Бастауыш мектепте сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру арқылы оқушылардың біліктерін қалыптастырудың жолдарын анықтау

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . .

І-татару Бастауыш сыныпта дүниетануды оқытудың теориялық негіздері.

1. 1. Бастауыш сынып оқушыларының білім біліктерін қалыптастыруда сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың теориялық негіздері . . .

1. 2. Бастауыш сыныпта дүниетану пәні арқылы сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың формаларын анықтау . . .

ІІ-тарау Бастауыш сыныпта дүниетану пәнін оқытуда сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың жолдары.

2. 1. Бастауыш сыныпта дүниетану пәні арқылы сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың тәсілдері . . .

2. 2. Бастауыш сынып дүниетану пәнінде сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың қазіргі жолдары . . .

2. 3. Үлгі сабақ жоспары . . .

Қорытынды . . .

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . .

Қосымша . . .

Кіріспе

Зерттеудің көкейкестілігі:

Еліміздегі экономикалық және әлеуметтік қатынастардың өркендеуі бастауыш мектепте білім беру жүйесін жетілдіруді мақсат етіп отыр. Өмір талабы адамның білімінен оны күнделікті практикалық тұрғыда қолдана алу мүмкіндігіне ие болу мәселесін қамтиды.

Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә Назарбаевтың халыққа жолдауында 2003-2005 жылдар аралығын “Ауыл жылы” деп атады.

Осыған орай ауыл мектептерінің оқушылары ауыл шаруашылық өндірістерімен тікелей байланысты болғандықтан, олардың бұл жөнінде жинақтаған практикалық тәжірибелері молырақ.

2030 жылға қарай “Қазақстан Орталық Азия Барысына айналады және өзге дамушы елдер үшін үлгі болады”, “Біздің жас мемлекетіміз өсіп-жетіліп кемелденеді, балаларымыз білігі жоғары жұмысшылар мен фермерлер, инженерлер, банкирлер және өнер қайраткерлері, мұғалімдер мен дәрігерлер, зауыттар мен фабрикалардың иелері болады” 2030 жылдың жастары “мемлекеттің құқықтарын және өздерінің құқықтарын қорғайтын, мүдделерін биік ұстайтын сенімді азаматтар болып қалыптасатынына сенімдімін”- деді Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев.

Сондай-ақ “Қаз Агроның” негізгі міндеті- ауыл шаруашылық өнімдерінің деңгейін арттыра отырып, еліміздің су және басқа табиғи ресурстарын пайдалану тиімділігін одан әрі дамыту, мәселелерін қарастыруда.

Қоғамымызды құруымызға орай азаматтарымыздың өз өмірінің аяғына дейін сау болуы және олардың қоршаған табиғи ортаның таза болуы үшін күш салуы қажет. “Әрбір азамат Отанымыздың табиғатын аялауға оның байлықтарын қорғауға міндетті” деген талаптар барлық уақытта бірдей жүзеге асырылап отырылады. “Қоғам-адам-табиғат” арасындағы қарама-қайшылықтарды шешіп, жол табу- табиғат байлықтарын тиімді пайдалану.

Бүгінгі таңдағы өркениетті елу елдің қатарына қосылуды мұрат тұтқан тәуелсіз Қазақстан Республикасының қоғамы болашақ түлектерді жедел өзгерісті дүниеде өмір сүруге дайындау қажеттігінен оқу-білімдену жүйесіне жаңа да күрделі талаптар қоюда. Ал мұндай дайындық балаларда біршама білім-біліктер жиынтығын қалыптастырумен ғана шектеліп қоймай, оның бойында жоғары шығармашыл және икемшіл тұлғалық мүмкіндіктерді дамытуға бағытталып отыр.

Бастауыш мектеп педагогикаcы- кіші оқу жасындағы балаларды тәрбиелеу, білімдендіру, оқыту заңдылықтарын зерттеумен айналысып, сол заңдылықтарға орай білімдерді тәжірибелік іс-қызметте тиімді пайдаланудың жолдары мен әдістемелерін нақтылап, ұсынушы- ғылым.

