Бастауыш сынып оқушыларының түсіну деңгейін қалыптастыру әдістемесі (еңбекке баулу пәні бойынша)

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті

Қызметте қолдау үшін

«Қорғауға жіберілді»

кафедра меңгерушісі

п. ғ. д., доцент Б. Т. Ортаев

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы : Бастауыш сынып оқушыларының түсіну деңгейін қалыптастыру әдістемесі (еңбекке баулу пәні бойынша)

5В010200 - « Бастауыш оқыту педагогикасы мен әдістемесі » мамандығы

Орындаған Пернебаева С. А.

Ғылыми жетекшісі,

п. ғ. д., доцент Ортаев Б. Т.

Түркістан 2015

МАЗМҰНЫ

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Бұл дипломдық жұмыста кeлeci нормативтік құжаттарға ciлтeмeлep көрсетілген:

2007 жылдың 27 шілдесіндегі Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы.

ҚР Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. Қазақстан жолы -2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ.

Назарбаев Н. А. ҚР Президентінің «Қазақстан -2050» стратегиясы - қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауы.

Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы.

Төртжылдық бастауыш мектептің еңбекке баулу пәнінің бағдарламасы.

АНЫҚТАМАЛАР

Бұл дипломдық жұмыста келесі терминдерге сәйкес анықтамалар көрсетілген:

Білім - (латын тілінен аударғанда scientia ) - адамдардың белгілі бір жүйедегі ұғымдарының, деректері мен пайымдауларының, т. б. жиынтығы ^.

Білім сапасы - дегеніміз, ол оқыған, игерген білімін өзінше ізденістермен толықтыра отырып, оны тәжірбиемен ұштастыра, күнделікті тұрмыста пайдалану арқылы зердеге жинақтау. Сол арқылы сол алған білімінің сапасының толық немесе толымсыз екендігіне сараптама (анализ) жасай отыра, ары қарай жетілдіру.

Таксономия (грекше. táxis - орналасу, құрылыс, тәртіп және nómos - заң) . Таксономия - олардың иерархиясын (белгілі бір құрылымдағы бірізділігін, реттілігін) құрастыру мақсатында берілген нысандарды нақты бір өлшемдер мен қағидалар бойынша жіктеу.

Ойлау - сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының байланыс-қатынастарының миымызда жалпылай және жанама түрде бейнеленуі.

Білу - таным мен ойлаудың ең төменгі деңгейі. Бұл категроия мәліметтерді қайталау немесе тану арқылы есте қалай сақталғанын тексеруге бағытталады, мағлұмат пен деректерді еске түсіреді.

Түсіну - таным мен ойлаудың орта деңгейі. Негізгі идеяларды ұйымдастыру, салыстыру, түсіндіру, сипаттау және бекіту жолымен фактылер мен идеяларды түсінетіндігін көосету.

Қолдану - таным мен ойлаудың орта деңгейі. Жаңа білімдерді, әдістерді және ережелерді түрлі нұсқада пайдалану. Бұл категория оқу материалын нақты жағдайда және мүлдем жаңа ситуацияда қолдануды меңзейді. Мұнда ережелерді, әдістерді, ұғымдарды, заңдарды, қағидаларды, теорияларды, практикалық тұрғыдан қолдану кіреді. Оқу нәтижелері түсіну деңгейіне қарағанда материалды тереңірек игеруді талап етеді.

Талдау - таным мен ойлаудың жоғарғы деңгейі. Дәйектер мен себептерге сәйкес ақпаратты тексеру және жіктеу. Қорытынды жасау және жалпылаудың болғанын растайтын дәлелдерді анықтау. Оқу материалының құрылымы анық көрінуі үшін оны құрамдас бөліктерге бөлу: бүтіннің бөліктерін ажырату; бүтіннің бөліктерінің арасындағы өзара байланыстарды анықтау. Бұл категория оқу материалының мазмұнын сезінумен қатар оның ішкі құрылысын қалайша құралатындығын меңзейді.

Жинақтау (синтез) - таным мен ойлаудың жоғарғы деңгейі. Жаңа үлгідегі әртүрлі тәсілдермен элементтерді қиыстыру арқылы ақпараттарды жүйелеу немесе балама шешім ұсыну; Оқу материалының элементтерінен жаңашыл сипаттан бүтінді (нәтижені) құрастыру. Жаңа нәтиже ретінде оқу материалдарын мүлдем өзгеше реттейтін хабарлама (баяндама, сөз), жұмыс жоспары, схемаларды атауға болады. Мұндай оқу нәтижелері жаңа мазмұн мен жаңа құрылымдарды жасап шығаратын шығармашылық әрекеттерді қолдануды талап етеді.

Бағалау - таным мен ойлаудың жоғарғы деңгейі. Пікірмен таныстыру және оны дәлелдеу, ақпарат бойынша қорытынды жасау және жұмыс сапасын бағалау. Оқу материалының маңызын анықтау, ол туралы өзіндік пікір келтіру, ойын білдіру. Бұл деңгей алдыңғы категориялардың оқу нәтижелелеріне қол жеткізуді меңзейді.

Құзырет - нақты әрекет пен үдерістерге байланысты тиімді, өнімді әрекеттер жасай алатындай дара тұлға сапаларының өзара байланысқан бірлестігі (білім, іскерлік, дағдылар, іс-әрекет түрлері) .

Құзіреттілік - оқу мен өмір жағдаяттарын шешу кезінде білім алушылардың білімді, іскерлікті, дағдыны және қызметтің әмбебап тәсілдерін меңгеруі көрінетін білім берудің нәтижесі.

Білім беру - адамның жүйеленген білімді, білікті және дағдыларды меңгеруі, ақыл-ойы мен сезімдерін дамыту, дүниетанымы мен таным үдерістерін қалыптастыру үдерісі мен нәтижесі.

Білім беру мазмұны - ғылыми білімдер, біліктер мен дағдылар, дүние-танымдық, құлықтық-эстетикалық идеялар, әлеуметтік, танымдық және жасампаздық тәжірибе элементтерінен құралады.

Интерактивті әдістер - терминің ортақ түбірі - интер ағылшын тілінің «inter» - аралық; «act» - әрекет ету деген сөздерінен енген. «Интерактивті әдістер» тіркесін оқушылардың өзара әрекет етуіне жағдай жасайтын әдістер, ал «интерактивті оқытуды» өзара әрекеттесуге негізделіп құрылған оқыту деп түсінуге болады.

Педагогикалық тапсырма - оқу үдерісінің тиімділігін және сапасын арттыруға, оқытуды белсенділендіруге қабілетті ететін, дайындықтың деңгейін бақылау және оқыту құралы.

БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

ҚР - Қазақстан Республикасы;

ҚР БҒМ - Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі;

Университет - Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті;

КІРІСПЕ

Зерттеу жұмысының өзектілігі. Еліміздегі экономикалық және әлеуметтік қатынастардың өркендеуі бастауыш мектеп білім беру жүйесін жетілдіруді керек етіп отыр. Өмір талабы адамның біліміне, оны күнделікті тұрмыста тәжірибелік қолдана алу мүмкіндігіне ие болу мәселесін қамтып отыр. Білім негізі мектепте қаланады, яғни әрбір оқушының мектеп қабырғасында жүріп ойлау қабілеті дамиды. Жаңа білімді алу қажеттілігін туындаты, оқып отырған пәнге деген қызығушылығын арттырады, өзіне-өзі сенімді, жан-жақты дамыған оқушыны тәрбиелейді. Сондай-ақ өмірге бейімделген жоғары мәдениетті, білімді ұрпақ дайындайды.

Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың «Келер ұрпақ алдында зор жауапкершілік жүгін арқалап келеміз», - деген сөзі ұстаз қауымына үлкен тапсырыстарды артып отыр. Еліміздің болашағы көркейіп, өркениетті елдердің қатарына қосылуы бүгінгі ұрпақ бейнесімен көрінеді. Дүниежүзілік озық тәжиірбелерге сүйеніп, жаңа типті оқыту, яғни әр баланың табиғи қабілетін дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасай отырып, оны жан-жақты дамыту керек.

Сонымен қатар халыққа Жолдауында ел дамуының негізгі кепілі - білім саласын ешуақытта назардан тыс қалдырған емес. Білім сапасын көтеріп, мұғалім беделін арттыру, жаңа мектеп, балабақша салу сынды жұмыстар елбасының тікелей тапсырмасымен кезең-кезеңімен жүзеге асырылуда. Алдағы үш жылда мектеп жетіспеушілігін жойып, білім ордаларын мүмкіндігінше екі ауысымға ауыстыру керектігін алға тартты. Сондай-ақ, үлгерімі жоғары студентер мен оқушылардың қолдау көрсетудің тиімді жүйесін құру қажеттігін айтып өтті. «Мәңгілік Ел» стратегиясын қолдаушы да, жалғаушы да осы ұстаздар қауымы болмақ. Өйткені, мұғалімдер оқушыларға дұрыс бағыт -бағдар бере отырып еліміздің болашағын қалауға атсалушы. Елбасы Жолдауын жүзеге асыруда ұстаздарға артылар міндет зор [1, 23б. ] .

Педагогика ғылымының бір ерекшелігі - баланың тұлғалық дамуына бағытталған жаңа оқыту технологияларын шығаруға және оны болашақ мұғалімдердің жүзеге асыруына дайындығын қамтамасыз етуге ұмтылуы.

Оқушыларды жан-жақты дамыту мәселелері - бүгінгі қоғамның негізгі міндеттерінің бірі. Оқыту арқылы оқушыны дамыту Л. С. Выготский, А. В. Занков, В. В. Давыдов, Ж. Асанов және т. б. еңбектерінде негізгі орын алады [2] .

Бастауыштағы білім интеграциясы, бастауыш сынып оқушыларының оқу әрекеттері, дүниеге көзқарасы, тәрбиелеу, еңбек іс-әрекеті тәжірибесін қалыптастыру мәселесі тұрғысынан (Жиенбаева С., Мухамедин М., Жолдасбекова С. А., Рыбкин А. Т., Жеделов Қ. О., Ауелбеков Е. Б., Жұмабекова Ф. Н., Байдыбекова А. Ө., Билялова Ж. Т., Қайыңбаев Ж. Т., Оспанов Т. Қ., Жанбөбекова М. З., Аймағамбетова Қ. А., Мұханбетжанова Ә. М., Күнпейіс Ж., Төлеубекова Р. К., Тұрғынбаева Б. А., Шахгулари В. В. және т. б. [3, 8 бет] .

Бастауыш білім үздіксіз білім беру жүйесінің алғашқы баспалдағы екенін ескере отырып, оқушылырға белгілі бір көлемдегі білімді меңгерту. Олардың ой-өрісін жылма-жыл жетілдіріп, кеңейте түсу, дарынды олардың бойларында адамгершілік қасиеттері бар, туған еліне және жеріне жаны ашитын, табиғатты қорғайтын, үлкенге құрмет көрсететін, еңбек сүйгіш, ұрпақ оқыту мен тәрбиелеу тәуелсіз еліміздің басты ұраны мен мақсаты болып отыр.

«Ең маңыздысы оқушыны оқуға үйрету, мұның өзін ол үшін басқа біреу істеп береді деп үміттенбеуге үйрету, өздері жұмыс істеуге, көп нәрсені зерттеу жолымен түсінуге үйрету керек» деп Н. К. Крупская айтқандай қазіргі күннің талабы ұстаздардың оқушыларға білім мен тәрбие беруде көптеген жаңа ізденістер мен кешенді жұмыстар жүргізулері, оқу-тәрбие үдерісін халықтық педагогиканың негізгі идеяларына сүйене отырып құруды талап етеді. Қай заманда болмасын есті де, еңбек сүйгіш, қайырымды, өз ана тілін сүйе білетін және қадірлейтін, өз салт-дәстүріне, әдет-ғұрпына берік ұрпақ тәрбиелеу парыз.

Білім беру - шын мәнінде, баланың өзінің дербес мүмкіндіктерін ескере отырып, белсенді іс-әрекет жасауына жақсы көруі мен қорғанушылығын еркін көрсете білуіне, оқушының тұлға ретінде үнемі дамуына өзін-өзі тәрбиелік дамытуына, жас және жеке ерекшеліктерін ескеруге жағдай туғызу деген сөз. Оқушының өзін тану үшін ғылыми және өмірлік проблемаларын шешудің бірден-бір тәсілі-өзін-өзі рефлекциялық басқаруды жүргізе алуы. Білім беру жүйесінің басты міндеттерінің бірі ретінде бастауыш және орта білім кезеңінен-ақ демократиялық қарым-қатынастарды орнықтыру көзделеді. Ол үшін оқытуды мынандай басты ерекшеліктері дағдыға айналдырудың маңызы зор:

- өз тәжіребиесін пайдалана отырып, жаңа білім арқылы дүниеге өзіндік түсінік пен танымды қалыптастыру:

- өзге адамдардың ұсынатын идеяларына конструктивтік көзқараспен карай алу:

- өзіне қарама-қарсы идеяларды жоққа шығаруға емес, түсінуге ұмытылу, одан өзі үшін нәтиже түйіндеу;

- өз біліміндегі олқылыктарын көре біліу және оны жоюдың жолдарын табу. Баланың өз білімімен тәжіребиесін қоршаған ортаны «зерттеу» әрекеттері арқылы қалыптастырады; мысалы, тақырып бойынша түрлі сызбалар, үлгілер құрастыру, сарамандық тәжірибе жасап, одан түйін шығару, даулы мәселелерге жауап іздеу т. б. [4] .

Сондықтан бастауыш сынып оқушыларының түсіну деңгейін қалыптастырудың ерекшеліктерін терең қарастыруды қажет етеді.

Зерттеу проблемасының көкейкестілігі мен жоғарыда аталған қайшылықтардың дұрыс шешімін іздестіру зерттеудің тақырыбын: «Бастауыш сынып оқушыларының түсіну деңгейін қалыптастыру әдістемесі (еңбекке баулу пәні бойынша) » деп таңдауға себеп болды.

Зерттеу жұмысының мақсаты:

Бастауыш сынып оқушыларының түсіну деңгейін еңбекке баулу пәні негізінде қалыптастыруды теориялық тұрғыда анықтау және оның тиімді әдіс-тәсілдерін ұсыну.

Зерттеу міндеттері:

• «білім» және «білім сапасы» ұғымдарының педагогикалық мәнін ашу;
• білім беру жүйесін басқару ерекшеліктерін айқындау;
• бастауыш сынып оқушыларының түсіну деңгейін қалыптастырудың дидактикалық шарттарын және оқыту мазмұнын анықтау;
• оқушылардың түсіну деңгейін қамтамасыз етудегі оқыту технологиялары мен әдіс-тәсілдерін анықтап, педагогикалық үдерісте тиімділігін тексеру.

Зерттеу объектісі: бастауыш мектептегі оқу-тәрбие жүйесі.

Зерттеу пәні: бастауыш сынып оқушыларының түсіну деңгейін еңбекке баулу пәні негізінде қалыптастыру үдерісі;

Зерттеу әдістері: шығармашылық және дидактикалық материалдар, ғылыми-теориялық, ғылыми-әдістемелік әдебиеттерді іріктеу, талдау жасау, педагогикалық-психологиялық тәжірибелерді жинақтау, салыстыру анализдеу, синтездеу.

Зерттеу базасы: Түркістан қаласы, №17 Ататүрік атындағы мектеп-гимназия;

Диплом жұмысының құрылымы: Кіріспе, екі тарау, қорытынды, пайдаланған әдебиеттер тізімі, қосымшадан тұрады.

1 БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ БІЛІМІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 «Білім» және «білім сапасы» ұғымдарының педагогикалық мәні

XXI ғасыр - ғылым ғасыры. Сондықтан жас ұрпаққа, жас буынға жаңаша білім беру жолында түбегейлі өзгерістер жүріп жатыр. Мектептегі білім беру ісі ғылыммен тығыз байланысты болып, жаңа дәуір жаңалықтарымен толықтырылуы тиіс.

Елбасы « Қазақстан - 2050» Стратегиясы - қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» Жолдауында: «Бәсекеге қабілетті дамыған мемлекет болуы үшін біз сауаттылығы жоғары елге айналуымыз керек. Қазіргі әлемде жай ғана жаппай сауаттылық жеткіліксіз болып қағалы қашан. Біздің азаматтарымыз үнемі ең озық жабдықтарымен және ең заманауи өндірістерде жұмыс жасау машығын меңгеруге дайын болуға тиіс. Сондай - ақ балаларымыздың, жалпы барлық жеткіншек ұрпақтың функционалдық сауаттылығына да зор көңіл бөлу қажет. Балаларымыз қазіргі заманға бейімделген болуы үшін бұл аса маңызды», - деген болатын [5] .

Әрқандай адамзат қауымдастығының шарты - оның мүшелі мойындаған әр тұлға сол қауымның нақты табиғи және әлеуметті тарихи жағдайларына байланысты қалыптасып, қабылдаған құндылықтарын мойындап, қылық-әрекет талаптарына бой ұсынады. Өзі қоғамдық қызметтерді орындауға қажет қабілеттерінің дамуына себепші болған әлеуметтену үдерісінде адам тұлғалық кемелдену деңгейіне көтеріледі. Адамның әлеуметтенуі оның қоғамдағы ауыспа жағдайлар мен шарттарға икемдесе білуі ғана емес, ол өз ішіне тұлғаның дамуы, өзіндік танымы мен өз мүмкіндіктерін өз күшін іске асыра алу сияқты үдерістерді де қамтиды.

Дегенмен, аталған үдерістерге байланысты міндеттердің шешімі бірде мүдделі, жүйеленген болып, бүкіл қоғам, сол үшін арнайы ұйымдастырылған мекемелердің қолдауымен және жеке адамның ынта-ықыласына негізделе кейде кездейсок келеді. Ал осы әлеуметтенуге орай жүргізілетін нақты мақсатқа бағыттала ұйымдастырылған басқару үдерісі білім (образование) деп аталады. Білім - өте күрделі, басқа дүние болмыстарында қайталанбас қыр мен сырға мол қоғамдық-тарихи құбылыс, оның мән-жайын тануға кұштарлық білдірмеген ғылым аз-ақ.

Жас ұрпақ тәрбиесі - адамзаттың мәңгілік тақырыбы, ұлттың бүгіні де, болашағы да тәрбиелі ұрпаққа байланысты. Баланың шын мәнісіндегі адам болып қалыптасуы қыруар уақыт пен тер төгетін, зор еңбекті қажет ететін, ауқымы кең, жауапкершілігі мол жұмыс. Ұлы Абай: «Адам ата-анадан туғанда есті болмайды: естіп, көріп, ұстап, татып ескерсе дүниедегі жақсы-жаманды таниды дағы сондайдан білгені, көргені көп болған адам білімді болады», - деген [6, 19б ] .

Тарихи материалдарды зерделеу негізінде білім беру жүйесінің, мазмұнының, құрылымының дамуын қоғамның дамуымен, олардағы өзгерістермен байланыстылығын көруге болады. Педагогикада қолданылып келе жатқан білім түсінігі немістің "Віding"-"бейне" сөзі негізінде пайда болған әрі оның бұл күндегі көпшілік таныған анықтамасы келесідей: кейбір идеалды бейнелерге саналы бағытталған, тарихи шарттарга тәуелді қоғамдық сана-ой түбегейлі әлеуметтік өрнек - эталонга сай бекіп, жүзеге ке-тчпін тұлғалық және рухани қалыптасу мен әлеуметтену үдерісі. Бұл тұрғыдан білім барша қоғамдар мен жеке индивидтер өмірінің ажырамас бір бөлігі ретінде калыптасады. Осыдан да ол ең алдымен әлеуметтік құбылыс.

Білімнің әлеумет өміріндегі ерекше сала сипатына ие болу кезеңі білім мен әлеуметтік тәжірибені ұрпақтан-ұрпаққа өткізу үдерісі қоғамның тіршілік әрекеттерінен өз алдына бөлініп және тәрбие мен оқуды іске асыратын арнайы кәсіби адамдардың пайда болу дәуірінен басталады. Дегенмен, мәдениетке мұралық ету әлеуметтену мен тұлға дамуының қоғамдық құрал-тәсілі ретінде білім адамзат қауымының алғашкы қадамдарымен бірге өмірге еніп, еңбек әрекеттері, ойлау, тіл дамуымен бірлікте шексіз өркениет жолында өз өрісін тауып келеді.

Алғашкы қауым сатысында балалардың қоғам өміріне бастапқы араласу заңдылықтарын зерттеген ғалымдардың топшылауынша, ол дәуірдегі білім игеру үдерісі қоғамдық өндірістің нақты іс-әрекетіне тікелей араласу нәтижесінде атқарылатын болған. Оқу мен тәрбие, мәдени құндылықтарды әулеттен әулетке жеткізу қызметтерін орындау әрбір ересектің борышты міндеті есептелген де, ол міндет балалардың еңбек және әлеуметтік іс-әрекеттерге тікелей араласып отыруының арқасында шешімін тауып отырған.

Қоғамның әрбір ересек мүшесі күнделікті тіршілік үдерісінде педагог қызметін атқаратын болған, ал кейбір дамыған қауымдарда (Колумбия, ягу тайпасында) бұл жүктемені, яғни жас балаларды тәрбиелеу негізінен жасөспірімдерге тапсырылған. Қандай жағдайда да білім қоғам өмірінен ажыралмай, оның ажыралмас бірлігіне айналған.

Балилар үлкендермен бірге қорек тауып, ошақ-отбасын құрып, еңбек құралдарын жасай отырып, білік, өнеге үйренген. Әйелдер қыздарын үй шаруашылығына үйретіп, балабағуға баулыған, ал ер адамдар ұлдарын аңшылыққа, қару-жарақ ұстауға, пайдалануға тәрбиелеген. Жастар аға ұрпақ өкілдерімен бірге жүріп, жануарларды қолға үйреткен, көкөніс өсірген, сонымен бірге бұлттар мен аспан денелерінің қозғалысына ден қойып, табиғат сырларын таныған, табысты аңшылық әскери жеңістерге қуана асыр сала билеп, ән шырқаған, тайпаластарының бақытсыздығы мен ашаршылығын, жеңілістері мен күйреулерін бірге басынан өткізіп, налыған да жабырқаған. Осыдан адам білімденуі комплексті іске асып, өмір бойы үздіксіз дамуда.

Қоғамдық қатынастар шеңберінің өрістеуі, тіл мен жалпы мәдениеттің дамуы жас ұрпаққа өткізілуі тиіс ақпарат пен тәжірибенің молдыға түсуіне жол ашты. Бірақ оны игеру мүмкіндіктері шектеулі болды. Осы қарама-қарсылықтың үйлесімді шешімі білім топтау мен көпшілік арасында таратуға арналған арнайы әлеуметтік кұрылымдар мен әлеуметтік (институт) мекемелердің түзілуіне байланысты болды.

Әлеуметтік құбылыс ретінде танылған білім - ең алдымен шынайы қоғамдық құндылық, әрқандай қоғамның адамгершілік, интеллектуал, ғылыми-техникалық, рухани-мәдени және экономикалық мүмкіндіктері білім беру саласының даму деңгейіне тәуелді. Алайда білім қоғамдық - тарихи сипатта бола тұрып, өз кезегінде, әлеуметтің білімдену функциясын іске асырушы қоғамның тарихи типіне байланысты. Әр дәуір білімі сол кезеңдегі әлеуметтік даму міндеттерін, қоғамдағы экономика мен мәдениет деңгейін, саяси және идеологиялық талаптар сипатын аңдатады. Себебі аталған факторлардың ортасында қоғамдық қатынастар субъекті болған педагогтар мен оқушылар тұр.

Білім - (латын тілінен аударғанда scientia ) - адамдардың белгілі бір жүйедегі ұғымдарының, деректері мен пайымдауларының, т. б. жиынтығы ^. [7, 384 б. ] .

Білім адамзат мәдениетінің ең ауқымды ұғымдарының бірі болып табылады.

Ол сана, таным, объективті әлем, субъект, ойлау, логика, ақиқат, парасат, ғылыми және т. б. күрделі де терең ұғымдармен тығыз байланыста әрі солар арқылы анықталады. Білім философия мен рационалды білім пайда болғаннан көп бұрын дүниеге келген.

Сонымен, білім - салыстырмалы дербес жүйе. Оның қызметі нақты ғылыми біліктерді, идеялық-ізгілік құндылықтарды, ептіліктер мен дағдыларды, әрекет-қылық нормаларын игеруге бағытталған, қоғам мүшелерінің тәрбиесі мен оқуын іске асыру. Бұл бұлардың бәрінің астарында болатын мазмұн нақты қоғамның әлеуметтік-экономикалық және саяси құрылымы мен оның материалды -техникалык деңгейімен айқындалып барады.

Білімнің жеке тұлғалық құндылығы әрбір адам үшін өз алдына бөлек. Әсіресе, бұл өзіндік білім, оның деңгейі мен сапасында көрінеді.

Білім әлеуметтік-қажеттілік болумен бірге біршама кызметтер атқарады. Ғалымдар Н. В. Бордовская, А. А. Реанның пайымдауында білім қызметтері төмендегідей:

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс