Бағалау міндеттемелері

Кіріспе
2. Бағалау міндеттемелері, шартты активтер және шартты міндеттемелер
2.1 Бағалау міндеттемелері, шартты активтер және шартты
міндеттемелер түсінігі
2.2 Шартты міндеттемелер мен бағалау резервтерінің арасындағы байланыс
2.3 Экономикалық тиімділікті қорытындылайтын ресурстарды шығару ықтималдығы
Қорытынды

Қазіргі нарықтық қатынастар жағдайында әрбір кәсіпорын өз атынан тәуелсіз бола отырып, экономикалық және заңдық міндеттемесіне жауапты болуы қажет. Осыдан халық шаруашылық жүргізуші субьектілерінің қаржылық қабілеттілігі тұрақты болуы үлкен маңызы зор. Сол себепті қаржылық жағдай мен ақша қаражаттарының дұрыс және тиімді пайдалануы туралы сараптамасы ең бірінші кезекте болып отыр. Ең біріншіден сараптаманың қорытындысының қолданушыларына: жеке меншік иелері, несие берушілер мен инвесторға, сонымен қатар жабдықтаушылар мен менеджерлерге және салық қызметіне маңызы зор. Кез келген кәсіпорын үзіліссіз ырғақты жұмыс істеп тұру үшін оны уақытылы керекті материалдармен жабдықтап отырудың маңызы зор болып табылады. Ұйымды материалдық қорлармен жабдықтау экономикалық және әлеуметтік дамыту жоспарларына сәйкес жүргізіледі.

1. Қазақстан Республикасының конституциясы, 1995 жыл.
2. Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 28 ақпандағы N 234 Заңы
3. Қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттарына сәйкес қаржылық есептілікті құрастыратын ұйымдарға арналған бухгалтерлік есеп шоттарының жұмыс жоспарын дайындау бойынша нұсқау. Бико баспа үйі, Алматы, 2006 ж.
4. Нурсейтов Э.О. Ұйымдардағы бухгалтерлік есеп. ЛЕМ баспасы, Алматы, 2006 ж.
5. Нидлз Б., Андерсен Х.,Колдуэлл Н., «Принципы бухгалтерского учета». Москва, 1996 г.
6. Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.Ю., «Бухгалтерский учет на предприятии». Алматы, 2006 г.
7. Сейдахметова Ф.С. Қазіргі замандағы бухгалтерлік есеп.
8. Тулешова Г.К. «Дамытылған қаржылық есеп» Алматы 2005 ж
9. Халықаралық қаржылық есеп стандарты. 1 қаңтар 2005 ж жағдай бойынша толық ресми аудармасы.
10. Энтони Р., Рис Д.Ж., «Учет: ситуации и примеры», Москва, 1996г.

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе
Қазіргі нарықтық қатынастар жағдайында әрбір кәсіпорын өз атынан тәуелсіз бола отырып, экономикалық және заңдық міндеттемесіне жауапты болуы қажет. Осыдан халық шаруашылық жүргізуші субьектілерінің қаржылық қабілеттілігі тұрақты болуы үлкен маңызы зор. Сол себепті қаржылық жағдай мен ақша қаражаттарының дұрыс және тиімді пайдалануы туралы сараптамасы ең бірінші кезекте болып отыр. Ең біріншіден сараптаманың қорытындысының қолданушыларына: жеке меншік иелері, несие берушілер мен инвесторға, сонымен қатар жабдықтаушылар мен менеджерлерге және салық қызметіне маңызы зор. Кез келген кәсіпорын үзіліссіз ырғақты жұмыс істеп тұру үшін оны уақытылы керекті материалдармен жабдықтап отырудың маңызы зор болып табылады. Ұйымды материалдық қорлармен жабдықтау экономикалық және әлеуметтік дамыту жоспарларына сәйкес жүргізіледі.

2. Бағалау міндеттемелері, шартты активтер және шартты міндеттемелер
2.1 Бағалау міндеттемелері, шартты активтер және шартты
міндеттемелер түсінігі
ХҚЕС 37 Бағалау міндеттемелері, шартты активтер және шартты міндеттемелер стандарты - ұйымның шаруашылық жұмысының белгісіз оқиғаларымен байланысты бағалау, активтер және міндеттемелер туралы ақпаратты ашу олардың мойындау ретін анықтайды. Стандарт болатын әлде болмайтын яғни шартты оқиғаларға арналған. Бұл стандарт міндет жүктелген шарттардан басқа, орындалуға тиісті келісімшарттардың нәтижесі болып табылатын және басқа Халықаралық бухгалтерлік есеп стандартында қарастырылатыннан басқа, барлық ұйымдардың бағалау міндеттемелерін, шартты міндеттемелерін және шартты активтерін есепке алуда қолданылады.
ХҚЕС 37 шартты оқиғаларда көрінетін 3 есептік категорияны көрсетеді:
Резервтер
Шартты активтер
Шартты міндеттемелер.
Шартты актив − белгісіз болашақ оқиғалардың басталуымен немесе басталмауымен расталатын ықтимал ақша қаражаттарының келіп түсуі. Шартты актив экономикалық пайда алуға мүмкіндік беретін жоспарланбаған оқиғалардан туады. Ол баланстан тыс категорияға жатады сондықтан одан табыс ешқашан алынбауы мүмкін. Шартты активтер мен міндеттемелер алшақ болып табылатын экономикалық пайданы құрайтын ресурстардың есептен шығуы немесе кіріске алудың ерекше жағдайды қоспағанда қаржылық есепте ашылуы тиіс. Шартты активтер мен міндеттемелер жиі бағалануы тиіс, себебі қаржылық есепте өзгерістердің бұл шағылысын сәйкесінше қамтамасыз етуі үшін. Егер экономикалық пайданың кіріс етілуі немесе шығуы шынында анықталған болса, онда актив міндеттеме және сәйкесінше табысшығын өзгеріс болған кезеңде қаржылық есепте танылады.
Шартты міндеттемелер - (a) бұрынғы оқиғалардан туындайтын және ұйымның бақылауында толық болмайтын бір немесе одан да көп белгісіз болашақ оқиғалардың басталуымен немесе басталмауымен расталатын ықтимал міндеттеме немесе (b) бұрынғы оқиғалардан туындайтын, бірақ:
(і) экономикалық пайдасы бар ресурстарды шығару міндеттемелерді реттеу үшін қажет болатындығына сенімнің жоқтығынан; немесе
(іі) міндеттеменің көлемі жеткілікті сенімділікпен өлшенбейтіндіктен, танылмайтын ағымдағы міндеттеме сияқты шартты міндеттемені айқындайды. Шартты міндеттемелер бухгалтерлік баланста көрсетілмейді. Төлем күмәнді болған жағдайда ғана ұйым шартты міндеттемелер жөніндегі ақпаратты ашуға міндетті. Тек ерекше жеке жағдайларда сенімді баға жасала алмайтын болса, онда ол таныла алмайтын міндеттемелер болады. Мұндай міндеттемелер шартты міндеттемелер ретінде қарастырылады.
Компания шартты міндеттемелер мен активтерді танымауы тиіс, себебі олардың бар болуы компания бақылауында болмайтын анықталмаған болашақ оқиғалардың орындалуы мен орындалмауына тәуелді болады. Мысал ретінде нәтижесі анықталмаған жағдайда соттық тәртіппен компанияның шағымдануы бола алады. Компания міндеттемелер бойынша бірге жауапты болса, онда үшінші тараптардың төлейді деп күтілетін міндеттемелер бөлігі шартты міндеттемелер деп есептелінеді. Компания міндеттемелердің экономикалық пайданы құрайтын ресурстардың есептен шығуға ықтималды бөлігі бойынша резервті таниды. Сенімді баға жасай алмайтын ерекше жағдайларды қоспағанда.
2.2 Шартты міндеттемелер мен бағалау резервтерінің
арасындағы байланыс
Жалпы алғанда барлық резервтер шартты болып келеді, өйткені олардың уақыты немесе сомасы анықталмаған. Бірақ 37 ХҚЕС шартты термині міндеттемелер мен активтерге қолданылады, яғни кәсіпорынның бақылауындағы толық тұрмаған болашақта бірнеше немесе бір белгісіз оқиғалардың түсуі немесе түспеуі барысында ғана олардың мәнділігі бекітіледі.
Сонымен қатар шартты міндеттемелер мойындалу критериясына жауап бермейтін міндеттемелерге қолданылады.
Стандарт келесілерді айырады:
Болашақта шын міндеттемелер болатын резервтерді мойындалуына жатады;
Мойындалуына жатпайтын шартты міндеттемелер, өйткені келесілер болып табылады:
Тек мүмкін міндеттемелер;
Мойындалу критерияларына жауап бермейтін ағымдық міндеттемелер, яғни берілген міндеттемелер бойынша келесілер белгілі:
Экономикалық пайда қайтарылу ықтималдығының төмен болуы;
Сенімділік жеткілікті дәрежесімен бағалануына міндеттемелер көлемі берілмейді.
Резервтерді мойындау
Резерв келесі жағдайларда мойындалуы қажет:
Өткен оқиға нәтижесінде кәсіпорында шын міндеттеме (заңды немесе фактілік) бар;
Міндеттемелерді өтеу үшін экономикалық пайданы алуға бағытталған ресурстардың шығуын талап етуі мүмкін;
Міндеттемелердің соммасына сенімді құн жасалуы мүмкін.
Шын (нақты) міндеттемелер
Шын міндеттемелер өткен оқиға болғандықтан кәсіпорында міндеттемелерді орындау баламасы жоқ болса, онда экономикалық пайданы алуға бағытталған ресурстардың шығуына әкеледі. Кейбір жағдайда ағымдық міндеттемелердің бар немесе жоқ екенін айқындала алмайды. Мұндай уақытта ағымдық міндеттемені өткен оқиға құрайтынын есептеу қажет. Егер барлық болатын айғақтарды ескере отырып жоқ ықтималдығына қарағанда ағымдық міндеттемелер есепті күніне бар ықтималдығы жоғары. Барлық дерлік жағдайларда өткен оқиғалар ағымдағы міндеттемелерді әкелуін айқындайды. Сирек жағдайларда, мысалы, соттық іс бойынша белгілі бір оқиғаның болуы туралы дауылдасу мүмкін сияқты ағымдық міндеттемелерді мұндай оқиға әкелгені туралы дауылдасу. Осындай жағдайда кәсіпорын есепті күніне ағымдық міндеттемелер бар ма екенін анықтайды, оған қоса барлық бар болатын айғақтарды ескере отыруына көңіл аудару.
Келесі айғақтың негізінде:
Ағымдық міндеттемелердің жоқ ықтималдығына қарағанда есепті күніне олардың бар болуы ықтималдығы жоғарығ кәсіпорын резервтерді мойындайды. (мойындалу критерийлердің орындалу барысында).
Есеп
Өндіруші сату уақытында сатып алушыларға кепілдеме ұсынады. Сату келісім шарттың шарттарына сәйкес өндіруші сату күнінен бастап 3 жыл ішінде пайда болған өндірістік кемшілікті жөндеу немесе ауыстыру жолымен түзету міндеттемелерін өз жауапкершілігіне алады. Өткен тәжирибеден шығатын ықтималдығы сату бойынша кейбір шағымдар болу мүмкін.
Сұрақ. Резервті құру қажет пе?
Шешуі:
Міндеттелген оқиға құқықтық міндеттеменің пайда болуына әкелетін кепілдемемен тауарды сату болып табылады.
Ресурстарды шығару - жалпы кепілдеме үшін ықтимал. Сәйкесінше мынадай қорытынды жасауға болады, яғни есепті күніне дейін сатылған кепілдеме бойынша бұйымның түзетуіне кеткен шығынның ең жақсы бағалануы үшін резерв мойындаланады.
Ағымдағы міндеттеме есептілік кезеңіне сәйкес келмеу ықтималдығы жоғары болса, онда кәсіпорын шартты міндеттеме ашады. Ал экономикалық пайданы алуға бағытталған резервтердің шығару ықтималдығыалыс болып табылады.
Өткен оқиға
Ағымдық міндеттемелерді туғызатын өткен оқиғалар деп аталады. Оқиға міндеттелінген болу үшін кәсіпорын осы оқиғамен құрылған міндеттемелерді өтеу үшін баламалары жоқ болуы тиіс. Бұл жағдайда пайда болу тиіс қолданыстағы заңнамаға сәйкес мәжбүрлі түрде міндеттемелердің өтелуі жүзеге асырылуы мүмкін.
Есеп
Мұнай өндірісі өнеркәсібі қоршаған ортаны ластайды, нақты елдерде заңнамалықтың қолданыста болуы және талап етілуі кезінде ғана тазарту жұмыстарын жүргізеді.
Бұл кәсіпорын қоршаған ортаны ластау салдарынан шығаруды талап ететін заңнамасы жоқ бір елде қызметін атқарады және бірнеше жылдар бойы кәсіпорын осы лдегі жер қыртысын ластады. 2007 жылдың 31 желтоқсанына жыл аяқталғаннан кейін жақында іс әрекетке тазалау жұмыстарын жүргізуге талап ететін заңның проекті бойынша түсінікті болып тұр.
Сұрақ: Резерв құрылуы қажет пе?
Шешуі:
Міндеттелінген оқиғалар тазалау жұмыстарын жүргізуді талап ететін заңның нақты белгілері кесірінен жер қыртысының ластауы болып табылады. Сондықтан тазалау жұмыстарының шығындарын бағалау үшін резерв құрылады.
Есеп.
Мұнай өндіру кәсіпорны қоршаған ортаны қорғау аумағындағы заңнамалар жоқ елдегі жер қыртысын ластайды және іс жүргізеді. Бірақ кәсіпорын қоршаған ортаны қорғау аумағындағы өз саясаты туралы ақпаратты кең жариялайды, яғни ол барлық ластанған осы учаскелердің тазалау жұмыстарын жүргізуге өз міндеттемелерін қабылдайды.
Сұрақ: Резерв мойындалуы қажет пе?
Шешуі:
Жер қыртысын ластау фактісі міндеттемелерді туғызады. Себеі кәсіпорын ластанған аудандарда тазалу жұмыстарын жүргізетінін қозғайтын басқа жақтарынан нақты күтілуі кәсіпорынның жүріс тұрысын құрайды. Осы жағдайда ресурстардың шығуы ықтимал. Сондықтан резерв мойындалады.
Есеп.
Бөлшек сауда дүкені алған тауарына наразы тудырған сатып алушыларға төленген ақшаларын қайтару саясатын жүргізіп отыр. Ақшаны қайтару саясаты кең түрде танымал.
Сұрақ: Резерв құру қажет пе?
Шешуі:
Фактілік міндеттемелерді туғызу болып бұл тауарды сату болып табылады. Себебі дүкеннің алдыңғы саясаты осы сұрақ бойынша оның клиенттерінен нақты күтілуі құрылды, яғни дүкен сатып алушылардың наразылық болған жағдайда сатып алынған тауардың орнын ақша қайтарады.
Ресурстардың шығып қалуы - ықтимал, себебі өткен жылдар тәжірибесінде кездескендей сатып алушының тауарға деген наразылығы үшін төлеген ақшаларын қайтарып алғысы келетін тұлғалар кездеседі. Сондықтан шығындарды құруда резерв құрған жөн.
Қаржылық есептілік кәсіпорынның қаржылық қалпын алдағы есепті кезеңіне емес, ал оның есепті кезеңінің аяғына қарастырылады. Сондықтан ешқандай резерв болашаққа тасуға қажетті шығын бойынша мойындалмайды. Кәсіпорынның бухгалтерлік балансында мойындалатын бірден бір міндеттемелер есепті күнінде бар болғандары ғана болып табылады.
Резервтер ретінде кәсіпорынның болашақ іс әрекеттерден тәуелсіз бар болатын міндеттемелердің өткен оқиғасынан пайда болғандар ғана мойындалады.
Осындай міндеттемелерге мысалдар:
Кәсіпорынның болашақ іс әрекеттеріне қарамастан міндеттемелерді реттеу барысында экономикалық пайданы алуға бағытталған ресурстарды шығаруға әкелетін қоршаған ортаны заңсыз ластау нәтижесінде тазалау жұмыстарына шығындар немесе айыппұлдар;
Кәсіпорын кесірінен соқтырылған зиянды қалпына келтіру, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.