Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық тұлғасын қалыптастыру жолдары

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық Қазақ-Түрік университеті

«Қорғауға жіберілді»

Кафедра меңгерушісі

С. Қожагелдиева

Диплом жұмысы

Тақырыбы: « Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық тұлғасын қалыптастыру жолдары».

050102- Мамандығы- «Бастауыш оқытудың педагогикасы мен әдістемесі»

Орындаған: Алтаева А

Ғылыми жетекші

Магистр оқытушы: Момбекова Р

Түркістан 2010

Жоспар

Кіріспе . . . 3-4

І тарау. Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық тұлғасын қалыптастырудың теориялық негіздері.

1. 1 Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық қабілеттерін қалыптастырудың педагогикалық мәселелері . . . 5-13

1. 2. Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық тұлғасын дамыту жолдары . . . 13-35

ІІ тарау. Бастауыш сыныптарда қазақ тілін оқыту барысында оқушылардың шығармашылық қабілеттерін арттырудың әдіснамалық негіздері . . . 36-40

2. 1. 4-сынып оқушыларының қазақ тілі пәнінде шығармашылық тұлғасын қалыптастыру технологиясы.

2. 2. Қазақ тілі пәнінде 4-сынып оқушыларының шығармашылық тұлғасын қалыптастырудағы іс- тәжірибе нәтижесі . . . 41-55

Қорытынды . . . 56-57

Әдебиеттер тізімі . . . 58-59

Кіріспе.

Зерттеудің көкейкестілігі: Қазіргі уақытта орын алып отырған еліміздегі ғылыми-техникалық даму мен жаңару процестері, барлық салалардағы өзгерістер мен үдерістер адамзаттан үлкен шығармашылық ізденісті, терең білімділікті, еңбекті, кәсіби даярлықты, белсенділікті, яғни жан-жақты дамыған тұлға болуды талап етеді. Мемлекеттік саясаттың басты принципі ретінде тұлғаның шығармашылығын қалыптастыру Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында, Қазақстан Республикасы стратегиялық дамуының «Қазақстан - 2030» бағдарламасында және Қазақстан Республикасы 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында көрсетілген. Білім саласының әлемдік кеңістікке ену жағдайында елімізде білім берудің өзіндік ұлттық үлгісі қалыптасуда. Жаңа білім парадигмасы бірінші орынға жеке тұлғаның білім алу арқылы оның шығармашылық біліктілігі мен дағдысының өз дәрежесінде дамуын мақсат етіп қойып отыр. Себебі, қазіргі кездегі нарықтық жағдайда әр саладағы бәсекеге қабілетті, кәсіби дайындығы жоғары, интеллектуалды жастар ғана ел егемендігін баянды етіп, кез келген ғылым саласын шығармашылықпен игеру арқылы қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуына елеулі үлес қоса алады. Оқытудың шығармашылық бағыттылығын күшейту, оқушылардың шығармашылығын қалыптастыру, мақсатты бағыт-бағдар беру, педагогикалық ықпал ету педагогика ғылымның негізгі мәселелерінің бірі. Қазақстан Республикасының Конституциясында жазылған «Орта білім алу міндеттілігі» қоғамның дарынды адамдарға деген қажетін қанағаттандыру талабын оқыту, білім беру жүйесінің алдына баланың жеке қабілеті мен әлеуметтік белсенділігінің дамуына жол ашу, шығармашыл тұлға қалыптастыруын қойып отыр.

Бүгінгі таңда еліміздегі білім беру ісі балалардың жас ерекшелігіне

сай бағытталуы, ортаның әлеуметтік - мәдени өзгеруіне икемделіп отыруы, ең алдымен оқушылардың жеке тұлғалық дамуы мен жалпы дамуға дайындығы мәселелерінің бірлігін шешуі керек. Мемлекеттік күш-қуаты ең алдымен өз ісіне шығармашылықпен қарайтын, ғылымның, техниканың, өнердің, өндірістің ойдағыдай дамуына өзінің жеке ықпал етуге қабілетті адамдармен анықталады. Сондықтан да баланың әр уақытта жеке тұлғаның жан-жақты дамыған шығармашылық қабілеті қалыптасқан тұлға болып өсуі көкейтесті мәселе болып отыр.

Сонымен бірге бүгінгі таңда мектеп практикасында қолданыс тауып, ізгі нәтижелер беріп жүрген Ш. А. Амонашвилидің «Білім беруді ізгілендіру технологиясы», В. Ф. Шаталовтың «Тірек сигналдары арқылы оқыту технологиясы», С. Н. Лысенькованың «Түсіндіре басқарып - оза оқыту технологиясы», сол сияқты «Проблемалық оқыту технологиясы, Ж. А. Қараевтің «Деңгейлік саралап оқыту технологиясы» мен Б. А. Тұрғынбаеваның дамыта оқыту идеясы басшылыққа алынуда.

Қазіргі кездегі қоғам талабы ептілікті, шапшаңдықты, ерекше ой қызметін, шығармашылық мүмкіндікті, өзін қоршаған түрлі жағдайларға тез икемделіп қана қоймай, оларды керекті бағытына шығармашылықпен бұра білу қабілеттілігін және танымдық қызығушылықтары арқылы білім алуға және оны меңгеруге талпындыруды қажет етеді. Халық ағарту ісінің белгілі қайраткерлері К. Д, Ушинский «Ана тілін оқытуға басшылық» еңбегінде, В. А. Сухомлинский «Балаларға жүрек жылуы» еңбегінде, В. Ф. Шаталов, Н. А. Менчинская, П. П. Блонский, Я. А. Пономарев т. б. өздерінің еңбектерінде, Қазақстанда ағартушылық идеяны көтерген Ы. Алтынсарин «Таңдамалы педагогикалық мұралары», М. Жұмабаев «Педагогика», Қ. Бержанов, Т. Сабыров «Оқыту теориясының негіздері», Ж. Әбиев «Еңбек тәрбиесінің педагогикалық негіздері» т. б. еңбектерінде жастарға білім беру саласында өскелең өмір жағдайында қабілеттілікті дамытудың маңыздылығына көп тоқталады. Еліміздегі қалыптасқан әлеуметтік-экономикалық жағдайға, қоғам талабына сәйкес бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық тұлғасының қалыптасуының маңыздылығын ескере отырып біз диплом жұмысымыздың тақырыбын «Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық тұлғасын қалыптастыру жолдары» деп алуымызға негіз болды.

Зерттеудің мақсаты: бастауыш сынып оқушыларының қазақ тілі сабақтарында шығармашылық тұлғасын қалыптастырудың жолдарын анықтау.

Зерттеу жұмысының міндеттері:

а) Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық тұлғасын дамыту мәселелеріне талдау жасау.

ә) Оқушылардың шығармашыл тұлғасын қалыптастыру үшін қазақ тілі сабақтарында қолдануға болатын тиімді әдіс-тәсілдерге талдау жасау.

б) 4-сыныпта оқушылардың шығармашылық тұлғасын қалыптастыруда қазақ тілі пәнінің маңызын анықтау.

в) 4-сынып қазақ тілі пәнінде оқушылардың шығармашылық тұлғасының қалыптасу мүмкіндігін көрсету.

Зерттеу жұмысының әдістері : талдау, жинақтау, іздену, бақылау, оқушы жұмысын зерттеу, анкета, тест т. б.

Зерттеу жұмысының нысанасы : 4 сынып қазақ тілі сабақтарындағы оқушылардың шығармашылық тұлғасын қалыптастыру.

Зерттеу пәні: 4 сынып қазақ тілі пәні.

Зерттеу көздері: Қазақстан Республикасының заңдары, Білім министірлігінің тұжырымдамалары, бағдарламалары, танымдық қызығушылық, шығармашылық қабілеттерін дамыту туралы философ, педагог, психолог еңбектері, бастауыш сынып мұғалімдерінің озат тәжірибелері, оқытудың қазіргі технологиялары.

Диплом жұмысының құрылымы: кіріспе, 2 тарау, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімін құрайды.

І тарау. Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық тұлғасын қалыптастырудың теориялық негіздері.

1. 1 Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық қабілеттерін қалыптастырудың педагогикалық мәселелері.

Шығармашылық - мәдени немесе материалдық құндылықтарды өз ойы бойынша жаңадан жасау ретінде түсінілетіні белгілі, әрі ол ойлаудың жоғары формасы болып табылады. Әр ұрпақ әлеуметтік-экономикалық жаңарулар тұсында ұрпақтың қол жеткізген жетістіктерін меңгерумен қатар, өз іс-әрекетінде сол жетістіктерді жаңа жағдайға бейімдей, жетілдіре отырып, барлық салада таңғажайып табыстарға қол жеткізеді.

Шығармашылықтың саласы көп (музыкалық, көркем, техникалық, т. с. с), әрі сала бойынша іс-әрекет нышандары әркімде болатынын, бірақ оны дамыту керектігін еліміздің психологтары XX ғасырдың бас кезінде зерттеулер барысында негіздеді. Шығармашылық әлемдік мәдениеттің барлық денгейіндегі ойшылдардың назарында болғандығы белгілі. И. Кант теориясын жалғастырушы Ф. В. Шеллинг шығармашылықты жоғары адамзат өмір әрекетінің формасы деп атаған. Орыстың ұлы жазушысы М. Горький: «Не істесең де оны жақсы көру керек, сонда ғана еңбек шығармашылыққа дейін өседі», -деген. Сонымен бірге атақты авиаконструктор А. С. Яковлев айтқандай: «Егер өз ісін жақсы көрсе, онда ол үнемі шығармашылық бастамаға жол ашады, өзіндік қабілетін көрсетуге, шебер болуға ұмтылады. Ол осыған талпынса, онда оған сәттілік қамтамасыз етілген. Кез келген ортада тұлға әрекет ете бастағанда, оның қабілеттері көрінеді», -деп өз ойын білдіреді. Осыдан барып шығармашылықтың негізгі заңдылығы - туыла біткен еңбек екені көрінеді

Адамның ойлау процесі қандай да бір сұраққа жауап беру, белгілі бір тапсырманы орындау, іс-әрекеттің қандай да бір түрін табу және тағы басқа да қажеттіліетер туғанда активті қызмет жасауға көшеді. Мұның барлығы танымға объктілер мен шынайылық құбылыстарын бейнелеуден, ұғынудан көрініс табады.

Кез-келген тарихи кезеңде өмір сүріп отырған мемлекеттің өзіне тән білім беру жүйесі болады. Білім беру тұжырымдамасында ұсынылып отырғанжүйенің қазіргі және белгіленген мерзімде жүзеге асатын, мүмкін болатын құрамалары айқын белгіленген.

Тұжырымдама - ғылыми-теориялық, әдіснамалық құжат. Онда Қазақстан Республикасының білім берудегі мақсаттары, міндеттері, құрылымы, мазмұны, дамуының негізгі стратегиялық бағыттары анықталған. Соған сәйкес құрылған бағдарламаның негізінде біз мектептегі сабақ процесін ұйымдастыруымыз керек. Өркениетті елдер қатарына қосылу үшін әлемдік деңгейдегі білім кеңістігінен орын алуға ұмтылыс жасау қажет. Ұлы ағартушы-педагог Ахмет Байтұрсынұлы «Басқадан кем болмас үшін біз білімді, бай, әм күшті болуымыз керек. Білімді болуға оқу керек. Бай болуға кәсіп керек. Күшті болуға бірлік керек» деп дара жол сілтеді.

Өсіп келе жатқан ұрпаққа шығармашылық тәрбие берудің тиімді нұсқаларын әр түрлі жас мөлшеріндегі балаларға мақсаттың қолайлы құрылысын анықтаудан бастау керек. Мұнсыз оқушылардың білімін жетілдіру жемісті бола бермейді.

Шығармашылық қабілетті дамытудың психологиялық, педагогикалық ережелерін басшылыққа алып қарастырғанда мұғалімнің дидактикалық дайындығына мына компоненттер кіруі керек:

педогогикалық қызметті толық берілуі, оны дұрыс атқаруы;

ақыл - ой әрекетін кезеңмен қалыптастыру теориясын білу;

бала психологиясының жасқа байланысты ерекшеліктерін білу;

шығармашылық процестің негізін меңгере білу;

Психологтардың зерттеуі бойынша әрбір жас кезеңінде шығармашылыққа баулуға өзек болардай өзіндік ерекше қабілет, бейімділік бар екен.

Бастауыш сынып оқушыларының қабілеттерін дамыту жөнінде И. П. Волковтың айтқан пікірі өте құнды. Оқушының шығармашылық қабілеттері олардың өз бетімен меңгерген білімдерін, іскерліктерін, дағдыларын пайдалана отырып өзіне бұрыннан белгілі жаңадан бір

нәтиже алуы. Баланың жаңа нәтижеге қол жеткізуі жалпы білімдерімен қатар олардың осы нәтиже алу жолында пайдаланылатын әдіс-тәсілдердің тиімдісін таңдай алуына, тапқырлықтарына және жеке психологиялық қабілеттеріне байланысты.

Жүйелі, дұрыс ұйымдастырылған шығармашылық әрекет түрлері нәтижесінде шәкірттің білімі, біліктілігі кеңейіп, шығармашылық ізденімпаздығы қалыптасады. Оқушының жұмысты шығармашылықпен ойлауы, оны ұйымдастыра білуі, танымдық іс-әрекет түрлерін таңдап, оны жоспарлай білуі, ізденімпаздығын арттыру маңызды жұмыс. Оқушылардың шығармашылық іс-әрекеттерді жоспарлау және іске асыру біліктерінің қалыптасуына оқу-танымдақ тапсырмаларды шығармашылық тұрғыда шешудің маңызы зор.

Оқушылардың жалпы шығармашылық қабілетінің құрамдас компоненттерін анықтауға бағытталған еңбектер де жеткілікті, атап айтсақ, И. Л. Лернердің, А. Н. Луктың, В. И. Андреевтің, А. Л. Яковлевтің, Д. Б. Богоявленскаяның еңбектері.

А. Н. Л. ук шығармашылық қабілеттің компоненттерінің құрамына басқа көзқарас тұрғысынан келе отырып, шығармашылық қабілеттерді үш негізгі топқа бөліп қарастырады:

1) ынтамен байланысты қабілеттер (қызығушылық және икемділік)

2) темпераментпен байланысты қабілеттер (көңіл-күй)

ақыл-ой қабілеттері.

Психологиялық зерттеулерге қарағанда оқушылардың «ойша» әрекеттену қабілеттері әсіресе, бастауыш мектеп, яғни негізгі оқу іс-әрекетті, дағдылары қалыптасқанда үздіксіз дамиды және сондай-ақ олардың шығармашылықпен өзін-өзі көрсете білу қажеттігі басым. Бұл оның жеке тұлғасының анықтауына өз қабілетін жүзеге асыруға және оның қанағаттандырылуы оқушыға әрқашан қуаныш сезімін тудырады деп есептейді. В. В. Давыдов оқушыларда осы кезеңде байқалатын психологиялық жаңа сапалық қасиеттерді сипаттай отырып былай дейді: «Оқушы өз әрекетінде барынша көп қадам жасаған сайын ол тапсырманың түрлі нұсқаларын салыстыра алады және есептің шешуін

бақылай алады».

Психологтар Л. Божович, Н. Морозова, Л. Славина себептің екі негізгі құрамын көрсетеді:

Оқушылардың оқу іс-әрекетіне түрткі болатын қоршаған ортасы;
Мазмұнды және үрдістік сипаттан тұратын, оқу іс-әрекетінің өзітүрткі болатын таным қызығуы.

Қызығудың физиологиялық негізін талдау оның мақсатының рефлекске

көбірек жақын екенін тұжырымдайды, себебі жеке адамның белгілі мақсатқа ұмтылуы, бағыты байқалады. Қызығу іс-әрекетке деген бір жақтылықтан пайда болып, обьектіге әсер ету нәтижесінен тартымды қарым-қатынас туғызады. Жеке адамның жан-жақтылығын, маңыздылығын, анықтамаларын салыстырмалы талдау арқылы қызығудың ғылыми түсіндірмесін табуға болады. Бихевиорстикалық Перри қызығу тұжырымдамасы, Мак - Ивераның динамикалық бағалау теориясы, Паргонның әрекет пен бағыттық әлеуметтік теориясы, Маркузе теориясы қызығудың маңызы әрі тиянақты анықтамаларынан саналады. Американдық философ Р. Перри қызығу өз көзқарасымен, еліктеумен сипатталады деп көрсетеді.

Ұлы ойшылдарымыз Ж. Баласағұни, Әл-Фараби. Абайды да «шығармашылық», «қабілет» деген ұғым- түсініктер ерекше толғандырып, ой салған. Сондықтан бүгінгі педагогиканың негізгі мақсаты- озық, қоғамға лайықты, жаңашыл әдіспен жұмыс істейтін, өзінің еңбектерінде адамның жеке басын, қабілеттерін дамытуды көздейтін адамды тәрбиелеу болып отыр. Мысалы, көрнекті ағартушы Ы. Алтынсариннің өз шығармаларында қабілеттерді дамытудың жолдары қарастырылса, ал М. Жұмабаев оқушы шығармаларына бағыт-бағдар беруді ең алғаш білім мазмұнына негіздеген ғалым-педагог болды. Ал ғалым Қ. Ә. Жаманбаева өзінің зерттеу жұмысының негізгі идеясы «оқушыларды сөз өнеріне баулу, көркем шығармашылық қабілеттерді дамыту жолдарын айқындаған». Я. А. Паномарев «шығармашылық қабілетті», «даму» ұғыну мен қатар деп түсіндіреді. М. Мухаммедин ойын әрекеті арқылы шығар машылық қабілеттердің даму жолдарын түсіндіреді. «Шығармашылық әрекет» өмірде оқушының ақыл-ойын, талантын, ойлауын сонымен қоса өзін дамытатын болса, онда «даму» сөзінің немесе терминнің мәнін былай түсіндіруге болады. «Даму» сөзінің психологиялық анықтамасы «жаңару», жаңаның өмірге келіп, ескінің жойылуы деген ұғымды береді. Бала психикасы үнемі дамып, өзгеріп отырады. «Даму» процесінде үш түрлі фактор бар.

Биологиялық фактор
Әлеуметтік фактор
Баланың белсенділігі

Жеке тоқталып ғылыми, психологиялық түсінік беретін болсақ: биологиялық фактор - бұл ата-анадан берілетін, дененің барлық мүшелерінің құрылысы мен ерекшілігін білдіретін бала организмінің ортамен қарым-қатынасының нәтижесі болып табылатын белсенділікті, денсаулықты қамтамасыз етеді.

Әлеуметтік фактор - бұл бала өмір сүретін орта, ең алдымен адамдардың ортасы.
Баламен қарым-қатынас жасайтын адамдар. Сол адамдардың мінез-құлқы, ақыл-ой белгілері, олардың пікірлері, көзқарастары, еңбекке деген көзқарасы, олардың сөздері, іс-әрекеттері, дағдылары, ұмтылыстары яғни, бала өсіп дамитын рухани ортаны құрайды.
Баланың белсенділігі - бұл даму процесідегі әрекет ететін үшінші, негізгі күш болып табылады. Шығармашылық қабілет негізінен кіші мектеп жасындағы балаларда қалыптасатыны анық.

Осы жастағы балалар бойында шығармашылық қабілеттің бастаулары жатыр. Тек өмір тәжірибесінің, дара-дүниетанымы, дара эстетикалық көзқарастың жетімсіздігінен баланың бойындағы шығармашылық қабілетті ашып көрсете алмайды. «Бұлақ көрсең көзін аш» деген халқымыз. Жалпы шығармашылық туынды өмірге келгенге дейін ұстаз шәкірттің өнеге тұтар ақылшысы, досы, бапкері болуға тиіс. Кіші мектеп жасындағы оқушылардың шығармашылығы үнемі ұстаз, сынып ұжымы, ата-аналар тарапынан қолдау тауып отыруы тиіс. Психологтардың зерттеуі бойынша әрбір жаста шығармашылыққа баулуға өзек болардай өзіндік ерекше қабілет, бейімділік бар екен. Орта буынның шығармашылық дамуын басқарудың педагогикалық - психологиялық мәселелерін анықтауда педагог пен оқушылардың арасындағы қарым-қатынастарды ұйымдастыру, шығармашылық қабілеттерін қалыптастыру мұғалімнің теориялық білімнің болуын қажет етеді.

Мектепте қазақ тілін меңгерудің басты мақсаты - ең басты қатынас құралы болып табылатын тіл заңдылықтарын игерумен бірге, оқушылардың танымдық процестерінің (түйсік, ес, қиял, ой т. б. ) сөйлеу мәдениеті мен жазуды дағдыландыру, қалыптастыру көрген-білгені және естігені бойынша жүйелі де әсерлі жеткізе білуге жаттықтыру.

Белгілі ғалымдардың іс тәжірибесіне сүйенер болсақ, қазақ тілін оқытуда алға қойған орасан зор міндеттерді мұғалім сыныптағы сабақтың жалаң өзімен ғана жүзеге асыру қиын екені белгілі. Осылай болса бір ғана сабақ формасына сүйену жеткіліксіз. Қазақ тілі материалдарын оқушыларға сапалы меңгертуге мектепте әр түрлі жұмыстар жүргізіледі. Ал бұл жұмыстардың құрамдас бөлігінің бірі ана тілінде жүргізілетін сыныптан тыс жұмыстар. Мектептегі озат ұстаздардың тәжірибесі көрсеткендей, ол оқушылардың сабақтан тыс бос уақытын мақсатты пайдалануға, оқу тәрбие жұмысының сапасын арттырып, баланың білімі мен қабат ой-өрісін дамытуға меңгерген тілдік материалдарды іс- тәжірибеде пайдалана білуге, өз беттерінше кітаптар мен басқа білім көздерінен ақпарат алуға дағдыландырады. Оқушының дүниетанымын кеңейтіп, шығармашылық ізденіске қызығушылығын арттырады, танымдық қызығушылығын тәрбиелейді.

Уақыт талабы оқу-тәрбие процесін батыл инстенсивтендіру-оқушылардың білім жүйесін жаңа деңгейге көтеру үшін ұстаздан терең білімділікті, кәсіптік шеберлікті, ыждақаттылықты талап етеді. Осы талптарға сай мұғалім қызметіндегі шығармашылық негіздері нығайту - оқушыларға білімді игеруге бар мүмкіншілікті тиімді пайдаланып, барлық әдіс-тәсілдерді жетілдіріп отырғанда ғана, сапалы білім, саналы тәрбие беру жүзеге асады.

Өмірдің осы талаптарына сай, қазақ тілі сабақтарын жақсарту жайлы, қазақ елінің тұңғыш президенті: Н. Назарбаевтың теледидардан сөйлеген сөзінде: «Қазақ тілін мемлекеттік тіл ретінде қалыптасуына қаржылық, ұжымдық, ғылыми-әдістемелік тұрғыда жан-жақты жәрдемдесуінде болып тұр. Сондықтан да, бізге қазақ тілінің мұғалім кадрлары, тілді балаға жастан үйрететін тиімді әдістеме керек» - деген болатын. Осыған байланысты мектепте қазақ тілін оқытуды, атап айтқанда бастауыш сыныптарды білімді тереңдете беру үшін «бастауыш сыныптың оқушыларына қазақ тілінен грамматикалық ойындар жүргізу» деген.

Бастауыш сыныптарда грамматикалық ойындар жүргізу әлі зерттеп болмаған мәселе. Сондықтан да болар, мектепте балаларға ойынды өте аз мөлшерде, жетімсіз дәрежеде ойнатылады. Ал, бұл баланың дамуын тежеп, ойлау қабілетін төмендетіп, оқу үлгерімін нашарлатады. Алтыжасар бала - бұл әлі кішкентай ойын баласы. Егер оны үлкендермен салыстырмалы түрде алатын болсақ, біріншіден ол көп нәрсені істей алмайды. Сонымен бірге ол, көп нәрсені істей алатынын және оның психикасы жеке басы мүмкіндіктерінің қандай екенін білу өте маңызды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.