Тағам өнімдерін өндіретін кәсіпорында стандарттардың талаптарына сәйкес сапалы және қауіпсіз өнімдерді қамтамысыз ету

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе
Негізгі бөлім
1 Raimbek Agro «Айналайын» зауытының қысқаша сипаттамасы
1.1 Raimbek Agro «Айналайын» зауытындағы сүт өнімдерінің сапасына қойылатын талаптар
1.2 Raimbek Agro «Айналайын» зауытындағы ИСО 9001.2001 стандарты
1.3 Raimbek Agro «Айналайын» зауытының бәсекеге қабілеттілігі және кәсіпорында өнімнің сапасын жақсарту
2. СМЖ әзірлеу және енгізу кезіндегі әрекеттер тізімі
4. Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау
4.1 Кәсіпкерлік қауіпсіздік және еңбекті қорғау OHSAS 18001 талаптары бойынша менеджмент жүйесі

ҚР Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына 2010 жылғы Жолдауында «Халқымыздың басына түскен қандай да бір сынаққа қарамастан біз тәуелсіздігімізді нығайту жолындағы жасампаз істерімізді жалғастыра бермекпіз...Өмірге қабілетті және икемді экономика жасау үшін біз дәйектілікпен күрделі құрылымдық реформаларды жүргізіп, экспорттық әлеуетті ұлғайттық және әр тараптандыруды бастап кеттік... Біздің болашағымыз экономиканың одан әрі жаңғыртылуы мен базалық инфрақұрылымның дамуына байланысты.» делінген.
Экологиялық таза өнім өндіру проблемасы адам қоғамының алдында тұрған ең басты мәселелердің бірі деуге болады. Қазақстанның ауылшаруашылық өнімдерін өндіру және өңдеу өндірістері экономиканың басты бір кешені болып табылады. Ол тұтынушыларды сапалы тағам өнімдерімен қамтамасыздандыруды жүзеге асырады. Біздің елімізде бұл сала жақсы дамығанымен бұрыңғы кездерде топырақтың, судың, жемнің экологиялық жағдайына үлкен көңіл бөлінбеген. Соның нәтижесінде өндірілетін сүттің сапасы да төмендеген.
Балаларға арналған және жалпы тағам өндіруге қажетті таза экологиялық сүт және сүт өнімдерін алуға мүмкіншілік бар екендігін көрсетеді. Сүт сапасының жақсы болуын сүт шикізатын өндіретін өндірістің барлық сатыларындағы мамандардың біліктілігіне байланысты.

Пән: Сертификаттау, стандарттау
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

ҚР Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына 2010 жылғы Жолдауында
Халқымыздың басына түскен қандай да бір сынаққа қарамастан біз
тәуелсіздігімізді нығайту жолындағы жасампаз істерімізді жалғастыра
бермекпіз...Өмірге қабілетті және икемді экономика жасау үшін біз
дәйектілікпен күрделі құрылымдық реформаларды жүргізіп, экспорттық әлеуетті
ұлғайттық және әр тараптандыруды бастап кеттік... Біздің болашағымыз
экономиканың одан әрі жаңғыртылуы мен базалық инфрақұрылымның дамуына
байланысты. делінген.
Экологиялық таза өнім өндіру проблемасы адам қоғамының алдында тұрған
ең басты мәселелердің бірі деуге болады. Қазақстанның ауылшаруашылық
өнімдерін өндіру және өңдеу өндірістері экономиканың басты бір кешені болып
табылады. Ол тұтынушыларды сапалы тағам өнімдерімен қамтамасыздандыруды
жүзеге асырады. Біздің елімізде бұл сала жақсы дамығанымен бұрыңғы кездерде
топырақтың, судың, жемнің экологиялық жағдайына үлкен көңіл бөлінбеген.
Соның нәтижесінде өндірілетін сүттің сапасы да төмендеген.
Балаларға арналған және жалпы тағам өндіруге қажетті таза
экологиялық сүт және сүт өнімдерін алуға мүмкіншілік бар екендігін
көрсетеді. Сүт сапасының жақсы болуын сүт шикізатын өндіретін өндірістің
барлық сатыларындағы мамандардың біліктілігіне байланысты.
Қазіргі кезде ЖШС, АҚ және басқа да жекеменшік формасы бар көптеген
сүт өндіретін өндірістердің пайда болуына байланысты таза экологиялық сүтті
өндіретін арнайы шикізат аймақтарын құруда сұрақтар туындап отыр. Бұл
сұрақтарда шикізат аймақтарына қойылатын экологиялық талаптардан, сүт
өндіретін кешендердің эпидемиологиялық жағдайынан туындап отыр. Сондықтан
да экологиялық таза сүтті өндіретін технологияларды енгізу басты мәселе
болып отыр.
Қазіргі кезде біздің елімізде өнімдердің сапасына үлкен көңіл бөлініп
отыр. Сондықтанда экологиялық жағынан таза аймақтарда өндірілген тағамдарға
өте үлкен сенімділік білдіріледі.
Келешек 10 жылдың ішінде сүт және сүт өнімдеріне сұраныс өседі деген
тұжырым бар. Егерде өнімді өндірудің жаңа технологиялары жасалса бұл салада
менің ойымша тұрақтылық болады. Себебі бұл салада жетілдірудің басты
мақсаты өнімнің экологиялық көрсеткіштерін жақсартуға негізделеді. Ал
тұтынушылық қасиетін жоғарылату үшін өнімнің дәмдік, тағамдық, тауарлық
түрін және сақтау кезінде тұрақтылығы сияқты көрсеткіштерге үлкен көңіл
бөлінеді.
Бұндай талаптардың орындалуының себебі болып отырған бір мәселе, сол
өнімнің балалар тағамын өндіруде шикізат ретінде пайдаланатындығы болып
отыр.
Соңғы 30 жылдың ішінде сүт өндірісі өте жоғары дамыды. Сонымен қатар
оның санитарлы сапасына талаптар да жоғарлады.
Кейбір шет елдерде экологиялық қалпын жақсарту үшін экологиялық таза
өнімді өндіре бастады. Оған шикізат химиялық заттарды пайдаланбай өндірген
шаруашылықтардан алынады.
Мысалы, Данияда мұндай сүтке жәй сүттің бағасынан 20 пайыз жоғары
құнды төлейді. Ал шаруаларды ынталандыру үшін оларға тұрақты бағадан 50
пайыз көлемінде қосымша қаржы береді.
Жұмыстың мақсаты - тағам өнімдерін өндіретін кәсіпорында
стандарттардың талаптарына сәйкес сапалы және қауіпсіз өнімдерді
қамтамысыз теу жолында іс-шараларды қарастыру.Осы мақсатты өндірісте іске
асыруда келесідегідей тапсырмаларды орындау керек:
1.Өндіріске ықпалдасқан менеджмент жүйелерін енгізуді қарастыру.
2.Өндірістегі технологиялық үдірістердің кезеңдерінде өнімдердің
сапасына бақылау жүргізу.
3.Өнімдерді бақылау, сараптау, сертификаттау және оларға сынақ жүргізу
кезеңдерін жүргізу керек.

Негізгі бөлім

1 Raimbek Agro Айналайын зауытының қысқаша сипаттамасы

Raimbek Agro Айналайын зауыты 2001 жылы ҚР-да ең сапалы, ең
бағалы, құнды сүт өнімін шығару, өндіру мақсатымен пайда болды. Күніне 125
тонна стерильденген сүт, концентратталған сүт және әр түрлі сүт тағамдарын
өндіреді.
Raimbek Agro Айналайын зауыты өзінің қызмет көрсету аралығында
Алматы облысы зауыттары арасында ең ірі сүт зауыттарының бірі болды. Зауыт
сүт өңдеуге арналған жаңа және жоғары технологиялы қондаралғылармен жұмыс
істейді. Қазақстан нарығына жақсы сапалы сүт өнімдерін ұсынады. Автоматты
түрде жуу жүйесі белгіленген және сүт өңдеудің технологиясы толықтай
сақталады. Сонымен қатар тиімді бағадағы сапалы өніммен тұрғындарды
қамтамасыз ету үшін жаңа буып-түю машиналары бар. Зауыттың сүт өнімдері
халықаралық стандарттарға сәйкес келеді.
Барлық шығарылатын өнімдер сертификатталған және ҚРСТ және ТШ
нормаларына сәйкес келеді. Кәсіпорындарда жергілікті тұрғындардың ішінен
130 адам жұмыс істейді. Жұмыскерлер еңбек туралы заңға сәйкес жақсы
жағдайлармен қамтамасыз етілген. Кәсіпорында еңбек қорғау бойынша қызмет
құрылған. Өндірісте қауіпсіз шарттарын қамтамасыз ету бойынша шаралар
әзірленген.
Raimbek Agro Айналайын басшыларымен жұмыскерлері өздерінің жұмыстағы
шығармашылық табыстары олардың ұйымшылдығының және жоғары квалификациялы
мамандардың бірігуіне байланысты деп есептелінеді.
Кәсіпорын жұмыскерлері Қазақстандық менеджмент, маркетинг және заң
негіздерін жақсы біледі және ірі Қазақстандық фермалардың менеджерлері және
маркетологтарымен жұмыс істеу тәжірибиелері бар. Raimbek Agro Айналайын –
Қазақстандық тұтынушылар үшін жұмыс істейтін және Қазақстанның нарық
экономикасының дамуына үлкен үлес қосқан отандық өндірушілердің бірден-бірі
болып табылады. Raimbek Agro Айналайын зауытының ассортименті.
Кәсіпорынның ассортименттік саясаты екі базалық бағыттар бойынша жаңа
талаптарға сәйкес келеді:
- жеке компоненттерді құрамы бойынша балансталған өнімді шығару;
- Емдік және арнайы өнімдерді өндіру. Сонымен қатар сүт өнімдерінің
ассортиментін жан-жақты үйлестіру мүмкіншіліктерін шектейтін негізгі
факторлар:
- Сүт өндірушілердің бос финанстық ресурстардың дефициті;
- Негізгі себеп болған тұрғындардың төменгі төлем қабілеттілігі;
- Тұтынушылардың талғамы, тағам рационының құрылу спецификасы.
Осы саладағы даму ерекшеліктерін, елдің сауда – саттық нарығының
құрылымын, әлемдегі тұтынушылық талғамның өзгеру динамикасын,сонымен қатар
сүт өндірісінің ассортименттік негізгі бағыттарындағы отандық сүт
комбинаттарының мүмкіншіліктерін ескеру керек, яғни онда ескеріледі:
- Майсыз және жартылай майлы сүт өнімдерінің ассортиментін барлық
жақтан кеңейту;
- Май және көмірсу үлесін азайтудың арқасында сүт өнімдерінің
каллориялығын төмендету;
- Жоғарғы майлылықтағы сүт өніміне қосымша белок мөлшерін қосу.

Майлылығы төмен сүт өнімінің ассортментін кеңейту қажеттілігі келесі
жағдайлармен түсіндіріледі:
- Майлылығы төмен сүт өнімдерінің түрлірінің шектеулі санымен;
- Сүт өнімдерінің жеткіліктілігін жоғарлатуымен.
Raimbek Agro зауытының қызметкерлер құрылымының басшылығында Раимбек
Ануарұлы Баталов Raimbek холдингінің директорлар кеңесінің төрағасы тұр. Ол
1970 жылы Алматы қаласында дүниеге келген. Қазақ сәулет-құрылыс
академиясының құрылысшы-инженер мамандығы бойынша оқу бітірген. 90-шы
жылдары Риддер Инвест металлургиялық кешенінің басқарушылар кеңесіне
кіріп, Новожамбыл фософор зауыты химиялық кешенін, Тобол элеваторын,
Меркедегі қант зауытын, Шымкент ЖЭЦ-3 басқарған.
1992 жылы бүгіндері табысты дамып келе жатқан Raimbek Group холдингіне
айналып отырған, Раимбек сауда фирмасын құрды.
Біздің стратегиямыз бар, біз дүркін-дүркін туып отыратын дағдарыстар
мен күрделі экономикалық жағдайларға қарамастан, жетіліп келеміз.
Менеджментте табыскерлік-үдерісті оңтайландыру және оларды автоматтандыруға
үлкен мән береміз. Бір қарағанда түсінікті сияқты. Бірақ, білу бір бөлек.
Оны жүзеге асыру бір бөлек. Бұл екі түрлі тәсілдеме. Жүзеге асыру – қашанда
ең күрделісі, - дейді Райымбек Баталов.
Қазақстанда Раимбек Баталов табысты кәсіпкер ретінде ғана емес,
сонымен бірге қоғам қайраткері ретінде де танымал.
1 – кесте Raimbek Agro зауытының қызметкерлерінің құрылымы берілген.

Аты- жөні Лауазымы
Раимбек Ануарұлы Баталов Raimbek холдингінің директорлар
кеңесінің төрағасы
Сергей Владимирович Полухин Raimbek холдингінің директорлар
кеңесінің мүшесі, басқарушы
серіктес, тағамдық дивизионының бас
директоры , РаимбекАлко пен
CityFairTrade дистрибуторлық
компаниялардың коммерциялық
директоры болып тағайындалды.
Айгүл Сейсембекқызы Ахметова Raimbek холдингінің президенті
Джонни Шеппенс Raimbek холдингі тағамдық
дивизионының маркетинг және сауда
бойынша басқарушы директоры
Рүстем Толегенұлы Сыздықов Raimbek холдингінің директорлар
кеңесінің мүшесі, басқарушы
серіктес, тағамдық дивизионының бас
директоры
Денис Александрович Постригань Raimbek холдингінің тағамдық
дивизионының коммерциялық директоры

1- кесте. Зауыт қызметкерлерінің құрылымы

1.1 Raimbek Agro Айналайын зауытындағы сүт өнімдерінің сапасына қойылатын
талаптар

Шаруашылықтардың әртүрінен сатып алынған сүттің сапасы өндірістік
өңдеу үшін ГОСТ 13264-88 Сиыр сүті. Сатып алудағы талаптар талаптары
бойынша шектеледі.
Осы стандартқа сәйкес, сүт дені сау сиырлардан, әртүрлі жұқпалы
аурулардан аман, ветеринарлық санитарлық ережелерге сәйкес шаруашылықтың
түрлерінен алынады. Сапасы бойынша сүт мынандай талаптарға сай болуы керек.
Сүт сауғаннан кейін механикалық қоспалардан тазартылып 2 сағаттан
кейін температурасы 60С-қа дейін салқындатылуға тиісті. Сүт табиғи, ақ,
сарғыш түсті, тұнбасыз. Сүтті қайтаруға болмайды. Сүтке тән емес заттардан
болмауы тиіс. Сүтте ауыр металдар, мышьяк, афлотоксин М1 және пестицидтер
қалдығы ҚР ОБД министрлігінің денсаулық комитеті бекіткен жоғары рұқсат
деңгейінен жоғары болмау керек. Сүттің тығыздылығы 1,027 кгм3 кем емес.
Шикі сүт талаптарға сай үш сортқа бөлінеді – жоғары, бірінші, екінші. [15]
Сүттегі май мен белоктың мөлшері сол аумақтағы базистік нормадан
төмен болмауға тиіс. Тығыздылығы 1,026 кгм3, қышқылдылығы 150С.
ГОСТ 13264-88 талаптары бойынша сүт қасиеті 2-кестеде көрсетілген.

Көрсеткіштер Сорт нормалары
Жоғары Бірінші Екінші
Иісі мен дәмі Сүтке тән басқа иісі, Аздап азық иісі мен
дәмі жоқ дәмі көктемгі, қысқы
кезде рұқсат
Қышқылдығы, 0Т 16-18 16-18 16-20
Бактериалдық тазалығы, 1 1 2
мызсм3 эталонмен 300 дейін 300-ден 500-ден 4000 дейін
тазалау деңгейі. 500 500- дейін 1000
Соматикалық клеткалардың 1000
мөлшері мыңсм3

Кесте 2 – ГОСТ 13264-88 талаптары бойынша сүттің органолептикалық
қасиеті

Стандарт талаптарына сай емес немесе сиыр туғаннан кейін 7 күн ішінде
және суалудан 7 күн бұрынғы, бейтараптаушы, консервілеуші заттар, өсімдік
және мал қорғау химиялық заттары, антибиотиктер және кермек, борсыған иісі,
пияз, жусан, жуа иісі білінетін сүттер қабылдауға жатпайды. Сүтте
ингибирлік заттар, зерттеу күні байқалған болса, тіпті басқа көрсеткіштері
стандарт талабына сай келіп тұрса да сүтті қабылдамайды, сол күні сүтті
сортқа жатпайтын ретінде қабылдайды.
Сүттің келесі партиясын, бактериалдық тазалығы мен ингибирлік
заттарды зерттеп анықтағанға дейін қабылдауды тоқтатады. Егер зерттеу
нәтижесі бұрынғы зерттеуді растайтын болса, сүт қабылдау тоқтатылады.
Сүтті шаруашылықта, Ветеринарлық заңдылықта көрсетілген талапқа сай
сақтайды. Сүтті арнаулы сүт автоцистернасымен немесе флягтармен
тасымалдайды.
Жоғары сапалы сүт тағамдарын тек қана сапалы сүттен алуға болады, ол
белгілі физикалық-химиялық, технологиялық талаптарға сәйкес болуы тиіс.
Тамақ өнімдерін өндіру үшін тағамдық өнімдердің қауіпсіздігі аясындағы
нормативтік құқықтық актілер талаптарына сәйкес шикізатты пайдалану керек.
Тағамдық өнімдерді өндіру кезінде заңнамамен бекітілген тәртіпте
мемлекеттік тіркеуден, санитарлы-эпидемиологиялық немесе ветеринарлық-
санитарлық сараптаудан өткен азықтық қоспаларды, малдардың өсу
стимуляторларын (соның ішінде гормональді препараттарды) пестицидтерді,
агрохимикаттарды қолдануға рұқсат етіледі.
Балалар тағамын, диетикалық және емдік профилактикалық тағамдарды
өндіру кезінде өсу стимуляторлар (сондай-ақ гормональді препараттарды),
дәрі-дәрмектердің жеке түрлерін, пестицидтер, агрохимикаттар, генетикалық
модификацияланған объектілер, сәйкестендірілген заттар мен қосылыстар
қосылған өндірістік шикізаттарды пайдалануға рұқсат берілмейді.
Тағам өнімдерінің қауіпсіздігіне өндірістік бақылау, тағам өнімдерінің
қауіпсіздігі саласындағы нормативті құқықтық актілердің талаптары негізінде
тағам өнімдері айналымының субъектілерімен жасалған тәртіпте жүргізіледі.
Тағам өнімдерінің қауіпсіздігіне бақылау, Қазақстан Республикасынның
заңдылығымен бекітілген тәртіпте аттестацияланған немесе аккредиттелген
зертханаларда жүргізіледі.
Сүт өнімдерін дайындауға арналған сүт инфекциялық ауруы жоқтығы жөнінде
анықтамасы бар, деңі сау малдан алынуы керек.
Сүт және сүт өнімдерін дайындау кезінде механикалық қосындылар болмауы
керек.
Токсинді элементтер афлотоксин М1, антибиотиктер, пестициттер,
патогенді микроорганизмдер, оның ішінде салмонелла санитарлық нормаларға
сай болуы керек.
Балаларға арналған сүт тағамдары және диетикалық тағамдарды дайындау
сүт жоғарғы сортты болуы керек, ал термотұрақтылығы екінші топтан кем емес.
Сүттің тазалығы сауғаннан кейін 2 сағат ішінде тексеріліп
салқындатылады (4±20С). [16]
Сиыр сүтiнiң сапасы келесi параметрлермен бағаланады:
- тағамдық және биологиялық құндылығы;
- органолептикалық қасиетi;
- физикалық - химиялық қасиетi;
- қауiпсiздiгi;
Белгiленген тәртiп шикi, пастерленген, стерильденген сиыр сүтiне
таралады.Тағамдық және биологиялық құндылығы. сүттiң құрамындағы барлық
компоненттер адам қорегiнде физиологиялық маңызы зор.
Белок ыдыраған кезде адам организiмiндегi жасушалардың, ферменттердiң,
гормондардың, антиденелердiң құрылуына әсер ететiн сүт құрамындағы бағалы
биологиялық компонент. Жануарлар белогiнiң iшiнде сүт белогi ең толық
бағалы. Барлық ауыспайтын аминқышқылдар казеин, альбумин, глобулин
белогiнiң құрамында, сүт белогi организмдегi зат алмасуын, майдың ауысуын
және басқа белоктардың қорытылуын реттейтiн липотроптық қасиет және
организмдi улы заттардан қорғайтын амфотерлiк қасиетке ие. Адамның
аминқышқылдарына деген тәулiктiк мұқтаждығы 28,4 г белокты немесе 14,5 г
сүт сарысуын пайдаланғанда қамтамасыз етiледi. сүт майы адам
организiмiндегi биохимиялық процестердiң негiзгi көзi. сүт майының
физиологиялық қасиетi құрамындағы майда еритiн витаминдерге (А,Е,Д) және
ауыспайтын аминқышқылдарына (линол, линолен, арахидон) байланысты. Сүт
майындағы липоидтар клеткадағы зат алмасуға қатысып ең маңызды рөл
атқарады. Сүт майының жағымды дәмi сүт өнiмдерiндегi дәмдi жағымды етiп,
сонымен қатар консистенциясын және құрылымын шарттайды. Сүт қанты
организмдегi биохимиялық процестiң негiзгi көзi және кальций, фосфор,
магний, барий элементтерiн қорытуға қатысады. Сүттегi минералдық заттар,
жаңа жасушалардың пайда болуында, ферменттердiң, витаминдердiң,
гормондардың организiмдегi алмасуында негiзгi роль атқарады. кальций
фосфаты- сүйектiң қалыптасуына қажеттi; кальций - қан қысымын реттеуге, рак
ауруына шалдықпауға; йод - қалқанша безiндегi тироксин гормонының
синтезделуiне; натрий және калий хлоридi,фосфат - қандағы протаплазманың
және элменттердiң пайда болуына қатысады ол 2- кестеде көрсетілген.

Көрсеткiштер Сүт бағасы Балл
Дәмi және иiсi
Таза,жағымды,аздап тәттi өте жақсы 5
Айқын емес жақсы 4
әлсiз,азықтық,әлсiз қышқыл, әлсiз
нандық, әлсiз липолиздi қанағаттанарлық 3
Айқын азықтық, соның iшiнде сарымсақ,
пияз, жусан, нан, қышқыл, борсыған
дәмдi нашар 2
Аùы,зеңдi шiрiк;иiсi және дәмi мұнай
өнiмiнiкi дәрi – дәрмек және басқа да
дезинфекциялайтын заттар иiстер;
нашар 1

3 –кесте. Сүттiң органолептикалық қасиетi

5 және 4 балдық сүт сапасы жоғары, I және II сортқа жататын сүт сапасы
ГОСТ 13264 стандартында көрсетiлген,3 балдық сүт сапасы қыстық сүтке
қойылады, көктем мезгiлiндегi сүт II сортқа, ал қалғандары сортсыз сүтке
жатады.

Қауiпсiздiк көрсеткiштерi. сиыр сүтi құрамындағы токсикалық
элементтер, микотоксиндер, пестицидтер, радионуклеидтер, антибиотиктер және
микробиологиялық көрсеткiштерi “Медициналық-биологиялық талаптарға
санитарлық нормаларына” сәйкес келуi керек.

Дайындау кезiнде шикi сүтке қойылатын талаптар.Шаруашылықтардан
өндiрiспен өңдеуге сатылып алынатын сүттiң сапасы ГОСТ 13264-88 “сиыр сүтi.
сатып алу кезiнде қойылатын талаптар.” стандартына сәйкес келуi керек.

Стандартқа сай сүт – денi сау малдан сауылған, ветеринарлық заңнамаға
сәйкес мал ауру еместiгi жөнiнде ақпараты бар болуы керек. Сапасы бойынша
сүтке келесi талаптар қойлады. Сүт сауылып алынғаннан кейiн механикалық
қоспалардан тазартылуы тиiс және сауғаннан кейiн 2 сағат iшiнде +6°с дан
жоғары емес температурада салқындатылады. сүт табиғи және түсi ақ немесе
әлсiз – сарғыш, тұнбасыз болу керек. Қатырылған сүт жiберiлмейдi. Сүтте
ингибирлiк және нейтралдайтын қоспа (сода, аммиак) болмауы тиiс. Сүт
құрамында ауыр металдар, мышьяк, афлотоксин М1 және пестицид қалдығы
жiберiлген мөлшерден көп болмау керек. Тығыздығы 1027 кгм3. Балалар
өнiмiне арналған сүт және стерильдеуге арналған сүт бiрiншi сорт немесе
жоғарғы сорт талаптарына сәйкес сомалық клеткалар 500 000см3 көп емес,
термотөзiмдiлiгi жағынан 2 г – нан төмен болмайды. Мәйектi iрмшiгiне
арналған сүт жоғары немесе 1-сорт талаптарына сай болу керек және де
сомалық клеткалар 500 000 см куб ал, мәйектi ашыту үлгiге байланысты
қойылатын талаптар 2 кластан төмен болмау керек. Мезофильдi анаэробты
бактерияларының споралары сүтте см кубта 13-тен көп болмауы керек.

Құрамындағы майлардың және белоктардың массалық үлесi аймақтық базалық
нормасына сәйкес болады. Егер сүттi қабылдап алғанда соматикалық клеткасы,
органолептикалық көрсеткiшi тазалығы бойынша стандартқа сай келiп, ал
тығыздығы 1026 кгм3 және қышқылдығы 15-21°Т болса бiрiншi және екiншi
сортқа жiберiледi. Талдауға арналған бақылау үлгiсiнiң мерзiмi 1 айдан
аспау керек. Ветеринариялық заңнамаға сәйкес ауру малдардың сүтi жарамды
деген қағазы бар сиырдан сүттi сауып алғаннан кейiн дереу термиялық
өңдеуден өткiзiп, 10°с температурада салқындатады. Бұндай сүттi денi сау
малдан алынған сүтке қоспайды және сортқа жатқызбайды

Көрсеткiштер Жiберiлетiн мөлшерi
Құрамы Жақсы
Температурасы 1-7с
Белсендi қышқылдығы,pH 6,65
Майдың йодтық саны 30-40
Бос май қышқылдары, мэкв 1литрде 0,50 аз емес
1мм мыс, мг 0,0-0,6
1 мм соматикалық клеткалар, мың 500 аз емес
1 мм бактерия саны, 1000 100-ден аз емес
1 мм термотөзiмдi бактериялар 5000 аз емес
1 мм май қыш- 100 аз емес
қылды бактерияларының спорасы
Ашу үлгiсi Жақсы
Млн бөлiктегi пестицидтер 1,25 аз емес
Дезинфекциялайтын заттар болмау керек
Патогендi бактериялар болмау керек

4 -кесте. Сүт өндiрiсiндегi сүтке қойылатын талаптар

Пастерленген сүт
Пастерленген сиыр сүтiнiң сапасы ГОСТ 13277-79 стандартында
регламенттелген. Пастерленген сүт деп технологиялық өңдеу кезiнде белгiлi
бiр температурада өңделiп кейiн салқындатылатын сүттi айтады. Пастерленген
сүт келесi түрлерге бөлiнедi:

- 2,5% майлылықта пастерленген;

- майлылығы 3,2 % пастерленген сүт;

- майлылығы 6 % пастерленген сүт;

- майлылығы 4 % қойытылған сүт;

- майлылығы 1 % белоктық сүт;
- майлылығы 2,5 % белоктық сүт;
- с витаминi бар майлылығы 3,2% сүт;
- с витаминi бар майлылығы 2,5% сүт;
- с витаминi бар майсыздандырылған сүт;
- майсыз;
- майлылығы 1,5% пастерленген сүт;
- майлылығы 3,5% пастерленген сүт;
Органолептикалық көрсеткiшiне байланысты пастерленген сүт сапасы
кестеде көрсетiлген талаптарға сәйкес болу керек 4-кесте.

Көрсеткiш атауы Сипаттамасы
сыртқы түсi және Тұнбасыз бiртектi сұйықтық. Қайырылған сүт және
консистенциясы пастерленген сүт үшiн майлылығы 4-6% кiлегейсiз
болады.
Дәмi және иiсi Балауса сүтке тән таза бөтен иiссiз, дәмсiз. сонымен
қатар қайырылған сүт үшiн пастерленген дәмi болады.
Түсi Ақ ,аздап сарғыш түстес, қайырылған сүт үшiн крем
реңдi, майсыздандырылған сүт үшiн көгiлдiр түс болу
керек.

5- кесте. Пастерленген сүттiң органолептикалық көрсеткiштері

Пастерленген сүт құрамында патогендi микроорганизмдер, токсикалық
элементтер, микотоксиндер, пестицидтер болмау керек. Пастерленген сүт
технологиялық процесс аяқталғаннан кейiн температурасы 0-ден 80с
температурада 36 сағат белгiленген санитарлы талаптарға сәйкес сақталады.

Сараптау сапасы және сынау әдiсi. Үлгi алу және талдауға дайындалатын
үлгi ГОСТ 26809-86 стандарты бойынша жүргiзiледi. Бiр тектi сүт өнiмi деп
табиғи, майлылығы жоғары қайырылған, белоктық, витаминделген сүт, кiлегей
және кiлегейдегi сусындар бiр мезгiлде өңделiп, бiр жұмыс сменасында, бiр
ыдысқа буып-түйiлгендi айтады.Цистернадан, флягадан үлгi алу үшiн сүттi
араластырады. Механикалық әдiспен сүттi араластырған кезде флягаға құйып
бiр минут, уақытында араластырады, автомобиль цистернасында 3-5 минут темiр
жол цистернасында 15-20 минут көпiршiктенуге дейiн араластырады және сүттi
цистернаның люгынан құяды.

Механикалық араластыру әдiсi жоқ болған жағдайда машинадағы
цистернада және флягадағы сүттi бутовка арқылы араластырып жоғары немесе
төмен түсiру арқылы 1-3 минут арластырады. Араластырып болған соң, нүктелi
әдiс пен сүттi шөмiшпен, ыдыс түбiне салады да үлгi алады. Трубканы ыдыс
түбiне жылдам түсiредi. °р цистернаның секциясынан нүктелi әдiспен
бiрдей көлемде алады, содан кейiн оны бiр ыдысқа құяды. Егер үлгiге
алынған сүт белгiленген жерге дейiн толмаса, онда әр секцияда нүктелi
әдiспен үлгi алып, оны ыдысқа салады. Өнiмдi ыдыста арластырғаннан кейiн
нүктелi әдiспен әр транспорттардағы өнiм бiрлiгiнен үлгi алады. Сүттен
алынған шөлмектегi және пакеттегi үлгiнi бес рет шайқайды, ал егер
май ыдыстың түбiне тұнып қалса, онда оны су моншасында қыздырады. Содан
кейiн шөлмектегi немесе пакеттегi сүттi бiр ыдысқа құяды да ортақ үлгi
жасайды. Ыдыстағы сүт көлемi алынған үлгiге тең. Ортақ үлгiден
араластырғаннан кейiн талдауға көлемi 0.5 дм куб сынама алады. Талдауға
арналған орташа үлгiнiң сыртын таңбалайды және пломбылайды. Талдаудың
алдында сүт үлгiсiн 2-8 (с температурада сақтайды. Талдауға
жiберiлетiн үлгiнiң сыртында келесi құжаттар көрсетiледi:

- үлгiнi алу жерi;
- өндiрушi өндiрiстiң аты;
- өнiмнiң аты, сорты, өңдеген күнi;
- партияның көлемi;
- үлгi алу кезiнде өнiмнiң температурасы;
- үлгi алу кезiндегi сағаты және күнi;
- үлгi алған адамның, қызметi, қолы;
- өнiмде анықталған көрсеткiштер;
- жiберушi мен алушының аты, көлiктiң нөмiрi және құжаты;
- өнiмге қойылатын стандарт немесе техникалық шарттың аты;
Өнім сапасын сараптау, сынау әдiстерi. Микробиологиялық көрсеткiш ГОСТ
9225-84, түсiн анықтау, иiс,дәмi және консистенциясы, ГОСТ 28283-
89,температурасын ГОСТ 2665485, тығ ыздығын ГОСТ 362584,қышқылдығын ГОСТ
3624-92, ГОСТ 8218-89, майдың массалық үлесiн ГОСТ 5867-90 , белоктың
массалық үлесiн ГОСТ 25179-90, лактоза мен белокты ГОСТ 23621-79
стандарттары бойынша анықталады.

1.2 Raimbek Agro Айналайын зауытындағы ИСО 9001-2001 стандарты

Raimbek Agro Айналайын зауыты ҚР СТ ISO 9001-2001 сәйкес сапа
менеджмент жүйесін енгізіп, сертификациялау бойынша жобаны жүзеге асыру
барысында.
Мемлекеттік басқару жүйесін жетілдіру мақсатымен Raimbek Agro
Айналайын зауыты ҚР СТ ISO 9001-2001 талаптарына сай мемлекеттік органдар
бекіткен белгілі бір талаптарды, ережелерді, принциптерді, орындауда.
Жобаны жүзеге асыру мақсатымен ұйымдастыру шаралары өткізілді,
жарлы құжаттар қабылданды; жұмыс тобы құрылды; сапа бойынша жетекшілік
өкілі туралы ережелер бекітілді; басқару жүйесін зерттеудің жоспар-кестесі
құрылып, бекітілді. Сапа менеджментінің жүйесі ҚР СТ ISO 9001-2001
талаптарын түсіндіру бағдарламасы бойынша зауыт қызметкерлерін оқыту,
үйрету шаралары ұйымдастырылды.

Бүгінгі күнде Raimbek Agro Айналайын мекемесінде ішкі нормативтік
құжаттар өңделіп, бекітілді, даярлау мен сертификациялау бойынша ішкі
аудит және сертификациялау тексеруі өткізілді. СМЖ құжаттары және
талаптарға сай менеджмент жүйесін тексеру туралы есеп сертификацияға
жіберілді.
ҚР СТ ISO 9001-2001 сериялы стандарттар талаптарына сәйкес келетін
сапа менеджменті жүйесі әлемде барынша белгілі және танымал. Осы
стандарттың алғашқы нұсқасы 1987 жылы қабылданған болатын, осы уақыттан
бері ҚР СТ ISO 9001-2001 сериялы стандарттар сапа менеджменті жүйесіндегі
әлемдегі ең енгізілетін стандарт. ХС ISO 9001 бойынша берілген
сертификаттардың саны туралы салыстырмалы деректер 6-кестеде берілген.

Әлемдік 2002 2003 2004 2005 2006
нәтижелер желтоқсан Желтоқсан желтоқсан желтоқсан желтоқсан
Әлемдік 167124 497919 660132 773867 997866
қорытынды
Әлемдік өсу 122736 330795 162213 113735 123999
Елдер саны 133 149 154 161 170
экономикалық
жүйелер

Кесте 6- ИСО 9001 стандарты бойынша берілген сертификаттардың саны

Сапа менеджментінің идеологиясы компания өнімін (қызмет көрсетудің)
өндірудің барлық процестерін үнемі және жүйелі түрде басқару болып
табылады, оның негізгі мақсаты компанияның барлық қызметкерлерінің және
компанияның сапа менеджментіндегі басшылығында жетекші роль атқаратындардың
қатысуымен тұтынушылардың қолданыстағы және күтілетін қажеттілігін
қанағаттандыру болып табылады.
Алыс шет елдерде сапа менеджмент жүйесін шағын кәсіпорындарда кеңінен
енгізеді. Мысалы, Австралияда ҚР СТ ISO 9001-2001 стандарты талаптарына
сәйкес 17 мың сертификат тіркелді, олардың көбі шағын кәсіпорындар:
өндіріс, қызмет көрсету саласы, мемлекеттік және муниципальдық басқару
органдары. Қытайда ҚР СТ ISO 9001-2001 стандарты талаптарына сәйкес
сертификаттар тіпті мектепке дейінгі мекемелерде де бар. [12]
Raimbek Agro зауыты 2001 жылы іске қосылды. Ол Қазақстанда
ультрапастерленген сүт өнімін шығаратын бірінші зауыт болды.
Raimbek Agro-ның негізгі сауда белгісі – Айналайын сүті –өз
саласындағы көшбасшы, Жыл таңдауы республикалық байқауының бірнеше мәрте
жеңімпазы.
Айналайын, Милоко және Беби бомба сауда белгілері астындағы сүт
өнімдерін шығару заманауи Тetra Pak фирма желісімен жасалады.
2011 жылы зауытта жаңа Tetra Gemina Aseptic қаптау желісі орнатылады,
ол отандық нарықта қайталанбас. Ал бір жыл өте өндіріске келіп түсетін
табиғи сүтті қадағалауды жақсарту үшінMilcoScan заманауи жабдықты қолдана
бастады, ол 90 секунд ішінде 10 түрлі сараптама жасау мүмкіндігін береді.
Алдағы уақытта холдингтің осы бөлімше жоспарында – өндірісті өз
шикізатымен қамтамасыз ету, соған қоса айран мен сусынды йогруттарды шығару
бойынша жаңа желіні іске қосу.

1.3 Raimbek Agro Айналайын зауытының бәсекеге қабілеттілігі және
кәсіпорында өнімнің сапасын жақсарту

Бүгінгі таңда Қазақстанда сапа менеджментін жетілдіруде бағытында
төмендегідей қадамдар жасалуда. Алдымен сапа менджментінің тарихына
тоқталайық. Он бес жыл болды, әр жылдың қараша айының екінші бейсенбісі
әлемдік сапа күні болып аталып өтуде. Оның себебі алдымен Мемлекет, Үкімет
басында отырған басшылар, жекеменшік компаниялар мен кәсіпорындарды
басқарушылардың назарын сапалы басқаруға аудару болып табылады. Бүгінде
сапа менеджменті экономиканың басты қозғаушы күшіне айналуда. Екінші жүние
жүзілік соғыстан кейін Жапония мүлдем қирап қалды деуге болады. Оларда
біздікіндей қазба байлықтары жоқ екені белгілі. Тығырықтан шығу үшін
жапондар сапалы тауар өндіруге тырысты. Не нәрсемен айналысса да оны
сапалы, өзгелер тамсанатындай етіп шығару керектігін мықтап тұрып басты
бағытқа нысаналаған жапондардың өнімі бүгінде әлемдік нарықта теңдессіз
деген сипатқа ие болды. Сонымен, олар тек сапа арқылы ғана жарып шығып, әр
елдің экономикасын дамытуға болатынын әлем мемлекеттеріне дәлелдеді.
Жоғарғы технологияны дамыту арқылы Жапония дүниежүзіне өзін мойындатып
отырғанын бүгінде әркім біледі.Сапалы өнім шығаруда басқа да оңтүстік
шығыс мемлекеттері және Европа елдері де айтарлықтай биіктіктерге қол
жеткізуде.
Жалпы, сапалы өнім дегенімізде, шығаратын өнімімізді алғашқы кезде
сапалы шығарып, тұтынушылардың сеніміне ие болғаннан кейін арқаны кеңге
салу деген ой болмаса керек. Жұмыс істеп жатқан компания, иә болмаса,
кәсіпорынның жасап жатқан жұмысы жан –жақты сапалы болуы тиіс. Бір істі
сапалы істеп, екіншісіне жүрдім –бардым қарау болмайды. Сапа біртұтас,
үзілмей, бірін – бірі толықтырып жалғасып кете беруі тиіс. Мұны жалпы сапа
менеджменті дейміз. Шикізат келгеннен бастап, оны ары қарай өңдеу, оның
дайын зат болып шыққанына дейінгі жұмыстың бәрі сапалы болып шығуы тиіс.
Онымен қоймай, ол бұйым тұтынушының ойынан шығуға тиіс. Оған сол
компанияның бірінші басшысынан бастап, ең қарапайым жұмысшысына дейін үлес
қосады. Сонда ғана тұтынушының қолына тиетін өнім - сапалы, бәсекеге
қабілетті болады.
Келешекте де шығарған өнім бәсекеде жеңу үшін тұтынушылардың пікірін
біліп тұрған дұрыс. Егер кәсіпорын басшысы жұмыс істеңдер деп бұйырып
қойып, өзі тұяқ серіппей отыратын болса, немесе жұмысшылар жоғары жақтан
қанша жерден сапалы істеңдер деген бұйрық берілгеніне қарамастан, қалай
болса - солай істейтін болса, ондай жерде сапа туралы мәселе қозғаудың өзі
қиын болып кетеді.
Яғни бүкіл істеліп жатқан іс, оған қатысып отырған әр деңгейдегі жұмысшы өз
шаруасын сапалы жасауы тиіс. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі 30-40
жылдар ішінде әр мемлекетте сапа менеджментінің саласында жеткен
тәжірибелер жинақталды. Сол жұмыстың нәтижесінде 1987 жылы Дүниежүзілік
Стандарттау Ұйымы (ИСО) сапа менеджментінің талаптарына арналған ИСО 9000
сериялы стандарттарды бекітті. Содан бері жыиырма жылдан аса уақыт арасында
оларға бірнеше рет өзгерістер енгізілді. Біздің елдің сапа менеджментінің
осы әлемдік бай тәжирибеден сабақ ала отырып, оны өзімізге енгізуге деген
қызығушылығы енді басталып келе жатқанын, бірақ әліде бұл мәселеде
сылбырлық барын атап өту керек.
Бұған, осы сапалы өнім өндіруге арналған жоғарғы стандарттарға сәйкес
сертификаттардың ең көбін бүгінде иемденетін Қытай Халық Республикасының
бүгінгі экономикалық дамуы өте серпінді екендігі дәлел. Одан кейінгі
орындарда Италия Жапония.
Жапонияның Қытай мен Италияны алдына шығарып отырғаны, оның бұлардан
қалып қойғандығынан емес. Жапония кәсіпорындары үшін ИСО 9000 стандарттары
деңгейі өтіп кеткен кезең болып отыр. Жапондық техникалар мен
технологиялардың өзінің аранаулы стандарттары бар да, оларға қойылар
талапта өте жоғары. Мысалы, мода десек, оның отаны Франция екені мәлім. Ал
сапаның модасын жасап, әлемге ұсынушы осы Жапония.
Сол арқылы ол дүниежүзінің тауар өндірушілеріне бір тілде, яғни сапа
тілінде сөйлесуге жол ашты. Сапа мәселесінде әр мемлекет 1987 жылға дейін
өз жолымен жүріп келіп, тәжирибе жинақтады дедік. Енді осы мемлекеттердің
ғалымдары Әр елдің өзінің сапа жүйесі бар, әр кәсіпорынның сапа жүйесін,
оның талабы мен тұжырымдамасын түсіну мүмкін емес.Сондықтан бір бірімізді
дұрыс түсіну үшін ортақ стандарттарды қабылдайық десті.
Дүние жүзі мемлекеттері ИСО 9000 сериялы стандарттарды қабылдап,
онда жалпы стандарттарға байланысты терминология, жалпы түсініктерді
бекітті. ИСО 9000 стандартында осы сапа жүйесіне тиісті талаптар қояды.
Егер кәсіпорынның сапа жүйесі сол талапқа сай болып шықса, ол
сертификаттаудан өтеді. Бұданда жоғары ИСО 9001 стандарты сапаны оданда
ары қарай дамытуға арналған стандарт.
Бүгінде қаржы дағдарысының дауылына ұшырап, сілтідей тынып тұрған
кейбір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.