Осыған орай адам мен қоршаған орта арасындағы қарым-қатынас мәселесі және табиғат байлықтарын қорғау, сақтау жөніндегі нақтылы іс-шараны жүзеге асыру бүгінгі күні әр мемлекеттің, әр елдің өз бетімен атқаратын ісі ғана емес, барлық мемлекеттер бас қосып, күш біріктіріп жұмыла жасайтын бүкіл халықтық мәселеге айналып отыр.

Бұл әр түрлі елдердегі экологиялық бірлестіктері Біріккен Ұлттар Ұйымының талдап-талқылайтын ең маңызды мәселелердің біріне айналады. Табиғат байлықтарын қорғау дегеніміз- бұларды мүлдем пайдаланбау емес, керісінше оларды ұқыпты, тиімді пайдаланып, ысырапшылдыққа жол бермеу болып табылады.

Президантіміз Н. Ә. Назарбаевтың “Қазақстан -2030” атты жлдауында әрбір азаматтың табиғат және оның байлықтарын пайдалану процесінде, табиғатты таза, көркем, мәңгілік қалпында сақтап қалудың қажет екендігі бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің бірі екендігі атап көрсетілген. Жас ұрпақты қоршаған табиғатқа, оның байлықтарына ұқыпты қарауға үйретіп, үнемді пайдаланудың маңызды мәселе екендігін ұғындыру табиғатқа дұыс қарым-қатынас жасау жөніндегі қажетті ойменен қаруландырып, икемділік дағдыларын қалыптастыру.

Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасының қоғамдық өмірде жүріп жатқан демократиялық өзгерістерге байланысты белгілі әлеуметтік шарттарды ескере отырып, жеке тұлғаны қалыптастыруды көздеген білім беру жүйесіне қойылатын талаптар күшейе түсуде. Сол талаптардың бірі-оқушының оқушының дүниетанымын қалыптастыруда елеулі ықпал жасайтын білім мазмұнын жетілдіру болып табылады.

Білім- дүниетанудың кәусар бұлағы. Ол неғұрлым тереңдеген сайын дүниетаным да қалыптасып, тұрақтана түседі. Дүниетанымның қалыптасуына адам, табиғат, қоғам туралы білімдер тірек бола алады. Адам, табиғат, қоғам арасындағы байланысты және оларды үнемі бірлікте дамитынын оқушылар бастауыш сыныптан бастап оқып, түсінуі жолға қойылып отыр. Өйткені дүниетануды бастауыш сыныпта оқытудың барысында оқушының таным процесі дамиды. Таным көмегімен тигізетін оқушының сезім мүшелерінің жұмысы арқылы олар сыртқы дүниені қабылдайды. Әр түрлі оқу әрекеттері нәтижесінде олар дүниені біртұтас бірлікте сезініп, қабылдау арқылы санасында білім қоры жинақталып ой-өрісі кеңейеді.

Қазіргі таңда халықтың әлеуметтік жағдайын жақсарту азық-түлік қорын молайту, табиғат байлығын үнемдеу тіршілік ортасын қорғау және т. б. бүкіл адамзаттық мәселелер көтерілуде. Болашақта бұл талаптарды жүзеге асыру үшін жаңаша ойлай алатын адамзаттың игілікті істеріне атсалысатын жастар дайындау мәселесі туып отыр. Осы тұрғыдан алғанда оқушылардың дүниетанымын қалыптастырудың қажеттілігі туындайды.

Республикамыздағы жастарға білім беру ісінің даму жолына көз жүгіртсек, қилы-қилы кезеңнен өткенін көру қиын емес. Кеңес өкіметі саясатының өзгеруімен бірге халық ағарту ісінің мақсаты мен мазмұны да өзгеріп отырады.

