Мұғалімдердің оқу және кәсіби қызметке даярлығын басқаруды ұйымдастыруда технологиялық қатынастың тиімділігін көрсету

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

Реферат

Есеп-33 беттен, 4 бөлімнен, 3 кестеден, 1 суреттен, 38 әдебиеттен тұрады.

Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің оқу және кәсіби қызметке даярлығын басқаруды ұйымдастырудағы технологиялық қатынас

Зерттеу объектісі : болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің оқу және кәсіби қызметке даярлығын басқаруды ұйымдастыру үдерісі.

Жұмыстың мақсаты : мұғалімдердің оқу және кәсіби қызметке даярлығын басқаруды ұйымдастыруда технологиялық қатынастың тиімділігін көрсету.

Зерттеу жұмысын жүргізу әдіснамасы мен әдістері: білім беру субъектілерінің білім алу мақсатына жетуі және тұлғалық дамуына бағытталған педагогикалық қызметтің сабақтастығы жүйесін қамтамасыз ететін жоба мен оны жүзеге асыру механизмін технологиялық қатынас деп түсіндіреміз (В. Д. Шадриков, Л. Цукерман) . Педагогикалық технологиялар-дың негізгі қызметтері - оқу үдерісінің білімдік мазмұнын және тұлғаның дамуы жолдарын анықтау тетіктерін қамтамасыз ету.

Зерттеу жұмысында болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін кәсіби қызметке даярлаудың технологиялық қатынасын қалыптастыру мен дамыту-дың заңдылықтарын қарастыратын технологиялық тұтастықты қамтамасыз ету принципінің тиімділігі зерттелген. Бұл принцип екі бағытта қарастырыл-ды: біріншісі - технологиялық тұтастық принципі: технологиялық жүйе элементтерінің құрылылымының инварианттылығын қамтамасыз ету болса, екіншісі - тұлғаның даралық ерекшеліктеріне бейімдеу арқылы вариативті-тұлғалық оқытуды ұйымдастыру болып табылады.

Жоспар бойынша білім беру субъектілерінің кәсіби қызметінің біліктілік сипатын айқындау мақсатында Қазақстан республикасында білім беру саласына қатысты соңғы 2004-2010 жылдарда жарық көрген нормативті құжаттар зерттелді және олардағы өзгешеліктер мен негізгі даму бағыттары есепке алынды:

- ҚР 2015 жылға дейін білім беруді дамыту тұжырымдамасы, 2004 ж.

- ҚР білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, 2004 ж.

- ҚР жоғары педагогикалық білм беру тұжырымдамасы, 2005 ж (жоба) .

- ҚР 12 жылдық білім беру тұжырымдамасы, 2005 ж (жоба) .

- Бейінді оқытуды дамыту тұжырымдамасы, 2008 ж (жоба) .

- ШЖМ дамыту тұжырымдамасы, 2009 ж (жоба) .

- Техникалық және кәсіптік білім беруге арналған мемлекеттік бағдарламасы, 2007ж.

- ҚР білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, 2010 ж.

Зерттеу барысында мұғалімдердің кәсіби қызметтерін құзырлылық қатынас негізінде анықтау қажеттілігіне байланысты 2009 жылы 27-28 наурызда Тараз мемлекеттік педагогикалық институты базасында өткізілген Республикалық ғылыми-практикалық конференцияда «Педагог қызметкер-лердің деңгей бойынша біліктілік сипаты (1-4 сыныптар, 5-10 сыныптар, 11-12 сыныптар) » нормативті құжат басты құжат ретінде қабылданды.

Болашақ мұғалімді даярлаудың психологиялық-педагогикалық негізін анықтауда А. Абдулинаның, А. Лобачевтің, Б. Сейтишевтің, В. Сластениннің, Н. Кузьминаның, М. Н. Сарыбековтың, т. б. еңбектеріне талдау жасалынып, зерттеу жұмысының ғылыми-педагогикалық ұстанымдары дайындалды. Осы ұстанымдар негізінде «Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің оқу және кәсіби қызметке даярлығын басқаруды ұйымдастырудағы технологиялық қатынастың тиімділігін көрсету» тақырыбы бойынша ұйымдастырылатын зерттеу жұмысының басты бағыттары көрсетіліп, жұмыс жоспары «Педагогика және бастауыш оқыту әдістемесі» кафедрасының мәжілісінде талқыланып бекітілді (№5 хаттама, 03. 01. 2010ж. ) .

