Философиядағы субстанция мәселесі

Кіріспе
Негізгі бөлім

1. Болмыс және материя ұғымдары. Философиядағы субстанция мәселесі.
2. Материяның ғылыми философиялық ұғымының қалыптасуы.
3. Қозғалыс және оның негізгі формалары.
4. Кеңістік және уақыт материяның өмір сүруінің обьективтік формалары.

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Адамның дүниеге қатынасының негізінде қандай құндылық жатса да, оның бастамасы-болмыс Мәнділік жөнінде айтуанда не нәрсенің болса да дүниеде болу жолы немесе болу тәсілі оның негізін құрайтын айтуан болатынбыз.
Болудың нақты, жеке формаларының бәріне ортақ жалпы қасиет ол-болу. Құндылыққа, мәңгілікке ұмтылу-соларды болдыру, іске асыру. Яғни, олардың бәрінің мұраты-барлық, өмірдің белгілі бір формасына айналу.
Неміс ойшылы Гегель болғандықтан, барлығын даму тұрғысынан қарастырады. Оның пікірінше, ең бастама форма өмірді болмыс, ойлауда болмыс ең қарапайым нәрсе. Болмыс туралы ең жалпы ұғым да осындай шолақ. Осы ұғымның шеңберінде болмыстың тең бар екеуінен басқа ешнәрсе айтам алмаймыз. Болмыстың барлық мазмұны оны даму өзінің барлық формаларын туғызып, барлық мәңгілікті ішке асырғанда ғана айқындалады.

1.С.Мырзалы «Философия» 2008
2.Ақназаров «Философия тарихы дәрісі» 2008
3.Н.Назарбаев. «Қазақстан 2030». «Білім» баспасы, 1998.
4.ҚР Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы. «Жаңа әлемдегі Жаңа Қазақстан». Астана, 2007.
5.Ю.А.Кимелева. Философия истории: Антология. Москва, Аспект Пресс,1995.

Пән: Философия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім

1. Болмыс және материя ұғымдары.
Философиядағы субстанция мәселесі.
2. Материяның ғылыми философиялық ұғымының қалыптасуы.
3. Қозғалыс және оның негізгі формалары.
4. Кеңістік және уақыт материяның өмір сүруінің обьективтік формалары.

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Адамның дүниеге қатынасының негізінде қандай құндылық жатса да, оның
бастамасы-болмыс Мәнділік жөнінде айтуанда не нәрсенің болса да дүниеде
болу жолы немесе болу тәсілі оның негізін құрайтын айтуан болатынбыз.
Болудың нақты, жеке формаларының бәріне ортақ жалпы қасиет ол-болу.
Құндылыққа, мәңгілікке ұмтылу-соларды болдыру, іске асыру. Яғни, олардың
бәрінің мұраты-барлық, өмірдің белгілі бір формасына айналу.
Неміс ойшылы Гегель болғандықтан, барлығын даму тұрғысынан
қарастырады. Оның пікірінше, ең бастама форма өмірді болмыс, ойлауда болмыс
ең қарапайым нәрсе. Болмыс туралы ең жалпы ұғым да осындай шолақ. Осы
ұғымның шеңберінде болмыстың тең бар екеуінен басқа ешнәрсе айтам алмаймыз.
Болмыстың барлық мазмұны оны даму өзінің барлық формаларын туғызып, барлық
мәңгілікті ішке асырғанда ғана айқындалады.
Мысалы: Қазақтың ұлы ақыны Абайдың Қалың елім, қазағым, қайран
жұртым деген өлеңінде қазақтың сол кездегі турлаусыз болмысына сүйініп,
осы шың болмысқа сынауы нақты бір құндылықтың болмысына шақырады.
Философия тарихында таза болмысты абсолюттік ақиқат ретінде алған
жария етіп, дәлелдеуге тырысқан Элей философтары, олардың ішінде Парменид
болмысы. Оның айтуынша, дүниеге болмыс қана бар, одан басқа ешнәрсе жоқ,
болмыс-біртұтас, ол жіктелмеген, бөлектенбеген. Біздің ойымыз тек бар нәрсе
туралы болуы мүмкін.Ал жоқ нәрсені біз ойлай алмаймыз. Олай болса жоқтың,
ол-алаңсыз жоқтың, барлық- абсолюттік барлық. Ол екеуінің ешқандай
байланысы болуы мүмкін емес.

1. Болмыс және материя ұғымдары. Философиядағы
субстанция мәселесі.
Болмыс ұғымының және болмыс жайындағы ілімнің (онтологияның)
төңірегінде философияда ежелден бері және қазірде де қызу пікірталас болып
келеді, өйткені болмыс мәселесі дүниеге көзқарастық және методологиялық
басты проблемалардың бірі болып табылады.
Болмыс проблемасының мәні неде? Не себепті көптеген философтар оны
өздерінің философиялық ой пікірлер системасының негізгі мәселесі деп
санайды? НЕ себебті құдайдың болмысы, яғни ол бар ма, әлде жоқ па? – деген
сұрақтың төңірегінде ғылыми көзқараспен діннің арасындағы ымырасыз күрес
жүріп келді? Осы және осы сияқты басқа да алуан түрлі сұрақтардың жауабын
табу үшін болмыс ұғымының философиялық мән мазмұнын ашып көрсету қажет.
Ең кең мағынада алғанда, болмыс бүкіл шындық дүниенің қамтитын
шегіне жеткен жалпы ұғым – философиялық категория болып табылады. Болмыс
дегеніміз бұл дүниеде өмір сүретіннің бәрі: материалдық заттар да,
құбылыстар мен процестер де , қатынастар мен байланыстар да, яғни бәрі –
бәрі. Тіпті адамның қиялы, ертек, аңыздар, ауру адамның сандырағы сияқты
рухани өмір көріністері де болмысқа жатады. Болмыс сияқты философиялық
категориялардың барлығы: материя, сана, сапа, сан, құбылыс, кеңістік,
уақыт, себеп, салдар т.б.Материялдық субстанцияның сапалық біртектілігі
жөніндегі түсінік дүниенің миханистік ұғымының негізі болып келеді. Ньютон
механикасының заңдары табиғаттың универсалды заңдары ретінде, табиғат пен
қоғамның барлық басқа заңдарына байланысты болатын болмыстың іргелі
принциптері ретінде қарастырылады.
Материализмге атомдық теорияға қарама-қарсы сіубстанцияретінде түрліше
идеялистік теориялар пайда болып, олар дүниенің ең жалпы негізі ретінде
құдайдың жаратушылық идеясын дүниежүзілік ақыл-ой немесе ой абьсолюттік рух
идеясын т.б. ұсынады. Сөйтіп идеялизм мен дүниенің табиғи ғылыми түсінігін
ардайым жалған қияли уағыздармен ауыстырып, адамның санасын шатастырумен
болады. Бұған қарама-қарсы материялист- философтар құбылыстардың табиғи
себептерін ашып көрсетіп, олар матеия қозғалысының обьективтік заңдарының
проектінің нәтижесі екенін түсіндіру мақсатын көздеді.

2. Материяның ғылыми философиялық ұғымының қалыптасуы.

Алайда жаңа ашылған құбылыстарды түсіндіруге механикалық заңдарды
қолдануға болмайтынын идеялистік философиялық өкілдері материяның сақталу
принципінің бұзылуы материяның жойылуының айғағы деп түсіндірді.
Материялистік көзқарасты дүниенің механикалық көрінісі мен тепе-тең санаға
олар матеиализм енді жоққа шықты деп мәлімдеді.
Ал шындығында ашылған жаңалықтар дүниені түсіндірудің метафизиклық
принциптерін теріс екенін ғана дәлелдеді. Дүниені миханикалық жолмен ғана
түсіндірудің теріске шығара отырып, бұл жаңалықтар материя туралы
диалектикалық – материалистік ілімнің ақиқаттығын көрсетті. Материализм
қорғаушы материя ретіндегі дүниенің белгілі бір адам айтқысыз неғұрлым
күрделі сипаты барлығын емес, электромагниттік сипаты барлығын емес
механикалық сипатты барлығын таныптцы мыс деу деп жазыпты. В.И. Ленин әрине
басынан аяғына дейін жалған сөз атомның бөліміне беретіні оның
таусылмайтындығы материяның және оның қозғалысының барлық
формаларыныңөзгергіштігі әр уақытта диалектикалық материализмнің тірегі
болып келеді.
Материя құрылымының біртекті еместігі және оның сарқылматындығы
туралы, оның қозғалысындағы алуан екендігі тура ғылыми деректерге сүйене
отырып В.И.Ленин материяның жалпыланған философиялық ұғымын тұжырымдады.
Материя дегеніміз адамға оның өзінің түйсігі арқылы мәлім болатын біздің
түйсіктерімізге тәуелсіз бола тұрыа сол тәуелсіздігіміз арқылы көшірмесі
сүйреті сәулесі тиүсетін обьективтік реялдықты белгілеу үшін қолданылатын
философиялық категория.
Материяның бұл анықтамасы философияның негізгі материялистік шешімі
мен тығыз байланысты. Мұнда біздің біліміміздің обективтік қайнар көзі
болып саналатын матенрия және оның танымдылығы аталып көрсетілген Сонымен
бірге диалектикалық материялизмінң бұрынғы философиялық системалардан
айырмашылығы сол диалектикалық материялизм материяны оның белгілі бір нақты
түріне заттардың бөлшектеріне сезім мен қабылданатын денелерге теңемейді.
Материя дегеніміз кеңістік пен уақытта өмір сүріп, қозғалыста
болатын, сарқцылмас көп қасиеттері бар, алуан түрлі обьектілер мен
системалардың сансыз көп жиынтығы біздің сезім мүшелеріміз барлық реалды
материя формаларының ең болмашы бөлігін ғана қабылдай алады. Бірақ барған
сайын жетілдіре түсіп отырған приборлар мен өлшеуіш құрылғылардың жасалуына
байланысты адам таныған дүниенің аумағы ұдайы ұлғайып отырады.

3.Қозғалыс және оның негізгі формалары.

Бізді қоршаған дүниені тани біле келе мұнда обьсолюттік түрде таным сеніп
қалған өзгермейтін еш нәрсе жоқ екенін бәрі де қозғалыста болатынын және
бір формадан екінші формаға ауысып отыратынын көрсетеміз. Барлық
материялдық обьектілерді элементарлық бөлшектердің, атомдар мен
молекулалардың қозғалысы болып жатады, әрбір обьект өзін қоршаған ортамен
өзанра әрекеттес болады, ал бұл өзара әрекет белгілі бір формадағы
қозғалысты қамтиды. Кез келген бейне жермен салыстырған да тыныштықта
тұратын денеде галантиканың басқа жұлдыздарына қатысты тұрғанда алғанда
жермен бірге күнді айнала қозғалады: Ал басқа жұлдыздар системасына қатысты
тұрғыдан алғанда голантикада қозғалады.
Егер тұрақты қатты денелерді алсақ біз олардың құрылысының
тұрақтылығын және сыртқы формасы өздерінің құрамындағы микробөлшектердің
белгілі бір өзара әрекетіне тәуелді екенін көрсетеміз, ал кеңістік пен
уақытта өріс алатын кез келген өзара әрекеттің өзі қоғалыс болып табылады,
дәл сол сияқты кез келген қозғалыста материяның түрлі элементтерінің өзара
әрекеті болады.
Ең жалпылама мағынада алғанда қозғклыс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.