Бейспецификалық қорғаныс факторлары

Жоспар
Кіріспе

1 Бейспецификалық (табиғи) қорғаныс факторлары
2 Комплемент жүйесі
3 Фагоцитоз
4 Табиғи киллерлер (ТК)

Дененің біртұтастығының сақталуы, оның тіршілігі бейспецификалық және спецификалық қорғаныс факторларының бірігуімен қамтамасыз етіледі.
Бейспецификалық (табиғи) қорғаныс факторлары дененің туа біткен биологиялық ерекшеліктерімен қамтамасыз етіледі. Олар төзімді, тұқым арқылы беріледі және спецификалық иммундық жауаптың даму нәтижесі болып табылмайды. Бұл жағдайда денеге енген бөгде молекулалардан қорғану қалыпты тері қабатының өткізбеушілігіне, сөлдердің бактерицид-тілігіне, асқазан сөлінің қышқылдығына, дене қызуына, қанда, сілекейде және басқа биологиялық сұйықтықтарда пропердин, лизоцим сияқты ферменттердің болуына, фагоцитоздың жасушалық белсенділігіне және дененің басқа биологиялық қасиеттеріне байланысты болады. Иммундық жүйенің жетіспеушіліктерінде табиғи бейспецификалық қорғаныс факторының ролі жоғарылайды.
Табиғи факторлар антигенге қарсы бейспецификалықтығымен ерекшеленеді, онымен алғашқы жанасқанды есте сақтамайды. Олар гуморалдық, жасушалық, физикалық және физиологиялық болып бөлінеді (1-ші кесте).
Ішектердегі микроорганизмдер метаболиттері микробқа қарсы әсер етеді. Адам ішегінің қалыпты микрофлорасы патогенді микроорганизмдерге тікелей антогонистік әсерімен бірге иммундық жүйеге стимуляциялық әсер етеді.

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

БЕЙСПЕЦИФИКАЛЫҚ ҚОРҒАНЫС ФАКТОРЛАРЫ

Дененің біртұтастығының сақталуы, оның тіршілігі бейспецификалық және
спецификалық қорғаныс факторларының бірігуімен қамтамасыз етіледі.
Бейспецификалық (табиғи) қорғаныс факторлары дененің туа біткен
биологиялық ерекшеліктерімен қамтамасыз етіледі. Олар төзімді, тұқым арқылы
беріледі және спецификалық иммундық жауаптың даму нәтижесі болып
табылмайды. Бұл жағдайда денеге енген бөгде молекулалардан қорғану қалыпты
тері қабатының өткізбеушілігіне, сөлдердің бактерицид-тілігіне, асқазан
сөлінің қышқылдығына, дене қызуына, қанда, сілекейде және басқа биологиялық
сұйықтықтарда пропердин, лизоцим сияқты ферменттердің болуына, фагоцитоздың
жасушалық белсенділігіне және дененің басқа биологиялық қасиеттеріне
байланысты болады. Иммундық жүйенің жетіспеушіліктерінде табиғи
бейспецификалық қорғаныс факторының ролі жоғарылайды.
Табиғи факторлар антигенге қарсы бейспецификалықтығымен ерекшеленеді,
онымен алғашқы жанасқанды есте сақтамайды. Олар гуморалдық, жасушалық,
физикалық және физиологиялық болып бөлінеді (1-ші кесте).
Ішектердегі микроорганизмдер метаболиттері микробқа қарсы әсер етеді.
Адам ішегінің қалыпты микрофлорасы патогенді микроорганизмдерге тікелей
антогонистік әсерімен бірге иммундық жүйеге стимуляциялық әсер етеді.