Зерттеу жұмысының жоспарының мазмұны мен орындалу мерзімі:

Кіріспе
Болашақ мұғалімдердің оқу және кәсіби қызметтерінің біліктілік сипатын көрсету (әлемдік және отандық педагогика ғылымының тәжірибесіне талдау, сараптау жұмыстарын жүргізу) - мамыр, 2010 ж.
Педагогикалық технология және технологиялық қатынас туралы ұғымдық-түсініктік аппаратты дайындау, оларға ғылыми-теориялық негіздеме беру- 2010 ж., маусым
Болашақ бастауыш мектеп мұғалімдерінің оқу және кәсіби қызметке даярлығын басқаруда технологиялық қатынасты қолдану тәжірибесі мен мүмкіндіктерін көрсету (анықтаушы эксперимент ұйымдастыру) -2010 ж., қараша
Болашақ бастауыш мектеп мұғалімдерінің оқу және кәсіби қызметке даярлығын басқаруда технологиялық қатынасты қолданудың тиімді әдістемелерін анықтау. -2011, мамыр
Зерттеу нәтижелерін өңдеу және оқу-тәрбие үдеріне енгізу мақсатында әдістемелік ұсыныс дайындау. - 2011-2012 жж.
Зерттеу әдістерінің тиімділігін және мәнділігін көрсету. - 2012 -2013ж.
Зерттеу объектісін дамыту туралы болжам беру. 2013 ж.

1. КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасына сәйкес жоғары сыныптағы-ларға орта білім беру деңгейінде бейіндік оқытуды енгізу қарастырылуда. Бейіндік оқыту, білім беру сапасын көтеру, мемлекеттің және қоғамның, тұлғаның өзекті және келешектегі қажеттіліктерін жүзеге асыру әдістерінің бірі ретінде ұсынылып отыр.

Стратегиялық анықталғандай жалпы орта білім беру бағдарламалары «білім беру мазмұнын кәсібилендіру және кіріктіру, саралану негізінде әзірленетін болады». Оқушыларға «дараланған білім беру бағдарламаларын таңдауға мүмкіндік беріледі. Шығармашылық қызмет пен жеке қабілетінің дамуына ерекше орын беріледі. Жинақталған білімді тауып алу өздігінен және шығармашылықпен қолдана білуге ұмтылу, әлем, қоғам және адам туралы жүйеленген ұғымдарды кеңейтіп, тереңдетіп игеруге көшу қамтамасыз етіледі».

Қазақстандағы бейіндік оқыту жүйесі дамуының өзектілігі бірқатар факторларға байланысты, олар төмендегідей:

білім беру нәтижелері жүйесінің кеңейуі: білім, білік, дағды және құзыреттер;
мектептердің білім берудің 12 жылдық моделіне көшуі;
жоғары сыныптағылардың оқуын ұйымдастырудың әлемдік тәжірибесі;
техникалық, кәсіптік және жоғарғы білім беру жүйесінің дамуымен байланыстырылады.

Қазақстандағы бейіндік оқыту жүйесінің дамуы:

16-18 жастағы азаматтардың білімділік деңгейін, олардың қабілеті мен қызығушылығын ескере отырып бәсекеге қабілеттілігін көтеру мақсатында мүмкіндіктерді кеңейтуге;
жоғары сыныптағылардың мектептен кейінгі өмірлік жолды таңдауға бейімделудің негіздерін жасау, олардың кәсіптік мақсаттарын іске асыруға;
еңбек нарығын кәсіби техникалық кадрлармен қамтамасыз ету проблемаларын шешуге бағытталған.

