Версаль-вашингтон жүйесі жайлы мәлімет

Жоспар
Кіріспе

1 Париж конференциясы
ІІІ. Версаль бітімі
3 Ұлттар Лигасы
4 Жаңа мемлекеттердің құрылуы
5 ІV. Вашиштон конференциясы
6 Версаль.Вашингтон жүйесінің тұрақсыздығы
7 КСРО.ның мойындалуы
8 Германияның халықаралық жағдайы. Рейн пактісі

Бірінші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін жеңіске жеткен елдер алдында дүние жүзін өздеріне ұтымды жолмен қайта құру міндеті тұрды. Осы міндетті орындау және келісімшарттарға қол қою үшін Парижде бітім конференциясы шақырылды. Ол өз жұмысын 1919 жылы 18 қаңтарда бастады. Конференцияға 27 елдің өкілдері қатысты. Конференция басынан бастап әділетсіз сипат танытты. Оның жұмыс тәртібін басқа елдердің мүддесімен санаспаған ұлы держава өкілдері басқарды. Францияның премьер-министрі Дж Джордж Клемансо, Англияның премьер-министрі Дэвид Ллойд- Джордж және АҚШ президенті Вудро Вильсон сияқты мықтылар мәселені оңаша шешті. Конференцияға жекелеген елдердің өкілдері шақырылмады. Сол сияқты оған азамат соғысы жүріп жатқан Ресей де қатыса алмады.

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ВЕРСАЛЬ-ВАШИНГТОН ЖҮЙЕСІ
Париж конференциясы. Бірінші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін жеңіске
жеткен елдер алдында дүние жүзін өздеріне ұтымды жолмен қайта құру міндеті
тұрды. Осы міндетті орындау және келісімшарттарға қол қою үшін Парижде
бітім конференциясы шақырылды. Ол өз жұмысын 1919 жылы 18 қаңтарда бастады.
Конференцияға 27 елдің өкілдері қатысты. Конференция басынан бастап
әділетсіз сипат танытты. Оның жұмыс тәртібін басқа елдердің мүддесімен
санаспаған ұлы держава өкілдері басқарды. Францияның премьер-министрі Дж
Джордж Клемансо, Англияның премьер-министрі Дэвид Ллойд- Джордж және АҚШ
президенті Вудро Вильсон сияқты мықтылар мәселені оңаша шешті.
Конференцияға жекелеген елдердің өкілдері шақырылмады. Сол сияқты оған
азамат соғысы жүріп жатқан Ресей де қатыса алмады.
ІІ. Жеңімпаздар арасындағы қарама-қайшылық. Вильсонның "14 тармағы".
Соғыстың соңына қарай капиталистік дүниенің жаңа күштерінің арасалмағы
анықталған болатын. Әрбір державаның көздеген мақсаты мен материалдық
табысқа жетуінің өзіндік жоспарлары болды. Соғыстың үшінші жылында ғана
қосылған АҚШ одақтастарына ірі несие берушіге айналды. АҚШ-тың әскери қуаты
мен дүние жүзіне жетекшілік ететіндей мүмкіндігі бар болатын. Осыдан келіп,
АҚШ Бірінші дүтшежүзілік соғыстан кейін дүние жүзін қайта бөлу
бағдарламасында халықаралық қарым-қатынастардың жаңа ұстанымдарын
белгіледі. Бұл мәселе президент Вильсонның 1918 жылғы 18 қаңтарда АҚШ
конгресіне жолдаған "14 тармағында" баяндалып, халыққа жарияланды.
"14 тармақта" Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдарындағы отарлар мен
ықпалды аймақтарды қайта бөлу мақсатында қол қойылған Антанта елдері
арасындағы барлық құпия келісімдерден бас тарту, теңізде жүзу еркіндігін
қамтамасыз ету, кеден кедергілерінің бәрін жою және халықаралык деңгейде
"ашық есік" пен "тең мүмкіндік" ұстанымдарын мойындау, қару-жарақ шығаруды
шектеу, келіссөздерді ашық және жария түрде жүргізу мәселелері көтерілді.
АҚШ Бельгияны қалпына келтіруді, Францияға Эльзас пен Лотарингияны
қайтаруды ұсынып, бейбітшілікті қолдау үшін халықаралық ұйым құру қажет деп
есептеді. Вильсонның бұл ұстанымдары дүниежүзілік саясаттағы жаңа пікір
болатын.