1930 жылғы “Жалпыға бірдей міндетті бастауыш оқу”, 1931 жылғы “Бастауыш мектеп туралы” қаулылары бойынша оқушыларға политехникалық білім беру мәселесі қолға алынды. Политехникалық білім беруді жүзеге асыру үшін бағдарлама мазмұнына өзгерістер еніп, өмір тынысымен, қоршаған ортамен таныстыруды сыныптан тыс ұйымдастырылатын жұмыстар барысында жүзеге асыру көзделді. Қоғамның дамуы, ғылым мен техниканың өркендеуі, халық мәдениетінің көтеріліуі балалардың мектеп қабырғасынан тыс алатын ұғымдарының көлемін кеңейтеді. Қазақстан Республикасының егемендік алған алғашқы жылдарынан бастап білім беру мәселесінің дамуына аса мән берілуде. Білім беру барысында оқушының жеке тұлғасын жан-жақты жетілдіруге, олардың танымдық әрекетін дамытуға, ой-санасын қалыптастыруға ерекше назар аударылып отыр. Мұның дәлелі республикамыздағы “Білім туралы” заңының қабылдануы.

Жастардың болашаққа деген бағыт-бағдары отбасында, мектеп қабырғасында, Жалпы қоғамдық деңгейде алсақ, бүкіл қоршаған дүние ортасында қалыптасады. Әрине, қоршаған дүниенің әр саласының көзқарасқа тигізетін әсері, беретін білімі, тәрбиеге ықпалы әр түрлі. Мемлекетіміз осының бәрін ескеріп, білім беру жүйесін баса дамытуға, оның дүниежүзілік деңгейге көтерілуіне аса мән беруде.

Осындай аса маңызды сенім жүктеліп отырған жастарымыздың болашақта мемлекеттік жауапты қызметтерді атқаратындай, өз мүддесінен гөрі халықтық мүддені жоғары қоятын деңгейде өсіп жетілуі үшін оларға сапалы білім бері, саналы тәрбиелеу, жеке бас құндылығын көтеру оқу-ағарту саласының үлесіне тиеді.

Адам тіршілігінің көзі-табиғат. Осы табиғат заттары туралы оқып, оны танып білу арқылы адам сол табиғатпен қатынасқа түседі, оның заттарын пайдаланып, екінші бір қолдан жасалған заттар шығарады. “Екінші затты жасау үшін ол ақылын, білімін жұмсайды, соның нәтижесінде “екінші табиғат” заттары пайда болады. Бұл “екінші табиғат” дүниелері қоғамның дамуына тікелей әсер етеді. Табиғат заттары туралы ғана емес, оның құбылыстары жайында ұққандарын да ой елегінен өткізіп, табиғаттың даму заңдылықтарын ашатын да-адам. Мұндай жетістіктерге ол қоршаған ортаға топсеруенге шығу бақылау жүргізу, ой қорыту, ғылыми зерттеулер жүргізу нәтижесінде жетеді. Табиғат заттарын оқып білу арқылы адам табиғат байлығын керегіне пайдаланады. Сонымен бірге бүкіл білімін, дағдысын, шеберлігін жұмсап, оны өндіру үшін еңбек етеді. Осының нәтижесінде жасалған заттарды әлеуметтік өмірде қолданып, қажетіне жаратады.

Өзіміздің табиғи ресурстарымызды парасатты пайдалану және қоршаған ортаны ластау, ескірген әрі “кіршең” технологияларды бақылаусыз әкелу, қалпына келетін ресурстарды ұқыпсыз жұмсау секілді және т. б. проблемаларды шешу үшін ұтымды заңнамалық негіз қалыптастыру қажет.

Диплом жұмысының мақсаты:

Бастауыш мектепте сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру арқылы оқушылардың білім, біліктерін қалыптастырудың жолдарын анықтау.

Диплом жұмысымның міндеттері:

1. Бастауыш мектептегі сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру, өзіндік ерекшеліктері жайлы жазылған ғылыми әдістемелік әдебиеттерге теориялық талдау жасап мазмұнын ашу.

