Бейнелеу өнері туралы

Пән: Өнер, музыка
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

БЕЙНЕЛЕНУ, психоло-гияда - дүниедегі заттардың, соның ішінде жәндіктер мен адамның түрлі тітіркендіргіштерге жауап қайтарып әсерленуі (із, таңба қалдыруы, өзгеруі) . Бейнелеудің қарапайым түрі өлі табиғатта да кездеседі, мысалы, судың не айнаның бетіндегі заттардың бейнесі. Бейнелеудің бұл түрін тіршілік дүниесіндегі Бейнелеумен барабар деуге болмайды. Себебі; тітіркендіргіштер әсер еткенде жәндіктердің миында із қалады, ал өлі табиғатта (айнада, т. б. ) мұндай өзгерістер кездеспейді. Электрон машинасы, компьютерлердің тиісті жұмыстарды ойдағыдай орындауы Бейнелеу теориясымен дәлелденеді. Жәндіктер дүниесіндегі Бейнелеу өзгеше жолмен және белсенді түрде іске асады. Адамда да Бейнелеу оның өмірлік тәжірибесінің жемісі болғандықтан, тек ұғым құру негізінде болмақ. Адам миында тітіркендіргіштердің әсер етуінен болғанымен, нағыз Бейнелеу тек әрекет яғни іс-тәжірибе негізінде болмақ. Әрекеттену адамды әр түрлі объектілермен қарым-қатынас жасап, солардың Бейнелеуіне мүмкіндік туғызады. Сондықтан да Бейнелеу - заттың миға әсер етуінен ғана болатын бір жақты процесс емес, субъект пен объектінің өзара байланысының жемісі. Демек, объектінің тигізген әсерін субъект өңдеп, саналы түрде бейнелейді. Міне, Бейнелеуді субъ-ект пен объектінің өзара байланысы деу осыдан. Бейнелеу процесі мидың әр қабатындағы жықпылда әр түрлі. Сондықтан психология ми қызметін бірнеше дәрежеге бөліп, бір дәрежедегі процестерді өзге процестермен шатастырмауға ерекше мән береді де, Бейнелеуді әр жақтан зерттейді. Кибер-нетика ми қызметінің үлгісін қалай жасауды зерттеп, жасалынған үлгіні тәжірибе қорытындыларымен салыстырады, сөйтіп Бейнелеу процесін дәлелдеуге ықпалын тигізеді.

БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІ (ағылш. figurative art, франц. art figuratif, нем. bildendr Kunst) - дүниені көзбен көріп, түйсіну негізінде бейнелейтін пластикалық өнердің бір саласы. Бейнелеу өнеріне негізінен кескіндеме мүсін, графика жатады. Бейнелеу өнерінің белгілері ар-хитектура, безендіру және қолданбалы өнерде көрініс табуы мүмкін. Сондықтан шартты түрде оларды да Бейнелеу өнері қатарына жатқызады. Сондай-ақ театр, кино, теледидардагы безендіруді, көркем дизайнды да Бейнелеу өнері ретінде таниды. Бұл өнердің де негізінде адам, табиғат және заттық әлемді тұтастықта, бірлікте қарастыру жатыр. Бейнелеу өнері дүниені байқау. Бақылау, көру нәтижесінде оның көркем бейнесін жасайды. Әр ғасыр, дәуір, кезеңде пайда болған Бейнелеу өнерінің туындылары өзіндік бейнелеу жүйесі мен көркемдік үндесудің түрлі типтерін құрайды. Бұл өнер танымдық, құндылық және қарым-қатынастық қызметімен де ерекшеленеді. Уақыттық даму процесі басқа өнер түрлеріне (әдебиет, музыка, театр, кино) қарағанда Бейнелеу өнерінде шектеулі, ол негізінен кеңістіктік ауқымымен ерекшеленеді. Суретті өз көзімен көріп, түйсінген шындығын сол сәттегі қалпымен көрсетуге ұмтылады. Өмір құбылыстары типтік жағынан таңдап алынып, заманның тірлік-тынысы жан-жақты көркемдік қуатпен беріледі. Бейнелеу өнерінің көркемдеу құралдарына сурет, түрлі түс, плас-тика, жарық пен көлеңке, композиция, ырғақ жатады. Шығармалар заттық материалдан дайындалатындықтан оған пәндік, заттық болмыс тән. Бейнелеу өнерінің әр жанры қоршаған әлемнің бейнесін түрліше береді: кескіндеме түрлі түрлі-түсті бояуды, графи-ка түрлі сызықтардың қиылысуын, көлеңке мен жарықтың астасуын, мүсін пластикалық үш өлшемді (биіктік, ендік және аумақтық) пайдаланады. Бейнелеу өнерінің барлық жанрындағы шығармалары мазмұнына қарай монументальді-сәндік және кондырмалы болып екіге белінеді. Қондырмалы шығармалар негізінен музейлер, галереялар немесе үй интерьерлерін безендіріп, сол жерлерде орналасады. Монументальді кескіндеме ғимараттардың ішкі қабырғаларында, интерьерде және экстерьерде жазылады. Монументальді мүсін архит. кешендерде, қала көшелері мен алаңдарда, мекеме гимараттарының келбеті мен интерьерлерінде орналасады. Шығыс және батыс Бейнелеу өнеріне тарихи даму процесі барысында қалыптаскан портрет, пейзаж, натюрморт сияқты жанрлар ортақ.

Бейнелеу өнерінің тарихы адамзат тарихымен қатар басталған. Көне дәуірден біздіқ заманымызға дейінгі жер бетінде болған небір өркениет пен мәдениеттің іздері осы өнер арқылы таңбаланып, бізге жеткен. Бейнелеу өнерігің даму жолы шартты түрде бірнеше кезеңге бөлінеді: алғашқы қауымдық өнер, ежелгі дәуір өнері, орта ғасыр өнері, қайта өркендеу дәуірі, жаңа дәуір өнері, қазіргі заманғы өнер. Жер шарының әр аймағындағы ежелгі адамдар тұрағынан Бейнелеу өнерінің алғашқы үлгілері табылған. [Альтамир (Испания), Ласко (Франция), Кимберли (Австралия) үңгірлері] . Қазақстан аумағындағы алғашқы қауымдық өнердің ірі-ірі кешенді түрлері Тамғалыда, Ертіс аңғарында, Орталық Қазакстанда сақталған. Ежелгі дәуір өнерінің ірі орталығы - Алдыңғы Азиядағы Тигр мен Евфрат езендерінің аралығы. Б. з. б. 3 - 1 мыңжылдықтарда мұнда шумерліктер мен аккадтықтар мәдениеті, кейінірек Бабыл, Миттани және Ассирия мемлекепері мәдениеті өркендеді. Мүсін және кескіндеме туындыларымен көркемделген сарайлар мен ғибадатханалар маңызды рөл аткарады.

Бейнелеу өнері Ежелгі Мысырда да (б. з. б. 4-мыңжылдықтың соңы б. з. б. 341) қарқынды дамыды. Ол дінмен, құдай дәрежесінде дәріптелген перғауындарга табыну ғұрпымен өте тығыз байланысты болды. Ежелгі Мысыр мәдениетінің классикалық, канондық үлгілері адам тұлғасының тегістіктегі мүсіндері, монументальділігімен, сымбаттылығымен, зәулімділігімен таң калдыратын Гизадағы пирамидалар, Карнақ, Луксордағы ғибадатханалар кешені, т. б. Ежелгі Мысырдың Бейнелеу өнері әлемдік мәдениетке қосылған ірі үлес болып табылады. Эгей мәдениеті (б. з. б. 3000 - 1200 ж. ) Жерорта т-нің шығыс бөлігінде, Эгей т-нің жағалаулары мен аралдарында өркендеді. Оның негізгі орталықтары Крит, Киклада аралдары, Микен, Пилос және Тиринф қ-лары болды. Крит-Микен мәдениетінің маңызды сәулет ескерткіші - әйгілі Кносс сарайы Бейнелеу өнерінің түрлі жанрын бойына тоғыстырған туынды. Бояуға бай, түрлі түсті суреттер фрескаларымен сарайлардың, қоғамдық ғимараттардың және үйлердін қабырғалары безендірілген. Кносс сарайының фрескалары арасынан криттіктердің шаруашылық өмірінде, діни және мифологиялық түсініктерінде маңызды рөл атқарған бұқаның бейнесі ("Акробаттар мен бұқа" фрескасы) ерекшеленеді. Сондай-ақ, оның тамаша фрескалары катарында "Көгілдір киім киген әйелдер", "Көк түсті дельфиндер мен түрлі-түсті балықтар", "Абыз-балық", т. б. бар. Микеннің қабырғаға салынған суреттері де криттік Бейнелеу өнерімен ұқсас. Бірақ онда схемашылдық шарттылық басым. Ежелгі Грекияның Бейнелеу өнері Эгей мәдениетінің бай дәстүрлерін жалғастырды. Ол гомерлік кезең, ежелгі өнер кезеңі классика және эллинизм кезеңдері бо-лып бөлінеді. Ежелгі Грекия мәдениеті өзінің даму кезеңін көне грек қала-полистерінің өркендеген кезінде құлиеленушілік демократи дәуірінде (б. з. б. 5 - 4 ғ-ларда) басынан кешірді. Грек шеберлерінің шығармашылығы мифологиялық түсініктерге негізделеді. Олар сонымен қатар, болмыс шындығына, дүние әлемнің үйлeciмділігіне деген терең пайымдарға адамның тәни және рухани кемелденуі турасындағы идеяларымен де құнды. Әлемнің үйлесімділігінің шешемі ретіндегі адам Ежелгі Грекиядағы Бейнелеу өнерінің барлық саласына ортақ сарын. Көне грек мәдениетінің гуманистік бастаулары түрлі дәуірлердегі Еуропа Бейнелеу өнеріне өте ықпалды фактор ретінде әсер етті. Ежелгі мүсін өнері, алдымен, қола статуэткалар мен жалаңаш бозбалалар (куростар) мен ұзын киім киген сымбатты қыздарді (кор) мүсіндерімен танымал. қыш құмыраларды безендіру өнері ерекше дамыды. Ежелгі өнерінің классикалық кезеңінде әлдеқайда шынайылыққа жақын образдар ой салды, адам мүсіні мен сымбатын сомдау жетіле түсті. Б. з. б. 5 ғ-дың 1-жартысындағы шеберлер ізденісін Мирон аяқтады. Оның "Афи мен Марсий", «Дискобон» атты мүсіндері адам cымбатын аса кемел пластика күйде мүсіндеуімен, дене құрылысы мен оның әр қилы ерекшеліктерін жетік білгендігімен ерекшеленеді. Жай адам бейнесін жасауға да қызығушылық портрет жанрының дамуына ықпал етті

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.