Дебиторлық берешек

Кіріспе

Өнеркәсіп-шаруашылық қызметі барысында кәсіпорын қызметкерлерін қызмет бабымен іссапарға жібереді, дүкендерден кеңсе жабдықтарын сатып алады, почта арқылы жіберілген ақшаларды және басқа да шығындарды төлейді. Бұл шығындарды үнемі банк мекемелері арқылы нақты ақшасыз есеп - айрысу жолымен төлеу мүмкін емес. Шығындарды төлеу үшін қызметкерлерге нақты ақша беріледі және олар алған ақшасына есеп беруге тиісті.
Ақша кәсіпорын басшысы бекіткен есепке сай көлемде беріледі. Аванс тек қана басшының жарлығымен есеп берілетін сомадан шығын жасау жүктелген қызметкерлерге ғана шығын шығаруға нақтылы қажеттілік туған жағдайда ғана, сондай-ақ қызмет бабымен іссапарға жұмсалған адамдарға ғана беріледі.
Қызмет бабымен іссапарға баруға ақша іссапарға жіберілетін адамға тиеселі сомманың көлемінде іссапар орнына бару және қайту жолына төлеуге, тәуліктік шығындарды және іссапар мерзіміне үй-жай жалдауға шығатын шығындарды төлеуге беріледі. Есеп берілетін соманы жұмсау құжаттарымен айғақталып белгіленген мерзімде бухгалтерияға ұсынылатын аванс есептерімен (№286) расталады.
Кассадан аванс бұрынғы берілген аванс бойынша толық есеп айырысқаннан кейін беріледі. Белгіленген мерзімде есеп берілетін соманың шығындалмаған қалдығын өткізбеген және есеп бермеген тұлғалар тәртіп жөніндегі жазаға, ал қажет болған жағдайларда қылмыстық жауапкершілікке тартылады.
Субъект қызметкердің дер кезінде төлемеген аванс қалдығын, егер ол ұстап қалудың негізін және көлемін жоққа шығармаған болса, қызметшінің еңбек ақысына төленетін сомадан ұстап қалуға құқылы.
Аванс есебі бойынша артық жұмсалған шығындар қызметшіге кассадан беріледі. Аванс есептерін бухгалтерия тексереді, сонан соң оларды субъектінің басшысы бекітеді. Дұрыс рәсімделмеген аванс есептері және оларға қоса тіркелген құжаттар қайта рәсімдеу үшін есеп беруші адамдарға қайтарылады.
Аванс есебіне тіркелген құжаттар мөр таңба арқылы немесе күні (жылы, айы, күні) көрсетіліп, "Төленді" немесе "Өтелді" деген қолдан жазған жазбалар

Қолданылған әдебиеттер

1. Қазқстан Республикасының “Аудиторлық қызмет туралы” заңы // Бухгалтерлік есеп және аудит. 1999 ж., №1
2. Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші бар “Бухгалтерлік есепке алу туралы” жарлығы – Алматы, 1996ж.
3. Қазақстан Республикасының “Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы” кодексі, Алматы – 2001 ж.
4. Бухгалтерлік есептің 6 “Негізгі құралдардың есебі” стандарты – Алматы, Есеп баспасы, 1998 ж.
5. Бухгалтерлік есепті” 6 “Негізгі құралдардың есебі” стандарты бойынша әдістемелік ұсыныстар – Алматы, Есеп баспасы, 1998 ж.
6. Генеральный план счетов бухгалтерского учета финансово- хозяйственный деятельности субъектов // Бюллетень бухгалтера – 1996г., №11
7. Стандарты по аудиту – Алматы: 1996 г.
8. Андреев В.Д. Практический аудит (справочное пособие)/. -М.:Экономика, 1994г.
9. Астахов В.П. Учет основных средств // Бухгалтерский учет - 1991г., № 9.
10. Атыгеева З. Операции по учету основных средств// Бюллетень бухгалтера - 1997г., №35.
11. Дюсембаев К.Ш., Егембердиева С.К., Дюсембаева З.К. Аудит и анализ финансовой отчетности – Алматы: “Қаржы -қаражат”, 1998г.
12. Дюсембаев К.Ш. №3.
13. Ержанов М.С. Теория и практика аудита – Алматы: Єылым., 1994г.
14. Камышанов П.И. Практические пособие по аудиту-М.: ИНФАРМ-М, 1996г.
15. Коноваленков В.Е. учет основных фондов на ПЭВМ // Бухгалтерский учет - 1991г, №10.
16. Корженгулова А. Учет ремонта основных средств по стандартам бухгалтерского учета // Бюллетень бухгалтера - 1999г., №5.
17. Лашун Л.Г. Бухгалтерлік және салықтық есепте негізгі құралдарды көрсету тәртібіндегі айырмашылықтар туралы // Бухгалтер бюллетені - 1998г., №24-25.
18. Нидлз Б, Андерсон Х, Колдуэлл Д. Принципы бухгалтерского учета-Москва: 1996г.
19. Осадчая В.И. Формирование учетной политики на предприятии (на примере учета основных средств) // Бюллетень бухгалтера, 1998 г., №21.
20. Подольский В.И. Автоматизированная форма бухгалтерского учета – М.: Финансы и статистика, 1991 г.
21. Радостовец В.К. Бухгалтерский учет на предприятии – Алматы, 1998г.
22. Радостовец В.К., Надеева Н.В., Садиева С.С Методы начис-ление амортизации рекомендуемые международными бухгал-терскими стандартами //Бюллетень бухгалтера - 1995г., №9.
23. Рахымбаев А. Стимул обновление // Экономика и жизнь -1993г.
24. Сингуров А.Ф. Учетная политика в сельском хозяйстве: отраслевые особенности // Бюллетень бухгалтера – 1998 г., №17.
25. Тасмағанбетов Т.А., Әлібекова Б.А., Байболтаева Н.Ә. Қаржы есебі - Алматы “Дәуір” 1998ж.
26. Толпаков Ж.С. Учет основных средств // Библиотека бухгалтера и предпринимателя – 1997 г., №17-18.