Сондай-ақ, Қазақстанда кадрларға тапшылық орын алған құрылыс саласында - 9900 адам, ауыл шаруашылығында - 9600 адам, технология мен өнеркәсіпте - 7600 адам, қызмет ету саласы 6800 - адамды қажет етуде құрайды. Қазақстан Республикасындағы бейіндік оқыту тұжырымдамасы жоғары сыныптағылардың оқуын ұйымдастыру бойынша кәсіби педагогикалық қауымдастықтың іс-әрекет жүйесін анықтауға бағытталған.

Қазақстанда бейіндік оқытуды ұйымдастыруды оқушылардың оқуын саралап жіктеу және даралау әдісі ретінде екі кезеңге бөліп қарастырамыз. Республикадағы білім берудің бірінші кезеңі, ХХ ғасырдың 90-жылдарынан бастап, барлық посткеңестік елдер кеңістігінің тәжірибесіндегі бір, бірыңғай жалпы білім беретін кеңестік мектептерді өзгерту қажеттігі туындады. ХХ ғасырдың соңғы он жылдығы оқу орындары (лицей, гимназия, арнаулы мектептер, дарынды балалар мектебі, халықаралық мектептер) моделінің дамуы және қалыптасуымен, мемлекеттік емес сектордағы оқу орындарының құрылуымен, авторлық оқу курстарының бағдарламасын әзірлеумен, қолда-нылатын білім беру дамытушылық технологиясы және т. б. спектрлардың кеңейуімен ерекшеленді. Қазақстанда бейіндік оқытуды ұйымдастырудың негізгі идеялары Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектепте-рінің даму тұжырымдамасында (1996 ж), жалпы орта білім берудің мазмұны-ның Тұжырымдамасында (1996 ж) көрініс тапты. Сондай-ақ жалпы білім беретін мектептердің даму тұжырымдамасы орта білім (толық) беретін мектептердің жоғары сатысында аяқтауды анықтады. Сонымен қатар оқушы-лардың қызығушылығын ескеру саралап жіктеу негізінде: жаратылыстану-математикалық, гуманитарлық-эстетикалық және кәсіптік-техникалық бағыт-тар бойынша ұйымдастыру жоспарланған. Оқушылардың белгілі таңдау деңгейін қалыптастыруда таңдалған білімді іріктеу мен игеру мүмкіндігін қамтамсыз ету және оқу процесіндегі таңдау құқығы «білім беру мазмұнын гуманизациялау мен даралау қазіргі мектептегі шешімді бетбұрысқа» талаптануын көрсетті.

Мемлекеттік бағдарламасы «бейіндік оқытуды деңгейлеп саралап жіктеу мен даралауды жүзеге асыруда, соның ішінде сыныптың сыйымдылығының аздығы жағдайы» үшін «педагогикалық қызметкерлердің дайындық деңгейін мазмұнды жақсарту мен оқу процесін өзгеше негізде ұйымдастыру» қажеттігімен түсіндіріледі. Қазақстандағы бейіндік оқыту идеясын жүзеге асырудың екінші кезеңі Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпыға міндетті жалпы орта білім беру стандарты «Негізгі ережелер» ҚР МЖБС 2003 - 2008 енгізумен байланысты. Бұл құжатта жалпы орта білім берудің жоғары сатысына сипаттама беріліп, 2006-2007 оқу жылындағы Қазақстандағы бейіндік оқытудың ұйымдастырудың негізі болып есептелді. 2 жыл (10-11 сыныптар) оқытудың нормативтік мерзімімен анықталған. Бейіндік оқытудың міндеттеріне оқушылардың танымдық қызығушылығын, шығармашылық қабілетін дамыту, саралап жіктеп оқыту негізінде өзіндік оқу қызмет дағдысын қалыптастыру жатқызылды. Бейіндік оқыту мазмұнын іріктеу базалық білім беруді қамтамасыз ету үшін толық функционалдық негізге, сонымен қатар жалпы орта білім беру сатыларының сабақтастығына (бастауыш, негізгі, жоғарғы) сәйкес іске асырылады. МЖБС 2003-2002 сәйкес 10-11 сыныптардағы бейіндік оқыту қоғамдық-гуманитар-лық және жаратылыстану-математикалық бағыттар бойынша әзірленеді. Осындай сипатта ұйымдастырылатын бейіндік оқыту бастапқы кәсіптік, орта кәсіптік, жоғары білім алуды қарастыратын болады.

Бүгінгі күнде Қазақстанда 11 жылдық білім беру стандарттарын іске асыру жағдайында екі деңгейлік оқу бағдарламалары мен бейіндік оқытудың 10-11 сыныптардағы оқу пәндері бойынша қоғамдық-гуманитарлық және жаратылыстану-математикалық бағыттарының оқу-әдістемелік кешендері дайындалды. Республиканың педагогтары инновациялық қызмет жағдайын-да 10-11 сынып оқушыларының бейіндік оқыту мазмұнының вариативті компонентін жүзеге асыратын курстар бойынша оқу бағдарламаларын әзірледі. МЖБС 2008- 2009 мазмұнының Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңымен ара қатынасын, әлеуметтік тәжірибенің дамуын ескере, қоғамдағы жаңа құндылықтарды, жоғары сыныптағылардың оқуын ұйым-дастырудың халықаралық тәжірибесін зерделей, 12 жылдық білім беруге көшуде бейіндік оқыту моделін құрастыруға қажетті, төрт ұстанымды көрсету маңызды :

Бейіндік оқытудың міндеттерін жетістікпен іске асыру жағдайында негізгі орта білім беру деңгейінде оқушылардың бейіналды дайындық жүйесін ұйымдастыруды қарастыру қажет.
Бейіндік оқыту міндеттеріне оқушылардың кәсіби бағдары мен кәсіби бағдарламаларын жетістікпен игерудегі даярлығын жатқызуға болады.
Бейіндік оқытуды ұйымдастыруды орта білім берудің барлық деңгейінде, соның ішінде-техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында қарастыру қажет.
Бейіндік оқыту моделі оқу орындары моделдерінің деңгейінде білім беру вариативтілігін, білім беру мазмұнын, оқыту процесін, 11-12 сынып педагогы инновациялық қызметін одан әрі даму қажеттілігін алдын-ала ескеру керек.

2. Болашақ мұғалімдердің оқу және кәсіби қызметтерінің біліктілік сипатын көрсету (әлемдік және отандық педагогика ғылымының тәжірибесіне талдау, сараптау жұмыстарын жүргізу)

Кәсіби іс-әрекеттің кез келген саласы сияқты педагогикалық іс-әрекетте еңбек субъектісі - мұғалім. Болашақ мұғалімнің құралдары («еңбек құрал-дары») - оның білімі, іскерлігі, тұлғалық сапасы, Н. Д. Хмель былай деп жазады: « . . . мектептің педагогикалық оқу-тәрбие үрдісінде іс-әрекет субъек-тісі мұғалім мен оқушылар; мұғалім іс-әрекетінің нысаны - оқушы емес, педагогикалық үрдіс. Педагогикалық оқу-тәрбие үрдісі мұғалімнің мақсат-ты-бағдарлы қызметі негізінде нақты педагогикалық іс-әрекетті жүзеге асыратын ұйымдастырылған қатынас болып саналуда.

Ол туралы Ресей педагогтары Б. Т. Лихачев пен А. В. Мудрик «педагоги-калық іс-әрекет» ұғымына былай анықтама береді: «Педагогикалық іс-әрекет - бұл кәсіби мақсаты өскелең ұрпақты тәрбиелеу болып табылатын қоғамның ересек мүшелерінің іс-әрекеті».

Педагогикалық іс-әрекет кәсіби-педагогикалық іс-әрекет болуы үшін қа-жетті белгіні Н. В. Кузьмина былай сипаттайды: «Педагогтың кәсібилігі негізінен мынадан байқалады: ол қалай оқыту қалай тәрбиелеу, оқушыны бір күйден екінші күйге қалай көшіру керектігін, педагогикалық мәселелерді қалай шешуге мейлінше тез, үнемді жолдармен тәрбие мақсаттары мен міндеттерін жүзеге асыруға болатындығын біледі . . . педагог білімдерінің жүйесі оқушылар білімдерінің жүйесін анықтайды».

Н. В. Кузьмина педагогикалық іс-әрекетті барлық адам айналысатын кәсіби емес педагогикалық іс-әрекетке арнайы оқу-тәрбие мен білім беретін мекемелерде жүзеге асатын кәсіби білімдерді, іскерліктер мен дағдыларды талап ететін кәсіби-педагогикалық іс-әрекетке бөледі.

Н. В. Кузьмина мұғалім білімдерінің педагогикалық құрылымынан үш компонентті ажыратады: ғылыми кәсіби білімінің жүйесі. Бұл жүйенің маңызды компоненттерінің бірі - мұғалім оқытатын пәнін терең білуі; оқушылардың психикалық үрдістерін олардың білімін қабылдау, игеру ерекшелік-терін қамтитын психологиялық білімдері; оқушылар білімдерінің сапасын анықтау, білімдердегі кемшіліктерді байқау іскерліктерін қамтитын педагогикалық білімдер мен іскерліктер, сондай-ақ, оқушы оқу жұмысында игеруі тиіс оның білімі мен іскерліктерінің жүйесін алдын-ала жобалауды, ертерек қарастыру іскерліктерін бұл білім мен іскерліктердің іс-әрекеттің қандай түрлерінде қалыптасуы мүмкін екендігін анықтауды қамтитын педагогикалық білім мен іскерліктер.

Білім - субъектіге белгілі бір дәрежеде болашақты көре білуге мүмкіндік беретін объективтік дүниенің ойдағы бейнесі.

Іскерлік - субъектінің білімдері мен дағдылары арқылы іс-әрекетті мақсатқа сай реттеу үшін қажетті психикалық практикалық әрекеттердің күрделі жүйесін игеруі.

Жалпы педагогикалық іскерліктерге мыналар тән: ұдайы өзгеріп тұра-тын жағдайларда мақсатқа бағытталушылық, жылжымалылық, икемділік, жоғары дәрежедегі дербестік, шығармашылық сипат. Мұғалім іс-әрекетіндегі іскерліктердің шығармашылық сипаты педагогикалық мәселелерді шешудің жаңа, ұғымды жолдарын іздестіруде байқалады.

Педагогикалық іс-әрекетті басқа адамның тұлғасын қалыптастыруға бағытталған мәселелердің сансыз қатарын шешу ретінде қарастыруға, мұға-лім шеберлігін бұл мәселелерді табысты шешуімен, яғни оң алуымен байла-ныстыруға болады. Онда мұғалім шығармашылығының мәні педагогикалық мәселелердің жаңа шешімін іздеуде және ол педагогикалық іс-әрекеттің мына салаларымен: гностикалық, конструктивтік, ұйымдастырушылық коммуни-кативтік байланыстылығы қарастыруға басты назар аударылғаны жөн деп саналады.

Яғни, болашақ мұғалімнің конструктивтік іс-әрекеті - оқу-тәрбие материалын іріктеп алумен, композициялаумен, жобалаумен байланысты іс-әрекеті екендігін ғылыми негізде дәйектеп, болашақ мұғалімнің бұл іс-әрекеті мыналарды: болашақ іс-әрекетінің (сабақтардың, сыныптан тыс шаралардың) мазмұны, өз әрекеттерінің жүйесі мен тізбегі, оқушылар әрекеттерінің жүйесі мен тізбегін жобалауды қамтуы тиіс екендігін көрсетеді.

Осы еңбекте ұйымдастырушылық іс-әрекет бір мезгілде мұғалім жобаларын практикада жүзеге асыру әлдеқайда нақты жобалаудың шарты болып табылады. Осы себепті болашақ мұғалімнің бұл іс-әрекеті мына үш аспектіні қамтуы қажеттігін: білім мазмұнын беру жөнінде өз іс-әрекетін ұйымдастыру (баяндау, тапсырмалар жүйесі) ; өз мінез-құлқын ұйымдастыру (іс-әрекеттің нақты жағдайларындағы педагогикалық әрекеттер) ; балалар іс-әрекетін ұйымдастыру (ұжымдық, топтық жекелік) және сол арқылы бүкіл педагогикалық қызметті ұйымдастыруды талап етеді.

Коммуникативтік іс-әрекет мұғалімдер мен оқушылардың өзара қарым-қатынасының саласын қамтиды. Педагогикалық іс-әрекет өзінің табиғаты бойынша - оқушылар мен оқытушылардың бірлескен іс-әрекеті. Оның табыс-тылығы олардың арасындағы өзара қарым-қатынастың калай қалыптасатын-дығына байланысты.

Ресей ғалымы В. И. Горовая болашақ мұғалімдерді кәсіби қызметке даярлауда гностикалық іс-әрекет болашақ мұғалімнің төмендегілерді зерде-леуін қамтитынын, яғни өз іс-әрекетінің объектісі - білімгерлер көмегімен талап етілген іс-әрекет жүзеге асатын мазмұн, құралдар, нысандар мен әдістерді меңгеру; өз тұлғасының сананы жетілдіру мақсатында өз іс-әрекетінің артық-шылықтары мен кемшіліктерін сраптай алуды қамтамасыз ету қажет санайды.

Жоғары қарастырылған ғылыми еңбектерден болашақ мұғалімнің педагогикалық шығармашылығы деп, ең әуелі бір жағынан оның жүзеге асыратын оқу-тәрбие жұмысын, ал екінші жағынан ғылымның жаңа табыстарын, озат тәжірибені игеру жеке өзінің ғылыми-әдістемелік ізденістерін белсенділендіру арқылы кәсіби шеберлікті жүйелі жетілдіруді талап ететін мақсатқа бағытталған жасампаздық іс-әрекет екенін толық растадық.

Сондықтан, болашақ мұғалімді даярлауда ең басты алтын қағида - адам-ның рухани сезімі мен дене дамуының үйлесімділігі білім беру жүйесіндегі дене шынықтырудың дифференциалды қатынасын қалыптастыру тұжырымдамасына сай тәрбие процесін гуманизациялауды талап ету, оқу процесінің демократиялық бастауын және либерализациялауын дамыту, жаттығушылардың белсенділігі мен дербестік дамуын қамтамасыз ету, тәрбие мазмұнының үзіліссіз даму қажеттілігі мен байланысын қамтамасыз ету, дене шынықтырудың тұлға ұнатқан түрлері мен биологиялық сәйкестігін қамтамасыз ету ретінде түсіндіріледі.

Ол біріншіден - тәрбие процесін гуманизациялауды талап ету, ол педагогика жүйесін адамға жоғарғы элеуметтік құндылық ретінде қарауға адам қажеттіліктері мен қызығушылықтарын міндетті түрде есепке алуға және оларды дамытуға бағыттайды. Екіншіден - оқу процесінің демократия-лық бастауын және либерализациялауын дамыту, адамның өз құндылығының абсолютті сипаттамасын потенциалдан шындыққа айналдыру дене шынық-тыру - спорт іс-әрекет түрлерін еркін таңдауға тіршілік әрекетінің салауатты өмір салтының шарттары мен амалдарын жүзеге асырады.

Адам баласы жалпы адамгершілік мақсаттарға сәйкес тәрбиеленуі қажет. Тәрбиелеу процесінде табиғи жаратылысына сәйкес адам баласының жалпы адамгершілік мақсаттарға жету принципінің терең мәні мынада жатыр: Ол адамның дене потенциалының үздіксіз дамуына себебін тигізетін шарттар мен себептер жиынтығын осы уақыттағы үйлесуіне бағыттайды. Бұл уақыт қамтамасыз етудің морфты-функционалды жүйелері мен қозғалыс дамуының табиғи ырғағына сәйкес болуы мүмкін еді.

Осылай адам дамуының тарихи процесінде тәрбиелеу мазмұны көмегімен табиғи дамудың бөлек кезеңдері арасындағы ұтымды жалғас-тырушылықты қамтамасыз ету мүмкіндігі құрылады және жүзеге асырылады. Ол байланыстырып ғана емес, сонымен бірге табиғи түрде оқыту мен тәрбиені адам дамуымен қосады. Бұл принцип тәрбие жұмысының формаларының көп түрлілігін жекелену және жіктелу негізінде белгілейді. Ол тәрбиенің адамдар таңдаған түрлерінде адамдардың қабілеттерін дамытып, және талаптарының пайда болуы үшін, денсаулық жағдайын, қызығушылығын және қажеттіліктерді есепке алып, осы түрлерді таңдау үшін қолайлы жағдайлар жасауды қажет деп санайды.

Бұл принциптің әдістемелік базасы В. К. Бальсевич, С. А. Волкова, А. А. Гужаловский зерттеулерінде қарасытырылған. Бұл зерттеулерде адам қозғалысы дамуының ең жақсы нәтижелері, жеке қозғалу қабілеттері мен әлеуметтік - психологиялық себептерді толық есепке алынуда қамтамасыз етіледі. Осыдан педагогикалық жүйе мен психологиялық қатынаста басым болып өз-өзін тәрбиелеу қызметін жүзеге асыруға нақты алдын-ала жағдай жасайтын формалар мен әдістер табылады.

Міне, жоғарыда зерттелінген психологтар мен педагогтардың еңбектерінің мазмұны бойынша бастауыш мектеп мұғалімінің кәсіби педагогикалық қызметі күрделі психологиялық-педагогикалық категория деңгейінде қарастыруды қажет етіп отыр. Атап айтқанда, С. Л. Рубинштейн, В. В. Давыдов, А. Н. Леонтьев, Л. С. Выготский, С. Д. Смирнов, Д. Н. Узнадзе, Н. М. Борытко, М. В. Буланова-Топоркова, Б. Т. Лихачев, т. б. педагогикалық қызметті әрекеттік қатынас тұрғысынан қаруды дұрыс деп санайды. Оның ішінде Л. С. Выготскийдің кәсіби педагогикалық қызметті әлеуметтік тәрбие негізінде қабылдау қажеттігі теориясына ерекше назар аударуға болады. Өйткені, бастауыш мектеп мұғалімі оқу-тәрбие процесін ұйымдастыру және басқару барысында оқушының дамуының психологиялық заңдарына түсінік-пен қаруы тиіс, және әлеуметтік ортаның өзгеру ерекшелігіне сәйкес өзіндік әрекет жүйесін таңдауға мәжбір болады деп санайды. А. Н. Леонтьев мұғалім-нің кәсіби әрекетін көзделген мақсатқа жету үрдісі деп, мотивация-лық қызметін басты орынға қояды. Сол себепті бастауыш мектеп мұғалімінің кәсіби іскерлігі мен дағдысы оқушының мотивациялық ұмтылысын қанағат-тандыруға бағытталуы тиіс деп тұжырымдайды.

Ал педагогтар, оның ішінде Б. Т. Лихачев «кәсіби педагогикалық қызмет» деп жас ұрпақты өмірге дайындауға саналы бағытталған ересек адамдардың пайдалы қызметінің ерекше түрі ретінде қарастырады. Бұл қызметке сай қойылатын педагогикалық мақсат қоғам мүшесін дайындауды күтілетін нәтиже ретінде қабылдауды жөн деп есептейді. И. А. Зязюн мұғалім қызметін оқушы әрекетін басқаруға негізделген шығармашылық қызмет деп көрсетеді . Осы мақсатқа қол жеткізу үшін бастауыш мектеп мұғалімі болашақ маман-ның өз кәсібіне саналы қарым-қатынасын қалыптастыратын ғылыми білімдер, іскерліктер мен дағдыларды оқу-тәрбие үрдісінде пайдалануы қажет.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.