1-кесте. Бейспецификалық (табиғи) қорғаныс факторлары
Гуморалдық Жасушалық Физикалық,
физиологиялық
Жедел фаза ақуыздары Нейтрофилдер; Механикалық барьер:
(фибриноген, α-антитрипсин, Макрофагтар; тері қабаты, тыныс және
фибронектин, β2- Моноциттер; ас қорыту жолдарының
микроглобулин, С-реактивті Табиғи киллерлар.шырышты қабаттары;
ақуыз, гаптоглобин және т.б); Физиологиялық барьер:
Қабыну медиаторлары; дененің қызуы, рН,
Комплемент жүйесі; қанның, көз жасы,
Жасушалардың ферментті жүйелері сілекей бездері
(каталаза, глутатион пероксидаза сөлдерінің
және т.б. ); бакте-рицидтілігі.
Пропердин;
Лизоцим;
Қабыну пептидтері
(тромбициттерді белсендіру
факторы);
Арахидон қышқылының ыдырау
өнімдері (эйкозаноидтар:
лейкотриен-дер, тромбаксан,
простагландиндер);
Кинин жүйесі (брадикинин,
калидин);
Интерферондар;
Қан ұю жүйесінің факторлары
(фибриноген, фибринолиз
процестері);
Аллергиялық қабыну медиаторлары
(гистамин, серотонин, гепарин);
Қанның бактерицидті
белсенділігі;
Вирустық ингибиторлар.

Жалпы физиологиялық сипаттағы қорғаныс механизмдері дененің нейро-
эндокринді жүйесімен реттелуі анық болғанмен соңына дейін зерттелмеген.
Дененің бейспецификалық қорғаныс реакцияларының бірінші сатысын мына
сұлба түрінде көрсетуге болады:
1. Микроорганизмдердің енуі
2. Қан ағысының күшеюі
3. Қанның ұйылу жүйесіндегі өзгерістер
4. Капиллярлар өткізгіштігінің жоғарылауы
5. Жедел фаза ақуыздары синтезінің белсенуі
6. Қаннан фагоциттік жасушалардың шығуы (қан тамырларының эпителиіне
жабысып, эпителий арқылы енуі), олардың зақымданған аймаққа топталып,
антигенді табуы - қабыну
7. Қабыну медиаторларының синтезі
8. Антигендердің опсонизациялануы, лизисі, немесе
9. антигеннің эндоцитозы
10. Антигеннің қорытылуы (процессинг)
11. Антигеннің элиминациясы

Қабыну процесі зақымданған ошақты жоюға ғана емес, сондай-ақ, бұзылған
қызметтерді қалпына келтіруге бағытталады. Қабыну процесіне иммундық және
басқа жүйелердің жасушалары, гуморалдық факторлар қатысады.
Эозинофилдер паразитарлық инфекцияларда және аллергиялық реакцияларда
қорғаныс ролін атқарады. Эозинофилдер жоғары цитотоксикалық қасиеті бар
катионды ақуыздарға бай. Соңғы кездері иммундық жүйе өндіретін және
қорғаныс реакцияларына белсенді қатысатын қабыну ақуыздарына көп көңіл
бөлінуде. Бұлар медиаторлар (лат. mediator-дәнекер), немесе цитокиндер
(грек. kytos- жасуша, kinos –бөліну) деп аталады. Қазіргі кезде 30-дан аса
цитокиндер анық, бірақ жоғары қабыну қасиетіне ие цитокиндерге ИЛ-1 (α және
β- түрлері), ісіктердің некроз факторы – α,ИЛ-6 жатады.
2-ші кестеде бұл цитокиндердің қабыну қасиеттері сипатталған.

2-кесте. Негізгі қабыну цитокиндері
(А.А.Ярилин, 1999)

Цитокин Өндіруші Қабыну процестеріне қатысу
жасушалар
ИЛ-1 Моноциттер, Коагулянтты белсенділігінің күшеюі, қан
эндотелиалды тамырларының кеңеюі, адгезия молекулаларының
жасу-шалар, экспрессиясының күшеюі, хематоксиндердің
эпителиалды белсенуі, радикалдар супероксидтері және азот
жасушалар, оксиді, монокиндер және Е2 простагландиндері
синовиалды түзілуінің күшеюі, Т және В-жасушаларыны4
жасушалар, костимуляциясы, сүйек пен сіңірдің
дендрит-ті резорбциясы. Миелопоэз стимуляциясы
жасушалар, (нейтрофилді лейко-цитоз), дене қызуының
Т-лимфоциттер, көтерілуі, жедел фаза ақуыздары өндірілуінің
В-лимфоциттер жоғарылауы
Ісіктердің
некроз Қан тамырларының кеңеюі, адгезия молекулары
факторы – α экспрессиясының күшеюі, ангиогенездің күшеюі,
липидтер катаболизмінің күшеюі, монокиндер
және Е2 простагландиндерінің жоғары
өндірілуі, радикалдар супероксидтері мен азот
Моноциттер, оксидінің түзілуі, жасушалардың жойылуы
эпителиалды (апоптоз), Т-жасушалардың костимуляциясы,
жасу-шалар, миелопоэздың реттелуі. Сепсистік шок.
Т-хелперлар,
ИЛ-6 синовиалды Жедел фаза ақуыздары синтезінің күшеюі, Т
жасушалар және В-жасушаларының костимуляциясы.
Хематоксин-дердің белсенуі, радикалдар
супероксидерінің өндірілуі, молекулалар
адгезиясы экспрессиясының белсенуі, қабыну
монокиндері мен Е2 простагландиндері
өндірілуін тежеу арқылы қабынуға қарсы әсері.

Фибробласттар,
эндотелиалды
жасушалар,
моноциттер,
Т-хел-пер-2,
синовиалды
жасушалар, мес
жасушалар

Медиаторлардың басымы макрофагтармен жєне жасушалармен өндіріледі.
Комплемент жүйесі. Бейспецификалық қорғаныс реакцияларында негізгі
орында бөгде агенттерді немесе өзгерген жасушаларды байланыстырып,
ыдырататын комплемент жүйесі тұрады. Бұл жүйеге 25-тен аса плазматикалық
және мембраналық ақуыздар (протеолизистік, лизистік, реттеуші) кіреді.
Жүйенің цитолиздік белсенділігі жоғары, көптеген жасушалармен жанасып
әсерлеседі, бұл ерігіш медиаторлардың өндірілуіне, фагоцитоздың күшеюіне
алып келеді.
Комплемент жүйесінің негізгі иммунобиологиялық қызметтері:
- нысана жасушалардың (бактериялар, микробтар, саңырауқұлақтар, т.б.
жасушалар) лизисі (цитолизі);
- фагоцит жүйесі – жасушалардың хемотаксистік әсері (фагоциттердің
микробтық жасушаларға қарай жылжуы);
- опсонизацияның фагоцитозды күшейтетін кейбір қасиеттері;
- фагоциттердің, гранулоциттердің белсенділігінің жоғарылуы;
- жасушалардың дегрануляциясы, лизосомалды ферменттердің бөлінуі.
Комплемент жүйесінің ақуыздары мына процестерге қатысады:
- қабыну процестерінің реттелуі;
- гуморалдық жауаптың реттелуі.
Жүйе автономиялық емес, басқа гуморалдық және жасушалық қорғаныс
механизмдерімен өзара әсерлеседі. Комплемент жүйесі – қабыну медиаторларын
түзетін және жасушаларды лизистейтін протеолизистік ферменттердің, реттеуші
ақуыздардың күрделі комплексі.
Қалыпты жағдайда комплемент жүйесі белсенді болмайды. Ол денеде
генетикалық бөгде жасушалар пайда болғанда ғана белсенеді.
Комплемент жүйесі екі жолмен белсенеді – классикалық және
альтернативтік (6-шы сурет).
Комплемент жүйесінің жылдам, тиімді белсенуі антиген-антидене
комплексінің түзілуін талап етеді. Баяу, төмен әсерлі альтернативті ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.