Бастауыш сыныптарда Л.В.Занков әдістемесін қолдану
КІРІСПЕ ... ... ... ..1.6
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1 Дамыта оқыту технологиясы ... ... ... 7.8
2 БАСТУЫШ СЫНЫПТА Л.В.ЗАНКОВ ӘДІСТЕМЕСІН ҚОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІГІ ... ... ... ... 9.12
2.1 Жаңа буын оқулықтарында Л.В.Занков әдістемесін қолдану
мүмкіндігі (3 сынып қазақ тілі) ... ... ... ... ..13.15
3 Қазақ тілі сабақьарында Л.В.Занков әдістемесін қолдану мүмкіншіліктері ... ... ... 16.18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ...19.20
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1 Дамыта оқыту технологиясы ... ... ... 7.8
2 БАСТУЫШ СЫНЫПТА Л.В.ЗАНКОВ ӘДІСТЕМЕСІН ҚОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІГІ ... ... ... ... 9.12
2.1 Жаңа буын оқулықтарында Л.В.Занков әдістемесін қолдану
мүмкіндігі (3 сынып қазақ тілі) ... ... ... ... ..13.15
3 Қазақ тілі сабақьарында Л.В.Занков әдістемесін қолдану мүмкіншіліктері ... ... ... 16.18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ...19.20
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Бүгінгі әлемдегі елдер мен халықтардың өзара тарихи байланысының дамуы, экономика, мәдениет пен ғылымның әлемдік деңгейге бет бұруы, өзекті мәселелерден туған қайшылықтар, ұлттық деңгейде қалуды көтермеуі ғылыми-білімнің түрлі салаларында әлемдік іс-тәжірибені оқып-үйренудің қажетті шарт екенін дәлелдеуде. Түрлі ғылым саласындағы мамандар бүгінгі өркениетті нарыққа өту кезеңінде, республикадағы білім беру саласының әлемдік білім беру кеңістігіне енуге қадам басу шағында, әлемдік мәдениет пен ұлттық мәдениетті біріктіре оқыту мен тәрбиелеу мақсатын көздеуде. Сол себептен білікті мамандар өздерінің шетелдік әріптестерінің кәсіби іс-тәжірибесін зерттеуге, олардың жетістіктері мен кемшіліктерін талдауға озық ойлы идеяларын өз ұлтының менталитетіне сәйкестендіруге, өз іс-тәжірибелерімен ұқсастықтары мен айырмашылықтары айқындауға ұмтылыс білдіріп, алғашқы қадамдар жасалуда. Сондай салалардың бірі – білім беру саласы болып табылады. 21 ғасыр табалдырығын аттаған сәтте білім беру саласы күрделі өзгерістерге ұшырауда. Білім беру саласы әлеуметтік инфрақұрылымның бірден-бір мәнді, динамикалық элементі болып келеді. Дегенмен де, барлық әлемде де білім беру саласы қандай да бір жағынан, қандай да бір түрде дағдарысқа ұшырауда. Сол себептен де білім беру ісін реформалау шартты.
Қазір республикамызда білім саласында демкоратияландыру мен ізгілендіру жүріп жатқандықтан, соңғы кездерге дейінгі дағдарыстан шығудың альтернативті жолдары көрсетілуде.
Қазір республикамызда білім саласында демкоратияландыру мен ізгілендіру жүріп жатқандықтан, соңғы кездерге дейінгі дағдарыстан шығудың альтернативті жолдары көрсетілуде.
1. Аренова А. Дербес оқу әрекетінің теориялық негіздері. /А.Аренова. //Бастауыш мектеп. – 2001.-№4.- 22 б.
2. Бекова Г. Шығармашылық ізденістер. /Г.Бекова. //Бастауыш мектеп.-1996.- №2.- 24-28 б.
3. Балақаев М. Тіл мәдениеті және қазақ тілін оқыту. /М.Балақаев.-Алматы: Мектеп, 1989.- 43 –80 б.
4. Баймуллина Ә. Зат есім сөздері./Ә.Баймуллина.//Бастауыш мектеп.-1998.-№3.-32-34 б.
5. Выготский Л.С. Мышление и речь.Изобр. психолог.исследовании /Л.С.Выготский.- М.:АПНРСФСР, 1956.- 272 с.
6. Есқазина С. Сын тұрғысынан ойлау. /С.Есқазина. //Бастауыш мектеп.- 2001.- №1- 2.- 30 б.
7. Жұмашев Қ. Дарынды тану және оқыту мәселелері. /Қ.Жұмашев. //Қазақстан мектебі.- №1-2.- 23 б.
8. Жарықбаев Қ. Әдет және жантану. /Қ.Жарықбаев.-Алматы: Атамұра, 1994.-144 б.
9. Жалпы білім беретін мектептің оқу бағдарламасы.
10. Заденова С. Оқытудың тиімділігі. /С.Заденова. //Бастауыш мектеп.- 1994.-№8-9.- 39-40 б.
11. Занков Л.В. Дидактика и жизнь. /Л.В.Занков.- М.:Просвещение, 1968.- 176 с.
12. Занков Л.В. Беседы с учителями. /Л.В.Занков.-М.: Просвещение, 1970.-200 с.
13. Исмагулова Р. Зат есімді оқыту. /Р.Исмагулова. //Бастауыш мектеп.- 1999.-№8-9.- 39-40 б.
14. Кириллова Г.Д. Теория и практика урока в условиях развивающего обучения. /Г.Д.Кириллова.-М.: Просвещение, 1990.- 159 с.
15. Крутецский В.А. О проблемной обучений. /В.А.Крутецский.- М.:Высшая школа, 1967.- 16 с.
16. Козлов С.А. Педагогика. /С.А.Козлов.- М, 1998.- №5.
17. Кенжеғұлова А. Жаңа тақырыпты материалдандырылған әрекет түрі бойынша меңгерту. /А.Кенжеғұлова. //Бастауыш мектеп.- 2001.- №4.- 14 б.
18. Қоңырбаева К. Дарынды балаларды оқыту мәселелері. /К.Қоңырбаева. //Қазақстан мектебі.- 2000.- №3.- 17-18 б.
19. Қазбекова А. Дамыта оқыту тәсілдері. /А.Қазбекова. //Бастауыш мектеп.-1997.-№7-8.- 87 б.
20. Құрманалина Ш. Білім туралы заңға байланысты оқу орнының инновациялық қызметін ұйымдастыру жолдары./Ш.Құрманалиева.//Бастауыш мектеп.-2000.-№1.- 21-24 б.
