -- Ряска двусемянная - Қазақстанда кездеспейді
3. Бүкір балдыршөп - Lemna gibba L. -- Ряска горбатая
4. Lemna japonica Landolt -- Ряска японская - Қазақстанда кездеспейді
5. Кіші балдыршөп - Lemna minor L. -- Ряска малая
6. Lemna minuta Kunth -- Ряска мелковатая - Қазақстанда кездеспейді
7. Lemna obscura (Austin) Daubs - Қазақстанда кездеспейді
8. Lemna perpusilla Torr. -- Ряска крошечная - Қазақстанда кездеспейді
9. Үшқұлақ балдыршөп - Lemna trisulca L. -- Ряска трёхдольная, немесе Ряска тройчатая

Кіші балдыршөп - Lemna minor L. -- Ряска малая - балдыршөптер тұқымдас өсімдік. Су бетінде қалқып жүреді. Жұмырлау, жалпақ сабағында суға батып тұратын жалғыз тамыры болады. Биіктігі жарты сантиметрдей. Мамыр - кыркүйек айларында өте сирек гүдейді. Еліміздің барлық аймақтарында кең таралған. Негізінен тұйық суларда өседі, кейде судың бетін түгелдей жауып жатады. Балдыршөптің құрамында 25 пайыздай протеин, йод пен бром кездеседі. Балдыршөптің барлық бөлігінің түгедей дерлік шипалық қасиеті болады. Ол дененің қызуын басады, өт жүргізеді, ауруды бәсеңдетеді және қабынуларға қарсы күшті әсер етеді.

Бүкір балдыршөп - Lemna gibba L. -- Ряска горбатая
Сабағы шеңберлі немесе кері жұмыртқа тәріздес, жапырақсыз, 1-8 мм ұзындықта, 0,8-6 мм енді, 1-1,5 есе ендікке қарағанда ұзынырақ, жағарғы жағынан кішкене жылтыр, әдетте байқалмайтын устьицалармен, кішкентай сабақтары кейде тек үш жүйкемен, негізінде төрт бес жүйкемен болады, көп жағдайда бүкір тәріздес төрт милиметр төмпешіктермен болады. Оның ішінде көптеген ауалық бөліктер болады. Үстіңгі жағында кейде қызыл дақтары болады. Тамыры 16 см ұзындықта, жиі гүлдейді жіне жеміс береді. Гүлі бір аналықтан және екә аналықтан тұрады, гүлсерігі болмайды. Жемістері 0,6 - 1 мм ұзындықта, 0,8-1,2 мм қалыңдықта, ақшыл. Тұқымдары 0,7-0,9 мм ұзындықтар, 0,4-0,6 мм қалыңдықта, 8-16 анық байқалатын қабырғалары бар.

Үшқұлақ балдыршөп - Lemna trisulca L. -- Ряска трёхдольная, или Ряска тройчатая
Туыстың ең үлкен түрі. Сабағы жартылай мөлдір пластинкалы, жапырақсыз, 3-20 мм ұзындықта, 1-5мм енді, сабақтары кейде ұзын бұтақталған, спальды моншақты болады. Қыстау алдында тақташалары қалыңдайды, дөңгелек тәрізді болады, крахмалмен толады, салыстырмалы ауыр болып су түбіне шөгеді. Вегетативті көбейеді.Тамырлары ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.