2. Бастауыш мектептегі сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру жөніндегі озат педагогикалық тәжірибелерді жинақтау, салыстыру, зерттеу әдістерінің нәтижесіндегі оқушылардың білім біліктерін қалыптастыру мүмкіндігін анықтау.

Жұмыстың объктісі:

Бастауыш мектептегі сыныптан тыс жұмыстар.

Жұмыстың әдісі:

Шығармашылық және дидактикалық материалдар, ғылыми- теориялық әдебиеттерді іріктеу, педагогикалық тәжірибелерді жинақтау, бақылау, синтездеу, анализдеу т. б.

І-тарау. Бастауыш сыныпта дүниетануды оқытудың теориялық негіздері.

Бастауыш сынып оқушыларының білім біліктерін қалыптастыруда сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың теориялық негіздері.

Мектепте оқушылар құқықтық білімдер негізін меңгере отырып, оны тереңдетіп, көлемін кеңейтіп еңбекпен, өмірмен қоғамдық тәжірибемен тығыз байланыстыру керек.

Сыныпта және сыныптан тыс тәрбие жұмысының нәтижелері мектеп оқушыларының білімге деген құмарлығы, қоғамдық пайдалы істерге қатысу талабының қаншама дамығандығымен анықталады. Жек тұлғаның қалыптасып дамуы үздіксіз сипатта болады. Оның жүзеге асуы тек сабақ барысында ғана емес, сабақтан тыс уақытта жүргізілетін әрекеттермен ұштасады.

Сыныптан тыс жұмыста-оқушылардың әлеуметтік қалыптасуын қамтамасыз етуде оған жағдай туғызатын мұғалімдердің басшылығымен ұйымдастырылатын және сабақтың мақсатымен өзара байланысты болып келетін жұмыстардың түрлері жатады. Сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру мен өткізуде уақытқа қатысты қатаң шектеу болмайды. Сынып жетекші оның формалары мен әдістерін құралдары мен мазмұнын және бағытын таңдауда ерікті болады. Біріншіден оған өзінің көзқарасы және сенімі тұрғысында әрекет етуге мүмкіндік берсе, екіншіден жауапкершілігін арттырады. Сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыруда әсемдіктің таптырмас бұлағының бірі-табиғат.

Табиғат адам баласының эстетикалық санасын қалыптастыруда әсемдіктің, сұлулықтың қайнар көзі болып табылады. Оқушылар сыныптан тыс уақытта табиғат құбылыстары мен оның сұлулығын, әсемдік жаратылысын танып білуде табиғатқа сезім орнайды, көңіл қуанышы шарықтайды, ерекше бір сезімге бой ұрады, жан дүниесі рахатқа батады. Соның негізінде балалардың бойында рухани серпіліс пайда болып, туған еліне, жеріне, табиғатына деген сүйіспеншілігі артады. Демек, бұның бәрі адам жанын байыту, рухани дүниесін ізгілендіру, балалардың өмірін мәнді де сәнді етіп тәрбиелеуде үлкен орын алады. Мектепте дүниетану пәнін оқытуда сыныптан тыс жұмыстар арқылы оқушыларға- дүниетанымдық және қоршаған орта мен адам арасындағы өзара байланыстың мәнін түсіндіруге болады. Нәтижесінде олар адам мен табиғат арасында тығыз байланыс екенін түсініп, адамның табиғатты орынды пайдалану мәселелерімен біртіндеп танысады.

Оқушыларға дүниетану пәнін білім мен тәрбие беру “Табиғат-адам-қоғам” жүйесіндегі қарым-қатынасты оқушылардың ғылыми негізде игеруін қамтамасыз етуді көздейді. Соған орай дүниетану сабақтарында оқушылардың санасын көтеру, ақыл-ой қабілетін дамыту теориялық білімдерін іс жүзінде қолдана білу сыныптан тыс жұмыстардың маңызын айтарлықтай қажет етеді. Дүниетану пәнінен оқушыларға білім беру-өсімдіктер, жануарлар, жәндіктер, құстар, егістіктер, бау-бақшалар, бір-бірінің тіршілік етуіне жағдай жасап, табиғи тепетеңдікті сақтайтыны туралы теориялық білім береді.

Оқу-тәжірибелік жұмыстарда оқушылар олармен іс жүзінде танысып, қоғамдық пайдалы шараларға қатысады. Сондай-ақ оқушылар әртүрлі пәндерді оқу барысында, білім-біліктерін байытады.

Бастауыш сыныпта дүниетану пәнінің мақсаты-оқушылардың қоршаған ортаны танып, олармен дұрыс қарым-қатынас жасауын қамтамасыз ету. Дүниетану пәні орта мектептегі жаратылыстану ғылымдарының негізі болып табылады. Дүниетану сабақтары арқылы оқушылар, адам, қоғам, табиғат, яғни реалды дүниенің үш құрамдас бөлігі туралы білім алады. Бұл пән оқушылардың білім-біліктерін, танымдық белсенділіктерін қалыптастыра отырып, өзін қоршаған ортаны, оның құбылыстарын сыныптан тыс жүргізілетін жұмыстар арқылы танып білуге мүмкіндік береді. Сонымен бірге бастауыш сынып оқушыларының ой-өрісін дамытып, оларды өздігінен жұмыс істеуге дағдыландырып шығармашылыққа жетелейді.

Сыныптан тыс жұмыстар оқушыларға қоршаған орта туралы білім бере отырып, балалардың табиғатқа деген қызығушылығы мен сүйіспеншілігін арттырып, оның тылсым тынысымен сиқырлы сырларын білуге, табиғатты қорғауға, құрметтей білуге төселеді. Сыныптан тыс жұмыстарда балалар шығармашылығының кез-келген бір түрі күштірек, екіншісі солғындау болды. Дегенмен, әрбір мектепте сыныптан тыс жұмысты жан-жақты ұйымдастыруға ұмтылу керек. Оқыту сабақтарына қарағанда, сыныптан тыс жұмыстар ерікті негізде өткізіледі. Міне олардың бірінші ерекшелігі осында. Сыныптан тыс уақытта оқушылар, ынтамен, бейімділіктеріне байланысты өз беттерімен, өз қалаулары бойынша жұмыстарға қатысады. Демек, еріктілік ең алдымен сыныптан тыс сабақ түрлерін еркін таңдап алуды білдіреді. Мұғалімнің міндеті оқушылар ұжымын сыныптан тыс жүргізілетін жұмысқа ешқайсысын қалдырмай түгел қатыстыру болып табылады. Мұны әрине ешқандай мәжбүрлеусіз атқару керек.

Сыныптан тыс жұмысты ұйымдастырудың екінші ерекшелігі, оның бағдарлама көлемімен байланысты болмайтындығында. Оның мазмұны мен формасы, негізінен алғанда оқушылардың талап-тілектеріне, жергілікті жағдайларға байланысты болады.

Бағдарламаның және әдістемелік нұсқаудың негізінде үйірме жетекілері нақты жағдайларды жәе оқушылардың ықылас қалауын ескере отырып жұмыс жоспарын жасайды. Бұл сыныптан тыс жұмыстың мазмұны оқушылардың ынтасын, тілек-талаптарының сай келуіне мүмкіндік береді.

Сыныптан тыс жұмысты ұйымдастырудың үшінші ерекшелігі жас ерекшелігі әр түрлі оқушыларды қамтитындығында. Мектеп хорының, көркемөнерпаз үйірмелерінің және спорт ұйымдарының жас шамалары әр түрлі болып келетін сыныптан тыс жұмысты ұйымдастыруға және өткізуге кедергі бола алмайды. Керісінше әр түрлі сынып оқушыларын біріктіре отырып, сыныптан тыс сабақтарды бүкіл мектеп ұжымының топтаса өткізуіне себепші болады.

Сыныптан тыс жұмысты ұйымдастырудың төртінші ерекшелігі оқушылардың өз бетімен айналысуының басым болуынан көрінеді. Үйірмелерде спорт ұйымдарында, көркемөнерпаздар ұйымдарында балалардың өз бетімен жұмыс істеуіне кең ммкіндіктер берілген. Оны әрине мұғалімдер бағыттап отырады, бірақ оқыту сабақтарынан ерекшеліктері оны негізінен мектеп оқушыларының өздері ұйымдастырады. Оқушылар етжеткен сайын оның дербестігі толығырақ, жан-жақты көрініс береді. Осы кезде оқушылар әр түрлі үйірмелерге бірлестіктерге қатысушылар рөлінде ғана емес, сабақтан тыс әрекеттерді ұйымдастырушылар ретінде көзге түседі.

Сыныптан тыс жұмысты ұйымдастырудың бесінші ерекшелігі формалары мен әдістерінің сан алуандылығында.

Сыныптан тыс жұмыс тиісті педагогикалық нәтиже беру үшін ол балаларды өзіне тартарлықтай және қызықты болуы керек. Сыныптан тыс жұмысқа оқушылар өз еріктерімен қатысады. Сондықтан белгіленетін жұмыс пен көпшілік мәдени шаралардың мақсаты, мазмұны мен түрі жағынан оқушыларды қызықтырып, қатысуға ынталандыратын болуы керек, көпшілік ретте мұндай педагогикалық талаптар елеусіз қалдырылады. Сондықтан да белгіленген іс-сәтсіздікке ұшырайды. Белгіленетін жұмыс пен көпшілік мәдени шаралардың мақсаты, мазмұны және ұйымдастыру түрі жағынан оқушыларды қызықтырып қатысуға ынталанатын болу керек. Мектепте сыныптан тыс жұмыстар оқушыларға қызықты болу үшін жұмысты неғұрлым түрлендіріп отыру керек.

Қандай болса да тіпті алғашқы кезде қызықты көрінген сыныптан тыс жұмыстың бастамасы ол сыңар жақтыққа өзгермейтін үлгіге айналатын болса, қызықсыз солғындап кетуі мүмкін. Сыныптан тыс жұмысқа қойылатын талаптардың ең маңыздыларының бірі- оның өмірмен тығыз байланысты болуында. Кез-келген үйірменің, ғылыми қоғамның жұмысы айнала қоршаған ортамен танысуға және оны гүлдендіруге белсене қатысуға себепші болуы тиіс. Сыныптан тыс сабақтардың тиімділігі, егер ол анда-санда емес, жүйелі, әрі нақты үнемі өткізілетін болса ғана едәуір арта түседі. Бұған тыңғылықты жоспар дайындаудың нәтижесін есепке алуда қол жеткізуге болады. Сондай-ақ мектепте оқытылатын сабақтың ғана емес, сыныптан тыс сабақтың да кестесі болуы керек. Онда үйірмелік және басқа да сабақтан тыс жұмыстардың күндері және сағаттары көрсетіледі. Сыныптан тыс сабақтарда ұйымдастыруға қойылатын маңызды талаптардың бірі- оқушылардың қолынан келерліктей, шамасы жетпейтін сабақтар, тиімді нәтиже бере алмайды. Ұйымдастырылған жұмыстар оқушылар үшін қызықты болмайды және оларды еліктірмейді. Мұндай кезде, бастауыш сынып оқушыларының қолынан келерліктей жұмыстарды ұйымдастыру ерекше қажет.

Сыныптан тыс жұмыстың мазмұны, формалары және әдістері оқушылардың даму деңгейіне сәйкес келуі, педагогикалық талаптардың бірі. Сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыруға қойылатын талаптардың бірі- олардың алуан түрлі және жаңа болуында. Оқушылардың бір сарынды, біркелкілікпен іш пыстыратын іске төзбейтіндігі белгілі. Ұйымдастырылған жұмыстар бір сарынды болса, онда бұл кезде, оқушылардың тәртіп бұзуы әбден мүмкін. Оқушылар ұйымдастырған ертеңгіліктерге, үйірме сабақтарына, оқушылар конференциясына ықыласын білдіріп барулары үшін онда тартымды, алуан түрлі жаңалық болуы керек. Мұғалім үйірме сабақтарына жаңалықты неғұрлым көп енгізсе, неғұрлым үйірме мұшелеріне тапсырмаларды әр түрлі етіп берсе, соғұрлым оқушылардың жеке тілектерін қанағаттандыруға және олардың жұмыс істеуіне ынтасын арттыра беруге мүмкіншілігі көбейеді. Табиғат оқушыларға тек көп нәрсені йретіп қана қоймайды, білім-біліктерін арттыра отырып тәрбиелейді.

Сондықтан мұғалім туған табиғатты жете білуі және оқушылар алдында оның байлығын, әдемілігін аша алуы тиіс. Табиғатпен тікелей қатынас жасау, оқушылардың оны зерттеуге деген құштарлығын арттырады және бастауыш сынып оқушыларына эстетикалық тәрбие беруге мүмкіндік туғызады. Сөйтіп, Отанға деген патриоттық сезім, туған өлке табиғатын сүюден басталады. Табиғатты зерттеп, үйренуге оқушылардың құштарлығын арттыру мұғалімнен асқан шеберлікті талап етеді. Бастауыш сынып оқушыларының білімді, табиғаттың өзінен алуы қажет екендігін көптеген көрнекті педагогтар мен әдіскерлер дәлелдеп айтты. Мысалы: белгілі әдіскер, професор В. Е. Райнов былай деп жазды: “Кітап арқылы емес саяхаттар, практикалық сабақтар тірі табиғат мүсініндегі жұмыстар т. б. жолдармен бірден қатынас жасау арқылы табиғатпен танысу және онымен жақындасу арқылы оқушылар бұрын байқалмаған көп ғажайып сырларды ашады. Бұл бағыттағы жұмыстар табиғат әдемілігі құпиясын- алғаш қарағанда қраш көрінетін заттардың өзінен байқауға үйретеді: Осы жолмен оқушы бойында эстетикалық сезім дамиды, табиғатқа сүйіспеншілік пен қызығушылық пайда болады”. Міне, сондықтан оқушыларды жастайынан табиғатты тікелей бақылап, нақтылы тұжырымдар жасауға, сұлулықты тани білуге, сезіне білуге баулып, тәрбиелеудің маңызы ерекше. Табиғатқа жасалған бақылаулар арқылы оқушылар мынадай нақтылы деректер алып, өзін-өзі одан әрі дамытады.

1. Затты бақылап, тану арқылы қиынды ойлау қабілеттері дамиды. Заттарды салыстырып, өзгерістерін бақылап, өздігінен қорытынды шығарып үйренеді: ( мысалы, жыл мезгілдерінің ауысуына байланысты өлі және тірі табиғаттағы өзгерістердің себебі, төрт түлік мал күтімі, жануарлар мен өсімдіктердің маусымдық ауысу өзгерістері т. б. )

2. Табиғатқа жасалатын бақылаулар мен серуендер бала бойындағы зейіннің тұрақтауына, есте сақтауына, тапқырлығына, білімге құштарлығына қызығушылық қасиеттерінің дамуына себепкер болады.

3 Жүйелі түрдегі бақылулар дұрыс ұйымдастырылса, баланың еңбек сүйгіштік, ұқыптылық, жауапкершілік шапшаң жұмыс жасау шеберліктері дамиды. Оқушыларды табиғаттан тікелей білім алуға үйрететін көрнекі құралдар -табиғат және еңбек күнтізбегі, бақылау күнделіктері. Бұл құралдармен өз дәрежесінде жүйелі жұмыстар жүргізгенде ғана қлыптасады. Мысалы: күнделікті желдің бағытын бақыласақ шартты белгімен белгілеу нәтижесінде.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.