21. Қасенбаева Л. Тиімді әдіспен./Л.Қасенбаева.//Бастауыш мектеп.- 1998.-№3.-30-31 б.
22. Құсайынова З. Оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту./З.Құсайынова. //Дарын.- 23 б.
23. Қазақ тілі оқыту әдістемесі. – Алматы: Атамұра, 1999.-3-6 б.
24. Левин В.А. Воспитание творчества. /В.А.Левин.-Томск:Пеленг, 1993.-56с
25. Лысенкова С.Н. Методам опережающего обучения. /С.Н.Лысенкова.-М.: Просвещение, 1988.-192 с.
26. Лернер И.Я. Проблемное обучение. /И.Я.Лернер.-М.: Знание, 1974.
27. Махмутов М.И. Теория и практика проблемного обучения. /М.И.Махмутов.- Казань, 1972.- 72 с.
28. Муштакова М.З. Система развивающего обучения глазами завуча. /М.З.Муштакова. //Начальная школа.- 1997.-№6.- 12 с.
2. Бекова Г. Шығармашылық ізденістер. /Г.Бекова. //Бастауыш мектеп.-1996.- №2.- 24-28 б.
3. Балақаев М. Тіл мәдениеті және қазақ тілін оқыту. /М.Балақаев.-Алматы: Мектеп, 1989.- 43 –80 б.
4. Баймуллина Ә. Зат есім сөздері./Ә.Баймуллина.//Бастауыш мектеп.-1998.-№3.-32-34 б.
5. Выготский Л.С. Мышление и речь.Изобр. психолог.исследовании /Л.С.Выготский.- М.:АПНРСФСР, 1956.- 272 с.
6. Есқазина С. Сын тұрғысынан ойлау. /С.Есқазина. //Бастауыш мектеп.- 2001.- №1- 2.- 30 б.
7. Жұмашев Қ. Дарынды тану және оқыту мәселелері. /Қ.Жұмашев. //Қазақстан мектебі.- №1-2.- 23 б.
8. Жарықбаев Қ. Әдет және жантану. /Қ.Жарықбаев.-Алматы: Атамұра, 1994.-144 б.
9. Жалпы білім беретін мектептің оқу бағдарламасы.
10. Заденова С. Оқытудың тиімділігі. /С.Заденова. //Бастауыш мектеп.- 1994.-№8-9.- 39-40 б.
11. Занков Л.В. Дидактика и жизнь. /Л.В.Занков.- М.:Просвещение, 1968.- 176 с.
12. Занков Л.В. Беседы с учителями. /Л.В.Занков.-М.: Просвещение, 1970.-200 с.
13. Исмагулова Р. Зат есімді оқыту. /Р.Исмагулова. //Бастауыш мектеп.- 1999.-№8-9.- 39-40 б.
14. Кириллова Г.Д. Теория и практика урока в условиях развивающего обучения. /Г.Д.Кириллова.-М.: Просвещение, 1990.- 159 с.
15. Крутецский В.А. О проблемной обучений. /В.А.Крутецский.- М.:Высшая школа, 1967.- 16 с.
16. Козлов С.А. Педагогика. /С.А.Козлов.- М, 1998.- №5.
17. Кенжеғұлова А. Жаңа тақырыпты материалдандырылған әрекет түрі бойынша меңгерту. /А.Кенжеғұлова. //Бастауыш мектеп.- 2001.- №4.- 14 б.
18. Қоңырбаева К. Дарынды балаларды оқыту мәселелері. /К.Қоңырбаева. //Қазақстан мектебі.- 2000.- №3.- 17-18 б.
19. Қазбекова А. Дамыта оқыту тәсілдері. /А.Қазбекова. //Бастауыш мектеп.-1997.-№7-8.- 87 б.
20. Құрманалина Ш. Білім туралы заңға байланысты оқу орнының инновациялық қызметін ұйымдастыру жолдары./Ш.Құрманалиева.//Бастауыш мектеп.-2000.-№1.- 21-24 б.
21. Қасенбаева Л. Тиімді әдіспен./Л.Қасенбаева.//Бастауыш мектеп.- 1998.-№3.-30-31 б.
22. Құсайынова З. Оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту./З.Құсайынова. //Дарын.- 23 б.
23. Қазақ тілі оқыту әдістемесі. – Алматы: Атамұра, 1999.-3-6 б.
24. Левин В.А. Воспитание творчества. /В.А.Левин.-Томск:Пеленг, 1993.-56с
25. Лысенкова С.Н. Методам опережающего обучения. /С.Н.Лысенкова.-М.: Просвещение, 1988.-192 с.
26. Лернер И.Я. Проблемное обучение. /И.Я.Лернер.-М.: Знание, 1974.
27. Махмутов М.И. Теория и практика проблемного обучения. /М.И.Махмутов.- Казань, 1972.- 72 с.
28. Муштакова М.З. Система развивающего обучения глазами завуча. /М.З.Муштакова. //Начальная школа.- 1997.-№6.- 12 с.
Бастауыш сыныптарда Л.В.Занков әдістемесін қолдану
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 1-6
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1 Дамыта оқыту
технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 7-8
2 БАСТАУЫШ СЫНЫПТА Л.В.ЗАНКОВ ӘДІСТЕМЕСІН ҚОЛДАНУ
ЕРЕКШЕЛІГІ ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9-12
2.1 Жаңа буын оқулықтарында Л.В.Занков әдістемесін қолдану
мүмкіндігі (3 сынып қазақ
тілі) ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..13-15
3 Қазақ тілі сабақьарында Л.В.Занков әдістемесін қолдану
мүмкіншіліктері ... ... ... 16-18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19-20
ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 21-22
КІРІСПЕ
Бүгінгі әлемдегі елдер мен халықтардың өзара тарихи байланысының дамуы,
экономика, мәдениет пен ғылымның әлемдік деңгейге бет бұруы, өзекті
мәселелерден туған қайшылықтар, ұлттық деңгейде қалуды көтермеуі ғылыми-
білімнің түрлі салаларында әлемдік іс-тәжірибені оқып-үйренудің қажетті
шарт екенін дәлелдеуде. Түрлі ғылым саласындағы мамандар бүгінгі өркениетті
нарыққа өту кезеңінде, республикадағы білім беру саласының әлемдік білім
беру кеңістігіне енуге қадам басу шағында, әлемдік мәдениет пен ұлттық
мәдениетті біріктіре оқыту мен тәрбиелеу мақсатын көздеуде. Сол себептен
білікті мамандар өздерінің шетелдік әріптестерінің кәсіби іс-тәжірибесін
зерттеуге, олардың жетістіктері мен кемшіліктерін талдауға озық ойлы
идеяларын өз ұлтының менталитетіне сәйкестендіруге, өз іс-тәжірибелерімен
ұқсастықтары мен айырмашылықтары айқындауға ұмтылыс білдіріп, алғашқы
қадамдар жасалуда. Сондай салалардың бірі – білім беру саласы болып
табылады. 21 ғасыр табалдырығын аттаған сәтте білім беру саласы күрделі
өзгерістерге ұшырауда. Білім беру саласы әлеуметтік инфрақұрылымның бірден-
бір мәнді, динамикалық элементі болып келеді. Дегенмен де, барлық әлемде де
білім беру саласы қандай да бір жағынан, қандай да бір түрде дағдарысқа
ұшырауда. Сол себептен де білім беру ісін реформалау шартты.
Қазір республикамызда білім саласында демкоратияландыру мен ізгілендіру
жүріп жатқандықтан, соңғы кездерге дейінгі дағдарыстан шығудың
альтернативті жолдары көрсетілуде.
Сондай жаңа талпыныс, жаңа ашылған жолдың бірі – білім берудің жаңа
жүйесінің жасалуы. Бұл педагогикадағы, тұтас педагогикалық үрдістегі
өзгерістермен тығыз байланысты білім беру саласының барлық жағына жаңаша
көзқарас, жаңаша қарым-қатынас, (білім мазмұнын жетілдіру, жаңаша базистік
оқу жоспарына көшу, жаңа буын оқулықтары мен, оқу-әдістемелік кешендерге
көшу т.б.) ұлттық менталитет, тіпті жаңаша ойлау қалыптасуда.
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңының 8 бабында:
1 Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттық және жалпы адамзаттық
құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды
қалыптастыруѓа, дамытуға жєне кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін
қажетті жағдайлар жасау.
2 Білім беру жүйесінің басты міндеттері: білім беру бағдарламаларын меңгеру
үшін жағдайлар жасау, жеке адамның шығармашылық, рухани және дене
мүмкіндіктерін дамыту, адамгершілік пен салауатты өмір салтының берік
негіздерін қалыптастыру тағы басқа. Қоғамды қайта құру жағдайында Қазақстан
Республикасының білім беру саласындағы басты міндеттердің бірі - ұлттық
ерекшеліктерді еске алып, жастарға терең білім мен тәрбие беру ісін одан
әрі дамыту және жетілдіру.
Жастарға білім мен тәрбие берудің негізі болып саналатын жалпы білім
беретін мектептердің педагогикалық процесін жақсарту бірінші кезектегі
мәселе болса, бастауыш мектеп – негіздің негізгі түп қазығы. Осыған орай
дипломдық жұмысымды жаза отырып.
Жұмыстың көкейтестілігі: бүгінгі Қазақстан жаңа принциптерге негізделген
егемен мемлекет құруда, үкіметіміз білім беру мекемелерінен тәуелсіз
мемлекетіміздің өркениетке жету жолындағы өр талабына тұғыр боларлықтай
ұрпақ оқыту ісін жаңа сапалық өзгерістер деңгейіне көтеруді талап етіп
отыр, бұл оқушыны бастауыш сыныптан бастап шығармашылық ойлауға, қалыптан
тыс шешімдер қабылдай алуға дайындауды қажет етеді, аталмыш қажеттілікті
дамыта оқыту технологиясы арқылы жүзеге асыруға болады, бірақ дамыта оқыту
технологияларының әдістемелік жүйесін 1960-70 жылдары орыс педагогтар
В.Давыдов, Д.Эльконин және Л.В.Занков жасағандықтан, бұл технологиялар
ұлттық мектепке енгізуге келмейді, себебі теориялық тұжырымдамасы мен
практикалық іс - әрекеті қолдануда қарама қайшылықтар туындайды. Біздің
зерттеу жұмысымыз осы Л.В.Занков әдістемелік жүйесінің қазақ тілі
сабақтарында қолданудың ерекшелігін айқындау барысындығы зерттеу
болғандықтан бұл жұмысты қазіргі кезеңде көкейтесті деп тануға болады.
Зерттеу мақсаты: Л.В.Занков әдістемелік жүйесін негізге ала отырып, жеке
тұлғаның шығармашылық жетілдіруді анықтау.
Зерттеу міндеттері:
- жеке тұлғаның шығармашылық қабілетін жетілдіруді педагогикалық ғылымы мен
тәжірбиеде зерттеу жайын анықтау;
- оқу тәрбиелік үрдісінде жеке тұлғаға бағытталған тиімді педагогикалық іс-
әрекеттер ұйымдасытру;
- жеке тұлғаның шығармашылық қабілетін жетілдіруге негізделген әдіс
тәсілдер оқыту құралдарын оқытудың жаңа технологияларын қарастыру;
- бағалаудың жаңа түрлерін анықтау
а) бағалау көрсеткіштерінің міндеттерін анықтау;
ә) бағалау көрсетікштерін анықтап, мәліметтер жинақтау;
б) жеке тұлғаның шығармашылық қабілетіне диагностикалық зерттеу жүргізу;
- диагностикалық зерттеулер жүргізу арқылы жеке тұлғаның шығармашылық
қабілетінің критерилік көрсеткішін анықтау.
Зерттеу жұмысыныњ әдістері: эксперимент тақырыбына байланысты нормативтік
құжаттарды, әдістемелік нұсқауларды оқу
- психологиялық-педагогикалық бақылау, сауалнама (интервью, анкета, тест,
дебат, интелллектуалдық ойындар);
- рейтинг, осы тәжірбині оқу және қорыту, модельдеу, салыстыру, жинақтау,
жіктеу, жүйелеу, талдау, синтездеу.
Зерттеу нысаны: жеке тұлғаның шығармашылық қабілентін қалыптастырудағы оқу
тәрбие үрдісі.
Зерттеу пәні: Л.В.Занков әдістемелік жүйесін қазақ тілі сабағында
қолданудағы оқушының арттыру процесі.
Зерттеу болжамы: егер бастауыш сыныптарда оқу тәрбие үрдісінде Л.В.Занков
әдістемелік жүйесін тиімді қолданатын болсақ, онда оқушыныњ ақыл ойын
дамыту; ақыл-ой қызметінің бала өміріндегі маңызын сезіндіру, талдау,
жинақтау, салыстыру, жүйелеу, жіктеу сияқты ой әрекетерінің негізгі жүйесін
қалыптастыру сезіну, мақсат қоя білу, зейін және есте сақтау сияқты таным
процестері дамиды.
Зерттеу кезеңдері:
1) ғылыми педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерді талдай келе, бастауыш
мектепте Л.В.Занковтың әдістемелік жүйесі арқылы оқушының шығармашылық
қабілетін арттырудың теориялық негізін анықтау;
2) оқушының шығармашылық қабілетін арттыру деңгейін анықтау мақсатында
педагогикалық эксперимент жүргізу;
3) қазақ тілі сабағында Л.В.Занков әдістемелік жүйесін іс-тәжірибеде,
педагогикалық эксперименте тексеру және оның нәтижесін жинақтау;
4) эксперимент жұмысын өткізу, нәтижесін қорытындылау.
Дамыта оқыту технологиясы
Болашақ бүгінгіден де нұрлы болуына ықпал етіп, адамзат қоғамын алға
апаратын күш тек білімді ғана. Қай елдің болмасын өсіп-өркендеуі,
өркениетті дүниеде өзіндік орын алуы оның ұлттық білім жүйесінің деңгейіне,
даму бағытына байланысты.
Дамыта оқыту педагогикалық жұртшылық санасына сіңгенін және бүкіл білім
беру жүйесіне әсерін тигізіп жатқанын байқау қиын емес. Барлық істерімізді
Л.С. Выготский, Л.В.Зачков, В.В.Давыдов, Д.Б.Эльконин ойларына негіздеу.
Оса ғалымдардан сілтемелер жасау жақсы сыңайға айналуда. Сөз жоқ бұл үлкен
жетістік.
Жаңа мазмұнға жаңа әдістер жүйесі қажет. Бүгінгі күні білім беру
мекемелерінде оқыту процесін технологияландыру өзекті мәселелердің бірі
болып отыр.
Соңдықтан, дамыта оқытуды сөз жүзінде емес, іс жүзінде асыру үшін мынандай
3 жағдайда міндетті түрде орындау керек:
•Оқыту курсының мазмұнын, оның принциптік құрылымын қайта қарау,
•Жаңа педагогикалық технологияға сәйкес көзқарасқа негізделетін оқу
үрдісін ұйымдастыруға басқаша қарау;
•Мұғалім оқушының аса қарқынмен көтерілу шеңберін болжайтын
интелектуалды дамуына диагностика қоя білуді меңгеру қажет.
Олай болса дамыта оқыту, үстанымдары (принциптері) мынаған негізделеді.
1. Оқыту жоғары қиындық деңгейінде жүргізіледі.
Оқытудың мұндай жағдайында оқушыларға оқу қиындығын тудыратын міндеттер
қойылуға тиіс. Сондықтанда олардың бұл міндеттерді шеше ала-алмайтындығы
себепті жаңғыртылған білімге сүйене отырып, тиісті шешім табу үшін ойтолғам
ұжымдық талқылау, пікір-ұсыныстар және оларды тексеру, қосымша әдебиетке
жүгіну, бақылаулар, зерттеулер талап етілуі қажет. Осы қағидадан мынандай
шарт туындайды:
білім даяр күйінді берілмеуі керек. Оқушы оған қауырт ой еңбегін қажет
ететін тапсырманы орындау арқылы қол жеткізгені дұрыс.
2. Теориялық білімнің жетекші ролі. Сабақтар кезіндегі таным процесі
құбылыстардың өзара байланыстығынан тұрады.Оларды ой елегінен өткізу
оқушының өз байқауы және жүргізген сараптамасы негізінде жүзеге асырылады.
Кез-келген тақырып, әлдеқандай оқу не оқулылық емес материал алдымен оның
ішкі қалтарыстарынсыз жалпылама түрінде берілуге тиіс. Зерттеудің немесе
оқып зерделеудің екінші кезеңінде тұтастай бөліктері қарастырылады. Үшінші
кезеңде жіктеп оқығаннан соң меңгеріліп жатқан тақырыпқа оқытылған
материалдың бөліктері енгізіледі.
3. Таным процесі жоғары өрлеу түрінде түзеледі. Мұғалім сұрақ қояды,
оқушының ойға нені зерделгенін сұрайды, өз көзқарасын білдіруді ұсынады,
кітапты оқып шығу қажеттігін, жауап табу үшін қосымша және анықтамалық
әдебиетпен жұмыстануды міндеттейді.
4. Оқу бұрыннан белгілі нәрсені қайталаусыз жедел қарқынмен жүргізіледі,
өйткені мәлім тақырып ойдық жұмысын әлсіретеді. Өткен тақырыпқа оралу жаңа
байланыста түсіндіріледі. Бұл орайда сабақты ұғындырып бекітудің және алға
басу үшін кеңінен қолданылып салыстыру әдісі пайдаланылады. Ұқсастықты
айқындауға арналған салыстыру әдісі ғылыми түсініктерді қалыптастыру. Ал
айырмашылықты айқындауға, арналған салыстыру ақпарат қорын ұлғайтады.
5. Шәкірттердің жаттығу процесін меңгеруі оқушы жаттығу процесін түсінуге
тиіс. Ол сабақтың әр сәтін, қажетті нәрсеге байланысты қандай амал және не
үшін қолданып жатқанын білуі қажет.
6. Барлық оқушылардың жетіліп дамуын қалыптастыруға бағытталған
жұмыс.Әдістемелік жүйе әр оқушының сабақ үстінде өз күш-мүмкіндігін белгілі
бір дәрежеде жүзеге асыруға жағдай жасайды.
7. Танымдық қызмет пен жұмыс қабілетін тиісті деңгейде ұстау үшін мұғалім
оқушылардың денсаулық және көңіл-күйі жағдайын түсінуіне тікелей байланыста
болатын әдіс-тәсілдер тізбегін қолданады.
Бұл оқушылармен жұмыстанудың әдіс-тәсілдерін өзгерту үшін қарым-қатынастың
әр нақты сәтінде ескеріледі.
Біз оқушылардың жалпы дамуы жүйесіндегі нәтижелілікті зерделеу барысында
кейбір тұжырымдар жасауымызға болады:
1. Байқай білуі жөнінде әңгіме, бұл арада талдай білу байқампаздығында.
Балалар кез-келген объектіден барынша көп белгілерді таба алады, яғни ұзақ
бақылауға қабілетті:
2. Балалар көргенін ой қорыту тұрғысында айтып бере алатын болады.
3. Оқушылар өздігінен бірқатар заттарға тән жалпы белгілерді бөліп атай
алады, бір немесе бірнеше белгілер бойынша топтарға жіктеуге қол жеткізеді.
Барлық ой амалдары сөзбен толық есеп беруге ұласып отырады.
4. Жасаған қадамдарын өздігінен негіздеуге ұмтыла отырып, олар өз
ойболжамдарын, олардың кейде қате, шикілеу болып шығуынан именбей дауыстап
талқыға салады. Мұның өзі олардың ойының ұғынықты және сындарлы екенін
көрсетеді.
5.Оқушылар алда тұрған ой операцияларын жоспарлауға және орындалатын
амалдар барысын сөзбен айтып жеткізуге қабілетті.
6.Эмоциялық даму орайында жаттығуға байланысты, эмоциялық әрекеттердің
жарқырай көрінуі байқалады. Бұл оқыту әдістерінің тек интеллектке ғана
емес, сонымен бірге ішкі сезімдерге бағытталып жүргізілетінінің нәтижесі.
7. Ерік-жігерлі даму орайында өзін-өзі қадағалауға және өз іс әрекеттері
мен қимылдарын реттеуге бағыттай білу қасиеттерін атап өткен жөн.
8. Балаларды қадағалау орайында баға соңғы нәтижесі үшін емес, оны
қабылдап алу процесі үшін, соның өзінде біз оқушыны қайсыбір амалдары
орындау тұрғысында бір-бірімен салыстыру арқылы емес, өзін өздерімен,
кешегі білім деңгейімен салыстыра отыру негізінде қойылады.
Мұны оқушының оқу әрекетін меңгерудегі сызбадан көруге болады.
2 БАСТАУЫШ СЫНЫПТА Л.В.ЗАНКОВ ӘДІСТЕМЕСІН ҚОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІГІ
2.1 Жаңа буын оқулықтарында Л.В.Занков әдістемесіен қолдану мүмкіндігі (3
сынып қазақ тілі)
Бастауыш мектеп – бұл оқушы тұлғасы мен санасының дамуы қуатты жүретін
ерекше құнды, қайталанбайтын кезеңі. Сондықтан да бастауыш білім-үздіксіз
білім берудің алғашқы басқышы. Осыған орай оқушыға белгілі бір көлемдегі
білім, білік – дағдыларды меңгертумен бірге табиғат, қоршаған дүние туралы
түсініктерін кеңейте отырып, оларды шығармашылық бағытта жан-жақты дамыту –
бүгінгі күннің басты талабы.
Дамыта оқыту әдісі белгілі бір түрі. Мұғалім мен оқушы арасындағы қарым-
қатынастарды жетілдіру, оқушылардың өздігінен білім алу, дүниетанымын
қалыптастыруда жетекші рөл атқаратын оқыту жеп есептеледі. Педагогика
ғылымының көрнекті өкілі М.И.Махмутов [13] біз сөз етіп отырған дамыта
оқыту жөнінде мынандай пікір ұсынады: Проблемное обучение это новая
система правил применения раннее известных приемов учения и преподавания,
построенная с учетом логики мыслительных операции (анализа общения и т.п) и
закономерности поисковой деятельности учащихся (проблемной ситуации,
познавательного интереса, потребности и т.п).
Н.В.Репин [36] дамыта оқытуға мынандай анықтама береді: Развивающее
обучение – это целостная педагогическая система, альтернативная
традиционной системе школьного обучения.
Кесте 1 Дәстүрлі және дамыта оқыту жүйелерінің негізгі белгілерінің
салыстырмалы сипаттамасы
Педагогикалық процесінің компоненттері Мазмұндағы басымдылық
Дәстүрлі илюстрациялық түсіндірме әдісі Дамыта оқыту
Кестенің жалғасы
Педагогикалық процесінің компоненттері Мазмұндағы басымдылық
Дәстүрлі илюстрациялық түсіндірме әдісі Дамыта оқыту
Мақсат Оқушыларға білім, білік дағды қалыптастыру. Байқампаздығын
ойлауын, практикалық әрекетін дамыту
Бастапқы мазмұн Факторлар, мысалдар, тақырыптар, дәлелдер
Заңдылықтарды, теорияларды, ұғымдарды, ережелерді қорыту
Оқытудың формалары Жеке топтық, фронтальді Бірлескен ұжымдық іс-
әрекет
Оқыту әдістері Ауызша түсіндіру көрнекілік, практикалық Проблемалық
баяндау, ізденушілік, зерттеушілік
Бақылау, бағалау
Оқытудың нәтижесін мұғалімнің бақылауы, бағалауы Өзін-өзі бақылау, өзін-
өзі бағалау рефлексия
Сурет 1 Л.В.Занков әдістемесінің дидактикалық тәсілдері
Дамыта оқыту әдістерінің басқа әдіс-тәсілдерден екі негізгі айырмашылықтары
бар.
1 Қарама-қарсылықты шешудің құралы болғандықтан, олар тек жүйе (система)
ішінде қаралады. Оны айқындап, яғни болжап береді.
Дамыта оқыту өз алдына оқшау жатқан жоқ. Ол оқыту мен тәрбиенің барлық
әдістерімен бірге іштей қабысып бір-бірімен тығыз байланыста болады.
2 Дамыту әдісі мазмұн мен форманың диалектикалық ішкі үйлесімділігінен
тұрады. Қазіргі зерттеушілер аталған әдісті екі түрлі түрғыдан қарастырады.
Олар дамыта оқыту ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 1-6
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1 Дамыта оқыту
технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 7-8
2 БАСТАУЫШ СЫНЫПТА Л.В.ЗАНКОВ ӘДІСТЕМЕСІН ҚОЛДАНУ
ЕРЕКШЕЛІГІ ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9-12
2.1 Жаңа буын оқулықтарында Л.В.Занков әдістемесін қолдану
мүмкіндігі (3 сынып қазақ
тілі) ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..13-15
3 Қазақ тілі сабақьарында Л.В.Занков әдістемесін қолдану
мүмкіншіліктері ... ... ... 16-18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19-20
ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 21-22
КІРІСПЕ
Бүгінгі әлемдегі елдер мен халықтардың өзара тарихи байланысының дамуы,
экономика, мәдениет пен ғылымның әлемдік деңгейге бет бұруы, өзекті
мәселелерден туған қайшылықтар, ұлттық деңгейде қалуды көтермеуі ғылыми-
білімнің түрлі салаларында әлемдік іс-тәжірибені оқып-үйренудің қажетті
шарт екенін дәлелдеуде. Түрлі ғылым саласындағы мамандар бүгінгі өркениетті
нарыққа өту кезеңінде, республикадағы білім беру саласының әлемдік білім
беру кеңістігіне енуге қадам басу шағында, әлемдік мәдениет пен ұлттық
мәдениетті біріктіре оқыту мен тәрбиелеу мақсатын көздеуде. Сол себептен
білікті мамандар өздерінің шетелдік әріптестерінің кәсіби іс-тәжірибесін
зерттеуге, олардың жетістіктері мен кемшіліктерін талдауға озық ойлы
идеяларын өз ұлтының менталитетіне сәйкестендіруге, өз іс-тәжірибелерімен
ұқсастықтары мен айырмашылықтары айқындауға ұмтылыс білдіріп, алғашқы
қадамдар жасалуда. Сондай салалардың бірі – білім беру саласы болып
табылады. 21 ғасыр табалдырығын аттаған сәтте білім беру саласы күрделі
өзгерістерге ұшырауда. Білім беру саласы әлеуметтік инфрақұрылымның бірден-
бір мәнді, динамикалық элементі болып келеді. Дегенмен де, барлық әлемде де
білім беру саласы қандай да бір жағынан, қандай да бір түрде дағдарысқа
ұшырауда. Сол себептен де білім беру ісін реформалау шартты.
Қазір республикамызда білім саласында демкоратияландыру мен ізгілендіру
жүріп жатқандықтан, соңғы кездерге дейінгі дағдарыстан шығудың
альтернативті жолдары көрсетілуде.
Сондай жаңа талпыныс, жаңа ашылған жолдың бірі – білім берудің жаңа
жүйесінің жасалуы. Бұл педагогикадағы, тұтас педагогикалық үрдістегі
өзгерістермен тығыз байланысты білім беру саласының барлық жағына жаңаша
көзқарас, жаңаша қарым-қатынас, (білім мазмұнын жетілдіру, жаңаша базистік
оқу жоспарына көшу, жаңа буын оқулықтары мен, оқу-әдістемелік кешендерге
көшу т.б.) ұлттық менталитет, тіпті жаңаша ойлау қалыптасуда.
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңының 8 бабында:
1 Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттық және жалпы адамзаттық
құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды
қалыптастыруѓа, дамытуға жєне кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін
қажетті жағдайлар жасау.
2 Білім беру жүйесінің басты міндеттері: білім беру бағдарламаларын меңгеру
үшін жағдайлар жасау, жеке адамның шығармашылық, рухани және дене
мүмкіндіктерін дамыту, адамгершілік пен салауатты өмір салтының берік
негіздерін қалыптастыру тағы басқа. Қоғамды қайта құру жағдайында Қазақстан
Республикасының білім беру саласындағы басты міндеттердің бірі - ұлттық
ерекшеліктерді еске алып, жастарға терең білім мен тәрбие беру ісін одан
әрі дамыту және жетілдіру.
Жастарға білім мен тәрбие берудің негізі болып саналатын жалпы білім
беретін мектептердің педагогикалық процесін жақсарту бірінші кезектегі
мәселе болса, бастауыш мектеп – негіздің негізгі түп қазығы. Осыған орай
дипломдық жұмысымды жаза отырып.
Жұмыстың көкейтестілігі: бүгінгі Қазақстан жаңа принциптерге негізделген
егемен мемлекет құруда, үкіметіміз білім беру мекемелерінен тәуелсіз
мемлекетіміздің өркениетке жету жолындағы өр талабына тұғыр боларлықтай
ұрпақ оқыту ісін жаңа сапалық өзгерістер деңгейіне көтеруді талап етіп
отыр, бұл оқушыны бастауыш сыныптан бастап шығармашылық ойлауға, қалыптан
тыс шешімдер қабылдай алуға дайындауды қажет етеді, аталмыш қажеттілікті
дамыта оқыту технологиясы арқылы жүзеге асыруға болады, бірақ дамыта оқыту
технологияларының әдістемелік жүйесін 1960-70 жылдары орыс педагогтар
В.Давыдов, Д.Эльконин және Л.В.Занков жасағандықтан, бұл технологиялар
ұлттық мектепке енгізуге келмейді, себебі теориялық тұжырымдамасы мен
практикалық іс - әрекеті қолдануда қарама қайшылықтар туындайды. Біздің
зерттеу жұмысымыз осы Л.В.Занков әдістемелік жүйесінің қазақ тілі
сабақтарында қолданудың ерекшелігін айқындау барысындығы зерттеу
болғандықтан бұл жұмысты қазіргі кезеңде көкейтесті деп тануға болады.
Зерттеу мақсаты: Л.В.Занков әдістемелік жүйесін негізге ала отырып, жеке
тұлғаның шығармашылық жетілдіруді анықтау.
Зерттеу міндеттері:
- жеке тұлғаның шығармашылық қабілетін жетілдіруді педагогикалық ғылымы мен
тәжірбиеде зерттеу жайын анықтау;
- оқу тәрбиелік үрдісінде жеке тұлғаға бағытталған тиімді педагогикалық іс-
әрекеттер ұйымдасытру;
- жеке тұлғаның шығармашылық қабілетін жетілдіруге негізделген әдіс
тәсілдер оқыту құралдарын оқытудың жаңа технологияларын қарастыру;
- бағалаудың жаңа түрлерін анықтау
а) бағалау көрсеткіштерінің міндеттерін анықтау;
ә) бағалау көрсетікштерін анықтап, мәліметтер жинақтау;
б) жеке тұлғаның шығармашылық қабілетіне диагностикалық зерттеу жүргізу;
- диагностикалық зерттеулер жүргізу арқылы жеке тұлғаның шығармашылық
қабілетінің критерилік көрсеткішін анықтау.
Зерттеу жұмысыныњ әдістері: эксперимент тақырыбына байланысты нормативтік
құжаттарды, әдістемелік нұсқауларды оқу
- психологиялық-педагогикалық бақылау, сауалнама (интервью, анкета, тест,
дебат, интелллектуалдық ойындар);
- рейтинг, осы тәжірбині оқу және қорыту, модельдеу, салыстыру, жинақтау,
жіктеу, жүйелеу, талдау, синтездеу.
Зерттеу нысаны: жеке тұлғаның шығармашылық қабілентін қалыптастырудағы оқу
тәрбие үрдісі.
Зерттеу пәні: Л.В.Занков әдістемелік жүйесін қазақ тілі сабағында
қолданудағы оқушының арттыру процесі.
Зерттеу болжамы: егер бастауыш сыныптарда оқу тәрбие үрдісінде Л.В.Занков
әдістемелік жүйесін тиімді қолданатын болсақ, онда оқушыныњ ақыл ойын
дамыту; ақыл-ой қызметінің бала өміріндегі маңызын сезіндіру, талдау,
жинақтау, салыстыру, жүйелеу, жіктеу сияқты ой әрекетерінің негізгі жүйесін
қалыптастыру сезіну, мақсат қоя білу, зейін және есте сақтау сияқты таным
процестері дамиды.
Зерттеу кезеңдері:
1) ғылыми педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерді талдай келе, бастауыш
мектепте Л.В.Занковтың әдістемелік жүйесі арқылы оқушының шығармашылық
қабілетін арттырудың теориялық негізін анықтау;
2) оқушының шығармашылық қабілетін арттыру деңгейін анықтау мақсатында
педагогикалық эксперимент жүргізу;
3) қазақ тілі сабағында Л.В.Занков әдістемелік жүйесін іс-тәжірибеде,
педагогикалық эксперименте тексеру және оның нәтижесін жинақтау;
4) эксперимент жұмысын өткізу, нәтижесін қорытындылау.
Дамыта оқыту технологиясы
Болашақ бүгінгіден де нұрлы болуына ықпал етіп, адамзат қоғамын алға
апаратын күш тек білімді ғана. Қай елдің болмасын өсіп-өркендеуі,
өркениетті дүниеде өзіндік орын алуы оның ұлттық білім жүйесінің деңгейіне,
даму бағытына байланысты.
Дамыта оқыту педагогикалық жұртшылық санасына сіңгенін және бүкіл білім
беру жүйесіне әсерін тигізіп жатқанын байқау қиын емес. Барлық істерімізді
Л.С. Выготский, Л.В.Зачков, В.В.Давыдов, Д.Б.Эльконин ойларына негіздеу.
Оса ғалымдардан сілтемелер жасау жақсы сыңайға айналуда. Сөз жоқ бұл үлкен
жетістік.
Жаңа мазмұнға жаңа әдістер жүйесі қажет. Бүгінгі күні білім беру
мекемелерінде оқыту процесін технологияландыру өзекті мәселелердің бірі
болып отыр.
Соңдықтан, дамыта оқытуды сөз жүзінде емес, іс жүзінде асыру үшін мынандай
3 жағдайда міндетті түрде орындау керек:
•Оқыту курсының мазмұнын, оның принциптік құрылымын қайта қарау,
•Жаңа педагогикалық технологияға сәйкес көзқарасқа негізделетін оқу
үрдісін ұйымдастыруға басқаша қарау;
•Мұғалім оқушының аса қарқынмен көтерілу шеңберін болжайтын
интелектуалды дамуына диагностика қоя білуді меңгеру қажет.
Олай болса дамыта оқыту, үстанымдары (принциптері) мынаған негізделеді.
1. Оқыту жоғары қиындық деңгейінде жүргізіледі.
Оқытудың мұндай жағдайында оқушыларға оқу қиындығын тудыратын міндеттер
қойылуға тиіс. Сондықтанда олардың бұл міндеттерді шеше ала-алмайтындығы
себепті жаңғыртылған білімге сүйене отырып, тиісті шешім табу үшін ойтолғам
ұжымдық талқылау, пікір-ұсыныстар және оларды тексеру, қосымша әдебиетке
жүгіну, бақылаулар, зерттеулер талап етілуі қажет. Осы қағидадан мынандай
шарт туындайды:
білім даяр күйінді берілмеуі керек. Оқушы оған қауырт ой еңбегін қажет
ететін тапсырманы орындау арқылы қол жеткізгені дұрыс.
2. Теориялық білімнің жетекші ролі. Сабақтар кезіндегі таным процесі
құбылыстардың өзара байланыстығынан тұрады.Оларды ой елегінен өткізу
оқушының өз байқауы және жүргізген сараптамасы негізінде жүзеге асырылады.
Кез-келген тақырып, әлдеқандай оқу не оқулылық емес материал алдымен оның
ішкі қалтарыстарынсыз жалпылама түрінде берілуге тиіс. Зерттеудің немесе
оқып зерделеудің екінші кезеңінде тұтастай бөліктері қарастырылады. Үшінші
кезеңде жіктеп оқығаннан соң меңгеріліп жатқан тақырыпқа оқытылған
материалдың бөліктері енгізіледі.
3. Таным процесі жоғары өрлеу түрінде түзеледі. Мұғалім сұрақ қояды,
оқушының ойға нені зерделгенін сұрайды, өз көзқарасын білдіруді ұсынады,
кітапты оқып шығу қажеттігін, жауап табу үшін қосымша және анықтамалық
әдебиетпен жұмыстануды міндеттейді.
4. Оқу бұрыннан белгілі нәрсені қайталаусыз жедел қарқынмен жүргізіледі,
өйткені мәлім тақырып ойдық жұмысын әлсіретеді. Өткен тақырыпқа оралу жаңа
байланыста түсіндіріледі. Бұл орайда сабақты ұғындырып бекітудің және алға
басу үшін кеңінен қолданылып салыстыру әдісі пайдаланылады. Ұқсастықты
айқындауға арналған салыстыру әдісі ғылыми түсініктерді қалыптастыру. Ал
айырмашылықты айқындауға, арналған салыстыру ақпарат қорын ұлғайтады.
5. Шәкірттердің жаттығу процесін меңгеруі оқушы жаттығу процесін түсінуге
тиіс. Ол сабақтың әр сәтін, қажетті нәрсеге байланысты қандай амал және не
үшін қолданып жатқанын білуі қажет.
6. Барлық оқушылардың жетіліп дамуын қалыптастыруға бағытталған
жұмыс.Әдістемелік жүйе әр оқушының сабақ үстінде өз күш-мүмкіндігін белгілі
бір дәрежеде жүзеге асыруға жағдай жасайды.
7. Танымдық қызмет пен жұмыс қабілетін тиісті деңгейде ұстау үшін мұғалім
оқушылардың денсаулық және көңіл-күйі жағдайын түсінуіне тікелей байланыста
болатын әдіс-тәсілдер тізбегін қолданады.
Бұл оқушылармен жұмыстанудың әдіс-тәсілдерін өзгерту үшін қарым-қатынастың
әр нақты сәтінде ескеріледі.
Біз оқушылардың жалпы дамуы жүйесіндегі нәтижелілікті зерделеу барысында
кейбір тұжырымдар жасауымызға болады:
1. Байқай білуі жөнінде әңгіме, бұл арада талдай білу байқампаздығында.
Балалар кез-келген объектіден барынша көп белгілерді таба алады, яғни ұзақ
бақылауға қабілетті:
2. Балалар көргенін ой қорыту тұрғысында айтып бере алатын болады.
3. Оқушылар өздігінен бірқатар заттарға тән жалпы белгілерді бөліп атай
алады, бір немесе бірнеше белгілер бойынша топтарға жіктеуге қол жеткізеді.
Барлық ой амалдары сөзбен толық есеп беруге ұласып отырады.
4. Жасаған қадамдарын өздігінен негіздеуге ұмтыла отырып, олар өз
ойболжамдарын, олардың кейде қате, шикілеу болып шығуынан именбей дауыстап
талқыға салады. Мұның өзі олардың ойының ұғынықты және сындарлы екенін
көрсетеді.
5.Оқушылар алда тұрған ой операцияларын жоспарлауға және орындалатын
амалдар барысын сөзбен айтып жеткізуге қабілетті.
6.Эмоциялық даму орайында жаттығуға байланысты, эмоциялық әрекеттердің
жарқырай көрінуі байқалады. Бұл оқыту әдістерінің тек интеллектке ғана
емес, сонымен бірге ішкі сезімдерге бағытталып жүргізілетінінің нәтижесі.
7. Ерік-жігерлі даму орайында өзін-өзі қадағалауға және өз іс әрекеттері
мен қимылдарын реттеуге бағыттай білу қасиеттерін атап өткен жөн.
8. Балаларды қадағалау орайында баға соңғы нәтижесі үшін емес, оны
қабылдап алу процесі үшін, соның өзінде біз оқушыны қайсыбір амалдары
орындау тұрғысында бір-бірімен салыстыру арқылы емес, өзін өздерімен,
кешегі білім деңгейімен салыстыра отыру негізінде қойылады.
Мұны оқушының оқу әрекетін меңгерудегі сызбадан көруге болады.
2 БАСТАУЫШ СЫНЫПТА Л.В.ЗАНКОВ ӘДІСТЕМЕСІН ҚОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІГІ
2.1 Жаңа буын оқулықтарында Л.В.Занков әдістемесіен қолдану мүмкіндігі (3
сынып қазақ тілі)
Бастауыш мектеп – бұл оқушы тұлғасы мен санасының дамуы қуатты жүретін
ерекше құнды, қайталанбайтын кезеңі. Сондықтан да бастауыш білім-үздіксіз
білім берудің алғашқы басқышы. Осыған орай оқушыға белгілі бір көлемдегі
білім, білік – дағдыларды меңгертумен бірге табиғат, қоршаған дүние туралы
түсініктерін кеңейте отырып, оларды шығармашылық бағытта жан-жақты дамыту –
бүгінгі күннің басты талабы.
Дамыта оқыту әдісі белгілі бір түрі. Мұғалім мен оқушы арасындағы қарым-
қатынастарды жетілдіру, оқушылардың өздігінен білім алу, дүниетанымын
қалыптастыруда жетекші рөл атқаратын оқыту жеп есептеледі. Педагогика
ғылымының көрнекті өкілі М.И.Махмутов [13] біз сөз етіп отырған дамыта
оқыту жөнінде мынандай пікір ұсынады: Проблемное обучение это новая
система правил применения раннее известных приемов учения и преподавания,
построенная с учетом логики мыслительных операции (анализа общения и т.п) и
закономерности поисковой деятельности учащихся (проблемной ситуации,
познавательного интереса, потребности и т.п).
Н.В.Репин [36] дамыта оқытуға мынандай анықтама береді: Развивающее
обучение – это целостная педагогическая система, альтернативная
традиционной системе школьного обучения.
Кесте 1 Дәстүрлі және дамыта оқыту жүйелерінің негізгі белгілерінің
салыстырмалы сипаттамасы
Педагогикалық процесінің компоненттері Мазмұндағы басымдылық
Дәстүрлі илюстрациялық түсіндірме әдісі Дамыта оқыту
Кестенің жалғасы
Педагогикалық процесінің компоненттері Мазмұндағы басымдылық
Дәстүрлі илюстрациялық түсіндірме әдісі Дамыта оқыту
Мақсат Оқушыларға білім, білік дағды қалыптастыру. Байқампаздығын
ойлауын, практикалық әрекетін дамыту
Бастапқы мазмұн Факторлар, мысалдар, тақырыптар, дәлелдер
Заңдылықтарды, теорияларды, ұғымдарды, ережелерді қорыту
Оқытудың формалары Жеке топтық, фронтальді Бірлескен ұжымдық іс-
әрекет
Оқыту әдістері Ауызша түсіндіру көрнекілік, практикалық Проблемалық
баяндау, ізденушілік, зерттеушілік
Бақылау, бағалау
Оқытудың нәтижесін мұғалімнің бақылауы, бағалауы Өзін-өзі бақылау, өзін-
өзі бағалау рефлексия
Сурет 1 Л.В.Занков әдістемесінің дидактикалық тәсілдері
Дамыта оқыту әдістерінің басқа әдіс-тәсілдерден екі негізгі айырмашылықтары
бар.
1 Қарама-қарсылықты шешудің құралы болғандықтан, олар тек жүйе (система)
ішінде қаралады. Оны айқындап, яғни болжап береді.
Дамыта оқыту өз алдына оқшау жатқан жоқ. Ол оқыту мен тәрбиенің барлық
әдістерімен бірге іштей қабысып бір-бірімен тығыз байланыста болады.
2 Дамыту әдісі мазмұн мен форманың диалектикалық ішкі үйлесімділігінен
тұрады. Қазіргі зерттеушілер аталған әдісті екі түрлі түрғыдан қарастырады.
Олар дамыта оқыту ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz