Болашақ химия мұғалімінің креативті тұлғасын қалыптастырудың ғылыми педагогикалық негіздері

Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ - түрік университеті

ӘОЖ 331. 361 [343. 3] Қолжазба құқында

ТАШБУЛАТОВА АСЕЛ ЕРСҰЛТАНҚЫЗЫ

Болашақ химия мұғалімінің креативті тұлғасын қалыптастырудың ғылыми педагогикалық негіздері

6D010300 - «Педагогика және психология» мамандығы бойынша

Философия докторы ғылыми дәрежесін

алу үшін дайындалған диссертация

(PhD)

ғылыми жетекші:

педагогика ғылымдарының

докторы, профессор Оспанова Б. А.,

Ғылыми кеңесші:

педагогика ғылымдарының докторы,

профессор Редлих С. М.

Қазақстан Республикасы

Алматы, 2014

МАЗМҰНЫ

Диссертацияда келесі нормативтік-құжатттар мен стандарттарға

сілтеме жасалынды:

Государственная Программа развития образования в Республике Казахстан на 2005-2010 годы //Казахстанская правда, 16 октября 2004 года. - С. 3-5.

Ел Президентінің Қазақстан халқына жолдауы: «Бәсекеге қабілетті Қазақстан үшін, Бәсекеге қабілетті Экономика үшін, Бәсекеге қабілетті халық үшін» //Алматы ақшамы. - Алматы, 20 наурыз 2004. - Б. 7-9.

Қазақстан Республикасы мемлекеттік «Білім» бағдарламасы. - Астана, 2002. -Б. 3-11.

Қазақстан Республикасының стратегиялық дамуының 2010 жылға дейінгі бағдарламасы. - Астана, 2003. - Б. 3-21.

Қазақстан Республикасының білімді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. - Астана, 2005. - 28 б.

Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытудың 2015 жылға дейінгі Тұжырымдамасы. - Астана, 2004. - 26 б.

Қазақстан Республикасы жоғары педагогикалық білімді дамыту тұжырымдамасы. - Алматы, 2005. - 48 б.

Қазақстан Республикасы жаңа формация мұғалімінің үздіксіз педагогикалық білімі тұжырымдамасы. - Алматы, 2005. - 36 б.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 23 желтоқсандағы № 1207 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2009-2011 жылдарға арналған стратегиялық жоспары.

Анықтамалар

Диссертацияда келесі анықтамаларға сәйкес терминдер қолданылды:

Креативтік - танымдық, өмірлік, кәсіптік, ойлау тәжірибелері негізінде мәселенің жаңа шешімдерін табуға мүмкіндік беретін ықпалдасқан тұлғалық сапа.

Педагогикалық креативтік - педагогикалық іс-әрекетте жасампаздыққа бағытталған креативтік.

Инновациялық біліми орта - инновациялық процестер өтетін орта (педагогикалық жаңалықтар пайда болатын орта, оларды жылдам игеру және тәжірибеде қолдануы) [Білім және ғылым. Энциклопедиялық сөздік. - Астана, 2009. б. 138] .

Инновациялық-креативтік технологиялар - педагогикалық үдерістің мағынасын шешуде жасампаздық тұғырдағы тұлғаның арнайы қабілеттері және құндылықтары оқу іс-әрекетінің басты компоненті ретінде ұйымдастырылуы.

Креативті мотивация - адамды жасампаз іс-әрекетке бағдарлайтын және бағыттайтын тұрақты құндылықтар, түрткілер жүйесі.

Креативті бағыттылық - креативті қабілеттерді жүзеге асыруға бағытталған, қойылған креативті мақсаттарға сәйкес субъектінің жасампаз әрекет етуге дайындығы, енуі және оның міндеттерін қабылдау.

Технология - материалды өңдеудің тәсілдері мен құралдары туралы білім жиынтығы

Педагогикалық технология - әдістемелік жүйенің практикада іске асырылатын жобасы.

Педагогикалық жүйе - оқытудың әдістемелік жүйесі (оқытудың мақсаты, мазмұны, әдістері, формасы мен құралдары) және соған сәйкесті дидактикалық үдерістердің жиынтығы.

Педагогикалық диагностика - оның негізгі функцияларын тиімді жүзеге асыру үшін оқыту мен тәрбиелеу үдерісінде даралау, саралау тәсілін қамтамасыз ету мақсатымен оқушы тұлғасын және оқушылар ұжымын зерттеу (Қазақстан мектебі, 2005. № 8, 62-бет) .

БЕЛГІЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

Зерттеу жұмысында төмендегі қысқартулар мен белгілеулер қолданылды

Кіріспе

Зерттеудің көкейкестілігі: Білім беру саласындағы демократияландыру, гуманитарландыру, ізгілендіру тенденцияларының мәні болашақ маманның тұлға ретінде қалыптасып дамуына, оның еркін ойлауына мүмкіндік туғызуды көздейтін жаңа көзқарас «Мәдениет-бiлiм-тарих» атты қоғам дамуының парадигмасы болып табылатын үш тағанмен өзектесіп жатыр.

Қазақстан Республикасы Президенті Н. Назарбаевтың 1997 жылғы «Қазақстан 2030» жолдауының негізінде қоғамдық өмір салаларының, соның ішінде білім саласының бірқатар стратегиялық жоспарлары мен бағдарламалары қабылданды. Соның бірі болып саналатын «Қазақстан Республикасының 2020 жылдарға дейінгі стратегиялық даму жоспарында» адамзат дамуын қамтамасыз ететін Ұлттық білім беру жүйесін құру және оны әлемдік білім кеңістігіне кіріктіру мақсаты қойылған болатын. Осы мақсатты жүзеге асыруға байланысты 2005 жылдан бастап Ұлттық білім беру моделін құру теориялық-әдіснамалық тұрғыда жан-жақты зерделене бастады [1] .

«Қазақстан Республикасы 2010-2015 жылдарға арналған бiлiм берудi дамытудың мемлекеттік бағдараламасында» жоғарғы бiлiм берудiң мақсаты - алған бiлiмiнiң, кәсiби дағдыларының негiзiнде өмiрдiң өзгермелi жағдайларында еркiн бағдарлай алатын, алған бiлiмiн толықтырып, дамытуға, сол арқылы өз мүмкiндiктерiн iске асыруға және адамгершiлiк тұрғыда өзбетiнше дұрыс, жауапты шешiм қабылдауға қабiлеттi тұлға қалыптастыру екендiгi көрсетiлген [2] .

Студент оқу үрдісіндегі басты субъект болғандықтан назардың барлығы оның тұлға ретінде қалыптасып, дамуына аударылады. Осы тұрғыдан алғанда бiлiм берудi дамытудың мемлекеттік бағдарламасы жалпы білім берудің басым бағыттарын, яғни студент пен оқытушының өзара ынтымақтастығы үлгісін оқу үрдісінде қалыптастыру, оның оқыту әдістерінің үйлесімділігі негізінде жүзеге асырылуын анықтап беріп отыр. Бұл басым бағыттар жоғары оқу орнында химия пәндері бойынша болашақ маманның креативтілік тұлғасын қалыптастыруды жетілдіруге негіз болады.

Бәсекелестікке қабілетті мамандар дайындауды жүзеге асыру мақсатында Қазақстан Болон үдерісіне енді. Қазақстанның әлемдік білім беру кеңістігіне енуі еліміздің білім беру жүйесін жетілдірудің жаңа бағдары инновациялық білім беру субъектілерін даярлауды талап етеді. Университет студенттерінің қоғамдық өмірдің өзіндік дамуы мен қалыптасуының субъектісі ретінде инновациялық білім беру ортасында педагогикалық креативтігін қалыптастырудың теориялық-әдіснамалық негіздерін анықтау және оның ішкі тетіктерін табу аса маңызды. Инновациялық білім беру үдерісі университет студенттеріне білім берудің әр кезеңінде жаңашылдық идеялар ұсынудағы жаңа тұғырлар немесе туындылар, ақыл-ой әрекеттерінің дәстүрлі жүйелермен сабақтастықта және түрлі іс-әрекетте педагогикалық креативтікті қалыптастыру мүмкіндігін тудырады.

Педагогикалық креативтіктің әдіснамалық негіздерін алыс және жақын шетел ғалымдары Г. Ю. Айзенк [2], Ф. Баррон [3], Д. Векслер [4], М. Вертгеймер [5], Дж. Гильфорд [6], С. Медник [7], В. Смит [8], С. Тейлор [9], E. P. Toрренс[ 10], X. Tpик [11], M. Уоллах [12] және басқалар өз еңбектерінде қарастырған. Соңғы жылдары түрлі ғылым салаларында креативтік мәселесін кешенді тұрғыдан зерделейтін, креативті білім беру парадигмасын ойластыруға талпыныс жасаған зерттеулер көбеюде (Д. Б. Богоявленская [13], Ч. К. Борисов [14], А. В. Брушлинский [15], Н. В. Вишнякова [16], М. С. Каган [17], А. М. Матюшкин [18], Я. А. Пономарев [19] және т. б. ) .

Креативтікті қалыптастыру мүмкіндіктерін ресей ғалымдары Т. Н. Галич [20], Л. Д. Лебедева, оқушылардың креативтігін дамыту мәселесін С. К. Турчак [25], Г. В. Терехова [26], педагогикалық креативтік жоғары оқу орны студенттерінің кәсіби қалыптасуының негізгі факторларын Е. Е. Щербакова [27], Т. А. Дронова [28], және т. б. қарастырған.

Болашақ химия мұғалімінің креативті тұлғасын қалыптастыру - жоғары педагогикалық білім берудің маңызды құрамдас бөлігі. Қазақстанда жоғары педагогикалық білім беру тарихы (Қ. Б. Сейталиев [46], Р. К. Бекмағамбетова [47] және т. б), мұғалімдерді білім беру мұратына сәйкес даярлау тәжірибесі (Г. К. Ахметова [48] және т. б), болашақ мамандарды даярлау біртұтас педагогикалық үдерістің теориясы мен практикасын іске асыруға (Н. Д. Хмель [50], С. Т. Каргин [51], Г. М. Кертаева [52], А. Қ. Рысбаева [53], жоғары мектеп дидактикасының дамуы Е. Ө. Жұматаева [61] және т. б. ), педагогикалық инноватиканың білім беру жүйесіндегі жаңалықты ендіру туралы ғылыми білім саласы екендігін негіздеу (Н. Р. Юсуфбекова [67], Ш. Т. Таубаева [68] және т. б. ), студенттерді инновациялық іс-әрекетке даярлау (К. Ж. Бұзаубақова [69], К. Ж. Ажибеков [70] және т. б), болашақ мамандардың креативтігін қалыптастыру (Б. А. Оспанова [71], студенттің креативтігін қалыптастыру мақсатында инновациялық технологияларды пайдалану (Г. Қ. Нұрғалиева [73], Т. Г. Галиев [74] және т. б. ), болашақ мұғалімдердің кәсіптік әлеуетін қалыптастыру (Е. И. Бурдина [75], Л. Ю. Гущина [76] және т. б. ) мәселелерінің түрлі қырлары зерделенеді.

Жоғарыда аталған зерттеушілер оқу үрдісіндегі әртүрлі педагогикалық жағдайлардағы бірнеше өкілдердің креативін дамыту мәселелерін (мұғалім, оқытушы, оқушы, бала және т. б. ) қарастырды.

Дегенмен біз жалпы оқу үдерісіндегі және жеке химия пәнін оқытудағы болашақ маманнның креативті тұлғасын қалыптастыруға арналған зерттеу жұмысын кездестірмедік.

Сонымен қатар, химия оқу пәні ретінде болашақ маманның креативті тұлғасын қалыптастыруда алатын орны ерекше, біріншіден, болашақ маман мен оқытушыға кең көлемде мүмкіндік беретін химия пәнінің көптүрлілігін (жалпы, бейорганикалық, органикалық, аналитикалық, қолданбалы химия) оқу кезінде қолданылатын әртүрлі әдістер мен тәсілдерге байланысты, екіншіден, химия пәнін оқу кезінде болашақ маманның креативті тұлғасын қалыптастыруға мүмкіндік беретін сабақты ұйымдастырудың бірнеше түрлі формаларын пайдалануға болады.

Сондықтанда, бірнеше негізгі қарама-қайшылықтарды атап кетуге болады:

- шығармашылық тұрғыдан ойлана білетін педагогтарды оқыту мен тәрбиелеудің қажеттілігі мен болашақ маманның креативті тұлғасын дамыту мақсатындағы педагогикалық технологиялардың болмауы арасындағы;

- қарқынды өзгеріп отырған жағдайда тұлғаның өзін-өзі дамытудағы шығармашылық қабілеттеріне қазіргі қоғам талабы мен болашақ маманнның креативті тұлғасының дамуына білім беру үдерісінің өз деңгейінде көңіл бөлінбеуі арасындағы;

- болашақ мамандарды дайындауда дәстүрлі білім мен оқытудың әдістерін меңгерумен шектелуі және заманауи мектептердің шығармашылық негіздегі жаңашыл мұғалімдерден жаңа педагогикалық әдістерді талап етуі арасындағы.

Осы қайшылықтардың шешімін табуда өзіндік үлесі бар болашақ химия пәні мұғалімдерінің креативті тұлғасын қалыптастыру мәселесін теориялық тұрғыда зерделеу біздің зерттеуіміздің көкейкестілігін айқындайды. Қарастырылып отырған мәселенің осындай өзектілігі зерттеу тақырыбымызды « Болашақ химия мұғалімінің креативті тұлғасын қалыптастырудың ғылыми педагогикалық негіздері » - деп таңдап алуымызға негіз болды.

Зерттеу нысаны : жоғары оқу орнындағы білім беру үдерісі

Зерттеу пәні : болашақ химия мұғалімінің креативті тұлғасын қалыптастыру үдерісі.

Зерттеудің мақсаты - болашақ химия мұғалімінің креативті тұлғасын қалыптастыруды теориялық тұрғыдан негіздеу және ғылыми-әдiстемелiк жағынан қамтамасыз ету бағытындағы материалдарды тәжірибелік-эксперименттік жұмыс барысында сынақтан өткізу.

Зерттеу болжамы : егер, болашақ химия мұғалімінің креативті тұлғасын қалыптастыру дың моделі мен технологиясы жасалса және олар жоғары оқу орны практикасында жүзеге асырылса, онда болашақ химия мұғалімінің креативті тұлғасы жоғары деңгейде қалыптасады, өйткені бұл тұлғалық сапаларды қалыптастыру үдерісі жоғары оқу орнындағы білім беру ортасындағы жеке тұлғалық қабілеттіліктерінің құрамдас бөлігі болып табылады.

Зерттеудің мақсаты мен болжамы келесі міндеттерді шешу қажеттігін анықтады:

Зерттеудің міндеттері:

- химия пәнін оқыту барысында болашақ маманның креативті тұлғасын қалыптастыру технологиясын жасаудың қажеттілігін ғылыми тұрғыдан негіздеу;

- креативті тұлға қалыптастырудағы креативтіліктің құрылымы мен мазмұнын, компоненттерін, деңгейлерін және олардың қалыптасу өлшемдерін анықтау;

- болашақ химия пәні мұғалімінің креативті тұлғасын қалыптастырудың құрылымдық-мазмұндық-үрдістік моделін жасау;

- химия пәні мұғалімінің креативті тұлғасын қалыптастыру әдістемесін жасау және оның тиімділігін тәжірибелік-эксперименттік жұмыс барысында тексеру, зерттеу мәселесі бойынша әдістемелік ұсыныстар даярлау.

Зерттеудің жетекші идеясы: жоғары білім беру ортасындағы химия пәні мұғалімінің креативтігінің тұлғалық сапа ретінде қалыптасуы, яғни іс-әрекетте жаңа идеяларды өзбетінше жүзеге асыру қабілеті мен шығармашылық қабілеттерінің жоғары деңгейіне жетудегі олардың білім беру үдерісінің субъектілеріне айналуы маңызды болып табылады.

Зерттеудің әдіснамалық және теориялық негіздері: зерттеудің әдіснамалық және теориялық негіздері әдіснамалық ұстанымдармен, философиялық тұғырда адамның танымдық қызметінің мәні туралы іргелі қағидаларымен, құбылыстардың өзара байланыстарымен, сабақтастығының логикалық қағидаларымен, білім беру үдерістері мен жүйелерін басқару теориясы туралы ережелерімен, тұлғаға бағдарланған оқыту жүйелерімен креативтікті қалыптастыруға қатысты психологиялық-педагогикалық зерттеулердегі, сондай-ақ, білім беру саласындағы тұжырымдамаларымен анықталады.

Зерттеу мәселесін теориялық-әдіснамалық тұрғыда негіздеген келесі тұжырымдамалар басшылыққа алынды:

- креативтік теориясы (А. В. Морозов [22], Т. В. Дронова [28], М. М. Зиновкина[31], Е. Е. Щербакова [27] және т. б. ) ;

- шығармашылық теориясы (С. Л. Рубинштейн [94], Б. М. Теплов [95], М. Г. Ярошевский [96], Б. М. Кедров [97], А. М. Матюшкин [98], Я. А. Пономарев [99], А. Н. Лук [100], А. В. Брушлинский [101] және т. б. ) ;

- инновация теориясы (В. А. Сластенин [31], Н. Р. Юсуфбекова [102], Ш. Т. Таубаева [103] және т. б) ;

- қабілет теориясы ( Б. Г. Ананьев [104], Н. Д. Левитов [105], Н. С. Лейтес [106] және т. б) ;

- шығармашылық әлеует теориясы (А. М. Мелик-Пашаев[107], А. Н. Леонтьев [108] ) ;

- педагогикалық іс-әрекетті технологияландыру идеясы (Л. А. Петровкая [109], Д. В. Чернилевский [110] және т. б) ;

- тұлғаның дамуының гуманистік тұрғысы (А. А. Бейсенбаева [111], А. Б. Орлов [112], А. Маслоу [113], К. Роджерс [114], Э. Фромм [115] Э. Шостром [116] және т. б. ) ;

Зерттеудің деректі көздері : шығармашылық және креативті әрекет, креативті педагогика мен психология, тұлғаның кәсіби құзыреттілігін дамыту, креативтігін дамытуда әрекет пен қарым-қатынас рөлі туралы жетекші құжаттар мен оқу материалдары, білім беру саясаты аясындағы тұжырымдамаларға қатысты философ, психолог, педагогтер еңбектері, Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы, Қазақстан Республикасының 2010-2015 жылдарға арналған білім беруді дамытудың Мемлекеттік бағдарламасы, оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдар, озат мұғалімдердің іс-тәжірибелері, педагогикалық баспасөз материалдары, автордың педагогикалық және зерттеушілік іс-тәжірибелері.

Зерттеу әдiстерi:

- зерттеу мәселелерi бойынша философиялық, психологиялық, педагогикалық және әдiстемелiк әдебиеттерге, сонымен қатар жаратылыстану пәндерi бойынша тұжырымдамаларға, білім стандарттарына, оқу бағдарламаларына, оқулықтарға және әдістемелік құралдарға теориялық талдау жасау;

- бақылау, сауалнама жүргізу, сұхбаттасу, сабақтарға талдау жасау;

- айқындау және оқыту эксперименттерін жүргізу.

Зерттеу кезеңдері. Зерттеу жұмысы үш кезеңге сәйкес жүргізілді.

Бірінші кезеңде (2011-2012ж. ж. ) зерттеліп отырған мәселе бойынша материалдар жинақталды; болашақ мұғалімдердің креативтік тұлғасын қалыптастырудың бастапқы жағдайы, мәселенің түйінді сөздері айқындалды; зерттеудің ғылыми аппараты анықталды. Зерттеу мақсатына орай тәжірибелік - педагогикалық жұмыс мазмұны және әдістемесі дайындалып, алғашқы анықтау эксперименті басталды.

Екінші кезеңде (2012-2013ж. ж. ) қалыптастырудың әлеуметтік -педагогикалық алғышарттары және тарихи - педагогикалық кезеңдері, әдіснамалық және теориялық негіздері, зерттеліп отырған мәселенің ғылымда зерттелу жайы зерделенді. Болашақ мұғалімдердің креативті тұлғасын қалыптастырудағы жоғары оқу орнының мүмкіндіктері мен қалыптастыру жүйесінің мазмұны анықталды. Болашақ химия пәні мұғалімдерінің креативті тұлғасын қалыптастыру моделі құрылды және анықтау эксперименті жалғасты.

Үшінші кезеңде (2013-2014) ж. ж. тәжірибелік-педагогикалық жұмыс кезеңінде болашақ мұғалімдерді креативті тұлғасын қалыптастыру бойынша зерттеу жұмысының әдістемесі тәжірибелік - педагогикалық жұмыс барысына енгізіліп, нәтижелері тексерілді. Студенттерге арналған оқу курстары мен оқытушылар үшін семинар байқаудан өткізіліп, тәжірибеге енгізілді. Жүргiзiлген тәжiрибелік-эксперименттік жұмыстар нәтижелерi қорытындыланып, жүйелендi. Соның нәтижесiнде сәйкес әдістемелік ұсыныстар дайындалды. Бұл кезең диссертацияны талапқа сай рәсімдеумен аяқталды.

Зерттеу базасы:

Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті, Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті, Жаратылыстану және география институты, Кузбасс мемлекеттік педагогикалық академиясының «психология» факультеті.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы мен теориялық маңыздылығы:

• химия пәнін оқыту барысында болашақ маманның креативті тұлғасын қалыптастыру технологиясы жасалынды және креативтіліктің құрылымы мен мазмұны, компоненттері, деңгейлері және олардың қалыптасу өлшемдері анықталды;

- болашақ химия пәні мұғалімінің креативті тұлғасын қалыптастырудың құрылымдық-мазмұндық-үрдістік моделі жасалынды;

- химия пәні мұғалімінің креативті тұлғасын қалыптастыру әдістемесі ұсынылды.

Зерттеу жұмысының практикалық маңыздылығы:

Зерттеу жұмысының нәтижелерін жалпы білім беретін мектептерде, орта кәсіптік білім беру мекемелерінде, педагог кадрларды даярлау және олардың біліктілігін арттыру жүйесінде кеңінен пайдалануға болады.

Зерттеу нәтижелерінің дәлелділігі мен негізділігі : автордың философиялық, писихологиялық және педагогикалық еңбектердегi қағидаларды басшылыққа алуымен; зерттеу пәнiне сәйкес өзара байланыстағы әдiстердi кешендi пайдалануымен; зерттеу әдiстерiнiң зерттеу мiндеттерiне сәйкестiлiгiмен; тәжiрибелiк-эксперимент бағдарламасының педагогикалық мақсат пен мiндетке сәйкес негiзделгендігiмен, алынған нәтижелердiң қорытындылануымен; зерттеу нәтижелерiнiң жоғары және жалпы бiлiм беретiн мектептiң оқыту үрдісiнде сынақтан өткiзiлiп, тиiмдiлiгi дәлелденуімен қамтамасыз етiлген.

Зерттеу нәтижелерінің талқылануы және жүзеге асырылуы:

Болашақ мамандардың креативтік іс-әрекеттерін белсендіру-жахандану кеңістігіндегі білім берудің модернизациялық жүйесінің көрінісі (Алматы, 2012), Жоғары оқу орындағы студенттердің креативті тұлға ретінде дауының кейбір аспектілері (Түркістан-Мәскеу, 2013), Жоғары оқу орындарында химияны оқытуда студенттердің креативтілік дербестігін қалыптастырудың өзіндік ерекшеліктері (Алматы, 2013), Жоғары оқу орындағы химияны оқытуда студенттердің креативтік қабілетін қалыптастырудың ерекшеліктері (Алматы, қыркүйек 2013), Студенттердің креативтілігін дамытудағы болашақ химия мұғалімінің кәсіби құзырлығын қалыптастыру (Алматы, Желтоқсан 2013), Шет елдерде 8 мақала жарияланды: Креативность как важнейшая характермстика иннавационной деяттельности современного педагога (Москва-Пушкино, 2012), Problem of creative development of students (Қытай, 2012), Профессионально-контекстное обучение как инструмент развитие креативной компетенции будущего учителя (Украина, 2013), Important priorities of forming of future teacher’s creativity (Antalya, Turkey, 26-29 April 2013), Развитие креативно-творческой индивидуальности будущего учителя химии (Великобритания, Лондон, 9-26 октября 2013), Влияние образовательной среды на креативную деятельность будущего специалиста (США, Нью-Йорк, 15 июля 2013), Феномен креативности и самоактуализации в контексте личностного развития студентов (Новокузнецк , 2013), Развитие креативно-твор- ческой индивидуальности будущего учителя химии (Болгария, София , 2013), Импакт факторы - 0, 548 «International journal of experimental education» журналында «Стратегические ориентиры модернизации профессионального образования в Казахстане в полготовке креативно-востребованнного специалиста» атты мақаламыз жарияланды.

Зерттеу нәтижелерін сынақтан өткізу және енгізу

Зерттеудің негізгі қағидалары жоғары оқу орындары арасындағы ғылыми-әдістемелік, халықаралық конференцияларда баяндалып, республикалық ғылыми-педагогикалық басылымдарда жарияланды. Зерттеу нәтижелері зерттеу 5 базасында көрсетілген білім беру мекемелерінде оқушылардың білім сапасын арттыру мақсатында мектеп тәжірибесіне ендірілді.

Диссертация құрылымы мен мазмұны: болашақ химия пәні мұғалімдерінің креативті қалыптастыру үдерісін зерттеу кезеңдерін қамтиды. Диссертация нормативтік сілтемелерден; анықтамалардан; белгілеулер мен қысқартулардан; кіріспеден; болашақ мұғалімдердің креативті тұлғасын қалыптастырудың тұжырымдық қағидалары ретімен баяндалған 2 бөлімнен; қорытындыдан; пайдаланылған әдебиеттер тізімінен; қосымшалардан және 155 бет мәтін, 16 сурет және 16 кестеден тұрады.

1. ОҚУ ҮДЕРІСІНДЕ БОЛАШАҚ МАМАНДАРДЫҢ КРЕАТИВТІ ТҰЛҒАСЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ-ӘДІСНАМАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. . 1 Қазіргі заманғы ғылым мен тәжірибедегі креативтілік және шығармашалық мәселелерін талдау

... жалғасы

Бастауыш сыныптың жаңа тұрпатты мұғалімін қалыптастырудың педагогикалық негіздері

Білім берудің құрылымы

Бастауыш сынып мұғалімінің инновациялық - технологиялық әлеуетін қалыптастырудың педагогикалық алғышарттары

12 жылдық мектеп мұғалімінің кәсіби – педагогикалық сипаттамасы

Болашақ бастауыш мектеп мұғалімдерін даярлауда кәсіптік білім берудің педагогикалық шарттары музыка пәндерінің материалдары негізінде

Болашақ бастауыш мектеп мұғалімдерін кәсіби даярлауда көпсатылы жоғары білім беруді ұйымдас-тырудың педагогикалық шарттары

Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің технологиялық құзыреттілігін қалыптастырудың педагогикалық шарттары

Бастауыш мектептің болашақ мұғалімінің кәсіби дайындығының ілімдік негіздері

Кәсіби құзыреттілік ұғымының мазмұны

Оқушыларды математикалық олимпиадаларға дайындау

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс