Сатуға арналған айналымнан тыс активтер
1. Ұзақ мерзімді активтер жайлы түсінік,олардың жіктелінуі.
2. Материалдық емес активтер,негізгі құралдар және биологиялық активтердің анықтамасы және сиапттамсы.
1. Сатуға арналған айналымнан тыс активтерді жіктеу
2. Жалғастырылатын қызметке қатысты басқа да пайда немесе залал
Ұсынылатын әдебиеттер
2. Материалдық емес активтер,негізгі құралдар және биологиялық активтердің анықтамасы және сиапттамсы.
1. Сатуға арналған айналымнан тыс активтерді жіктеу
2. Жалғастырылатын қызметке қатысты басқа да пайда немесе залал
Ұсынылатын әдебиеттер
Ұзақ мерзімді активтер жайлы түсінік,олардың жіктелінуі.
Ұйымағы ұзақ мерзімді активтер-деп бір жыдан артық мерзім қолданылатын активтерді айтамыз.
Оларға:
- материалдық емес активтер;
- негізгі құралдар;
- аяқталмаған құрлыс;
- инвестициялық қаржы салу;
- берешектердің ұзақ мерзімді қарыздары;
Материалды емес активтер (Нематериалные активы). Бұларға: - «гудвилл», патенттер, авторлық құқык, тауарлардың белгілері, лицензиялар, «ноу-хау», бағдарламалық өнімдер, жер учаскелерін пайдалану құқысы, табиғат ресурстарын пайдалану кұқысы, ұйымдастыру шығындары, монополиялық үстемдік құқысы, т.с.с. жатады.
Ұйымағы ұзақ мерзімді активтер-деп бір жыдан артық мерзім қолданылатын активтерді айтамыз.
Оларға:
- материалдық емес активтер;
- негізгі құралдар;
- аяқталмаған құрлыс;
- инвестициялық қаржы салу;
- берешектердің ұзақ мерзімді қарыздары;
Материалды емес активтер (Нематериалные активы). Бұларға: - «гудвилл», патенттер, авторлық құқык, тауарлардың белгілері, лицензиялар, «ноу-хау», бағдарламалық өнімдер, жер учаскелерін пайдалану құқысы, табиғат ресурстарын пайдалану кұқысы, ұйымдастыру шығындары, монополиялық үстемдік құқысы, т.с.с. жатады.
1. Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік
туралы» 2007 жылғы 28-і ақпандағы № 234- Заңы.
3. Кеулімжаев Қ.К. "Қаржылық есеп" Алматы, 2001.
4. Абдыманапов А. Учетная политика предприятия (рекомендация) //Бухгалтерский учети аудит. - 1998. -№ 2, 3.
туралы» 2007 жылғы 28-і ақпандағы № 234- Заңы.
3. Кеулімжаев Қ.К. "Қаржылық есеп" Алматы, 2001.
4. Абдыманапов А. Учетная политика предприятия (рекомендация) //Бухгалтерский учети аудит. - 1998. -№ 2, 3.
Сатуға арналған айналымнан тыс активтер
Жоспар:
1. Ұзақ мерзімді активтер жайлы түсінік,олардың жіктелінуі.
2. Материалдық емес активтер,негізгі құралдар және биологиялық активтердің анықтамасы және сиапттамсы.
1. Сатуға арналған айналымнан тыс активтерді жіктеу
2. Жалғастырылатын қызметке қатысты басқа да пайда немесе залал
Ұсынылатын әдебиеттер
1. Ұзақ мерзімді активтер жайлы түсінік,олардың жіктелінуі.
Ұйымағы ұзақ мерзімді активтер-деп бір жыдан артық мерзім қолданылатын активтерді айтамыз.
Оларға:
- материалдық емес активтер;
- негізгі құралдар;
- аяқталмаған құрлыс;
- инвестициялық қаржы салу;
- берешектердің ұзақ мерзімді қарыздары;
Материалды емес активтер (Нематериалные активы). Бұларға: - гудвилл, патенттер, авторлық құқык, тауарлардың белгілері, лицензиялар, ноу-хау, бағдарламалық өнімдер, жер учаскелерін пайдалану құқысы, табиғат ресурстарын пайдалану кұқысы, ұйымдастыру шығындары, монополиялық үстемдік құқысы, т.с.с. жатады. Материалды емес активтер келешекте табыс келтіретін, үзақ мерзімде пайдаланылатын және қолмен ұстауға жатпайтын экономикалық ресурстар. Бұлардың физикалық үлгісі болмайды. Материалды емес активтер бастапқы кезеңде жасалған келісім шарттағы бағамен немесе арнайы комиссияның қойған бағасымен кіріске алынады. Материалды емес активтерді пайдаланудан түсетін табыс, ұйымдар қызметінің жылдан-жылға табысты бола беруіне үлес қосады. Бүларды пайдаланудың мерзімі шектеулі, осыған байланысты материалды емес активтер амортизацияланады. Пайдалану мерзімі мен амортизациялық норма деңгейі тиісті заң актілері және келісш-шарт, басқа да реттеуші ережелерге сай шектеледі. Материалды есем активіер терминін бухгалтерлер қауымы бухгалтерлік баланстың актив жағындағы ресурстарды топтастыру және активтерді бағалау мен экономикалық маңызын ажыратып отыру үшін қолданады.
Негізгі құралдар (Основные средства). Өндірістік үрдіске жылдар бойы өз қызметін көрсететін, алдағы кезеңдерде табыс келтіруге арналған және өндірілген жаңа өнімдер үшін жұмсалған шығындар құрамына өзінің бастапқы құнын амортизация түрінде біртіндеп беріп отыратын активтерді - негізгі құралдар деп атаймыз. Бұларға: ғимараттар, құрылғылар, машиналар мен жабдықтар, күш беруші құралдар, өлшеу мен реттеу аспаптары, көлік құралдары, жер учаскелері жатады. Негізгі құралдарға, бұлардың ең әуелгі бастапқы құнына және пайдалану мерзіміне қарай, амортизация есептелініп отырады. Есептелінген амортизациялық сома негізгі құралдардың бастапқы қүны сомасынан біртіндеп шегеріліп отырады. Бастапқы құннан есептелінген амортизациялық соманы азайтқандығы қалған сома - қалдық құн (сома) деп аталынады. Негізгі қүралдар классификациялық арнайы топтарға бөлінеді.
Амортизация (Амортизация). Түптің түбінде негізгі құралдар жарамсыздыққа айналады. Бұларды пайдаланудың мерзімі шектеулі. Негізгі құралдарды пайдаланудың мерзімі есептелініп, жоспарланады. Пайдалану мерзімі аяқталғанға дейін негізгі құралдарға амортизация (тозу жарна) есептелініп, бұл сома жаңадан өндірілген өнімдердің өзіндік құнына біртіндеп қосылып отырады. Амортизациялық соманың есебі Негізгі құралдардың тозуы счетында жинақталып жүргізіледі. Әрбір жекелеген негізгі құралдар бойынша жинақталған амортизациялық соманы, бұлардың бастапқы (тарихи) құнынан шегергендегі қалған қалдықты баланстық қалдық құн деп атайды. Негізгі құралдар екі себептен: физикалық және моральдық тозу жағдайынан жарамсыздыққа айналады.
Аяқталмаған құрлыс (Незавершенное стоительство) - ұзақ мерзімді активтер құрамына жататын баптардың бір түрі. Мүнда негізгі құралдар салуға байланысты күрделі қаржы игеру шығындарының есебі, сондай-ақ жылжымайтын мүліктерге салынған инвестициялар есебі жүргізіледі. Бұларға: құрлыс толығымен аяқталғанға дейінгі объектілерге жұмсалған шығындар, салынып жатқан құрлыстарға жұмсалған шығындар, ұзақ мерзімде пайдаланылатын негізгі құралдарды сатып алуға жұмсалған шығындар, көпжылдық көшеттер отырғызу, жас төлдер мен бордақыға қойылған малдарды өсіру мен негізгі табынға көшіру шығындары жатады. Яғни жоғарыда көрсетілген негізгі құралдарға, байланысты объектілерді толығымен пайдалануға беруге дейінгі, сондай-ақ құрлысының аяқталуы жөніндегі құжаттар рәсімделмегенге дейінгі жұмсалған шығындар есебі жүргізіледі. Халықаралық бухгалтерлік есеп тәжірибесінде бір компанияның басқа бір компанияны түгелшен сатып алуға жұмсалған шығындарының есебі де осы бапта жүргізіледі.
Инвестициялық қаржы салу (Инвестиции). Қолма-қол ақша, немесе ақшаға тән басқа да балама қаражаттарды басқадай сыртқы тұлғалардың осы ұйымға салуын - инвестиция деп атайды. Инвестициялық қаржы салу үрдісі инвестордың (қаржы салымшының) өз таңдауында болады. Өз қаражатын басқа тұлғаларға салу арқылы қаржы салымшы инвестор табыс табуды мақсат тұтады. Табыс келтіруге сенімсіздік туғызатын объектілерге (ұйымдарға) ақша салуға болмайды. Әйткенмен ақшаның иесі, басқа да қаражаттар иесі өз қаражатына өзі иелік етуі керек. Қалталы тұлға өз ақшасын қалай, қайда жұмсаймын десе еркі өзінде.
Инвестиция алушы жақтың түпкі мақсаты - негізгі капитал көлемін үлғайту мен ұстап тұру және өндірістік үрдісті технологиялық жағынан жетілдіру болып табылады. Ірі корпорациялар басқа да компаниялар мен фирмалар өз қаражаттарын басқа ұйымдарға салуды (инвестиция беруді) акциялар, басқа да құнды қағаздар алу арқылы орындайды. Яғни басқаларға салынған инвестиция акцияларға айырбасталады. Инвестиция ұзақ және қысқа мерзімге алынады. Ұзақ мерзімді инвестиция алу бастапқы кезеңдегі өзіндік құнымен кіріске алынып, бухгалтерлік балансқа жазылады. Қаржы салымшы инвестор алушы жақтың қаржы саясатына зор ықпал етеді.
Берешектердің ұзақ мерзімді қарыздары (Долгосрочная дебиторская задолженность). Ұзақ мерзімді берешектер қарызы негізінен бір жылдан артық уақыт ішінде жабылатын қарыздар. Ұзақ мерзімді берешек қарыздар клиенттерден алынған вексельдерден, ақша қаражаттарынан, құнды қағаздардан туындайды. Егер клиент жазба түрде вексель рәсімдеген жағдайда, онда бұлардың қарыздары бойынша міндетті түрде есеп айырысуы немесе төлеуі керек. Мұндай сомалар Алынған вексельдер счетында жүргізіледі.
2. Материалдық емес активтер,негізгі құралдар және биологиялық активтердің анықтамасы және сиапттамсы.
ХҚЕ 16 Негізгі құралдар стандартын қолданудағы талаптарды сипаттау
Осы стандарт негізгі құралдар есебін жүргізудің төмендегі жайларын түсіндіруге арналған:
- активтерді тану сәтін белгілеу;
- бұлардың баланстық құнын анықтау;
- бұлардың баланстық құнына сай амортизациялық аударымдар есептеу;
- бұлардың құнының төмендеуінің есебін анықтау;
- ақпараттар мазмұнын ашу талаптары бойынша түсініктер береді.
Стандарт негізгі құралдарды - өндірісте, тауарлар қою және қызмет-тер көрсету, жалға беру және әкімшіліктік мақсаттарға бір жылдан артық мерзімде пайдаланылатын материалдық активтер деп анықтама берген.
Негізгі құралдар айрықша тәсілдермен бағаланады:
- жинақталған амортизациялық сомалары және құнсызданудан шеккен зиянды шегергендегі бастапқы құны бойынша;
- жинақталған амортизациялық сомаларды және құнсызданудан шеккен зиянды шегергендегі, қайта бағаланған күнгі әділетті құн сапасында қабылданған құнмен қайта бағаланады.
ХҚЕС тұрғысынан қарағанда негізгі құралдар объектілері активтер болып танылады, егер:
- осы активтерге байланысты алдағы кезеңдерде компанияның экономикалық табыс алу ықтималдығы болған жағдайда, (мыса-лы, активтердің қатысуымен өндірілген өнімдерді сатудан түскен табыс алынған жағдайда);
- активтерге тікелей байланысты операциялар негізінде активтердің өзіндік құнын сенімді өлшеу.
Негізгі құралдарға байланысты есеп саясаты мазмұнын ашып көрсету үшін мына төмендегі талаптарды орындау керек:
- активтердің әрбір сыныпталған топтары бойынша, бұларды құндық бағалаудағы тәсілдер мазмұнын ашып көрсету;
- активтердің әрбір сыныпталған топтары бойынша, бұларға амортизация есептеудің тәсілдері мен нормаларын көрсету.
Бухгалтерлік баланс жасау және қосымша түсіндірме даярлау барысында:
1) активтердің әрбір сыныпталған түрлері бойынша есепті кезеңнің басы мен соңында жалпы баланстық құнынан жинақталған амортизациялық соманы шегеріп көрсету;
2) есепті кезең ішінде баланстық құнның өзгеріске түсуін салысты-рып жазу;
3) құрылысын салу процесіндегі негізгі құралдар сомасын жеке көр-сету;
4) алынған міндеттемені қамтамасыз ету үшін кепілдікке салынған негізгі құралдар сомасын көрсету;
5) негізгі құралдар алу жөніндегі күрделі міндеттемелерді көрсету.
Қайта бағаланған сомаларға қатысты мына төмендегі ақпараттар қосымша беріледі:
1) қайта бағалаудағы қолданылған тәсіл және қайта бағалау жүргізілген күн көрсетіледі;
2) қайта бағалаудан кейінгі қалдықтың өсуі;
3) тәуелсіз бағалаушыларды қатыстыру;
4) активтерді ауыстырудағы шығындар құрамын анықтау мақсатында қолданылған индекстер сипаты;
5) қорытынды есепте нақтылы өзіндік құнымен есепке алынған негізгі құралдардың әрбір сыныпталған топтары бойынша баланстық құны жөніндегі ақпараттар.
ХҚЕ 16 Негізгі құралдар стандарттарынан алынған осы жоғарыдағы үзінділер мазмұнын зерделеп, мұның алдында қаралған негізгі құралдарға тән отандық байырғы тәсілдермен салыстыра отырып, арнайы сабақтастық жолдарға келтіру атқарушы бухгалтерлердің міндетіне жатады.
Материалды емес активтердің экономикалық маңызы, түрлері және бағалануы
Материалды емес активтер - ұйымдарға, басқа да құрылымдарға алдағы кезеңдерде табыс келтіретін экономикалық ресурстар. МЕА тиімді пайдаланудан түсетін табыс ұйымдар қызметінің жылдан-жылға жақсаруы мен тиімділігінің артуына үлес қосады.
Сондықтан, МЕА-тер алушы немесе бұларды қалыптастырушы ұйымдар МЕА-ге тән жан-жақты қаралған көп жылдық бизнес-жоспарын жасағаны жөн.
МЕА-тер өнімдер өндіру, жұмыстар орындау, қызметтер көрсету процесінде, сондай-ақ ұйымның ішкі қызметін ұйымдастыру мен басқару мақсатында пайдаланылады.
МЕА-тердің физикалық (заттық) үлгісі болмайды. МЕА-тер ұзақ мерзімді активтер құрамында қаралғанымен, бұлардың есебі материалдық және заттық үлгісі бар (негізгі құралдар, ивестициялар т.с.с.) активтерден бөлек және жеке мағынада жүргізіледі.
МЕА-тердің бухгалтерлік есебі ұзақ мерзімді активтер түрінде анықталып, бухгалтерлік баланстың активі жағындағы экономикалық ресурстар құрамында жүргізіледі. МЕА-тер ұзақ мерзімде, 12 айдан жоғары мерзімде пайдаланылады. Яғни бұларды тиімді пайдаланудың мерзімі бір жылдан артық болуы керек.
МЕА-тер есебі Халықаралық қаржылық есеп стандарттарына (ХҚЕС) сәйкес № 38-ші "Материалды емес активтер" стандартында қаралған. Осы стандарт талабына сай МЕА-дің бухгалтерлік есебі мына төмендегі сабақтастық мәселелерді іске асыруға арналған:
1. Ең әуелі МЕА-тер ұйымның өз ішінде жасалып дайындалғанына немесе сырттан алынғанына қарамастан өзіндік құнымен бағаланып кіріске алынады. Бұдан соң, МЕА-терді бастапқы қалпына келтіру және техникалық сипаты мен қызметін сақтау үшін жұмсалынған шығындар МЕА-тердің жекелеген түрлері бойынша, бұлардың бастапқыдағы өзіндік құнына қосылып жазылады. МЕА-ді бастапқы қалпына келтіру және техникалық сипатын сақтау үшн жұмсалған қосымша шығындар міндетті түрде экономикалық тиімділік келтіруі керек.
МЕА құрамы әртүрлі. Бұлардың жекелеген түрлері мен құрамы ұйым қызметінің ерекшеліктеріне және осы заманғы ғылыми-техникалық прогрестің даму бағытына байланысты қалыптасады.
Халықаралық қаржылық стандарттар жүйесіне тән материалды емес активтерге мына төмендегілер:
- ғылыми жұмыстар, әдебиет, мәдениет, ЭЕМ бағдарламаларын жасаудағы авторлық құқықтар;
- "ноу-хау" және осыған ұқсас басқа да құқықтық меншіктер;
- орындалған өнертапқыштыққа берілген патенттер;
- тауар ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Жоспар:
1. Ұзақ мерзімді активтер жайлы түсінік,олардың жіктелінуі.
2. Материалдық емес активтер,негізгі құралдар және биологиялық активтердің анықтамасы және сиапттамсы.
1. Сатуға арналған айналымнан тыс активтерді жіктеу
2. Жалғастырылатын қызметке қатысты басқа да пайда немесе залал
Ұсынылатын әдебиеттер
1. Ұзақ мерзімді активтер жайлы түсінік,олардың жіктелінуі.
Ұйымағы ұзақ мерзімді активтер-деп бір жыдан артық мерзім қолданылатын активтерді айтамыз.
Оларға:
- материалдық емес активтер;
- негізгі құралдар;
- аяқталмаған құрлыс;
- инвестициялық қаржы салу;
- берешектердің ұзақ мерзімді қарыздары;
Материалды емес активтер (Нематериалные активы). Бұларға: - гудвилл, патенттер, авторлық құқык, тауарлардың белгілері, лицензиялар, ноу-хау, бағдарламалық өнімдер, жер учаскелерін пайдалану құқысы, табиғат ресурстарын пайдалану кұқысы, ұйымдастыру шығындары, монополиялық үстемдік құқысы, т.с.с. жатады. Материалды емес активтер келешекте табыс келтіретін, үзақ мерзімде пайдаланылатын және қолмен ұстауға жатпайтын экономикалық ресурстар. Бұлардың физикалық үлгісі болмайды. Материалды емес активтер бастапқы кезеңде жасалған келісім шарттағы бағамен немесе арнайы комиссияның қойған бағасымен кіріске алынады. Материалды емес активтерді пайдаланудан түсетін табыс, ұйымдар қызметінің жылдан-жылға табысты бола беруіне үлес қосады. Бүларды пайдаланудың мерзімі шектеулі, осыған байланысты материалды емес активтер амортизацияланады. Пайдалану мерзімі мен амортизациялық норма деңгейі тиісті заң актілері және келісш-шарт, басқа да реттеуші ережелерге сай шектеледі. Материалды есем активіер терминін бухгалтерлер қауымы бухгалтерлік баланстың актив жағындағы ресурстарды топтастыру және активтерді бағалау мен экономикалық маңызын ажыратып отыру үшін қолданады.
Негізгі құралдар (Основные средства). Өндірістік үрдіске жылдар бойы өз қызметін көрсететін, алдағы кезеңдерде табыс келтіруге арналған және өндірілген жаңа өнімдер үшін жұмсалған шығындар құрамына өзінің бастапқы құнын амортизация түрінде біртіндеп беріп отыратын активтерді - негізгі құралдар деп атаймыз. Бұларға: ғимараттар, құрылғылар, машиналар мен жабдықтар, күш беруші құралдар, өлшеу мен реттеу аспаптары, көлік құралдары, жер учаскелері жатады. Негізгі құралдарға, бұлардың ең әуелгі бастапқы құнына және пайдалану мерзіміне қарай, амортизация есептелініп отырады. Есептелінген амортизациялық сома негізгі құралдардың бастапқы қүны сомасынан біртіндеп шегеріліп отырады. Бастапқы құннан есептелінген амортизациялық соманы азайтқандығы қалған сома - қалдық құн (сома) деп аталынады. Негізгі қүралдар классификациялық арнайы топтарға бөлінеді.
Амортизация (Амортизация). Түптің түбінде негізгі құралдар жарамсыздыққа айналады. Бұларды пайдаланудың мерзімі шектеулі. Негізгі құралдарды пайдаланудың мерзімі есептелініп, жоспарланады. Пайдалану мерзімі аяқталғанға дейін негізгі құралдарға амортизация (тозу жарна) есептелініп, бұл сома жаңадан өндірілген өнімдердің өзіндік құнына біртіндеп қосылып отырады. Амортизациялық соманың есебі Негізгі құралдардың тозуы счетында жинақталып жүргізіледі. Әрбір жекелеген негізгі құралдар бойынша жинақталған амортизациялық соманы, бұлардың бастапқы (тарихи) құнынан шегергендегі қалған қалдықты баланстық қалдық құн деп атайды. Негізгі құралдар екі себептен: физикалық және моральдық тозу жағдайынан жарамсыздыққа айналады.
Аяқталмаған құрлыс (Незавершенное стоительство) - ұзақ мерзімді активтер құрамына жататын баптардың бір түрі. Мүнда негізгі құралдар салуға байланысты күрделі қаржы игеру шығындарының есебі, сондай-ақ жылжымайтын мүліктерге салынған инвестициялар есебі жүргізіледі. Бұларға: құрлыс толығымен аяқталғанға дейінгі объектілерге жұмсалған шығындар, салынып жатқан құрлыстарға жұмсалған шығындар, ұзақ мерзімде пайдаланылатын негізгі құралдарды сатып алуға жұмсалған шығындар, көпжылдық көшеттер отырғызу, жас төлдер мен бордақыға қойылған малдарды өсіру мен негізгі табынға көшіру шығындары жатады. Яғни жоғарыда көрсетілген негізгі құралдарға, байланысты объектілерді толығымен пайдалануға беруге дейінгі, сондай-ақ құрлысының аяқталуы жөніндегі құжаттар рәсімделмегенге дейінгі жұмсалған шығындар есебі жүргізіледі. Халықаралық бухгалтерлік есеп тәжірибесінде бір компанияның басқа бір компанияны түгелшен сатып алуға жұмсалған шығындарының есебі де осы бапта жүргізіледі.
Инвестициялық қаржы салу (Инвестиции). Қолма-қол ақша, немесе ақшаға тән басқа да балама қаражаттарды басқадай сыртқы тұлғалардың осы ұйымға салуын - инвестиция деп атайды. Инвестициялық қаржы салу үрдісі инвестордың (қаржы салымшының) өз таңдауында болады. Өз қаражатын басқа тұлғаларға салу арқылы қаржы салымшы инвестор табыс табуды мақсат тұтады. Табыс келтіруге сенімсіздік туғызатын объектілерге (ұйымдарға) ақша салуға болмайды. Әйткенмен ақшаның иесі, басқа да қаражаттар иесі өз қаражатына өзі иелік етуі керек. Қалталы тұлға өз ақшасын қалай, қайда жұмсаймын десе еркі өзінде.
Инвестиция алушы жақтың түпкі мақсаты - негізгі капитал көлемін үлғайту мен ұстап тұру және өндірістік үрдісті технологиялық жағынан жетілдіру болып табылады. Ірі корпорациялар басқа да компаниялар мен фирмалар өз қаражаттарын басқа ұйымдарға салуды (инвестиция беруді) акциялар, басқа да құнды қағаздар алу арқылы орындайды. Яғни басқаларға салынған инвестиция акцияларға айырбасталады. Инвестиция ұзақ және қысқа мерзімге алынады. Ұзақ мерзімді инвестиция алу бастапқы кезеңдегі өзіндік құнымен кіріске алынып, бухгалтерлік балансқа жазылады. Қаржы салымшы инвестор алушы жақтың қаржы саясатына зор ықпал етеді.
Берешектердің ұзақ мерзімді қарыздары (Долгосрочная дебиторская задолженность). Ұзақ мерзімді берешектер қарызы негізінен бір жылдан артық уақыт ішінде жабылатын қарыздар. Ұзақ мерзімді берешек қарыздар клиенттерден алынған вексельдерден, ақша қаражаттарынан, құнды қағаздардан туындайды. Егер клиент жазба түрде вексель рәсімдеген жағдайда, онда бұлардың қарыздары бойынша міндетті түрде есеп айырысуы немесе төлеуі керек. Мұндай сомалар Алынған вексельдер счетында жүргізіледі.
2. Материалдық емес активтер,негізгі құралдар және биологиялық активтердің анықтамасы және сиапттамсы.
ХҚЕ 16 Негізгі құралдар стандартын қолданудағы талаптарды сипаттау
Осы стандарт негізгі құралдар есебін жүргізудің төмендегі жайларын түсіндіруге арналған:
- активтерді тану сәтін белгілеу;
- бұлардың баланстық құнын анықтау;
- бұлардың баланстық құнына сай амортизациялық аударымдар есептеу;
- бұлардың құнының төмендеуінің есебін анықтау;
- ақпараттар мазмұнын ашу талаптары бойынша түсініктер береді.
Стандарт негізгі құралдарды - өндірісте, тауарлар қою және қызмет-тер көрсету, жалға беру және әкімшіліктік мақсаттарға бір жылдан артық мерзімде пайдаланылатын материалдық активтер деп анықтама берген.
Негізгі құралдар айрықша тәсілдермен бағаланады:
- жинақталған амортизациялық сомалары және құнсызданудан шеккен зиянды шегергендегі бастапқы құны бойынша;
- жинақталған амортизациялық сомаларды және құнсызданудан шеккен зиянды шегергендегі, қайта бағаланған күнгі әділетті құн сапасында қабылданған құнмен қайта бағаланады.
ХҚЕС тұрғысынан қарағанда негізгі құралдар объектілері активтер болып танылады, егер:
- осы активтерге байланысты алдағы кезеңдерде компанияның экономикалық табыс алу ықтималдығы болған жағдайда, (мыса-лы, активтердің қатысуымен өндірілген өнімдерді сатудан түскен табыс алынған жағдайда);
- активтерге тікелей байланысты операциялар негізінде активтердің өзіндік құнын сенімді өлшеу.
Негізгі құралдарға байланысты есеп саясаты мазмұнын ашып көрсету үшін мына төмендегі талаптарды орындау керек:
- активтердің әрбір сыныпталған топтары бойынша, бұларды құндық бағалаудағы тәсілдер мазмұнын ашып көрсету;
- активтердің әрбір сыныпталған топтары бойынша, бұларға амортизация есептеудің тәсілдері мен нормаларын көрсету.
Бухгалтерлік баланс жасау және қосымша түсіндірме даярлау барысында:
1) активтердің әрбір сыныпталған түрлері бойынша есепті кезеңнің басы мен соңында жалпы баланстық құнынан жинақталған амортизациялық соманы шегеріп көрсету;
2) есепті кезең ішінде баланстық құнның өзгеріске түсуін салысты-рып жазу;
3) құрылысын салу процесіндегі негізгі құралдар сомасын жеке көр-сету;
4) алынған міндеттемені қамтамасыз ету үшін кепілдікке салынған негізгі құралдар сомасын көрсету;
5) негізгі құралдар алу жөніндегі күрделі міндеттемелерді көрсету.
Қайта бағаланған сомаларға қатысты мына төмендегі ақпараттар қосымша беріледі:
1) қайта бағалаудағы қолданылған тәсіл және қайта бағалау жүргізілген күн көрсетіледі;
2) қайта бағалаудан кейінгі қалдықтың өсуі;
3) тәуелсіз бағалаушыларды қатыстыру;
4) активтерді ауыстырудағы шығындар құрамын анықтау мақсатында қолданылған индекстер сипаты;
5) қорытынды есепте нақтылы өзіндік құнымен есепке алынған негізгі құралдардың әрбір сыныпталған топтары бойынша баланстық құны жөніндегі ақпараттар.
ХҚЕ 16 Негізгі құралдар стандарттарынан алынған осы жоғарыдағы үзінділер мазмұнын зерделеп, мұның алдында қаралған негізгі құралдарға тән отандық байырғы тәсілдермен салыстыра отырып, арнайы сабақтастық жолдарға келтіру атқарушы бухгалтерлердің міндетіне жатады.
Материалды емес активтердің экономикалық маңызы, түрлері және бағалануы
Материалды емес активтер - ұйымдарға, басқа да құрылымдарға алдағы кезеңдерде табыс келтіретін экономикалық ресурстар. МЕА тиімді пайдаланудан түсетін табыс ұйымдар қызметінің жылдан-жылға жақсаруы мен тиімділігінің артуына үлес қосады.
Сондықтан, МЕА-тер алушы немесе бұларды қалыптастырушы ұйымдар МЕА-ге тән жан-жақты қаралған көп жылдық бизнес-жоспарын жасағаны жөн.
МЕА-тер өнімдер өндіру, жұмыстар орындау, қызметтер көрсету процесінде, сондай-ақ ұйымның ішкі қызметін ұйымдастыру мен басқару мақсатында пайдаланылады.
МЕА-тердің физикалық (заттық) үлгісі болмайды. МЕА-тер ұзақ мерзімді активтер құрамында қаралғанымен, бұлардың есебі материалдық және заттық үлгісі бар (негізгі құралдар, ивестициялар т.с.с.) активтерден бөлек және жеке мағынада жүргізіледі.
МЕА-тердің бухгалтерлік есебі ұзақ мерзімді активтер түрінде анықталып, бухгалтерлік баланстың активі жағындағы экономикалық ресурстар құрамында жүргізіледі. МЕА-тер ұзақ мерзімде, 12 айдан жоғары мерзімде пайдаланылады. Яғни бұларды тиімді пайдаланудың мерзімі бір жылдан артық болуы керек.
МЕА-тер есебі Халықаралық қаржылық есеп стандарттарына (ХҚЕС) сәйкес № 38-ші "Материалды емес активтер" стандартында қаралған. Осы стандарт талабына сай МЕА-дің бухгалтерлік есебі мына төмендегі сабақтастық мәселелерді іске асыруға арналған:
1. Ең әуелі МЕА-тер ұйымның өз ішінде жасалып дайындалғанына немесе сырттан алынғанына қарамастан өзіндік құнымен бағаланып кіріске алынады. Бұдан соң, МЕА-терді бастапқы қалпына келтіру және техникалық сипаты мен қызметін сақтау үшін жұмсалынған шығындар МЕА-тердің жекелеген түрлері бойынша, бұлардың бастапқыдағы өзіндік құнына қосылып жазылады. МЕА-ді бастапқы қалпына келтіру және техникалық сипатын сақтау үшн жұмсалған қосымша шығындар міндетті түрде экономикалық тиімділік келтіруі керек.
МЕА құрамы әртүрлі. Бұлардың жекелеген түрлері мен құрамы ұйым қызметінің ерекшеліктеріне және осы заманғы ғылыми-техникалық прогрестің даму бағытына байланысты қалыптасады.
Халықаралық қаржылық стандарттар жүйесіне тән материалды емес активтерге мына төмендегілер:
- ғылыми жұмыстар, әдебиет, мәдениет, ЭЕМ бағдарламаларын жасаудағы авторлық құқықтар;
- "ноу-хау" және осыған ұқсас басқа да құқықтық меншіктер;
- орындалған өнертапқыштыққа берілген патенттер;
- тауар ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz