В. Сухомлинскийдің педагогикалық мұраларындағы бастауыш мектеп жасындағы оқушыларға тәрбие мен білім берудің жүйесін саралау

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кiрiспе: Кiрiспе

3: 3

Кiрiспе: 1

3: Педагогика ғылымы, ондағы В. А. Сухомлинскийдің орны мен педагогикалық қызметі

Кiрiспе: 1. 1

3: В. А. Сухомлинскийдің педагогикалық идеяларының теориялық сипаты

Кiрiспе: 1. 2

3: В. Сухомлинскийдің педагогикалық мұраларындағы бастауыш мектеп жасындағы оқушыларға тәрбие беру мәселесі

Кiрiспе: 2

3: В. Сухомлинскийдің педагогикалық көзқарастарының құндылығы

Кiрiспе: 2. 1

3: В. Сухомлинскийдің педагогикалық мұраларындағы бастауыш мектеп жасындағы оқушыларға білім беру мәселесі

Кiрiспе: 2. 2

3: Бастауыш мектеп оқушыларына «Дүниетану» сабақтарында тәрбие мен білім беру барысында В. А. Сухомлинскийдің іс-тәжiрибесiн пайдалану

Кiрiспе: Қорытынды

3: 51

Кiрiспе: Пайдаланылған әдебиеттер

3: 57

КIРIСПЕ

Егемендi елiмiздiң болашағы жас жеткiншектердiң бiлiм дәрежесiнiң тереңдiгiмен өлшенедi. Қазiргi заманғы бiлiм беру әлеуметтiк құрылымның маңызды элементтерiнiң бiрiне айналды. Адамның жеке басын қалыптастыру негiзi бастауышта қаланатыны бәрiмiзге белгiлi. Бастауыш мектептен бастап оқушыларға бiлiмнiң қыры мен сырын жетiк таныту, қабiлеттерiн шыңдау, адами асыл қасиеттерiн дарытып, Қазақстан Республикасының азаматы деген атаққа лайық болатындай етiп тәрбиелеу - бiздiң мiндетiмiз [1] . Сондықтан да бастауыш мектептен бастап оқушының жан-жақты дамуына басты назар аударылуы керек.

Оқушының жан-жақты дамуына бағыт-бағдар берушi - мұғалiм. Бастауыш бiлiмнiң мемлекеттiк стандартында оқушыларды ғылымдар негiзiмен таныстырып қою емес, баланың жалпы ойын дамыту, қажеттi тәрбие берiп, оны тәжiрибеде қолдана бiлу үшiн өздiгiнен жұмыс iстеуге, адами мәдениетiн қалыптастыру талап етiледi. Бүгiнгi заманның педагогикалық, психологиялық зерттеулерiнiң анықтауы бойынша мектептiң бастауыш сыныбындағы кезеңi баланың қай жағынан болсын ең қарқынды дамитын кезеңi.

Ғалым-педагог Л. В. Занков “Оқыту - оқушының жалпы рухани дамуын қамтамасыз етуi қажет”- дейдi [2. 32] . Ал көрнектi психолог Л. С. Выготский: “Жақсы оқыту - баланың дамуын iлгерілететiн, дамудың алдында жүретiн оқыту”- деп тұжырымдайды [3] . Оқыту мұғалiм арқылы iске асатын процесс болғандықтан педагогтар мен ұстаздар қауымына үлкен жауапкершiлiк жүктейдi.

Қоғамның негiзгi бағыты бiлiмдi де дарынды балалар даярлау болса, ал мектептiң негiзгi көкейкестi мәселелерiнiң бiрi бiлiммен қатар тәрбие беру, яғни адамгершiлiк тәрбиесiн қалыптастыру, бастауыш сыныптан бастап адамгершiлiк мәдениетi жоғары деңгейдегi оқушылар тәрбиелеу. Жас ұрпақ бойына батылдық, әдiлдiк, мейiрiм мен қайырымдылық, iзеттiлiк пен қамқорлық сезiмдерiн сiңiрудi әр ұстаз, әр пәнде сабақпен ұштастыра жүргiзуі қажет. Осы тақырып төңiрегiнде көптеген ғұлама ғалымдар пiкiрлер айтып, зерттеулер жазған. Адамгершiлiк мәдениетiн қалыптастырудың тиiмдi тәсiлдерiне ұлттық педагогика элементтерi де жатады. Қазiргi таңдағы қазақ педагогикасының мiндетi - адам бойындағы жақсы қасиеттердi жас ұрпаққа үйрету, ұлтжанды, отансүйгiш, әдептiлiк, ар-намысы биiк оқушылар тәрбиелеу.

Бастауыш сынып оқушыларының оқу-әрекетi басым. Жас баланы жасынан жақсылыққа баулу баршы жұрттың мақсаты. Сондықтан да бiлiм негiзi бастауыш мектепте қалыптасады деп айтылады, яғни осы кезеңнен бастап, балаға тиiстi көңiл бөлу керек екенiн заман талабы, тәрбие кепiлi деп түсiнуiмiз керек.

Қазiргi қоғамдағы әлеуметтiк, психологиялық және рухани-адамгершiлiк ахуалдың оң өзгерiске бет бұруы қуантарлық жағдай. Бүгiнде Қазақстанның бiлiм беру жүйесi дүниетанымдық адасудан арылуда.

Қазақстан Республикасы бiлiм беру жүйесiнiң даму динамикасы, оның iшiнде бастауыш мектеп жасындағы балаларға адамгершiлiк-рухани бiлiм бiлiм беруде бастапқы идеал құндылықтарды, ұстаным мен мақсаттарды қалыптастыруды талап етедi.

Өзі өмір бойы мектепте жұмыс істеп, бүкіл саналы ғұмырын баланы тәрбиелеу мәселесіне арнаған педагог В. Сухомлинскийдің күнделікті іс-тәжірибесі кеңестер одағында өзге мүғалімдерге үлгі болғаны белгілі. Баланы жан-тәнімен сүйген, оның әрбір қадамын ерінбей-жалықпай қадағалап, оларды саналы азамат етіп тәрбиелеуге бар күш-жігерін жұмсаған Василий Александровичтің артына қалдырған еңбектері өзінің маңызын ешқашан жоймақ емес. Өйткені, ол тәрбие саласының барлық қыр-сырын жетік меңгерген, сол үшін өмірін сарп еткен нағыз педагог.

“Әрбір баланы ой-пікірдің сарқылмас қайнар көзіне әкелу өте маңызды тәрбиелік міндет деп қараймын, жасөспірім кезінде, жігіт кезінде, ересек болғанда, өзі балаларға әке болып жетілгеннен кейін де осы ой-пікірдің қайнар көзіне өзінің бүкіл өмір бойында оралып отыруын қарастырамын. Табиғатты, еңбекті, адамның мінез-құлқындағы моральдық сұлулықты, кітапты және творчествоны мен осындай қайнар көздер деп есептеймін. Орта мектеп курсын мұқият игеріп, аттестат алып шығу әлі де болса нағыз ойлы адам болып шықты деген сөз емес. Ой дүниесі кемтар, таяз адамдардың да жоғары білімі бар - бұл жиі кездеседі. Сондай-ақ, керісінше, белгілі бір себептерге байланысты, тіпті толық бастауыш білім ала алмай қалған нағыз ойлы адамдар қаншама. Мұндай адамдармен аса күрделі, ең нәзік нәрселер жөнінде де сөйлесуге болады. Ойлы адам болу дегеніміз - бұл дүниені және қоршаған дүниедегі өзіңді… нәзік, сергек тану, түсіну, сезіну деген сөз”, - деп атап көрсетеді В. Сухомлинский өзінің “Коллективтің құдіретті күші” атты еңбегінде [4. 83-84] .

Шынында да жоғары білімді таяз адам бар да, ешқандай да дипломы жоқ ақылды адамдар бар. Мұның бәрі өз айналамызда кездесіп жатқан жайттар. Ал егемен еліміздің жарқын болашағы тек білімділерде ғана емес, сонымен қатар саналы, тәрбиелі, адами асыл қасиеттері мол мамандарда десек, бұл ретте білім мен тәрбие қашан да қатар игерілуі тиіс деп санаймыз. Осы бір-бірінен бөліп-жаруға болмайтын екі тармақты қатар қамтыған педагогтардың бірі В. Сухомлинский екендігін әлемдік педагогика кеңістігі де мойындағаны анық.

Сондықтан да біз дипломдық жұмысымымыздың тақырыбын “В. Сухомлинскийдің педагогикалық мұраларындағы бастауыш мектеп жасындағы оқушыларға тәрбие мен білім берудің жүйесі” деп алып, ғылыми тұрғыдан зерттеу жұмысы жүргізуге күш салдық

Зерттеу мақсаты: В. Сухомлинскийдің педагогикалық мұраларындағы бастауыш мектеп жасындағы оқушыларға тәрбие мен білім берудің жүйесін саралау.

Зерттеу нысанасы: Бастауыш сынып оқушыларының тәрбиелеуде белгілі ғалым В. Сухомлинскийдің мұраларын пайдалану үрдiсi.

Зерттеу пәнi: Бастауыш сынып оқушыларының тәрбиесі мен білім мәдениетiн қалыптастырудағы оқушылар мен мұғалiмнiң iс-әрекеттер жүйесi.

Зерттеу мiндеттерi:

1. В. Сухомлинскийдің педагогикалық мұралары арқылы баланы тәрбиелеудің педагогикалық-психологиялық, әдiстемелiк ой-пікірлеріне шолу жасау;

2. В. Сухомлинскийдің педагогикалық мұраларындағы балаға жүйелі білім беру туралы ерекшелiктерiн қарастыру;

3. “Дүниетану” пәні бойынша бағдарламалар мен оқулықтарға талдау жасау;

Зерттеу болжамы:

Егер, бастауыш сыныпта әйгілі педагог В. Сухомлинскийдің педагогикалық мұраларындағы тәрбие мен білім беру жүйесінің әдiс-тәсiлдерi тиімді қолданылса, онда “Дүниетану” пәні оқушылардың дүние-танымын қалыптастырудың бір құралына айналып, олардың ой-өрісінің кеңейгенімен қатар, тәрбие деңгейлері де артар еді.

Зерттеу әдiстерi:

1. В. Сухомлинскийдің педагогикалық-психологиялық әдебиеттерін басқа ғалымдардың еңбектерімен салыстыра отырып талдау.

2. Педагогикалық бақылау.

3. Педагогикалық эксперимент.

Диплом жұмысының құрылымы : кiрiспеден, екi тараудан, қорытынды және әдебиеттер тiзiмi мен тiркемелерден тұрады. Көлемi 60 бет.

1. Педагогика ғылымы, ондағы В. А. Сухомлинскийдің

орны мен педагогикалық қызметі

1. 1 В. А. Сухомлинскийдің педагогикалық идеяларының теориялық сипаты

Адам биологиялық тіршілік иесі ретінде дүниеге келеді. Оның тұлға болып жетілуі үшін - тəрбиелеу қажет. Тəрбие адамды ізгілендіріп, оған қажет қасиет, сапаларды қалыптастырады. Қазіргі қоғамда тəрбие жұмыстарын жүргізу үшін арнайы мекемелер түзілген. Бұл процесті кəсіптенген адамдар басқарады. Тəрбие жөнінде арнайы ғылым қалыптасқан.

Адам тəрбиелеу жөніндегі ғылым педагогика деп аталады. Ол өз атамасын грек сөздері « пайдес »- балалар жəне « аго » - жетектеу дегеннен алған, тікелей аудармасында « педагогика » сөзі бала тəрбиесін бағыттау өнері дегенді түсіндіреді, ал «педагог» сөзі бала жетектеуші мəнін білдіреді.

Барша дəуірлерде педагогтар балалардың табиғаттан берілген мүмкіндіктерін іске асырып, жаңа сапаларды қалыптастырудың тиімді жолдарын тауып, оларға көмектесумен келеді. Мыңдаған жылдар бойы қажетті білімдер тырнақтап жиналып педагогикалық жүйе негізге келді, тексерілді, қажет болмаған тұстары қолданымнан шығарылды, ақырында өміршең, ең пайдалы педагогикалық идеялар сақталып, бүгінгі күнімізге жетті. Бірте-бірте басты міндеті ғылыми білімдерді топтастыру жəне жүйеге келтіру болған тəрбие жөніндегі ғылым пайда болды. Ұзаққа созылған даму жолын бастан кешірген бүгінгі заман педагогикасы адам тəрбиесі заңдылықтары жөніндегі ғылымға айналды.

Педагогика мұғалімдерді белгілі жас тобындағы балаларды тəрбиелеу ерекшеліктері жөніндегі кəсіби білімдермен қаруландырып, əрқилы жағдайлардағы оқу-тəрбие процесін болжастыруға, жобалауға жəне іске асыруға, оның тиімділігін бағалауға үйретеді. Тəрбие процесін ұдайы жетілдіріп отырып қажет, себебі адамдардың өмір жағдайлары өзгермелі, ақпараттар көлемі ұлғаяды, осыдан мұғалімге қойылатын талаптар жыл сайын күрделеніп баруда. Қоғамның мұндай талаптарына педагогтар өсіп келе жатқан əулетті оқыту, тəрбиелеу жəне оған білім берудің жаңа технологияларын құрастырумен жауап береді.

Бұдан бұрынғы мыңдаған жылдардағыдай-ақ баланың өмірлік мектебі оның алғашқы демімен бірге басталады. Осыдан мектеп педагогтары мəңгі проблемалар құрсауында келеді. Баланы адамаралық қатынастар дүниесіне енгізуді олар өзінің ең басты парызы деп біледі. Алайда, осы уақытқа дейін тəрбиелік қызмет мұншама қиын, күрделі жəне жауапкерлі болып көрген емес. Дүние басқаша кейіпте болған, онда бүгінгі балаларға төніп тұрған қауіп-қатерлердің кейбір түрлері тіпті болмаған. Отбасында, мектепке дейінгі балалар мекемелерінде, мектепте болашақ азаматқа қандай негіз қаланса, болашақ өмірі мен бақыты, бүкіл қоғамның берекесі соған тəуелді болып тұр.

Қазіргі заман педагогикасы үлкен қарқынмен дамудағы ғылым. Сол дамуға байланысты өзгерістердің ізімен асығу қажеттігі пайда болып отыр. Педагогиканың іркіліс, кешеуілдеуі адамдардың даму дағдарысына алып келеді, ғылыми-техникалық прогрестің шабандауына соқтырады. Сондықтан да, педагогика қалаған дерек көздерінен жаңа білімдерді теріп, жинақтап баруы қажет. Педагогиканың дамуына себепші көздер - адамдардың өмір салтында, дəстүрлерінде, халықтық педагогикада бекіген көп ғасырлық тəрбие тəжірибесі, іс-қызметтері; философиялық, қоғамтану, педагогикалық жəне психологиялық еңбектер; əлемде жəне елімізде жүріп жатқан тəрбие практикасы; арнайы ұйымдастырылған педагогикалық зерттеу деректері; жаңа идеялар, жаңарған бағыт-бағдарлар, жылдам өзгерістерге келіп тұрған бүгінгі дүниедегі тəрбиенің тиімді соны технологиялары.

Сонымен, педагогика - тəрбие жөніндегі ғылым. Оның басты міндеті адам тəрбиесі жөніндегі ғылыми білімдерді жинақтау жəне жүйелендіру. Педагогика адамдарды тəрбиелеу, білім беру жəне оқыту заңдылықтарын ашып, соның негізінде алға қойылған мақсаттарға жетудің ең пайдалы педагогикалық жолдары мен тəсілдерін көрсетіп отырады.

Тəрбие практикасы өз бастауларын адамзат өркениетінің бірінші қадамдарымен байланыстырады. Тəрбие алғашқы адамдармен бірге пайда болды. Ол замандары бала ешқандай педагогикасыз-ақ тəрбиеленген. Адамдардың ол жөнінде тіпті хабары да болмаған. Тəрбие жөніндегі ғылым геометрия, астрономия басқа да ғылым салаларынан көп кейін қалыптасқан.

Белгілі болғандай, барша ғылым салаларының пайда болуындағы алғы шарт - өмір қажеттілігі. Кейін тəрбие идеялары адамдар өмірінде аса маңызды рөл атқара бастады. Себебі əр түрлі қоғамда өсіп келе жатқан əлеуметке берген тəрбиесіне орай өмір қажеттігі де жылдам немесе шабан дамитыны белгілі. Осыдан тəрбие тəжірибесін топтастыру жəне қорытындылау, арнайы оқу-тəрбие мекемелерін ұйымдастырып, жастарды өмірге дайындаудың қажеттігі туындады.

Еуропалық тəрбие жүйесінің бесігі - ежелгі Греция философиясында қалыптасқан. Оның көрнекті өкілі Демокрит (460-370 жж. б. э. д. ) - балалар тəрбиесі бойынша алғашқы нұсқаулар кітабын жазған. Сол уақыттың өзінде ол: «Табиғат жəне тəрбие мегзес. Дəлірек айтсақ, тəрбие адамды қайта жасайды жəне оны өзгерте отырып, болмыс табиғатын түзеді… Жақсы адам болу табиғат ықпалынан гөрі тəрбиеге көбірек тəуелді» деген болатын.

Адам тəрбиесіне жəне тұлға қалыптастыруға байланысты идеялар мен тұжырымдар ежелгі грек ойшылдары Сократ (469-399 жж. б. э. д. ), Платон (427-347 жж. б. э. д. ), Аристотель (384-322 жж. б. э. д. ), Тертуллиана (160-222 жж. б. э. д) еңбектерінде жарияланған.

Орта ғасырлар дəуірінде шіркеу ықпалы қатайып, тəрбиені толығымен діни арнаға бұрды. Бұл Еуропада 12 ғасыр бойы үстемдік еткен догматикалық оқу принциптерінің шыңдалуына жол берді. Солай да болса, өз философиялық тұжырымдары мен педагогикаға үлес қосқан шіркеу өкілдері Августин (354-430), Фома Аквинский (1225-1274) есімдері ғылым тарихында сақталған. Бүгінгі күйінде жалпы білім беретін мектепті ойлап отырып, іске қосқан Лойола (1491-1556) жəне оның ізбасарлары.

Қайта өрлеу заманы (эпоха возрождения) аса жарқын ойшыл педагог-гуманистерді ғылым сахнасына келтірді. Олардың қатарында голландиялық Эразм Роттердамский (1466-1536), италияндық Витторино де Фельтре (1378-1446), француздық Франсуа Рабле (1483-1553) жəне Мишель Монтень (1553-1592) өздерінің педагогикалық еңбектерімен əйгілі болды.

Педагогика көп заманға дейін философияның бөлігі болып, тек қана XVII ғасырда ол дербес ғылым лауазымына ие болды. Осыдан педагогика бүгінгі күнде де философиямен аса тығыз байланысқан. Себебі бұл екі ғылымның да шұғылданатыны адам, оның өмірі мен дамуын зерттеу.

Педагогиканың философиядан бөлініп, өз алдына ғылыми жүйеге келуі ұлы чех педагогы Ян Амос Коменскийдің (1592-1670) есімімен байланысты. Оның 1654 жылы Амстердамда жарық көрген «Ұлы дидактика» атты еңбегі алғашқы ғылыми-педагогикалық кітаптардың бірегейі болды. Ондағы айтылған идеялардың көпшілігі осы күнге дейін өзінің көкейкестілігін жəне ғылыми маңызын жоғалтқан емес. Я. А. Коменский ұсынған табиғи сəйкестік принципі, сынып-сабақтық оқу жүйесі жəне басқа да оқу принциптері, əдістері, формалары педагогикалық теорияның алтын қорынан орын алды. «Оқу негізіне басқалардың зат жөніндегі бақылаулары мен айғақтарын жаттау алынбай, сол заттар мен құбылыстарды танып, білу қалануы тиіс»; «Естігенді - көргенмен, сөзді - қол əрекетімен байланыстыру қажет»; «əрқандай үйрету сыртқы сезім жəне ақыл-парасат байланысы негізіндегі дəлелдерге сүйенуі қажет…» Ұлы педагогтың осы тұжырымдары біздің заманымыздың талаптарына да сəйкес келіп тұр.

Ағылшын философы жəне педагогы Джон Локк (1632-1704) өз қайрат-күшін тəрбие теориясына бағыштады. Өзінің «Тəрбие жөніндегі ойлар» атты басты еңбегінде ол өзіне сенімді, ауқымды білімділігін іскерлікпен, берік наным-сенімдерін сұлу мəнерлілікпен ұштастыра білген адам - джентельмен тəрбиелеуге арналған көзқарастарын жариялады.

XVIII ғасырда мектеп педагогикасы бойынша өз шығармаларымен танылған француз материалист-ағартушылары Д. Дидро (1713-1784), К. Гельвеций (1715-1771), П. Гольбах (1723-1789), əсіресе Ж. Ж. Руссо (1712-1778) болды.

Педагогиканың қалыптасуында И. Г. Песталоцийдің (1746-1827) есімі аса құрметпен аталады. «О сүйікті халқым! Сенің қаншалықты төмен жасап жатқаныңды мен байқап жүрмін, мен саған көтерілуге жəрдем беремін»-деп, ол жан айқайын салды. И. Г. Пестолоций өз дегеніне жетті: мұғалімдерге оқыту мен адамгершілік тəрбиесінің ізгілікті теориясын ұсынды.

«Өзгерістерден басқа тұрақты ешнəрсе жоқ», -деп үйреткен неміс педагогы Фридрих А. В. Дистервег (1790-1886) барша педагогикалық құбылыстарға тəн тəрбиенің қозғаушы күштері мен қарама-қарсылықтарын зерттеген.

Орыс ойшылдары, философтары жəне жазушыларының арасында педагогикалық шығармаларымен белгілі болған есімдер: В. Г. Белинский (1811-1848), А. И. Герцен (1812-1870), Н. Г. Чернышевский (1828-1889), Н. А. Добролюбов (1836-1561) . Бүкіл əлемде Л. Н. Толстойдың (1828-1910), Н. И. Пироговтың педагогикалық идеялары əйгілі. Олар таптық мектепті қатаң сынға алып, халықтық тəрбие саласын түбегейлі өзгерту қажеттігін ұрандады.

Қазақ халқының да тəлім-тəрбиелік жүйесі ұланғайыр да мəуелі. Бұл салада халқымыздың тəлім-тəрбиелік алтын қорына елеулі үлес қосқан арыстарымыз А. Құнанбаев, Ы. Алтынсарин, С. Торайғырұлы жəне т. б. Олардың тəлім-тəрбиелік өсиеттері талай зерттеулерге арқау болған. Кемеңгер Ахмет Байтұрсынұлының өткен ғасыр басында «Мектептің жаны мұғалім. Мұғалім қандай болса, мектебі həм сондай болмақшы…əуелі біз елді түзетуді бала оқыту ісін түзетуден бастауымыз керек. Неге десек, болыстық та, билік те, халықтық та оқумен түзеледі. Қазақ ісіндегі неше түрлі кемшіліктің көбі түзелгенде, оқумен түзеледі» - деген ұлағатты ескертпесі бүгінгі қазақ мектебінің ұлттық білім стратегиясының тұғыры ретінде қабылдануда [5. 54] .

Орыс педагогикасын əлемдік даңққа бөлеген Константин Дмитриевич Ушинский (1824-1871) оқу-тəрбие теориясын түбегейлі өзгеріске келтіріп, педагогикалық практикада төңкеріс жасады. К. Д. Ушинскийдің педагогикалық жүйесінде жетекші орын тəрбие мақсаттарына, принциптеріне жəне оның мəніне берілген. «Тəрбие, егер ол адамға бақыт бағыштағысы келсе, оны бақыт үшін тəрбиелемей, өмірлік еңбекке баулуы тиіс. Ұдайы жетілуде болған тəрбие адамның тəн-дене, ақыл-парасат жəне ізгілік-инабаттық күштерінің ауқымын барынша кеңейту мүмкіндігіне ие болады»- деп жазған еді ұлы ғұлама.

Тəрбие жолындағы жетекші рөл мектеп жəне мұғалімнің билігінде: «Тəрбиедегі барлық істер тəрбиеші тұлғасына негізделуі тиіс, себебі тəрбие күші тұлғаның адамилық қадір-сапаларынан бастау алады». «Ешбір жарғы немесе бағдарлама, ешқандай жасанды мекеме организмі, қаншалықты айламен құрылса да, тəрбие жұмысындағы тұлға беделінің орнын баса алмайды» -деген К. Д. Ушинский бүкіл педагогиканы қайта қарастырып, жаңа ғылыми деректер негізінде білім беру жүйесін толығымен түбегейлі қайта құруды талап етті: «…теориядан алшақтаған педагогикалық практиканың бір өзі - медицинадағы тəуіпшілдікпен тең» [6. 72] .

XIX ғ. ақыры мен XX ғ. басында педагогикалық проблемалар АҚШ-та қарқынды зерттеле бастады. Ол жерде адам тəрбиелеудің жалпы принциптері мен заңдылықтары өрнектелді, əрбір адамға белгілеген мақсаттарына тез, əрі табысты жетуге мүмкіндік беретін тиімді білім технологиялары қалыптасып, практикаға енді. Американ педагогикасының белгілі өкілдерінің бірі Джон Дьюи (1859-1952) . Оның зерттеу жұмыстары бүкіл батыс Еуропа, Америка жəне Австралия аймақтарында педагогикалық ойдың дамуына үлкен ықпал жасады. Американ педагогтарының тағы бір көрнекті тұлғасы Эдвард Торндайк (1874-1949) оқу процесін зерттеумен атын əйгілеп, əрекетшіл тəрбие технологиясын бүкіл əлемге жария етті.

Елімізде аты танымал американ педагогы жəне дəрігері Бенджамен Спок. Ол қауым өкілдеріне, бір қарағанға қарапайым ғана тəрбиеде басты не болу керек: қаталдық па қайырымдылық па? -деген сұрақ қойып, көпшіліктің санасына жаңа тəрбие лебін жеткізді. Бұл сұрақтардың астарынан күтілген жауап - педагогика қай бағытта: əміршіл-əкімшіл немесе гуманистік жолымен дамуы қажет пе? Бұған нақты жауапты Б. Спок өзінің “Бала жəне оған қамқорлық”, “Анамен сұқбат” жəне т. б. еңбектерінде беруге тырысқан.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.