Ұлыбритания алға қойған міндеттерін Париж конференциясына дейін жүзеге
асырды. Оның көздегені — қарсыласы Германияның әлсіреуі және оның ұлы
державалар қатарынан шығарылуы болатын. Африкадағы Германияның отарлары
Англияның қолына көшті. Осман империясының Таяу Шығыстағы иеліктеріне
Германияның ықпалы жойылды. Өз үстемдігін басқалардан артық санаған Англия
АҚІП-тың әп сәтте бұлай күшейетіндігін есептемеген. Сондықтан да Ллойд-
Джордж және ол бастаған делегация Париж конференциясында АҚШ-тың Ұлттар
Лигасы арқылы іске асырмақшы болған "жаңа дүниежцзілік тәртіп", "ашық
есік", "тең мүмкіндік" сияқты жоспарларына қарсылық көрсетті. Ллойд-Джордж
тәжірибелі және алысты болжай алатьін саясатшы болған. Ол Бірінші
дүниежүзілік соғыстан кейін ірі өзгерістердің болатынын ұғып, капитализмді
реформалау қажеттігін түсінді. Басқалар Ұлттар Лигасын кұру идеясымен үнсіз
келісті.
Франция соғыс кимылдары өз аумағында өткендіктен, өзге дер-жаваларға
қарағанда қатты зардап шекті. Ол несие*беруші елден қарыздар елге айналды.
Германияны мейлінше әлсіреуін құптаған Франция оны ұсақ мемлекеттерге
бөлшектеу жоспарын ұсынды. Сонымен бірге Францияға Рейннің бүкіл солтүстік
жағалауы қайтарылып, Германияға барынша көп өтемақы төлету, Осман
империясьшың иеліктерін өз үлесіне беру сияқты талаптарын да ұсынды.
Бітім конференциясының барысында кешегі одақтастар арасында да
келіспеушіліктер болды. Президент Вильсонның "14 тармағы" негізінде
бейбітшілік орнату туралы келіссөз жүргізілсе де, жеңіске жеткен елдер өз
мүддесін ешкімге жібергісі келмеді. Италия Антанта жағында соғысқа
қатысқаны үшін Оңтүстік Тироль, Адриат теңізінің шығыс жағалауын және Кіші
Азияның бір бөлігін өзіне беруді талап етті. Шындығында, Италияның соғыс
күші бұл иеліктерді күшпен алуға шамасы жеткіліксіз болған. Сондықтан
Италияның қойған бұл талаптары орынсыз көрінді. Румыния 1916 жылы өзіне
уәде етілген Трансильвания, Буковина және Баната иеліктерін беруді талап
етті. Ол 1918 жылы Бессарабияны басып алғандықтан, Париж конференциясында
бұл мәселенің талқыланбай қалуы мүмкін емес еді.
Франция Еуропаның Польша, Чехословакия сияқты шағын мемлекеттерінен
Германияға қарсы блок топтастыруды көздеп, жеңілген мемлекеттер есебінен
олардың аумақтарын кеңейту талабын қойды. Англия Францияның бұл талабын
қолдамай, Еуропада үстемдік орнату ниетіне қарсы шықты. Дегенмен ұзақ
тартыстан кейін жеңіске жеткен елдер өзара мәмілеге келе отырып, бітім
шартының жобасын жасауды аяқтады.
ІІІ. Версаль бітімі. Германия делегациясы келісімшартқа қол қою үшін
Парижге шақырылды. Бұл елмен жасалған келісімшарт Версалъ бітімі деп
аталды. 1919 жылы 28 маусымда Сараевода Версаль сарайының айналы залында
бітімге қол қойылды. Бұл соғыстан кейінгі дүние жүзіндегі мемлекетаралық
қарым-қатынастарды реттеудегі маңызды құжат болды. Бұл келісімшарттың
талаптары бойынша Германия аумағының белгілі бөліктері өзімен көрші
мемлекеттерге берілді. Германия басып алған батыстағы Эльзас пен Лотарингия
Францияға қайтарылды. Экономикалық жағынан аса маңызды Саар облысын 15 жыл
мерзімге Ұлттар Лигасы басқаратын болды. Бельгия Эйен және Мальмеди
округтерін алды. Данияға Шлезвигтің солтүстік бөлігі берілді. Силезияның
бір бөлігі Чехословакияға өтсе, шығыста Германиядан Батыс Пруссияның
ауқымды бөлігі, Померанияның бір бөлігі мен Познань облысы Польшаға
қайтарылды. Версаль бітім шарты бойынша Германия аумағының 18 бөлігінен,
халқының 112 бөлігінен және отарларының бәрінен айырылды. Версаль бітімі
Германияның соғыстан кейінгі Еуропадағы орнын да анықтап берді.
Германияда жалпыға бірдей әскери міндет жойылды. Ол жалдамалы негізде
құрылатын 100 мыңдық әскер ұстауға құқылы болды. Германияның танк, ауыр
артиллерия, әскери авиация мен сүңгуір қайықтар ұстауына тыйым салынды.
Соғыс жылдарында Антанта одағындағы елдерге келтірген шығындары үшін
Германия өтемақы төлеуге міндеттелді. Бірақ оның көлемі жөнінде жеңген
елдер бір шешімге келе алмады. Бұл мәселе туралы Бельгияда 1920 жылы
шілдеде шығындарды өтеу жөніндегі тиесілі шешім қабылданды. Лондон
конференциясы (1921 ж.) өтемақының жалпы көлемін 132 млрд алтын марка деп
есептеді. Германиямен жасалған шарт оның бұрынғы одақтастары Австриямен,
Болгариямен, Венгриямен, Түркиямен бітім шарттарына қол қоюмен аяқталды.
Бұл мемлекеттерге де әскери шектеулер мен ауыр өтемақы белгіленді.
Ұлттар Лигасы. Париж конференциясы Ұлттар Лигасын құру жөнінде шешім
қабылдаған еді. Оның Жарғысын әзірлеуге арнайы комиссия құрылып, көптеген
елдердің өкілдері қатыстырылды. Вильсонның басшылығымен Жарғының негізі
қысқа мерзімде 1919 жылы 14 ақпанда дайын болды. Лиганың басты мақсаты —
халықтар арасыңда ынтымақтастықты дамыту, бейбітгшлік пен қауіпсіздікті
қамтамасыз ету. Ассамблея мен Лига Кеңесінің басты органдары болды. Лиганың
жоғары органы — Ассамблея отырысына жылына бір рет шақырылды, Ассамблеяның
әрбір 'мүшесі бір дауысқа ие болды. Ассамблея отырыстарының арасында
халықаралық бейбітшіліктің күзетшісі қызметін атқарушы Лига Кеңесі өз
жұмысын атқарды. Кеңес бес (Англия, Франция, Италия, АҚІП, Жапония) тұрақты
және Ассамблея тағайындайтын төрт ауыспалы мүшелерден құрылды. Ассамблея
мен Кеңестегі барлық шешімдер бірауыздан қабылданды. Лигада басынан бастап-
ақ жетекші рөлді Англия мен Франция өз қолына алды. Версаль бітімшарты АҚШ
сенатында бекітілмеді. Ұлттар Лигасын құрудың бастамашысы болған АҚПІ оның
қатарына кірмей қалды. АҚШ үкіметі еріксіз 1921 жылы тамызда Германиямен
жеке бітімшартын жасауға мәжбүр болды. Бұл бітімшартта Ұлттар Лигасы туралы
ештеңе айтылмады. Ұлттар Лигасы Вильсон жасаған Американың жаңа сыртқы
саясатынан толығымен бас тартты.
Жаңа мемлекеттердің құрылуы. Париж бітім конференциясы Еуропада бірнеше
жеке мемлекеттердің кұрылғандығы туралы құжатты бекітті. Польша мен
Чехословакия мемлекеттерімен қатар бұрынғы Ресей империясының құрамынан
бөлінген төрт мемлекет — Финляндия, Эстония, Литва және Латвия пайда болды.
Австро-Венгрия империясы ыдырап, Австрия мен Венгрия жеке мемлекетке
айналды. Бірінші дүниежүзілік соғысқа дейін өз алдарына жеке мемлекет
болған Сербия мен Черногория аумақтарына оңтүстік славян халықтары
мекендеген Словения, Хорватия, Далмация, Босния, Герцеговина, Македония
өңірлері қосылып, кейін Югославия деп аталған серб-хорват-словен мемлекеті
құрылды. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.